افزایش روزانه 1000 میلیارد تومان بدهی دولت به سیستم بانکی در یکسال اخیر / رشد 6 درصدی نقدینگی در سه ماه اول 1403  

اقتصاد گردان – محسن شمشیری

در حالیکه بدهی دولت به بانک ها و بانک مرکزی دریکسال اخیر روزانه 1000 میلیارد تومان، بدهی بخش دولتی شامل دولت و شرکت های دولتی به سیستم بانکی روزانه 1150 میلیارد تومان، بدهی دولت به بانک ها روزانه 620 میلیارد تومان و بدهی دولت به بانک مرکزی روزانه 370 میلیارد تومان بیشتر شده است، رقم نقدینگی کشور نیز روزانه بیش از 4840 میلیارد تومان رشد داشته است که همه این ارقام نشان دهنده رشد خلق پول، نقدینگی واثر آن بر تورم است و پایه پولی در کل یکسال اخیر به میزان 210 همت افزایش داشته است. 
همه این ارقام نشان دهنده کسری بودجه دولت، افزایش بدهی دولت، افزایش خلق پول و فشارهای تورمی است و مشخص نیست که در دولت چهاردهم که شعار انضباط مالی و کنترل تورم را داده است، چگونه قرار است بر این همه نیاز به رشد نقدینگی در کشور حاکم شوند. از سوی دیگر، در شرایطی که بورس و صنایع و تولید به نقدینگی بیشتر نیاز دارند، موضوع رکود چگونه باید برطرف شود و نیاز به نقدینگی را چگونه باید تامین کنند. از سوی دیگر، در شرایطی که تولید در ایران بر پایه انرژی ارزان، برق و گاز و آب و بنزین ارزان بوده و کمبود ایجاد شده عملا امکان ارزان فروشی را فراهم نخواهد کرد و کمبود انرژی باعث کاهش تولید و تعطیلی کارخانه ها شده است، ضروری است که قیمت انرژی از آب و برق وگاز و بنزین افزایش یابد تا امکان سرمایه گذاری و رشد تولید انرژی و تامین نیاز تولید فراهم شود. 
همه این مسائل رکود و تورم را تشدید خواهد کرد و راهکار آن کاهش هزینه های مبادله حاصل از تحریم ها و فضای بین المللی است.

شاخص های پولی و بانکی خرداد 1403 نشان می دهد که رشد بدهی بخش دولتی به 1560 همت در خرداد 1403 رسیده و رشد 36.8 درصدی در یکسال و 7.7 درصدی در سه ماه بهار 1403 داشته است. 

افزایش روزانه 1000 میلیارد تومان بده دولت به سیستم بانکی در یکسال اخیر 

بدهی دولت به سیستم بانکی از 947 همت در خرداد 1402 به 1196 همت در اسفند 14202 و  1312 همت در خرداد 1403 رسیده و در این یکسال معادل 365 همت افزایش داشته و به عبارتی روزانه 1000 میلیارد تومان اضافه شده است. بدهی دولت به سیستم بانکی رشد یکساله 38.6 درصدی و رشد سه ماهه  9.7 درصدی داشته است.
همچنین بدهی دولت به بانک مرکزی 326 همت اعلام شده که رشد یکساله بالای 72.4 درصدی  و رشد سه ماهه 2.3 درصدی داشته است.  بدهی دولت به بانک ها نیز 986 همت اعلام شده که رشد یکساله 30.1 درصدی و رشد سه ماهه 12.4 درصدی داشته است. 

رشد 70 درصدی بدهی بانک ها در یکسال

بدهی بانک ها به بانک مرکزی نیز 668 همت اعلام شده که رشد یکساله 70 درصدی و کاهش 13.3- درصدی سه ماهه داشته است. رشد بدهی بانک ها به بانک مرکزی در یکسال قبل از آن یعنی یکسال منتهی به خرداد 1402 نیز معادل 171 درصد رشد داشته است.

رشد 6 درصدی نقدینگی در سه ماه اول
نقدینگی نیز از 6585 در خرداد 1402 به 7877 همت در اسفند و 8354 همت در خرداد 1403 رسیده و رشد یکساله 26.8 و رشد سه ماهه 6 درصدی داشته است. نقدینگی در این سه ماه معادل 476 همت افزایش داشته و میانگین رشد روزانه نقدینگی معادل 5124 میلیارد تومان بوده است.
پایه پولی از 902 همت در خرداد 1402 به 1090 در اسفند 1402 و 1113 همت در خرداد 1403 رسیده و رشد یکساله 23.3 درصدی و رشد سه ماهه 2.1 درصدی داشته است

رشد سپرده دیداری بالاتر از رشد نقدینگی 
رشد پول یا سپرده دیداری با رشد 7.3 درصدی در سه ماه بهار 1403 از رشد 6 درصدی نقدینگی بیشتر بوده است. حجم پول شامل اسکناس و سپرده دیداری نیز 2053 همت بوده که رشد یکساله 21.2 درصدی و سه ماهه 7.3 درصدی داشته است حجم اسکناس و مسکوک از این رقم حدود 168 همت بوده است. سپرده دیداری نیزمعادل 1910 همت است که رشد 21.3 درصدی دریکسال و رشد 8.1 درصدی در سه ماه داشته است بالاتر بودن رشد 8 درصدی سپرده دیداری نسبت به رشد نقدینگی 6 درصدی نشان دهنده تمایل بیشتر مردم به نگهداری پول نقد در حساب های جاری و چک برای معاملات مالی و دادو ستدها بوده است. 
سپرده کوتاه مدت نیز 1763 همت بوده که رشد یکساله 9.6 درصدی و رشد سه ماهه 4.5 درصدی داشته است. سپرده کوتاه مدت نیز به دلیل دسترسی سریع مردم به آن می تواند در سرعت تراکنش های خرید و فروش و تقاضا و تورم اثرگذار باشد و حکم پول داغ را داشته باشد.

سهم 10 درصدی مطالبات معوق  
رشد تسهیلات دهی بانک ها در سه ماه اول 1403 معادل 9.8 درصد بوده و 6756 همت گزارش شده است. رقم مطالبات معوق، مشکوک الوصول، سررسیدگذشته، خرید دین و اموال معاملات، نیز 689 همت اعلام شده که سهم 10.2 درصدی از کل مانده تسهیلات بانک ها دارد. 

سهم 40 درصدی مرابحه 
مرابحه با سهم 39.3 درصدی بالاترین سهم را در مانده تسهیلات بانک ها دارد و که از تیرماه 1394 وارد عقود بانک ها شده است و پس از 9 سال جایگاه بالایی در عقود بانکی به خود اختصاص داده است. 
قرض الحسنه با سهم 15.5 درصد، فروش اقساطی 13.5 درصد، مشارکت مدنی 7.4 درصد، مشارکت حقوقی 6.8 درصد، جعاله با 3.4 درصد، سلف 2.4 درصد، در رتبه های بعدی عقود بانکی از نظر تقاضا و استقبال مردم قرار دارند. 

افزایش تسهیلات و سپرده های ریالی و ارزی 
در اسفند ماه 1402 رقم تسهیلات ارزی و ریالی بانک ها 7068 همت بوده که به 8033 همت در خرداد 1403 رسیده و 965 همت در 93 روز افزایش یافته  و روزانه 10376 میلیارد تومان بیشتر شده است. 
همچنین در اسفند ماه 1402 رقم سپرده های ارزی و ریالی بانکی 9163 همت بوده که به 10480 همت در خرداد رسیده و 1317 همت در سه ماه بیشتر شده و روزانه 14161 میلیارد تومان افزایش داشته است

                مقایسه رشد یکساله شاخص های پولی و بانکی در خرداد 1403   ارقام به هزار میلیارد تومان / درصد