كنترل ذخاير بيمه‌اي بدون اغماض

 كسري ذخاير بيمه‌اي

روز گذشته قائم مقام بيمه مركزي در كانال ارتباطي خود با خبرنگاران گفت: كسري ذخاير بيمه‌يي يكي از مشكلات مهم صنعت بيمه و يكي از دلايل اصلي ضعف در خدمت‌رساني مطلوب موسسات بيمه‌يي به بيمه‌گذاران و از موانع مهم توسعه مطلوب صنعت بيمه به‌شمار مي‌رود.

پرويز خسروشاهي افزود: اگر امروز برخي شركت‌هاي بيمه كمبود نقدينگي دارند و تخفيف‌هاي عجيب و غريب مي‌دهند و در پرداخت خسارت رضايت‌بخش عمل نمي‌كنند به دليل انباشت كسري ذخاير بجا مانده از دوران وفور درآمدهاي نفتي است. مكيدن منابع مالي بيمه‌ها با مستمسك‌هاي گوناكون از سوي بخش‌هاي ديگر نيز بر فشار اين مشكلات افزوده است.

وي تاكيد كرد: كسري ذخاير بيمه‌يي بسيار با اهميت‌تر از كمبود و پايين بودن توانگري مالي است و فوريت بيشتري دارد. كسري توانگري مالي مربوط به تعهدات غيرمنتظره و پيش‌بيني نشده است اما كسري ذخاير بيمه‌يي مربوط به تعهدات مورد انتظار پيش‌بيني‌ شده و جاري است.

 كيفيت پايين دارايي‌ها

قائم مقام بيمه مركزي گفت: يكي از پارامترهايي كه مساله كسري ذخاير صنعت بيمه را در شرايط فعلي تشديد مي‌كند، كيفيت پايين دارايي‌هاي صنعت بيمه است. به عبارت ساده‌تر كسري ذخاير، اشاره به اين نكته دارد كه شركت بيمه براي ايفاي تعهدات جاري‌اش، مال و منابع كافي ندارد. اما ممكن است همان مال موجود هم به دليل كيفيت پايين، نقدشوندگي نداشته باشد كه در اين صورت مشكل كسري ذخاير تشديد مي‌شود.

خسروشاهي اضافه كرد: بيمه مركزي در دو سال گذشته اين مساله را با جديت دنبال كرده و در چارچوب مقررات موجود آن را كنترل كرده است. در نتيجه نسبت كسري ذخاير نگهداري به حق بيمه نگهداري صنعت بيمه از ارقام 3.5 تا 4درصد سال‌هاي قبل به رقم 0.6درصد براي سال مالي 93 كاهش پيدا كرد.

قائم مقام بيمه مركزي تاكيد كرد: با توجه به اهميت موضوع و با عنايت به اينكه سامانه سنهاب امكان راستي‌آزمايي ارقام اعلامي از سوي شركت‌هاي بيمه به خصوص در ارتباط با ذخيره خسارت‌هاي پرداخت نشده را فراهم كرده است لذا كنترل ذخاير بيمه‌يي شركت‌ها در سال 95 بدون اغماض و با دقت و عزم جدي‌تري از سوي بيمه مركزي انجام خواهد ‌شد.

 پايين بودن توانگري مالي

همان‌طور كه دولت و مقامات ناظر در كشورهاي جهان به‌ خصوص كشورهاي توسعه‌ يافته به بازار بيمه توجه دارند و به محض كاهش نسبت توانگري به زير عدد100 و ذخيره خسارت‌هاي پرداختني به زير عدد مورد انتظار شاهد تذكر بيمه‌هاي مركزي به شركت‌هاي بيمه هستيم در كشور ما نيز ضروري است كه وضعيت شركت‌هاي بيمه از نظر نسبت توانگري مالي و ذخيره منابع خسارت‌ها مورد توجه قرار گيرد.

از سوي ديگر، بسياري از شركت‌هاي بزرگ دولتي و خصوصي كه قراردادهاي بزرگ با صنعت بيمه بسته‌اند هنوز حق بيمه خود را پرداخت نكرده‌اند و در نتيجه منابع شركت‌هاي بيمه براي پرداخت خسارت و تقويت شاخص‌هاي بيمه‌يي در حد مورد انتظار نيست.

طبق اعلام بيمه مركزي حدود 8 شركت زير عدد نسبت توانگري100قرار داشته‌اند كه بايد به‌ تدريج وضعيت مالي و كفايت سرمايه خود را بهبود دهند تا از خطرات بعدي مصون باشند.

بر اين اساس، شركت بيمه مركزي به عموم هموطنان و بيمه‌گذاران توصيه مي‌كند به سطح توانگري مالي شركت‌هاي بيمه كه توسط بيمه مركزي تاييد و اطلاع‌رساني شده به عنوان معيار اصلي انتخاب بيمه‌گر خود توجه كرده و در عين حال از توجه به سابقه فعاليت و گستره خدمات هر شركت بيمه و نحوه رسيدگي و پرداخت خسارت در شركت‌هاي بيمه غفلت نكنند.

دقت در عملكرد شركت‌هاي بيمه همچنين توجه به توانگري آنها از يك سو باعث مي‌شود كه مردم و بيمه‌گذاران با خطر كمتر، پوشش بيمه‌يي مناسب و تامين سرمايه و دارايي خود مواجه باشند و از سوي ديگر شركت‌هاي بيمه را تشويق مي‌كند كه براي بهبود توانگري و كفايت سرمايه خود همچنين نفوذ در بازار بيمه و جلب رضايت مردم، برنامه‌ريزي بهتري براي بهبود كفايت سرمايه، وضعيت مالي و تعهدات خود داشته باشند.

توانگري شركت‌هاي بيمه با سابقه بيشتر از سه سال در جدول ارائه شده و كمتر از آن به علت فعاليت بيمه‌يي محدود در جدول ارائه نشده است. شركت‌هاي بيمه «آرمان» و «ما» در سال۱۳۹۱ مشمول شركت‌هاي با سابقه سه سال و كمتر از آن بوده‌اند.

نتايج بررسي‌ها نشان مي‌دهد كه تعداد 16شركت بيمه‌يي با نسبت توانگري100 تا 1636 از وضعيت خوبي برخوردارند و در سطح يك توانگري محسوب مي‌شوند و 4 شركت نيز در سطح دو و نسبت توانگري بالاي 70 و زير 100 قرار دارند.

همچنين شركت بيمه ايران به عنوان تنها شركت دولتي و با تعهدات و سهم بالا از بازار بيمه به‌ خاطر فشارهاي بسياري كه براي انجام تعهدات و پرداخت هزينه‌هاي بسيار خود دارد با نسبت توانگري51 در سطح سه توانگري بوده است.

شركت‌هاي بيمه ميهن، دي و توسعه نيز در سطح چهار توانگري قرار دارند و نسبت توانگري آنها زير50 بوده و فعاليت شركت بيمه توسعه نيز تعليق شده است. در سال‌هاي اخير و از سال91 تا 94 وضعيت برخي شركت‌ها مانند بيمه معلم و پارسيان بهتر شده و وضعيت برخي شركت‌ها مانند بيمه توسعه با نسبت توانگري35 بدتر شده و سرانجام تعليق شده است و نسبت توانگري بيمه دي نيز از 167 به 13 كاهش و وضعيت بيمه ايران نيز از 97 به 51 كاهش يافت.

2شركت بيمه اتكايي امين و ايرانيان به‌خاطر اتكايي بودن و فعاليت در مناطق آزاد با نسبت توانگري 1636 و 870 از وضعيت خيلي خوبي برخوردار هستند. شركت ايران معين نيز در رتبه سوم و با مجوز فعاليت در مناطق آزاد با نسبت توانگري577 از وضعيت خيلي خوبي برخوردار است. در رتبه چهارم بيمه ما با مجوز فعاليت در سرزمين اصلي و نقاط مختلف كشور، با نسبت توانگري339 از وضعيت خيلي خوبي برخوردار است. بيمه ملت نيز در رتبه پنجم با نسبت توانگري217 قرار دارد و پس از آن بيمه رازي با نسبت توانگري138 و بيمه سامان با نسبت توانگري132 و بيمه آرمان با نسبت توانگري130 در رتبه‌هاي بعدي قرار دارند. همچنين شركت‌هاي بيمه پاسارگاد، دانا، پارسيان، اميد، البرز، حافظ، كارآفرين و آسيا با نسبت توانگري100 تا 115 در وضعيت قابل‌قبول و خوبي قرار دارند.

 توانگري از اصول اساسي صنعت بيمه

سيدمحمد آسوده عضو انجمن حرفه‌يي صنعت بيمه و از پيشكسوتان اين صنعت گفت: مديران صنعت بيمه بايد اندكي محافظه‌كار باشند. چون خودشان ريسك‌هاي مردم را مي‌پذيرند بايد به‌گونه‌يي رفتار كنند كه توان پرداخت خسارت‌ها را داشته باشند و نبايد سياست‌هايي اتخاذ كنند كه شركت را به ورشكستگي بكشاند.

وي افزود: توانگري در ايران بحثي جديد و تخصصي است. هم‌اكنون توانگري مالي كه نسبت سرمايه موجود به سرمايه موردنياز است و اگر شركتي سرمايه موجودش 100ميليارد تومان و سرمايه مورد نيازش 110ميليارد تومان باشد اين نسبت در توانگري پايين است و سرمايه موردنياز هم با درنظر گرفتن كل ريسك‌هاي پذيرفته شده توسط شركت‌هاي بيمه مشخص مي‌شود و اگر اين نسبت زير100 باشد نشان‌دهنده خطر است درحالي كه در ايران خيلي به اين موضوع توجه نمي‌شود و عدد100 كف استاندارد است و زير آن نشان‌دهنده بيماري شركت است و بايد به آن توجه شود. درحالي كه در ايران آيين‌نامه به‌گونه‌يي نوشته شده كه اگر به زير50 برسد، شركت در خطر است و ضرورت دارد كه مبناي اين عدد بالاي100 درنظر گرفته شود چون هميشه بايد سرمايه شركت معادل 150درصد ريسك‌هايي باشد كه توسط شركت‌هاي بيمه پذيرفته مي‌شود زيرا حوادث متغيرند و قابل پيش‌بيني نيستند.

وي گفت: نسبت بايد بالاي 100باشد و 99 اگر شد، نشان‌دهنده كسري شركت است و ضرورت دارد ضريب‌ها به گونه‌يي در نظر گرفته شود تا مسائل توانگري رعايت شود البته نسبت توانگري در آغاز كار يك شركت بيمه خيلي اهميت ندارد چون ريسك‌هاي پذيرفته شده آن اندك است.

آسوده تصريح كرد: ميزان توانگري شركت‌ها به ريسك‌هاي پذيرفته شده و سرمايه‌گذاري‌هاي انجام شده بستگي دارد چون از تركيب سرمايه‌گذاري‌ها و نوع بيمه‌گري‌ها در شركت‌ها استخراج مي‌شود و اگر سرمايه‌گذاري‌ها نقدشوندگي‌هاي بالاتري داشته باشد، توانگري افزايش مي‌يابد و خريد سهام ريسك بالاتري دارد يا سرمايه‌گذاري در بانك به صورت سپرده‌گذاري از ريسك كمتري برخوردار است. در تقسيم‌بندي ريسك‌هاي عملياتي و بيمه‌گري مورد توجه است و اگر شركتي از تكنولوژي بالا استفاده كند، ريسك كمتري هم متحمل مي‌شود و اگر شركتي در فرآيند فعاليتش امكان تقلب وجود داشته باشد، ريسك شركت بالا مي‌رود.

وي در پاسخ به اين پرسش كه دليل پايين بودن رتبه برخي شركت‌ها در سطح توانگري چيست، گفت: برخي شركت‌ها نسبت به افزايش سرمايه خود اقدام نكرده و سرمايه شركت را متناسب با ريسك‌هاي پذيرفته شده يا سرمايه‌گذاري‌هاي صورت گرفته شده، بالا نبرده‌اند.

همچنين ممكن است شركتي با ارزان‌فروشي و نرخ‌شكني در بازار، بيمه‌نامه فروخته باشد كه بالاتر از سطح توانگري شركت باشد و در زمان خسارت توان پرداخت شركت وجود نداشته است لذا شركت‌ها بايد افزايش سرمايه را مورد توجه قرار داده و از نرخ‌شكني و پذيرفتن ريسك‌هاي بالا جلوگيري كنند.

 18 شركت در سطح يك و خوب

در سال 94، تعداد ۱۸شركت بيمه در سطح يك توانگري و وضعيت مطلوب قرار داشته‌اند و نسبت توانگري آنها سطح يك برابر۱۰۰درصد و بيشتر از 100درصد است.

اين شركت‌ها براي ايفاي تعهدات خود در مقابل بيمه‌گذاران و صاحبان حقوق آنها از توانايي كافي برخوردارند.

 5 شركت در سطح 2

تعداد ۵ شركت بيمه در سطح دو توانگري قرار دارند. نسبت توانگري مالي سطح دو بيش از ۷۰درصد و كمتر از ۱۰۰درصد است. مطابق شاخص‌هاي تعريف شده سطح دو توانگري به اين معناست كه شركت‌هاي بيمه توانايي ايفاي تعهدات خود را دارند ولي بايد براي رسيدن به شرايط مطلوب، وضعيت مالي خود را ترميم و تقويت كنند. برابر برنامه‌ريزي صورت گرفته، بيمه مركزي از شركت‌هاي مذكور درخواست ارائه برنامه ترميم وضعيت مالي سه‌ساله و حسب مورد برنامه افزايش سرمايه كرده كه پس از بررسي و تاييد براي اجرا به شركت‌هاي مشمول ابلاغ مي‌شود. شركت بيمه تعاون به علت عدم فعاليت بيشتر از سه سال در جدول درج نشده است.

 يك شركت در سطح 3

يك شركت بيمه در سطح سه توانگري (بين ۵۰ تا ۷۰درصد) قرار دارد. برابر مقررات موجود، شركت‌هاي بيمه‌يي كه در سطح سه قرار مي‌گيرند، موظفند علاوه بر اعلام برنامه ترميم وضعيت مالي دو ساله به تفكيك هر سال، برنامه افزايش سرمايه براي ۲ سال آتي را نيز ارائه كنند.

 2 شركت در سطح 4

 تعداد دو شركت بيمه در سطح چهار قرار گرفته‌اند كه نسبت توانگري مالي آنها بيش از ۱۰درصد و كمتر از ۵۰درصد است. بيمه مركزي به استناد ماده ۱۲ آيين‌نامه توانگري، شركت‌هاي بيمه مشمول را ملزم به انجام برخي اقدامات فوري ازجمله كاهش صدور بيمه‌نامه، عدم ارائه پاداش به مديران و خودداري از سرمايه‌گذاري در بخش‌هاي كم بازده كرده است. شايان ذكر است، محاسبات نسبت توانگري شركت بيمه توسعه به دليل توقف فعاليت آن شركت و عدم ارائه صورت‌هاي مالي حسابرسي شده سال ۱۳۹۳ امكان‌پذير نيست.