برچسب: مصرف بی رویه این مواد غذایی برای تندرستی زیان آور است!

خبر اقتصادی – محسن شمشیری: دولت یازدهم و مدیران وزارت بهداشت و از جمله وزیر بهداشت پرکار و اخلاق مدار و اهل دانش و تخصص آن، بدون سرو صدا و تبلیغ،کارهای بزرگی را در حوزه بهداشت و سلامت و رفاه مردم انجام داده اند و در شهرها و نقاط مختلف،  فعالیت های گسترده ای در حوزه بهداشت و درمان و سلامت گزارش شده که برخی از آنها اثرات عمیقی در کاهش بیماری ها، بهبود روحیه و امید در گروه های متوسط و کم درآمد ایجاد کرده است. 

 مهمترین ویژگی طرح های جدید اجرا شده در حوزه بهداشت و سلامت، احساس تعلق مردم به جامعه و زندگی اجتماعی در ایران، و احترام و شخصیتی است که در مراجعه به مراکز درمانی برداشت می کنند و به جای آن که نگران پرداخت پول و تامین پول نقد برای پذیرش بیمار خود باشند و در حال دویدن به سمت داروخانه ها و بازار دارو در خارج از بیمارستان باشند، و انواع استرس و نگرانی را برای پذیرش بیمار خود و یا انتقال به یک بیمارستان دیگر و انجام مراحل مختلف تامین دارو، بستری شدن در بخش، آی سی یو و... داشته باشند، این کارها در یک نظم و برنامه ریزی مناسب انجام می شود. 

تامین بسیاری از دستگاه ها و تجهیزات، برای مراکز درمانی کوچک و بزرگ نیز کار بزرگ دیگری بوده که انجام شده و همراهان بیمار احساس می کنند که وضعیت اورژانس بیمارستان ها حتی در شهرستان های کوچک و اطراف و شهرهای بزرگ، بسیار متفاوت از گذشته است و به دستگاه های مختلف تجهیز شده است. 

این تغییرات گسترده، علاوه بر این که بیماری های روز جامعه را کنترل می کند، از نظر اخلاقی و تعادل روانی و احساس تعلق به زندگی و جامعه نیز آثار عمیقی در پی دارد و به تدریج بسیاری ازافسردگی ها، ناراحتی های روحی، تنهایی و ناامیدی را کاهش می دهد و مردم احساس حضور تامین اجتماعی را در حوزه درمان و سلامت کاملا درک می کنند و برخی بیماری های پنهان، ناشناخته و درحال رشد نیز کنترل می شود و به خصوص بیماری های جدید و پر خطر مانند سرطان ها، دیابت و... با کنترل نسبی مواجه می شود. 

اما این تغییرات شکلی و گسترده در مراکز درمانی، و آثار عمیق بعدی آن بر تامین اجتماعی و بهبود رفاه و احساس آرامش روحی مردم، لازم است که در حوزه های دیگر مانند بیمه تکمیلی درمان، نظارت بر تولید، توزیع، بسته بندی و مصرف دخانیات و مواد غذایی نیز با اصلاح ساختاری مواجه شود و هزینه های درمان و سلامت کشور را از طریق روش های پیشگیری کنترل کند. 

به عبارت دیگر، اگر اصلاح ساختار بازار تولید و توزیع و مصرف مواد غذایی، را شاهد باشیم بسیاری از بیماری ها که ریشه در پرخوری، سوء تغذیه و عدم تناسب کالری و ویتامین ومواد معدنی، چاقی و دیابت، کم تحرکی، زندگی شهری و آلودگی محیط زیست و ترافیک، الگوی آپارتمان های نامناسب وکوچک و بدون نور، زباله ها وحجم انبوه پلاستیک و ظروف پلاستیکی و فلزی و بسته بندی های نامناسب و... دارد، کنترل می شود. 

براین اساس، همان گونه که شوراها و کمیته ها و سازمان های نظارتی برای کنترل قاچاق سیگار و دخانیات ومواد مخدر تشکیل شده  و روی بسته سیگار، برچسب "مصرف سیگار برای تندرستی زیان آور است" را مشاهده می کنیم و مالیات بر ارزش افزوده در مصرف سیگار، تاحدی کنترل کننده مصرف سیگار است و... لازم است که در مصرف مواد غذایی نیز توصیه ها، برچسب ها و راهنمایی های مختلف روی برچسب و بسته بندی مواد غذایی درج شود تا راهنمای مصرف کنندگان و طیف های گسترده کودکان، نوجوانان و افراد باسنین مختلف باشد. 

به عبارت دیگر، باید روی بسته بندی غذاهای پر کالری،  برچسب "مصرف بی رویه این غذا برای سلامتی زیان آور است" درج شود. 

اگرچه در نگاه اول این جمله تاحدی افراطی به نظر می رسد و شرکت های مواد غذایی و فروشندگان را به واکنش وادار می کند، اما واقعیت این است که بررسی های پزشکی و علمی نشان می دهد که بسیاری از افراد چاق و مبتلا به بیماری های مختلف، بدون آن که الکل، مخدر و سیگار مصرف کنند، به انواع بیماری های خطرناک مبتلا هستند و بدون فعالیت روانه و تحرک و ورزش، با مشکلات پیچیده و نبود سلامت و تندرستی مواجه شده اند. 

در بسیاری از کشورهای جهان، مبارزه با چاقی و مصرف بی رویه مواد غذایی، شکر، کالری زیاد، گرفتن مالیات برمصرف بیشتر، سال هاست که آغاز شده و موافقان و مخالفان خاص خود را دارد. 

عده ای معتقدند که شرکت های مواد غذایی، فست فودها، نوشابه های شیرین و پرکالری، مسوولیتی سنگین تر از شرکت های تولید سیگار دارند زیراطیف گسترده ای از کودکان و نوجوانان بدون آنکه سیگار بکشند، نوشابه های بزرگ مصرف می کنند. 

از این رو، کوچک کردن قوطی و شیشه نوشابه، استفاده از شکر مصنوعی به جای شکر، کوچک کردن و کم شیرین کردن شکلات و شیرینی و بستنی، مالیات بیشتر و گران کردن مواد چرب و شیرین، به خواست عمومی خانواده ها و مدیران و سیاستمداران تبدیل شده است. 

اگرچه شرکت های مواد غذایی و لابی های سیاسی هوادار این شرکت ها، دردادگاه ها و مجلس قانون گذاری، مقاومت گسترده ای دارند اما سیل حضور انسان های چاق و بیماری های آنها و هزینه های سنگین دولت ها و مردم برای مقابله با این بیماری ها، نشان دهنده این واقعیت است که جوامع بشری دیر یازود، مجبور به پذیرش قوانین سخت گیرانه و استانداردهای کنترل مصرف مواد غذایی هستند. 

این موضوع، اکنون در کشور ما ایران نیز می تواند از طریق حمایت وزیر بهداشت دانشمند و شجاع دولت یازدهم  و حمایت قانون گذاران و سایر نهادهای کشور و تریبون های رسمی و رسانه ها، به یک درخواست عمومی تبدیل شود و از طریق برنامه ریزی های گسترده و اجرای آن، با ریشه های بسیاری از بیماری های موجود و آینده مقابله شود. 

این اقدامات نیازمند پژوهش و همراهی مراکز و نهادهای مختلف مانند دانشگاه ها و موسسات و پژوهشکده های دانش بنیان، موسسات مهندسی اجتماعی و روانشناسی، سازمان امور مالیاتی، اتحادیه های صنفی، فروشگاه های بزرگ زنجیره ای، وزارت جهاد کشاورزی، مراکز درمانی و... است تا اولا مشخص شود که عادت ها والگوهای مصرف مواد غذایی در مدارس، خانواده ها، شهرها، رده های سنی، و... چگونه است و از چه راهکارهایی می توان مصرف مواد غذایی را کنترل و هدایت کرد. 

نظارت بر بسته بندی ها و اطلاع رسانی و نصب برچسب ها و مشخصات کالا نیز یکی از کارهای با اهمیت است و رسانه ها و تبلیغات صداو سیما می توانند به مردم آگاهی دهند که در کنار خواندن مبلغ قیمت کالا، به جدول کالری، ویتامین و موادمعدنی، و... نیز توجه کنند. 

همچنین سلامتی بسته بندی و مدت زمان استاندارد نگهداری بسته بندی مواد غذایی نیز حایز اهمیت است، برخی علامت های استاندارد روی کالا به راحتی به مردم این پیام را می دهد، که این کالا از بسته بندی مناسب و ضد سرطان، برخوردار است. 

کم کالری است و یا بدون مواد افزودنی است، ویتامین ها و مواد معدنی به اندازه کم، متوسط، یا زیاد دارد، ویتامین یا کلسیم و... به آن افزوده شده، کم چرب، معمولی، یاپرچرب است و...

اما علاوه بر بسته بندی های کنسروی، و یا مواد عرضه شده در داخل فروشگاه ها، مشکل دیگر، عرضه مواد غذایی در فست فودها، کله پزی، کبابی، رستوران و...است که در این موارد نیز، می توان میزان استاندارد کالری، ویتامین ها، کلسیم، و... را با علامت های پذیرفته شده در عرف جامعه مشخص کرد. 

به عنوان مثال در مورد برخی فست فودهای بزرگ و پرکالری و چرب، اندازه ساندویچ ها باید مانند بسیاری از کشورهای اروپایی و ترکیه و... کوچکتر از قبل بسته بندی شود و یا میزان چربی و کالری کاهش یابد و از نان های دارای سبوس متناسب با سلیقه مصرف کننده استفاده شود و روی کاغذها و بسته بندی برخی فست فودها، برچسب، " مصرف بی رویه این غذا برای تندرسی زیان آور است" درج شود.  

این مطالب به معنی مصرف نکردن و رکود ایجاد کردن در کسب وکار نیست بلکه به معنی درست مصرف کردن است و اتفاقا شرکت ها و فروشگاه های مواد غذایی می توانند با توجه به سلیقه مردم و کاهش کالری و بهبود استانداردهای تغذیه، ویتامین و مواد معدنی و عرضه مواد غذایی سالم و ارگانیک، درآمد خود را افزایش دهند. 

کسانی که به سلیقه و سلامتی مردم بها می دهند با رشد تعداد مشتری و تبلیغات وسیع مواجه می شوند و هر کس پیشقدم شود در این راه قطعا سود بیشتری خواهد برد. 

هر کس بتواند اولین گام ها را بردارد و کار کند کارستان، و لذت غذا را با کالری متناسب و بدون چاقی و با تندرستی همراه کند، قطعا شهرت بسیاری را برای خود به همراه خواهد آورد. 

برخی غذاها همیشه لذت بخش هستند و ایرانی ها نمی توانند آنها را حذف کنند اما می توانیم آنها را نظارت کنیم و سالم سازی کنیم و درست مصرف کنیم تا هم لذت ببریم و هم کالری آن متناسب باشد. به عنوان مثال، کله پاچه را باید درست مصرف کرد و لازم نیست که هر روز به کله پاچه ای برویم....

برخی موادغذایی و غذاها را به دلایل مختلف از جمله حس نوستالژی، طعم و مزه خاص، معرفی آنها به عنوان غذاهای عرفی و فرهنگی ایران و... نه می توان حذف کرد و نه لزومی برای این کار وجود دارد. اما می توان حداقل با بهبود استانداردها، از کالری و زیان های احتمالی آنها کاست و به مردم توصیه کرد که مصرفی متناسب با نیاز بدن خود داشته باشند. 

به عنوان مثال، غذاهایی مانند کله پاچه، آبگوشت، قرمه سبزی به خاطر چربی و کلسترول، یا پخت زیاد سبزی در قرمه سبزی، باید به گونه ای مصرف شوند که هم کسب وکارها رونق بگیرد و مزه و طعم آنها در خاطر ما باقی بماند و لذت ببریم و هم به صورت دوره ای و چند وقت یکبار مصرف شود تا زیان های احتمالی را کاهش دهیم. 

به قول معروف در موارد بسیاری باید کاری کنیم که نه سیخ بسوزد نه کباب 

هم مصرف کنیم و هم درست مصرف کنیم و زیان ها و هزینه ها را کاهش دهیم. 

براین اساس، مردم باید متناسب با وضعیت سلامتی خود و فعالیت و کاری که دارند، بخش هایی از کله پاچه و غذاهای دیگر را به گونه ای مصرف کنند که سوخت و ساز داشته باشند و باعث لطمه به سلامتی آنها نشود. 

همچنین می توان با اطلاع رسانی در مورد میزان چربی  و کالری، به مردم اطلاع رسانی کرد که کدام بخش از غذای عرضه شده مناسب تر است. مثلا اگر چشم و مغز کله چرب تر است، بهتر است که بناگوش و زبان و پاچه را سفارش بدهد و... 

در کنار برنامه ریزی برای غذاهای عرفی، اداره بهداشت می توان برای هر غذا در لیست غذای رستوران علامت هایی را برای مردم استفاده کند تا به محض مشاهده آن، حداقل میزان کالری و چربی و چاقی غذا مشخص شود. 

مثلا اگر fat در کشورهای دیگر استفاده می شود یا حرف f  استفاده می شود ما نیز در کشور خودمان می توانیم از علامت های مختلف مثل چ یا چرب، متوسط یا م و یا کم چرب یا ک استفاده کنیم و مثلا از حروف سالم و ارگانیک و مخفف آنها نیز در بسته بندی ها، لیست غذای رستوران ها، تابلوی غذاها در فروشگاه ها و ... استفاده شود. 

و یامانند الگوی مصرف برق، از کلمات A – B –C-D –E استفاده کنیم و خلاصه آن که مردم به محض مشاهده این حروف، متوجه میزان کالری، درجه بندی غذای ارگانیک و سالم و پرورشی و... شوند. 

و میزان مصرف کود شیمیایی،وکود حیوانی، در تولید مواد غذایی نیز مشخص شود.   

این روش حداقل می تواند از 50 درصد ریشه های ایجاد بیماری ها،چاقی و دیابت، سرطان ها، افسردگی، عدم اعتماد به نفس، مشکلات روحی، عدم تحرک، ناامیدی و... جلوگیری کند. 

جامعه سالم به غذای سالم و روحیه  و  تحرک و مشارکت دسته جمعی نیاز دارد و بدون کنترل دولت، نهادهای مدنی، اتحادیه ها و انجمن های حمایت از مصرف کننده نمی توان بر عرضه غذا و مواد غذایی نظارت کرد و این کار گسترده و پیچیده و متنوع که در هر لحظه از شبانه روز با آن سروکار داریم، نیازمند استانداردسازی و علامت گذاری و هدایت و راهنمایی است. 

همان طور که در جاده ها، به علامت های راهنمایی و رانندگی نیاز داریم، تا مسیررا درست انتخاب کنیم، و چراغ ها و علامت ها و تابلوها به مردم و کودکان و بزرگسالان کمک می کند، باید در فروشگاه ها، اغذیه فروشی ها، و بازارهای مختلف، علامت ها و تابلوها، مردم را هدایت کند، و از نصب برچسب، تا جدول کالری و ویتامین و مواد معدنی روی بسته بندی های مواد غذایی در فروشگاه ها گرفته تا علامت های مربوط به لیست غذای رستوران ها، به مردم اطلاع رسانی و آگاهی می دهد که کدام غذا سالم تر، کم کالری تر، و مفید تر است. 

لذا از استانداردسازی ظروف مختلف با علامت های خاص، تا علامت های مربوط به کالری و چربی و قند، باید همزمان نوع ماده غذایی، سلامت و طبیعی بودن آن، و نوع بسته بندی کنترل و نظارت شود و ریشه بسیاری از بیماری ها خشکانده شود تا مراجعه بیماران به مراکز درمانی و هزینه های عظیم درمان و سلامت کشور نیز کنترل شود و کمتر شاهد رنج و درد و بیماری مردم و بروز بیماری های عجیب و فقر و غم و افسردگی و ناامیدی باشیم. 

لذا در کنار اقدامات وسیع و گسترده دولت یازدهم و وزارت بهداشت و اثرات عمیق آن بر بخش سلامت و درمان کشور، لازم است که همکاری مردم و نهادهای مدنی و دانشگاه ها و اندیشکده ها و موسسات پژوهشی را در زمینه ایجاد جریانی که به دولت و مردم در کاهش ریشه های بیماری ها کمک می کند، را شاهد باشیم و به سخن حکیم بوعلی سینا باور داشته باشیم که 

داروی بیماری شما همان غذای شما و غذای شما همان داروی بیماری شماست