براساس بخشنامههای بانک مرکزی تمامی امور مربوط به رفع سوءاثر از چکهای برگشتی اشخاص از طریق شعب و واحدهای تابعه بانکها درصورت تأمین موجودی و پاسکردن چک، ارائه لاشه چک به شعبه، ارائه رضایتنامه محضری ذینفع چک به شعبه، واریز مبلغ چک بهحساب جاری و مسدودکردن آن بهمدت دو سال بهصورت ذیل امکانپذیر است:
۱- تأمین موجودی: صاحب حساب جاری، مبلغ مندرج در متن چک برگشتشده را بهحساب جاری خود واریز کرده و پس از دریافت مبلغ چک توسط ذینفع چک، بانک نسبت به رفع سوءاثر از آن براساس صورتحساب مشتری اقدام لازم را میکند.
۲- ارائه لاشه چک به شعبه: صاحب حساب جاری یا وکیل قانونی وی پس از اخذ لاشه چک، جهت رفع سوءاثر آن را به شعبه ارائه میکند.
۳- ارائه رضایتنامه محضری ذینفع چک به شعبه: صاحب حساب جاری مبلغ چک را به ذینفع پرداخت کرده اما لاشه چک (به دلایل مختلف ازجمله مفقودشدن، به سرقترفتن، سوختن و...) به شعبه تحویل نمیشود. در این هنگام ذینفع چک با حضور در دفترخانه اسنادرسمی رضایت خود را نسبت به چک مورد نظر اعلام کرده و صاحب حساب جاری با ارائه رضایتنامه ممهور به مهر دفترخانه به بانک، درخواست رفع سوءاثر از چک موردنظر را میکند.
۴- واریز مبلغ چک به حساب جاری و مسدودکردن آن بهمدت دو سال: چنانچه دسترسی به ذینفع چک امکانپذیر نبوده و صادرکننده چک قادر به ارائه لاشه چک یا رضایتنامه محضری ذینفع به بانک نباشد، مشتری میتواند معادل وجه چک یا چکهای برگشتی ر ا بهحساب جاری خود واریز و از شعبه کتبا درخواست کند که مبلغ یا مبالغ واریزی بهحساب جهت پرداخت چک یا چکهای برگشتی نزد شعبه مسدود کردن و تا تعیین تکلیف قطعی چک یا حداکثر بهمدت ۲۴ماه قابل برداشت نباشد. این امر در صورتی است که حساب جاری مشتری نزد شعبه مفتوح و توسط مراجع قضایی مسدود نشده باشد.
۵- سایر: براساس بخشنامههای موجود این امکان برای اشخاص حقیقی و حقوقی فراهم شده تا بدون ارائه مدارک مثبته و فقط بر مبنای مانده تعداد چکهای برگشتی و با مرور زمان درصورت مشمول بودن نسبت به بخشنامه از خدمات بانکی نظیر افتتاح حساب جاری جدید و دریافت دسته چک جدید بهرهمند شوند. بنابر این درخصوص مدت نگهداری سوابق چکهای برگشتی در بانک اطلاعاتی این اداره به شرح ذیل است:
لازم به ذکر است که جهت آگاهی مشتریان از سوابق چکهای برگشتی موجود خود در بانک اطلاعاتی این بانک و چگونگی رفع سوءاثر از سوابق چکهای مذکور، تمامی شعب بانکها طبق بخشنامههای بانک مرکزی موظف به ارائه پرینت صورت کامل تعداد و مشخصات چکهای برگشتی(در کلیه بانکهای کشور) جهت اطلاع به دارنده سوابق مذکور شدند.
توضیح ۱: زمانهای توقف یادشده در جدول فوق از تاریخ آخرین چک، مورد محاسبه قرار میگیرد.
توضیح ۲: بانکها در مورد افرادی که مشمول شرط حذف سوابق از بانک اطلاعاتی به شرح جدول فوق بوده ولی تاکنون بهدلیل تشابه مشخصات شناسنامهای از سوابق مذکور رفع سوءاثر نشده باشد میتوانند نسبت به رفع سوءاثر از چکهای برگشتی موجود در پرینت سوابق وی که مربوط به سایر شعب همان بانک و یا بانکهای دیگر است نیز اقدام کنند.
یادآوری میشود که شعب بانکها موظفند گواهینامههای عدمپرداخت چک صادر شده را به مدت ۱۰ روز در شعبه نگهداری کنند و درصورتی که صاحبان حسابهای جاری دارای چک برگشتی ظرف مدت ۱۰روز از تاریخ صدور گواهینامه عدمپرداخت، حسن نیت خود را با تأمین وجه چک برگشت شده در بانک یا ارائه رضایتنامه دارنده چک مزبور اثبات کنند از ارسال اطلاعات مربوط به چکهای برگشتی به بانک مرکزی خودداری کنند.
افراد دارای سابقه چک برگشتی مدت نگهداری سوابق در بانک اطلاعاتی
۱ فقره ۶ ماه
2 فقره یک سال
3 فقره دو سال
4 الی 12فقره سه سال
13 الی 20فقره چهار سال
21 الی 50فقره هشت سال
51 الی 100فقره 10 سال
101 فقره و بیشتر 15سال