ثبات قیمت گاز زمانی بر اقتصاد و بورس موثر است که کارخانه ها تعطیل نشوند

اقتصادگردان- بودجه سال آینده با چند چالش و موضوع اساسی در کنار سایر چالش های موجود اقتصاد ایران مواجه است. اول احتمال ادامه چالش ها، که ضرورت بودجه دفاعی برای دفاع کشور و بودجه معیشتی برای حفظ معیشت مردم را مطرح کرده است و لذا دولت باید با قیمت پایین و اختصاص مبالغی هر دو موضوع را مانند زمان جنگ در نظر بگیرد و حداقل معیشت مردم را تامین نماید.
دوم، موضوع کسری بودجه است که باید ازطریق کاهش یارانه های پنهان، مانند قیمت بنزین و گازوئیل، گاز خانه ها، و مسائل دیگر انجام شود که البته این موضوع به اقدامات فرهنگی و سیاسی در جلب رضایت و همراهی دولت با مردم نیازدارد و حداقل باید طرح هایی مانند رفع فیلتر از اینترنت در دستور کار باشد و طرح های دیگری که به جلب رضایت مردم در همراهی با دولت منجر شود. 
سوم، نظارت دقیق بر پرونده های بزرگ و طرح های بزرگ و پر خرج که احتمال فساد مالی را مطرح ساخته و مانند چای دبش و... منابع کشور را به هدر می رود و لذا هر گونه مخارج بزرگ ارزی و ریالی باید تحت نظارت دقیق باشد تا از بروز فساد و هدر رفت منابع جلوگیری نماید. 

حمایت از بورس و صنایع

رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده که در تدوین لایحه بودجه، تلاش شد هیچ گونه شوکی به بازارسرمایه و سایر بازار ها وارد نشود.

نرخ خوراک گاز صنایع بدون تغییر است

پزشکیان هنگام تقدیم لایحه بودجه گفت: برای حمایت از تولید، مالیات اشخاص حقوقی ۲۰ درصد تعیین و مقرر شده تغییری در نرخ خوراک گاز صنایع نداشته باشیم.
این موضوع می تواند در حمایت از بورس، صنایع و تولید و قیمت کالاها موثر باشد. اما در عین حال باید این سوال را مطرح کرد که ظرفیت سازی، افزایش تولید، طرح های توسعه گاز کشور چگونه باید انجام شود آیا حضور شرکت های پتروشیمی، صنایع فولاد در جمع آوری گازها و تولید گاز بیشتر را شاهد خواهیم بود یا صنایع بازهم با قطع گاز مواجه می شوند؟ ثبات قیمت زمانی موثر است که کارخانه تعطیل نشوند. 
برخی کارشناسان می گویند که اگر کسری بودجه و نقدینگی مورد نیاز دولت از طریق افزایش نرخ ارز، قیمت بنزین، مالیات ها، فروش دارایی های دولت و کاهش یارانه های پنهان تامین شود، فشار کمتری بر جمع آوری نقدینگی از بازار وارد خواهد شد و نوع تصمیمات اقتصادی به گونه ای  خواهد بود که بورس به دلیل اهرمی بودنش بالاتر از هر بازاری در فضای اقتصادی ایران بازدهی خواهد داشت.

بودجه عمرانی ۴۰ درصد ارتقا یافته است

پزشکیان افزود: رشد بالایی برای پروژه‌ها عمرانی دیدیم. بودجه عمرانی ۴۰ درصد ارتقا یافته است. سهم تملک دارایی سرمایه از ۱۱ درصد به ۲۰ درصد از محل بودجه عمومی بوده است. یکی از ملزومات حمایت از تولید، پیش بینی پذیر بودن سیاست‌ها بودجه‌ای و مالی است. برنامه افزایش سرمایه بانک ۶ا دولتی دیده شده است. در برنامه هفتم تاکید شده تا دولت بدهی خود با بانک‌ها بها دار سازی کند. حدود ۲۰۰ هزار میلیارد منابع  برای این امر در نظر گرفته شده و برای پرداخت بدهی دولت به تامین اجتماعی ۲۰۰ هزار میلیارد اموال دیده شده است. از سوی دیگر تلاش شده با در نظر گرفتن منابع لازم کل بدهی دولت به سازمان تامین اجتماعی تادیه شود.
موضوع هزینه های عمرانی نیز زمانی موثر است که دولت با کسری بودجه مواجه نشود زیرا مجبور خواهد شد که بودجه عمرانی را فدای بودجه جاری و کسری بودجه کند. 

هزینه‌ی تمام‌شده‌ی بنزین ۸۰۰۰ تومانی / برای تامین هزینه واردات قیمت بنزین باید بین 5 تا 6 هزار تومان تصویب شود

با توجه به هزینه 90 همت واردات بنزین در سال جاری و همچنین پیش بینی 130 همت آن برای سال آینده، دولت چاره ای ندارد جز آنکه قیمت بنزین را تعدیل کند و یا از طریق سهمیه بندی، مصرف را کنترل کندو قیمت بنزین آزاد را افزایش دهد که در آن صورت فشار بر کسری بودجه دولت کاهش خواهد یافت. 
رئیس‌جمهور در مورد قیمت بنزین گفت: از چالش‌های موجود، اصلاح یارانه‌ی انرژی در کشور است؛ مصرف بنزین در سال جاری نسبت به سال ۱۳۹۸ حدود ۴۰ درصد افزایش دارد و این در حالیست که رشد جمعیت و درآمد ملی کم‌تر از این است. هزینه‌ی تمام‌شده‌ی بنزین بدون لحاظ قیمت نفت، حدود ۸۰۰۰ تومن است و امسال حدود ۹۰ همت و در صورت ادامه‌ی این وضع در سال آینده باید ۱۳۰ همت واردات بنزین انجام شود؛ هر لیتر بنزین وارداتی بین ۳۰ الی ۴۰ هزار تومان هزینه دارد.
پزشکیان گفت: مشارکت و همدلی سیاست‌گذاران، مجریان و قانون‌گذاران نیاز است تا این ناترازی‌ها را به‌نفع محرومین، جامعه، حاکمیت و نسل آینده اصلاح کنیم.
براساس سخنان رئیس جمهور، مصرف سالانه بنزین حداقل 48 میلیارد لیتر است که اگر نیمی از آن را به مصرف سهمیه خودروها، تاکسی و اسنپ و وسایل عمومی در نظر بگیریم، حداقل 24 میلیارد لیتر از آن باید به قیمت آزاد فروخته شود.که در آن صورت قیمت بنزین آزاد باید بین 5 تا 6 هزار تومان باشد تا بتواند از طریق سهمیه آزاد به میزان 24 میلیارد لیتر، کل هزینه واردات بنزین را تامین کند. البته موضوع تعمیر پالایشگاه ها، هزینه حمل و نقل، جایگاه ها، بهبود کیفیت پالایشگاه ها و همچنین یارانه نقدی واریزی به حساب بیش از 75 میلیون ایرانی و سایر موارد نیز مطرح است که در آن صورت اگر قرار باشد بنزین نیز مانند سایر حامل های انرژی نقش و سهم خود را داشته باشد باید قیمت بنزین بالاتر از 6 هزار تومان در نظر گرفته شود. 
براین اساس، باید دید که مجلس و دولت به چه نتیجه ای می رسند و مردم چه واکنشی خواهند داشت. 
آنچه مسلم است دولت باید طرح هایی مانند رفع فلیترینگ، موضوع نظارت بر اجرای لایحه عفاف و حجاب و... را نیز با مجلس و قوه قضاییه به نتیجه برساند تا از این طریق با جلب رضایت مردم، شاهد مشارکت مردم در طرح افزایش قیمت بنزین باشد. 

افزایش نرخ ارز و تامین کالاهای اساسی با نرخ کمتر 

طبق شنیده ها دولت برای جبران مصارف بودجه به دنبال واقعی کردن یا افزایش نرخ ارز در بودجه است.  با این رویکرد به جای فشار بر صنایع  از طریق افزایش مالیات و سایر هزینه ها، کسری بودجه از طریق تعدیل یارانه های غیرمستقیم و پنهان جبران خواهد شد.  واگذاری دارایی ها و مالیات های غیرمستقیم نیز نقش پررنگی در تامین مصارف بودجه خواهد داشت.
اما نکته اساسی این است که دولت برای تامین مایحتاج عمومی از جمله تامین آراد نانوایی ها، گوشت و مرغ، خوراک دام، دارو و... باید چند میلیارد دلار را به صورت قیمت رسمی و دولتی سامانه نیما یا با قیمت کمتر تامین نماید. زیرا افزایش نرخ ارز می تواند در تورم کالاهای اساسی نقش مهمی ایفا کند و نارضایتی ها از تورم آن را به دنبال داشته باشد.

هر گونه اصلاح اقتصادی صرفا با وفاق محقق می‌شود

مسعود پزشکیان با اشاره به این‌که «امروز بودجه ۱۴۰۴ را که دسترنج دو ماه کار مستمر دولتمردان است تقدیم مجلس می‌کند» خاطرنشان کرد: این بودجه با توجه به دغدغه شما و بر اساس تعهداتی که با شما و مردم داشتم تدوین شده است. من تعهد کردم در مسیر وفاق حرکت کنم. هر گونه اصلاح اقتصادی صرفا با وفاق محقق می‌شود. سعی کردیم تمام گروه‌ها و اقشار را در لایحه ببینیم و اعداد را واقعی بنویسیم. تمام مواردی که در توان بوده و تعهد کردیم را در نظر گرفتیم.
 
در لایحه بودجه ۱۴۰۴ تقویت بنیه دفاعی و کاهش تورم مورد توجه است

وی ادامه داد: این بودجه نتیجه جلسات متعدد با کارشناسان خبره و مجلس بوده است. دقت در اجرای قانون برنامه هفتم توسعه در اولویت تدوین بودجه بوده است. بنده بر رعایت تکالیف برنامه هفتم تاکید کردم. در گزارش این لایحه نیز یک فصل انعکاس احکام برنامه ترسیم شده است. اصل دوم عدالت محوری است. معنی حرف من این نیست که بخواهیم یکدفعه تبعیض را رفع کنیم، اما تلاش کردیم به این سمت برویم. باتوجه به شرایطی منطقه‌ای در احکام بودجه اطمینان شده تقویت بنیه دفاعی مورد توجه قرار گیرد. کاهش تورم نیز سرلوحه احکام برنامه بوده است.
 
وجه تمایز بودجه جاری یکپارچگی و شفافیت و جامعیت بودجه

رئیس‌دولت چهاردهم گفت: مهمترین وجه تمایز بودجه جاری یکپارچگی و شفافیت و جامعیت بودجه است. رعایت نظم و انضباط و تقدیم سند مالی دولت در زمانبندی مقرر در قانون است. لایحه بودجه مطابق با قانون اول آبان ماه و در نظام جدید تدوین بودجه تقدیم شد تا مجلس فرصت لازم برای بررسی بودجه را داشته و به سود اقتصاد کشور است. امسال برای اولین بار تمام موارد فرابودجه‌ای منابع و مصارف سازمان هدفمندی‌ها در درون سقف بودجه قرار گرفت.

با توجه به هزینه 90 همت واردات بنزین در سال جاری و همچنین پیش بینی 130 همت آن برای سال آینده، دولت چاره ای ندارد جز آنکه قیمت بنزین را تعدیل کند و یا از طریق سهمیه بندی، مصرف را کنترل کندو قیمت بنزین آزاد را افزایش دهد که در آن صورت فشار بر کسری بودجه دولت کاهش خواهد یافت. 
رئیس‌جمهور در مورد قیمت بنزین گفت: از چالش‌های موجود، اصلاح یارانه‌ی انرژی در کشور است؛ مصرف بنزین در سال جاری نسبت به سال ۱۳۹۸ حدود ۴۰ درصد افزایش دارد و این در حالیست که رشد جمعیت و درآمد ملی کم‌تر از این است. هزینه‌ی تمام‌شده‌ی بنزین بدون لحاظ قیمت نفت، حدود ۸۰۰۰ تومن است و امسال حدود ۹۰ همت و در صورت ادامه‌ی این وضع در سال آینده باید ۱۳۰ همت واردات بنزین انجام شود؛ هر لیتر بنزین وارداتی بین ۳۰ الی ۴۰ هزار تومان هزینه دارد.
پزشکیان گفت: مشارکت و همدلی سیاست‌گذاران، مجریان و قانون‌گذاران نیاز است تا این ناترازی‌ها را به‌نفع محرومین، جامعه، حاکمیت و نسل آینده اصلاح کنیم.
براساس سخنان رئیس جمهور، مصرف سالانه بنزین حداقل 48 میلیارد لیتر است که اگر نیمی از آن را به مصرف سهمیه خودروها، تاکسی و اسنپ و وسایل عمومی در نظر بگیریم، حداقل 24 میلیارد لیتر از آن باید به قیمت آزاد فروخته شود.که در آن صورت قیمت بنزین آزاد باید بین 5 تا 6 هزار تومان باشد تا بتواند از طریق سهمیه آزاد به میزان 24 میلیارد لیتر، کل هزینه واردات بنزین را تامین کند. البته موضوع تعمیر پالایشگاه ها، هزینه حمل و نقل، جایگاه ها، بهبود کیفیت پالایشگاه ها و همچنین یارانه نقدی واریزی به حساب بیش از 75 میلیون ایرانی و سایر موارد نیز مطرح است که در آن صورت اگر قرار باشد بنزین نیز مانند سایر حامل های انرژی نقش و سهم خود را داشته باشد باید قیمت بنزین بالاتر از 6 هزار تومان در نظر گرفته شود. 
براین اساس، باید دید که مجلس و دولت به چه نتیجه ای می رسند و مردم چه واکنشی خواهند داشت. 
آنچه مسلم است دولت باید طرح هایی مانند رفع فلیترینگ، موضوع نظارت بر اجرای لایحه عفاف و حجاب و... را نیز با مجلس و قوه قضاییه به نتیجه برساند تا از این طریق با جلب رضایت مردم، شاهد مشارکت مردم در طرح افزایش قیمت بنزین باشد. 

افزایش نرخ ارز و تامین کالاهای اساسی با نرخ کمتر

طبق شنیده ها دولت برای جبران مصارف بودجه به دنبال واقعی کردن یا افزایش نرخ ارز در بودجه است.  با این رویکرد به جای فشار بر صنایع  از طریق افزایش مالیات و سایر هزینه ها، کسری بودجه از طریق تعدیل یارانه های غیرمستقیم و پنهان جبران خواهد شد.  واگذاری دارایی ها و مالیات های غیرمستقیم نیز نقش پررنگی در تامین مصارف بودجه خواهد داشت.
اما نکته اساسی این است که دولت برای تامین مایحتاج عمومی از جمله تامین آراد نانوایی ها، گوشت و مرغ، خوراک دام، دارو و... باید چند میلیارد دلار را به صورت قیمت رسمی و دولتی سامانه نیما یا با قیمت کمتر تامین نماید. زیرا افزایش نرخ ارز می تواند در تورم کالاهای اساسی نقش مهمی ایفا کند و نارضایتی ها از تورم آن را به دنبال داشته باشد.

هر گونه اصلاح اقتصادی صرفا با وفاق محقق می‌شود

مسعود پزشکیان با اشاره به این‌که «امروز بودجه ۱۴۰۴ را که دسترنج دو ماه کار مستمر دولتمردان است تقدیم مجلس می‌کند» خاطرنشان کرد: این بودجه با توجه به دغدغه شما و بر اساس تعهداتی که با شما و مردم داشتم تدوین شده است. من تعهد کردم در مسیر وفاق حرکت کنم. هر گونه اصلاح اقتصادی صرفا با وفاق محقق می‌شود. سعی کردیم تمام گروه‌ها و اقشار را در لایحه ببینیم و اعداد را واقعی بنویسیم. تمام مواردی که در توان بوده و تعهد کردیم را در نظر گرفتیم.
 
در لایحه بودجه ۱۴۰۴ تقویت بنیه دفاعی و کاهش تورم مورد توجه است

وی ادامه داد: این بودجه نتیجه جلسات متعدد با کارشناسان خبره و مجلس بوده است. دقت در اجرای قانون برنامه هفتم توسعه در اولویت تدوین بودجه بوده است. بنده بر رعایت تکالیف برنامه هفتم تاکید کردم. در گزارش این لایحه نیز یک فصل انعکاس احکام برنامه ترسیم شده است. اصل دوم عدالت محوری است. معنی حرف من این نیست که بخواهیم یکدفعه تبعیض را رفع کنیم، اما تلاش کردیم به این سمت برویم. باتوجه به شرایطی منطقه‌ای در احکام بودجه اطمینان شده تقویت بنیه دفاعی مورد توجه قرار گیرد. کاهش تورم نیز سرلوحه احکام برنامه بوده است.
 
وجه تمایز بودجه جاری یکپارچگی و شفافیت و جامعیت بودجه

رئیس‌دولت چهاردهم گفت: مهمترین وجه تمایز بودجه جاری یکپارچگی و شفافیت و جامعیت بودجه است. رعایت نظم و انضباط و تقدیم سند مالی دولت در زمانبندی مقرر در قانون است. لایحه بودجه مطابق با قانون اول آبان ماه و در نظام جدید تدوین بودجه تقدیم شد تا مجلس فرصت لازم برای بررسی بودجه را داشته و به سود اقتصاد کشور است. امسال برای اولین بار تمام موارد فرابودجه‌ای منابع و مصارف سازمان هدفمندی‌ها در درون سقف بودجه قرار گرفت.

رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد: تمام احکام و ردیف‌ها بر اساس شناسه تخصصی وظایف دولت تدوین شده است. یکی از مهمتریم اصلاحات تاکید بر پرداخت به ذی‌النفع نهایی از طریق هوشمندسازی دولت است. به منظور تحقق بسیاری از احکام برنامه هفتم، در خلال تبصره‌ها بودجه احکام اجرایی تدوین شده است. برنامه افزایش ظرفیت تولید نفت، تقویت منابع بنیه دفاعی، مدیریت و کنترل تعهدات دولت، مدیریت توزیع عادلانه آب و حمایت از مسکن محرومین در بودجه دیده شده است.

افزایش کمک به محرومان در لایحه بودجه ۱۴۰۴

وی ادامه داد: در بخش عدالت‌محوری رهنمود‌های مقام‌معظم رهبری نحوه اجرا را مشخص کرده است. اگر قرار است یک حکم شکاف طبقاتی را در جامعه زیاد کند آن را  حذف کردیم. به دنبال احکامی بودیم که موجب توزیع عادلانه منابع و حفظ منزلت مردم و مشارکت مردم در اقتصاد شود. از نگاه دولت بسیاری از احکام در راستای عدالت محوری است. منابع  یارانه نقدی و کمیته امداد به جداول بودجه منتقل شده است و کمک به محرومان را در بودجه افزایش میدهد. اگر قرار بود منابع یارانه را به فروش حامل‌ها انرژی منتقل کنیم نمی‌شد آنطور که باید از محرومان حمایت کنیم.
 
از نکات لایحه بودجه ۱۴۰۴ واقع بینی در اعداد و ارقام است

وی افزود: دو برابر شدن سقف معافیت مالیاتی حقوق بگیران و صاحبان مشاغل در راستای حمایت از گروه کم درآمد و آسیب‌پذیر هستند. باید معافیت مالیاتی در سطحی تعریف می‌شد که افراد با درآمد متوسط بتوانند حداقل زندگی خود را تامین کنند. تلاش شده تا احکام قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت اجرایی شود. هزینه‌های زندگی خانوار‌های پر جمعیت بیشتر از خانواده‌ها کم جمعیت است فلذا باید پرداختی برای فرزند افزایش بیشتری داشته باشد. منابع لازم برای بخش سلامت دیده شده است. در سنوات اخیر توجه کمتری به آب، توسعه ریلی و مسکن محرومین شده بود. اعتبارات این بخش تقویت شده است. از نکات لایحه تقدیمی واقع بینی در اعداد و ارقام است. در بخش مصارف اعداد واقعی برای پرداخت پاداش بازنشستگان دیده شده است و منابع لازم برای متناسب سازی حقوق باز نشستگان و پرداخت مطالبات گندمکاران دیده شده است.

بخش مهمی از  انسجام بودجه مدیون حمایت رهبری است

پزشکیان بیان کرد: امسال در رابطه با گندم‌کاران با کسری بودجه مشکل داشتیم و با اجازه‌ای که از رهبری گرفتیم و  در جلسه سران قوا هم بحث شد، امروز به حساب گندم‌کاران بدهی آنان واریز می‌شود. سهم منابع هدفمندسازی برای بخش سلامت دیده شده است. بخش مهمی از  انسجام بودجه مدیون حمایت رهبری است. بنده از مقام معظم رهبری تقاضا کردم تا مجوز استقراض دولت از صندوق توسعه ملی برای سال آینده را  در زمان تدوین لایحه صادر کنند که این امر  باعث درج مصارف واقعی و لحاظ درآمد واقعی در بودجه شده است.
 
رئیس‌جمهور عنوان کرد: مقرر شده کل بدهی دولت به سازمان تأمین اجتماعی تأدیه شود و بازپرداخت اصل و سود اوراق بودجه‌ای و جدید موضوع ماده ۱۰ برنامه‌ی هفتم در سال آینده حدود ۵۰۰ همت است که انتشار اوراق پیش‌بینی شده است.

اصلاح در نظام ارزی و یارانه‌های سوخت ضروری است | حرکت به سمت تک نرخی بودن ارز

پزشکیان اظهار داشت: اکثر اقتصادانان به‌دنبال اصلاحات تدریجی اقتصادی و عدم رفتار شوک‌آمیزند و اتفاق نظر دارند اصلاح در نظام ارزی و یارانه‌های سوخت ضروری است و هم‌چنین حرکت به سمت تک نرخی بودن ارز، مهم‌ترین راهکار کاهش رانت در اقتصادی است. این برنامه به‌صورت هدفمند توسط بانک مرکزی در حال اجراست.

وی عنوان کرد: برای تأمین کالا‌های اساسی و افزایش تاب‌آوری در برابر تحریم‌ها، حفظ سیاست نرخ ارز ترجیحی را در برنامه‌مان داریم و حفظ تعادل و عدم افراط و تفریط ضروری است.