توسعه ذخایر نفت 45 تا 60 میلیارد بشکه ای اقلیم کردستان، در انتظار تصویب قانون نفت وگاز عراق

خبراقتصادی – محسن شمشیری: میزان ذخایر نفت عراق تاکنون حدود 150 میلیارد بشکه برآورد شده که از این میزان، 45 میلیارد بشکه یعنی یک سوم آن متعلق به اقلیم کردستان عراق است و اقلیم کردستان عراق به اندازه کشوری مانند روسیه می تواند در مناسبات بازار جهانی نفت مطرح باشد.
براین اساس، نحوه استخراج  و مدیریت چاه های نفت، کسب درآمد و توزیع درآمد فروش نفت در کشور فدرالی عراق و نحوه مشارکت کردستان عراق و مدیریت مشترک چاه ها، موضوعی است که مورد توجه سیاستمداران و مسوولان اقلیم کردستان عراق، دولت عراق، دولت ترکیه و کشورهای همسایه مانند ایران قرار گرفته است و از نظر تجربه مدیریت میادین نفت خیز در یک کشور فدرالی با وجود دولت مرکزی و حکومت محلی، نیز مورد توجه متخصصان نفتی، کارشناسان اقتصادی و علاقه مندان به مسائل تاریخی است.
همچنین از آن جا که در عراق، مدیریت وقراردادهای میادین نفتی بین شرکت های نفتی و دولت عراق و حکومت اقلیم کردستان عراق با عنوان قراردادهای مشارکتی شکل گرفته است و شرکت های نفتی در طول عمر میدان نفتی بر نحوه تزریق گاز و استخراج و تولید صیانتی حضور دارند، این نحوه مدیریت می تواند الگوی مناسبی برای همکاری دولتمردان، حکومت های محلی و همچنین شرکت های نفتی معتبر خارجی باشد.
عراق برنامه تولید و ظرفیت سازی 6 میلیون بشکه نفت را هدف گرفته است و در سال های آینده، درآمد نفت در کردستان عراق و کشور عراق، می تواند منشا تحولات و رشد درآمد و رشد اقتصادی و بهبود وضعیت مردم باشد و در صورتی که مشکلات سیاسی و اختلافات و حرکت های تروریستی کاهش یابد، کام مردم عراق و کردستان عراق را پس از سال ها ظلم صدام حسین، شیرین خواهد کرد.
بعد از سقوط صدام حسین و تشکیل دولت جدید درجمهوری عراق، منطقه خودگردان اقلیم کردستان عراق دارای حکومت محلی مستقل است و یک حکومت مرکزی و دولت فدرال نیز در بغداد حضور دارد و با توجه به حضور قوم عرب و قوم کرد، توافق شد که رئیس جمهور از بین کردها، و نخست وزیر از بین عرب های عراق انتخاب شود.
همچنین جلال طالبانی رهبر اتحادیه میهنی کردستان عراق به عنوان رئیس جمهور و مسعود بارزانی رهبر حزب دمکرات نیز به عنوان رئیس اقلیم کردستان عراق انتخاب شدند و نوری مالکی نیز به عنوان نخست وزیر سهمیه عرب ها در قدرت بود.
در مورد مسائل اقتصادی ومالی از جمله صنعت نفت عراق که به عنوان یکی از ذخایربزرگ نفتی جهان محسوب می شود، موضوع چگونگی استخراج نفت و توزیع درآمد آن در کشور ثروتمند اما غیر برخوردار و همراه با فقر و بیکاری عراق، مورد توجه سیاست مداران واحزاب سیاسی و اقوام عراق قرار گرفت. تا از این فقر و بی عدالتی و بیکاری نجات یابند و پس از سال ها حکومت صدام حسین که درآمد نفت را به عنوان ابزار سرکوب مردم عراق  و کردها و شیعیان و سنی ها به کار گرفته بود، اکنون انتظار می رود که درآمد نفت برای  رفع مشکل فقر و بیکاری مردم و به نحو شایسته توزیع شود.
طبق قانون اساسی عراق، نظارت و مدیریت بر چاه های نفت و صنعت نفت به عهده دولت مرکزی یا فدرال در بغداد است اما در مورد چاه های جدید نفت، قرار بر این شده که در منطقه نفت خیز کردستان عراق، به صورت مشارکت بین حکومت خودگردان اقلیم کردستان و همچنین دولت مرکزی در بغداد، انجام شود و البته در این زمینه هنوز چالش ها ومذاکره و اختلاف نظرها وجود دارد.




عدنان مفتی عضو دفتر سیاسی اتحادیه میهنی کردستان عراق در ارتباط با نحوه استخراج و درآمد فروش نفت در دولت جمهوری و فدرالی عراق، شامل اقلیم کردستان، مرکز و جنوب عراق، می گوید:  عراق کشور ثروتمندی است و ما باید فضای پیشرفت را مهیا کنیم. اما اکنون در عراق بی عدالتی و بیکاری وجود دارد و سطح زندگی مردم پایین است. من بسیاری از اوقات گفته ام که دیالوگ  و درک دو طرف یعنی کردها از یک سو و دولت مرکزی عراق، می تواند مشکلات موجود را حل و فصل کند.
 در خصوص نفت و گاز بین حکومت اقلیم و بغداد دو مشکل بزرگ وجود دارد.
 اولا قانون اساسی عراق حدود دولت مرکزی و حکومت اقلیم را در این خصوص مشخص کرده است . حقوق دولت فدرال براساس قانون اساسی مبین این است که نفت متعلق به مردم عراق است و دولت مرکزی آن را مدیریت می کند
اما بندی در قانون اساسی عراق وجود دارد که تاکید می کند چاه های قدیمی توسط دولت مرکزی و چاه های جدید بصورت مشترک بین حکومت محلی و دولت مرکزی عراق مدیریت خواهد شد و البته اجرایی کردن این  استراتژی، نیازمند تصویب و اجرای قانون نفت وگاز عراق است تا موضوع را کاملا روشن کند. 
عدنان مفتی دراین زمینه گفته است: در کردستان عراق نیز ما قانون نفت و گاز را براساس تفسیر قانون اساسی عراق تهیه و تصویب کردیم. ما به دقت این قانون را تصویب کردیم که با قانون اساسی همخوانی داشته باشد. اما مشکل اخیر بین اربیل و بغداد اسیر فرهنگ نفتی است که هشتاد سال است نفت در عراق بطریق مرکزی کنترل شده بود .از این رو کسانی که در این حوزه کار می کنند عموما تنها این درک را دارند که نفت  باید توسط مرکز مدیریت شود.از این رو ما با مشکل روبرو شده ایم . در دو سال گذشته  شاهد تغییراتی بوده ایم و فکر می کنم در آینده نیز گشایش بیشتری را در این خصوص شاهد باشیم. پول نفت متعلق به همه مردم عراق است ضمن اینکه آن زمان به پایان رسید که پول نفت از سوی دولت برای خرید سلاح و کشتار مردم عراق بکار برده می شد
.ضمن اینکه زمان ترحم هم تمام شده است و ما دیگر در همه امور با همدیگر شریک هستیم. همانگونه که ما این حق را داریم مردم در جنوب و شمال هم این حق را دارند و هیچ دولتی اجازه استفاده از این منابع را بر علیه مردم عراق ندارد.
عدنان مفتی در پاسخ به این پرسش، در مدیریت چاه های جدید کردستان عراق دولت مرکزی چه میزان مشارکت و یا اطلاع دارد؟ گفت:  رفع این مشکل به نظر من باز به دولت مرکزی بر می گردد.  در سال 2007 مذاکراتی با اقلیم شروع شد تا اینکه قانون نفت و گاز در عراق به تصویب برسد اما این کار اتفاق نیفتاد و در زمانی که قانونی در این خصوص وجود ندارد هرکسی به میل خویش قانون را تفسیر می کند.
قبلا در خصوص این قانون هم توافقاتی بین اقلیم و بغداد صورت گرفت اما بعدها این قانون را تغییر دادند و دست آخر این قانون تصویب هم نشد.
لذا تا زمانی که قانون نفت و گاز در عراق به تصویب نرسیده است اقلیم این حق را دارد براساس قانون خویش چاه های نفتی را مورد بهره برداری قرار دهد . هر زمان که قانون نفت وگاز در بغداد به تصویب رسید این قانون برای  اقلیم و بغداد لازم الاجرا خواهد بود.
در شرایط کنونی اما زندگی نمی ایستد مخصوصا در حوزه نفت . من معتقدم در این راستا بحث نفت باید کاملا شفاف باشد که هست. در خصوص خط لوله جدید نفتی هم بغداد در جریان این کار بوده است و ترکیه خواسته است که در این زمینه نشستی سه جانبه بین اقلیم و ترکیه و بغداد انجام شود. من فکر می کنم اگر حسن نیت وجود داشته باشد و ما در تصویب قانون نفت و گاز تعجیل کنیم این مشکلات قابل حل و فصل هستند.


قراردادهای نفتی کردستان باید شفاف باشد هنوز شفاف نیستند و ارزان فروشی شده و باید مشخص شود کجا هزینه می شود

عبدالستار مجید عضو دفتر سیاسی جماعت اسلامی کردستان عراق در مورد سفر نچیروان بارزانی نخست وزیر اقلیم کردستان به بغداد و گفت وگو با نوری مالکی نخست وزیر عراق در مورد صادرات نفت اقلیم کردستان گفته است: ما در جریان این سفر قرار گرفتیم و اعلام کردند که برای صادرات نفت اقلیم کردستان عراق به توافق رسیده اند . ما هم از استخراج و صادرات نفت اقلیم کردستان عراق حمایت می کنیم اما برای این حمایت پیش شرط هایی هم داریم . اولا اینکه قراردادها شفاف و روشن باشند. حکومت اقلیم کردستان عراق اعلام کرده است که این قراردادها روشن و شفاف هستند اما به نظرما  شفاف نیست . هنوز نمی دانیم که این توافقات چگونه است و چطوری توافق کرده اند . نزدیک به 35 قرارداد بسته شده است
همچنین این منابع ارزان فروش نشود همانطور که اعلام شده است منابع نفتی اقلیم کردستان عراق به قیمت ارزانی فروخته شده است و این بخشی از عدم شفافیت ها ست. امروز ارزان ترین نفت، نفت کردستان عراق است در حالیکه نفت بسیار خوبی است . سوما این درامد ها روشن باشند . در کشورها امار صریح و روشنی در این خصوص وجود دارد . لازم است این مبالغ مشخص باشد و ضمن اینکه نمی دانیم این درامدها چگونه هزینه شده است  . ما امیدواریم در کابینه هشتم ما شریک واقعی باشیم و هم در تصمیم گیری و هم در اجراء شریک واقعی باشیم .مذاکره کننده اصلی به ما گفته است که این بار همه در تصمیمات و اجراء شریک باشند.من به اعتقاد خودم نمی توان همه موارد را در یک دوره خاص اجراء کرد به نظر من بایستی یک سقف زمانی برای این موضوع در نظر گرفته شود و مشخص باشد که موارد مورد نظر در چه دوره زمانی به نتیجه خواهد رسید .و برای توافق در این خصوص هم اصرار داریم.

 
میزان ذخایر نفت اقلیم کردستان عراق

وزیر منابع طبیعی اقلیم کردستان عراق ضمن تاکید برضرورت تدوین قانون نفت و گاز در اقلیم کردستان عراق ذخایر نفتی در سه استان کردنشین عراق را بیش از45 بیلیون بشکه برآورد کرد.
به گزارش کردپرس، آشتی هورامی وزیر منابع طبیعی اقلیم کردستان عراق درمصاحبه با روزنامه الحیات چاپ لندن که امروز منتشر شد، گفت: طلب های مالی شرکت های نفتی فعال در اقلیم کردستان عراق از 5.3 بیلیون دلار فراتر رفته است.
هورامی ضمن تاکید بر ضرورت تدوین قانون نفت و گاز دراقلیم کردستان عراق، افزود: ذخایر نفتی در سه استان کردنشین عراق بیش از 45 بیلیون بشکه است.





هورامی گفت: گفتگوهای اقلیم کردستان با بغداد براساس قانونی که سهم اقلیم از درآمدهای مالی دولت فدرال عراق درآن مشخص شده است، باید انجام شود.
وزیرمنابع طبیعی اقلیم کردستان افزود: حکومت اقلیم در اوایل سال جاری میلادی به دولت مرکزی اطلاع داد که شرکت های سرمایه گذار در اقلیم بیش از 5.3 بیلیون دلار که مطالباتی فانونی است از حکومت اقلیم طلب دارند.
هورامی ضمن رد اتهامات بغداد به اقلیم در خصوص صدور نفت خام بدون هماهنگی با دولت مرکزی ، افزود:این اقدام براساس توافقنامه صادرات نفت به شرط اختصاص 50 درصد از درآمدهای حاصله برای پرداخت مطالبات شرکتهای نفتی و 50 درصد دیگر به خزانه دولت مرکزی صورت گرفته بود، ولی دولت مرکزی همه این در آمدها را به خود اختصاص داد.
هورامی با تکذیب عملیات قاچاق نفت در اقلیم کردستان، گفت: هیچگونه عملیات قاچاق نفت در اقلیم صورت نمی گیرد و ما این اتهامات را رد می کنیم.
وی ضمن انتقاداز اینکه ازدرآمدهای نفتی عراق هنوز براساس قوانین رژیم گذشته استفاده می شود و چنین قوانینی به حکومت اقلیم کردستان تحمیل می شود ، از دولت مرکزی خواست 55میلیون بشکه نفت را که قراربود ازسال 2004 برای مصرف محلی به حکومت اقلیم تحویل دهد به اقلیم تحویل نماید.
هورامی ضمن تاکید برضرورت تدوین قانون نفت و گاز در اقلیم کردستان عراق افزود: اگر این قانون طبق قانون اساسی عراق تدوین و تصویب شود، می تواند کلید حل همه اختلافات نفتی اقلیم و دولت مرکزی باشد.
هورامی با کم اهمیت دانستن فشارهای بغداد به شرکتهای نفتی فعال در اقلیم کردستان برای وادارکردن آنها به لغو قراردادهای خود،تاکید کرد: این فشارها بر روی فعالیت این شرکت ها برغم تاخیر در پرداخت مطالبات آنها هیچگونه تاثیری نمی گذارد.
وزیر منابع نفتی اقلیم کردستان عراق، ذخایر نفت خام اقلیم را به غیر از ذخایر مناطق مورد مناقشه با دولت مرکزی بالغ بر45 بیلیون بشکه و ذخایر گازی را نزدیک به100تا200بیلیون فوت مکعب برآورد کرد.
وی در خصوص طرح های وزارت منابع طبیعی اقلیم کردستان برای افزایش تولید نفت، گفت:تصمیم داریم میزان تولید نفت را تا سال2015 به یک میلیون بشکه و تا سال2019 به دومیلیون بشکه برسانیم. همچنین پیش بینی می کنیم که میزان تصفیه نفت خام در اقلیم را از150 هزار بشکه در روز به250 هزار بشکه افزایش دهیم

اقلیم کردستان عراق- به دنبال اعلام برخی شرکت های نفتی خارجی در اقلیم کردستان عراق مبنی بر افزایش ذخایر نفت اقلیم، یکی از متخصصان مشاور وزارت منابع طبیعی اقلیم ادعا کرد: ذخایر نفت اقلیم که قبلاً 45 میلیارد بشکه تخمین زده می شد اکنون به 60 میلیارد بشکه رسیده است.
شرکت کانادایی اوریکس از حفر سه چاه نفتی در اقلیم کردستان عراق خبر می دهد که تنها ظرفیت یکی از این چاههای نفت واقع در میدان نفتی اربیل 255  میلیون بشکه می باشد. یک کارشناس حوزه نفت و گاز ذخیره نفت خام در اقلیم کردستان را 60 میلیارد بشکه عنوان کرد.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته توسط مجله "سویل" از مجموع 57 بلوک نفتی اقلیم کردستان عراق، 13 بلوک نفت در استان اربیل واقع شده است، شرکت کانادایی اوریکس یکی از 30 شرکت مربوط به 19 کشوری است که هم اکنون در حال فعالیت در حوزه نفت و گاز اقلیم کردستان هستند. این شرکت در سال 2010 تأسیس شده است.
بر اساس اخبار موجود شرکت اوریکس در دو میدان نفتی اقلیم کردستان واقع در اربیل و میدان نفتی سندی در آمیدی، دارای سهام است.
شرکت کانادایی اوریکس در بیانیه ای اشاره کرده است که بالاخره به کار حفر و اکتشاف چاه نفتی (AAS-1) در استان اربیل خاتمه دادند و همچنین پیش بینی های اولیه حاکی از وجود 225 میلیون بشکه ذخیره نفت چاه جدید می باشد.
این شرکت تصریح کرده است که این سومین چاه نفتی است که در این منطقه کشف شده است و نفت این چاه از نوع مرغوب و سبک است.
 این شرکت کانادایی همچنین اعلام کرده است که اکتشاف و حفر در میدان نفتی دمرداغ نیز به پایان رسیده است و کندن و حفر چاه نفتی دیگری که DD-2 نامیده می شود در جولای 2012 به پایان رسیده است و همچنین در مارس 2013 نیز این شرکت به کار خود در چاه نفتی ZEG-1 خاتمه داده است.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته توسط مجله سویل قرارداد میان حکومت اقلیم کردستان و شرکت (ORYX PETROLEUM) در بلوک شماره 20 واقع در میدان نفتی اربیل به وسعت 1532 کیلومتر است که این شرکت صاحب 65% از سهام این میدان است. شرکت ترکی (KNOC) صاحب 15% از سهام این میدان است و حکومت اقلیم کردستان نیز خود دارای 20% از سهام این میدان نفتی است.
شرکت (ORYX PETROLEUM) به جز این میدان در میدان نفتی سندی در آمِدی نیز دارای سهام نفت است و در دو منطقه دیگر عراق نیز در حوزه نفت به کار تولید مشغول است.
دولت اقلیم کردستان عراق با دارا بودن 45 میلیارد بشکه ذخیره نفت خام، 57 قرارداد منعقد شده در حوزه نفت با بیش از 30 شرکت در 19 کشور جهان بسته است.
بیوار خنسی، یکی از متخصصین در حوزه نفت و گاز و مشاور اقتصادی حکومت اقلیم کردستان در این رابطه اظهار کرده است: تخمین های موجود حاکی از وجود 60% نفت خام در حوزه دریای خزر، شمال آفریقا و کشورهای خلیج، می باشد و در عراق و اقلیم کردستان نیز تا سال 2011، ذخیره نفت خام 112 میلیارد بشکه نفت تخمین زده شده است.
بر اساس گزارشی از مرکز بین المللی تحقیقات صلح IPSC ذخیره نفت خام اقلیم کردستان با ذخیره نفت خام در لیبی برابری می کند و گاز طبیعی  اقلیم نیز با ذخیره گاز کشور قزاقستان برابری می کند.
بیوار خنسی با تکیه بر اطلاعات وزارت نفت عراق تصریح کرده است که ذخیره نفت در عراق در حال حاضر به 150 میلیارد بشکه نفت در روز رسیده است که این میزان 11% ذخیر نفت در کل جهان است و خیره نفت اقلیم کردستان عراق نیز 5% ذخیره در کل جهان را شامل می شود.
مشاور اقتصادی دولت اقلیم کردستان بر اساس بررسی ها و تحقیقاتی که انجام داده است می گوید: وزارت منابع طبیعی اقلیم کردستان اعلام کرده است که ذخیره نفت خام در اقلیم کردستان عراق(اربیل، سلیمانیه و دهوک) 45 میلیارد بشکه می باشد که در 52 بلوک واقع شده است اما بنا به پیش بینی من این میزان بسیار بیشتر از میزان اعلام شده توسط وزارت منابع طبیعی اقلیم است و به 60 میلیارد بشکه نیز می رسد.
راژان میران، یکی از تحلیلگران وزارت منابع طبیعی اقلیم در کنفرانس (پروژه های کردستان) که 11 ژوئن در اربیل برگزار شد اعلام کرد: تاکنون 190 میلیون بشکه نفت تولید شده است که تولید 70 میلیون بشکه آن در سال 2012 صورت گرفته است.
بلوک نفتی استان اربیل متشکل از 13 بلوک نفتی است که بلوک تقتق، سارتا، اربیل(دمیرداغ)، اربیل، خورمه‌له، قوشتپه، ملاعمر، شورش، حریر، پیرمام، بنه‌باوی، بلوک صفین، اربیل را شامل می شود.
شرکت نروژی (DNO) که در حوزه تولید و استخراج نفت مشغول به فعالیت است اعلام کرده است که میزان نفت خام میدان نفتی تاوکی در اقلیم کردستان نسبت به سال گذشته 40% افزایش یافته است.
بیژن مظفر، مدیر شرکت (DNO) در بیانیه ای که در روزنامه UP Stream در بخش اخبار نفت و گاز منتشر شده است اعلام کرده که ذخیره میدان نفتی تاوکی، که 496.4 میلیون بشکه نفت و 140.1 میلیارد مکعب گاز است.
این شرکت اعلام کرده است که بر اساس تخمین های موجود در مرحله دوم حفر و اکتشاف نفت در میدان های بنینا و بستوره در اربیل  به 42.1 میلیون بشکه خواهد رسید.

عربستان با 264 میلیارد و 250میلیون بشکه ذخایر نفت خام اثبات شده که معادل 22 درصد کل ذخایر اثبات شده نفت جهان است در صدر جدول کشورهای نفت خیز قرار دارد.

میزان ذخایر اثبات شده نفت خام ایران 138 میلیارد و 400 میلیون بشکه، معادل 11.5 درصد ذخایر نفت جهان است که پس از عربستان در رده دوم جدول قرار دارد.

ذخایر اثبات شده نفت عراق 115 میلیارد بشکه معادل 9.6 درصد ذخایر جهانی نفت است. پس از عراق،کویت با 101 میلیارد و پانصد میلیون بشکه معادل 8.5 درصد ذخایر جهانی نفت، قرار دارد.

ذخایر نفت امارات 97 میلیارد و 800 میلیون بشکه است که معادل 8.1 درصد ذخایر جهانی است.
ونزوئلا با 87 میلیارد و 40 میلیون بشکه که معادل 6.6 درصد ذخایر جهانی نفت است در رده بعدی است و روسیه با دارا بودن 60 میلیارد بشکه ذخایر نفت خام معادل 6.2 درصد ذخایر جهانی، در رده بعدی پس از ونزوئلا قرار دارد.