رشد نقدینگی، اضافه برداشت و خلق پول بانک ها در فروردین 1401 نسبت به سال 1400 به شدت کاهش یافت
خبر مهم: کاهش 94 درصدی رشد روزانه سپرده و 85 درصدی رشد روزانه تسهیلات بانکی در فروردین 1401 و نشانه های کنترل نقدینگی/ آیا کاهش رشد نقدینگی در ماه های بعد از فروردین ادامه می یابد؟ تورم حاصل از افزایش قیمت ارز و کالاها بیشتر است یا تورم حاصل از رشد نقدینگی؟
دلیل کاهش رشد سپرده ها و تسهیلات در فروردین 1401 نسبت به سال قبل مشخص نیست که آیا نتیجه عملیات حسابداری و تنظیم ترازنامه بانک ها و حساب های بانکی است یا اضافه برداشت بانک ها و خلق پول بانک ها در بازار بین بانکی کنترل شده و برداشت دولت از منابع بانک مرکزی و استقراض از بانک مرکزی و رشد پایه پولی کاهش یافته است و یا ضریب فزاینده و سرعت گردش پول کاهش یافته است؟ اما اگر نتیجه کنترل رشد نقدینگی و خلق پول بانک ها باشد و ادامه یابد در ماه های آینده می توان شاهد کاهش رشد نقدینگی و اثر آن بر کنترل تورم بود و البته سوال مهم این است که این کار چگونه انجام شده و آیا دولت به جای خلق پول، از سیاست رشد قیمت کالاها و افزایش درآمد از محل رشد قیمت ارز و سایر کالاها و خدمات استفاده کرده است؟ و در آن صورت تورم کدام روش بیشتر خواهد بود؟
خبر اقتصادی – محسن شمشیریکاهش رشد روزانه سپرده ها از 4900 میلیارد تومان در سال 1400 به 265 میلیارد تومان در فروردین 1401 نشان دهنده کنترل رشد نقدینگی است و رشد روزانه تسهیلات بانکی نیز از روزانه 4000 میلیارد در سال 1400 به 613 میلیارد تومان در فروردین افت کرده که اگر ادامه یابد می تواند اثر قابل توجهی بر کنترل نقدینگی وتورم داشته باشد.
اگرچه رشد 42 درصدی سپرده ها و رشد 48 درصدی تسهیلات بانکی در یکسال منتهی به فروردین 1401 حکایت از رشد بالای نقدینگی، خلق پول و اضافه برداشت بانک ها و رشد پایه پولی و کسری بودجه دولت بوده است، اما آمار ها نشان می دهد که در فروردین ماه 1401 این روند به شدت کاهش داشته و رشد روزانه بالای 4 هزار میلیارد تومانی تسهیلات و سپرده ها در سال 1400، در فروردین 1401 متوقف شده است.
آمارها نشان می دهد که با کاهش رشد نقدینگی، پایه پولی و اضافه برداشت و خلق پول بانک ها در فروردین 1401، رشد روزانه تسهیلات بانک ها 613 میلیارد و سپرده ها 265 میلیارد تومان بوده است.این در حالیست که رشد روزانه سپرده ها در 11 ماه اول سال 1400 معادل 4913 میلیارد تومان و رشد روزانه تسهیلات معادل 4006 میلیارد تومان بوده است. به عبارت دیگر، میزان خلق پول یا رشد سپرده بانک ها نسبت به پارسال 94 درصد کاهش داشته است. همچنین رشد تسهیلات بانک ها نسبت به پارسال کاهش 85 درصدی داشته است.
مانده تسهیلات بانک ها از 2803 همت در فروردین به 4141 همت در اسفند رسیده و 1338 همت اضافه شده است که رشد روزانه آن به طور میانگین معادل 4006 میلیارد تومان بوده است. همچنین مانده سپرده ها از 3890 همت در فروردین به 5531 همت در اسفند رسیده و 1641 همت افزایش یافته و رشد روزانه آن به طور میانگین معادل 4913 میلیارد تومان بوده است.
بر اساس گزارش بانک مرکزی از وضعیت کل مانده سپرده‌ها و تسهیلات ریالی و ارزی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری به تفکیک استان در پایان فروردین ماه سال جاری، مانده کل سپرده‌ها از 3890 همت در فروردین 1400 به 5531 همت در اسفند 1400 و به رقم ۵۵۳۹ هزار میلیارد تومان در فروردین 1401 رسیده است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل و پایان سال گذشته معادل ۴۲.۴ و ۰.۱ درصد افزایش را نشان می‌دهد. به عبارت دیگر در فروردین ماه میزان سپرده ها معادل 8 همت یا 1 دهم درصد اضافه شده است و روزانه معادل 265 میلیارد تومان به سپرده ها اضافه شده است که در مقایسه با رقم 4 هزار میلیارد تومان سال قبل کاهش قابل توجهی نشان می دهد و به نظر می رسد که اثر کاهش رشد نقدینگی و خلق پول که از سوی مسوولان دولت اعلام شده است به تدریج خود را نشان می دهد.
همچنین تسهیلات از رقم 4141 در اسفند به 4160 همت در فروردین رسیده و 19 همت اضافه شده است. براین اساس در فروردین ماه 1401 میزان تسهیلات بانک ها روزانه معادل 613 میلیارد تومان افزایش داشته است.
دلیل کاهش رشد سپرده ها و تسهیلات در فروردین 1401 مشخص نیست که آیا نتیجه عملیات حسابداری و تنظیم ترازنامه بانک ها و حساب های بانکی است یا اضافه برداشت بانک ها و خلق پول بانک ها در بازار بین بانکی کنترل شده و برداشت دولت از منابع بانک مرکزی و استقراض از بانک مرکزی و رشد پایه پولی کاهش یافته است و یا ضریب فزاینده و سرعت گردش پول کاهش یافته است؟ اما اگر نتیجه کنترل رشد نقدینگی و خلق پول بانک ها باشد و ادامه یابد در ماه های آینده می توان شاهد کاهش رشد نقدینگی و اثر آن بر کنترل تورم بود.
در این زمینه برخی کارشناسان معتقدند که دولت به جای رشد نقدینگی و اضافه برداشت بانک ها و خلق پول و رشد پایه پولی، از طریق افزایش قیمت ارز و سایر کالاها و خدمات، برق و گاز و آب و... درآمد خود را افزایش داده و کسری بودجه را جبران می کند و لذا رشد نقدینگی کمتر خواهد شد. اما اثر رشد قیمت کالاها و خدمات همچنان می تواند اثر تورمی بالایی در اقتصاد ایجاد کند و با همین سطح نقدینگی به دلیل رشد قیمت ها، تورم در اقتصاد بالا خواهد بود.همچنین، بالاترین مبلغ سپرده‌ها مربوط به استان تهران با مانده ۲۹۹۳ هزار میلیارد تومان و کم‌ترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه و بویراحمد معادل ۱۵.۱ هزار میلیارد تومان است.
علاوه بر این، مانده کل تسهیلات در این زمان ۴۱۶۰ هزار میلیارد تومان است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل و پایان سال گذشته معادل ۴۸.۴ و ۰.۵ درصد افزایش داشته است.
طبق این گزارش، بیش‌ترین مبلغ تسهیلات نیز مربوط به استان تهران با مانده ۲۵۹۷ هزار میلیارد تومان و کم‌ترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه و بویر احمد معادل ۱۴.۷ هزار میلیارد تومان است.
نسبت تسهیلات به سپرده‌ها بعد از کسر سپرده قانونی ۸۳.۳ درصد است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل و پایان سال قبل، به ترتیب ۳.۱ و ۰.۱ واحد درصد افزایش را نشان می‌دهد که نسبت مذکور در استان تهران ۹۵ درصد و استان کهگیلویه و بویراحمد ۱۰۹.۴ درصد است.
در این گزارش، یکی از علل مهم بالا بودن رقم تسهیلات و سپرده‌ها در استان تهران استقرار دفاتر مرکزی بسیاری از شرکت‌ها و مؤسسات تولیدی سایر استان‌ها در استان تهران بیان شده و عمده فعالیت‌های بانکی آنها از طریق شعب بانک‌ها و مؤسسات اعتباری استان تهران انجام می‌شود.
