استارت واردات خودرو توسط خودروسازان؟

خبر اقتصادی - در شرایط فعلی واردکنندگان غیررسمی به واسطه مقررات سال گذشته وزارت صنعت و معدن و تجارت مبنی‌بر الزام وارد‌کنندگان به ارائه خدمات پس از فروش و گارانتی، حضور کمرنگی در بازار پیدا کرده‌اند. بنابر آماری که گمرک جمهوری اسلامی ایران هفته گذشته اعلام کرد واردات خودرو طی دو ماه گذشته در قیاس با مدت مشابه سال گذشته به یک سوم رسیده است. این در شرایطی است که برخی کارشناسان معتقدند وزارت صنعت با الزاماتی که در زمینه خدمات پس از فروش و گارانتی پیش پای نمایندگان غیررسمی قرار داده است، نه تنها ورود خودرو به کشور را محدود کرده؛ بلکه کنترل این بازار را نیز در اختیار گرفته است.

آمارهای دریافتی سال گذشته گمرک حکایت از آن دارد که وارد‌کنندگان غیر‌رسمی 70 درصد بازار وارداتی‌ها را در اختیار داشتند و رسمی‌ها تنها 30 درصد تقاضای بازار را جوابگو بودند؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد که با خروج تدریجی غیررسمی‌ها خلایی در ظرفیت 70 درصدی بازار وارداتی‌ها ایجاد خواهد شد. در این بین برخی از دست‌اندرکاران و صاحبنظران بازار، با توجه به خلا ایجاد شده در این زمینه پیش‌بینی می‌کنند که بازار طی ماه‌های آتی با کمبود خودرو مواجه شود و قیمت‌ها روندی صعودی پیدا کنند. هر چند که این کارشناسان تاکید زیادی نیز بر آشفتگی بازار دارند. در شرایط فعلی به‌نظر می‌رسد دولت نیز خود از این منظر با ضرر و زیان‌هایی مواجه شود. بر این اساس دولت در کنار ورود خودروهای خارجی به کشور هم درآمد قابل توجهی را سرازیر خزانه خود می‌کرد و هم به خروج خودروهای فرسوده که طی سال‌های گذشته به دغدغه مسوولان تبدیل شده بود، سروسامانی می‌داد حال با توجه به کاهش درآمد مذکور، این سوال مطرح است که دولت با ایجاد محدودیت در واردات خودرو، جایگزینی برای تامین کاهش درآمدهای خود در نظر گرفته است ؟ در این زمینه یک عضو انجمن وارد‌کنندگان خودرو نگرانی خود از جایگزینی تولید‌کنندگان خودرو در کشور با غیررسمی‌ها و تامین خودروهای وارداتی از این مسیر را مطرح کرده و به‌نوعی از این جریان اظهار نگرانی می‌کند. اینکه در شرایط فعلی خودروسازان باز هم با گلایه مندی از کمبود نقدینگی به‌دنبال افزایش قیمت خودروهای تولیدی خود هستند، شاید برای برخی از مقامات دولتی قابل پذیرش نباشد؛ چراکه به اعتقاد آنها روند صعودی قیمت خودرو در سال جدید می‌تواند تبعات منفی فراوانی به همراه داشته باشد؛ بنابراین چاره تامین نقدینگی در شرکت‌های خودروساز یا افزایش قیمت خودرو است و یا یافتن مسیری دیگر در این زمینه. در این بین یک کارشناس صنعت خودرو تاکید می‌کند که شاید خودروسازان بی‌میل به واردات خودرو و جایگزینی با وارد‌کنندگان غیررسمی نباشند چراکه از این راه می‌توانند بخش اعظمی از کمبود نقدینگی خود را تامین کنند. در این مورد می‌توان به پیش فروش یک خودرو وارداتی توسط یکی از خودروسازان کشور اشاره کرد که به گفته یک منبع آگاه، این خودروساز چندی پیش در عرض کمتر از چهار ساعت توانسته 800 دستگاه از خودرو وارداتی خود را پیش فروش کند. بنابراین با توجه به ادامه این روند به‌نظر می‌رسد که نگرانی خودروسازان رسمی بی‌راه نیز نباشد. نگرانی که بیشتر از همه حول محور به دست گرفتن سهمی از بازار توسط خودروسازان می‌چرخد.

اشتباه استراتژیک خودروسازان

ورود خودروسازان به عرصه واردات خودرو آن هم با تجربه ناموفقی که در این زمینه داشتند عملی درست است ؟ و سوال دیگر آنکه خودروسازانی با بیش از نیم قرن فعالیت و دریافت حمایت‌های بی‌دریغ دولت آیا مجوز ورود به بازار وارداتی‌ها را خواهند داشت؟ این سوالات نظرات موافق و مخالف زیادی دارد.

برخی کارشناسان صنعت خودرو ورود خودروسازان به این عرصه را نه تنها اشتباه می‌دانند؛ بلکه معتقدند که این موضوع از شان شرکت‌های خودروساز به عنوان بنگاه‌های بزرگ اقتصادی می‌کاهد؛ بنابراین دخالت شرکت‌های خودروساز در واردات که بخشی از وظیفه بنگاه‌های کوچک اقتصادی است باعث برهم زدن نظم موجود در بازار خودرو‌های وارداتی می‌شود. بازاری که اکنون به دلیل قوانین اعمال شده حال آشفته‌ای دارد و همین موضوع کافی است که انتقاد بسیاری از فعالان بخش خصوصی را به‌دنبال داشته باشد.

در همین رابطه یکی از مدیران ارشد شرکت‌های خودروساز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» حضور خودروسازان در عرصه واردات را دور از شان این شرکت‌ها می‌داند و می‌گوید: با توجه به اینکه سیاست‌های چند سال اخیر در جهت تولید نبود و منافع واردکنند‌ه‌ها بیش از تولید‌کننده‌ها بود و از سوی دیگر تحریم‌های اعمال شده بر خودروسازان افزایش پیدا کرد، همین موضوعات باعث شد که چرخ آنها به سختی بچرخد و خودروسازان دچار ضرر و زیان شوند. شاید به دلیل همین مشکلات است که امروز آنها ترجیح داده‌اند به‌منظور کسب سود به این عرصه وارد شوند.

وی اما جایگزینی خودروسازان به جای واردکنندگان غیر‌رسمی در کسب سهمی از بازار را موضوع درستی نمی‌داند.

حسن بیگ محمدی، یکی از اعضای انجمن واردکنندگان نیز در این باره معتقد است که ورود شرکت‌های بزرگ خودروساز که جزو بنگاه‌های بزرگ اقتصادی هستند به عرصه واردات خودرو یکی از اشتباهات استراتژیک این شرکت‌ها است؛ زیرا آنها تجربه موفقی در این باره ندارند.

به اعتقاد وی ماموریت کاری هر شرکتی مشخص است؛ بنابراین وقتی شرکتی که تولید‌کننده است به واردات خودرو می‌پردازد هر قدر هم که مقطعی کار کند، اما این موضوع در عرصه فعالیت اقتصادی امر درستی نیست.

هر چند در این باره نظرات مخالف بیش از موافقان است، اما برخی از کارشناسان نیز هستند که با واردات خودرو توسط خودروسازان مشکلی ندارند و معتقدند کسب سود اقتصادی برای هر شرکتی موضوع در اولویت است بنابراین ورود خودروسازان به این موضوع نه تنها اشتباه نیست بلکه به دلیل اعتماد مشتریان به آنها موضوع کاملا درستی است. در همین رابطه فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: هر شرکتی برای کسب منفعت مالی می‌تواند هر کاری انجام دهد و کسی نمی‌تواند به آن انتقاد کند. اینکه خودروسازان به واردات خودرو بپردازند نباید کسی را ناراحت کند زیرا بازار عرصه رقابت است.

وی معتقد است ورود شرکت‌های خودروساز به واردات خودرو ممکن است بازار وارداتی‌ها را تحت‌تاثیر قرار دهد و سهمی از بازار آنها را از آن خود کند، اما این موضوع نباید موجب نگرانی کسی باشد؛ زیرا در این زمینه مباحثی چون قیمت‌گذاری و روش‌های فروش و از سوی دیگر اعتمادی که مشتری به شرکت‌ها دارند، نقش مهمی ایفا می‌کند.

واردات خودرو برای حل مشکل کمبود نقدینگی

کارشناسان صنعت خودرو معتقدند که شرکت‌های خودروساز در حال حاضر با مشکلات بسیاری دسته‌وپنجه نرم می‌کنند. مشکلاتی که بعد از تحریم‌ها فعالیت آنها را در مدت زمانی فلج کرد.

با این حال خودروسازان با کم کردن مشکلات سعی کردند و دوباره روی پای خود ایستادند و حرکت خود را آغاز کردند. با این حال اگرچه خودروسازان امروز از پیچ سخت مشکلات عبور کردند و تحریم‌های صنعت خودرو نیز رفع شده‌، اما آثار روزهای بد همچنان در تولید و سود آنها پدیدار است. به طوری که در حال حاضر یکی از بزرگترین مشکلات آنها کمبود نقدینگی است که دولت دستور داده خود شرکت‌های خودروساز باید آن را رفع کنند و بانک‌ها نیز به دلیل تسهیلات بازپرداخت نشده بسیار زیاد حاضر به ارائه کمک دیگری به خودروسازان نیستند. برهمین اساس بسیاری تامین نقدینگی از طریق واردات خودرو و استفاده از آن در تولید را یکی از دلایل خودروسازان برای ورود به واردات خودرو می‌دانند. موضوعی که هر چند ممکن است بازار واردکنندگان را با مشکل مواجه کند، اما می‌تواند مساله حال حاضر آنها را حل کند.

فربد زاوه عمده دلیل خودروسازان برای واردات خودرو را رفع مشکلات نقدینگی آنها می‌داند. وی معتقد است از آنجا که شرکت‌های خودروساز به‌دنبال سود معقول‌تری هستند همین موضوع باعث فروش خودروهای آنها می‌شود.

وی می‌گوید: خودروسازان از این طریق می‌توانند کمبود نقدینگی خود را رفع کنند و از سود حاصل از واردات در جهت تولید محصولات خود بهره ببرند.

در همین باره، یکی از مدیران ارشد شرکت‌های خودروساز معتقد است که واردات خودرو می‌تواند سود خوبی برای شرکت‌ها داشته باشد.

وی یکی از مشکلات خودروسازان در چند سال اخیر را کاهش تنوع محصولات تولیدی شرکت‌های خودروساز به دلیل تحریم‌ها می‌داند و می‌گوید: این موضوع باعث شد تا خودروسازان داخلی توان رقابتی خود را از دست دهند؛ بنابراین شاید آنها با وارد کردن خودرو قصد دارند به کسب سود از طریق خودروهای با تنوع بیشتر بپردازند تا در این فضای کسب وکار بتوانند مشکل کمبود نقدینگی خود را مرتفع کنند.

وی با ابراز تاسف نسبت به ورود خودروسازان به این عرصه می‌گوید: ورود خودروسازان به‌منظور واردات خودرو کار اشتباهی است، اما خودروسازی که با تولید خود سود نمی‌کند؛ بلکه ضرر و زیان بسیاری هم دارد مسلم است که برای حل مشکلاتش به‌دنبال جایگزین هست.

واردات به شرط سنجش

بسیاری به تجربه ناموفق خودروسازان در زمینه واردات خودرو اشاره می‌کنند و معتقدند که این حضور مقطعی است و نمی‌تواند ادامه دار باشد. با این حال برخی نیز تاکید دارند که قصد خودروسازان تنها کسب سود و گرفتن سهمی از بازار وارداتی‌ها نیست؛ بلکه هدف سنجش خودروهای شرکت‌های خارجی طرف قراردادشان در ایران به‌منظور تولید در آینده است؛ بنابراین قصد و هدف معرفی خودرو و سنجش سلیقه مشتریان است.

در همین باره احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» واردات خودرو توسط خودروسازان را تنها تست مشتریان می‌داند و می‌‌گوید: خودروسازان با وارد کردن خودروهای خارجی قصد دارند سلیقه مشتریان نسبت به محصولاتی که قرار است در آینده تولید کنند را بسنجند و موضوع دیگری مدنظر آنها نیست.

در همین زمینه مدیر ارشد یکی از شرکت‌های خودروساز معتقد است در صورتی که سیاست خودروسازان از واردات خودرو سنجش بازار به‌منظور تولید یک خودرو در آینده باشد حرکت بسیار مثبتی است؛ زیرا خودروسازی که می‌خواهد به تولید مشترک یک خودرو خارجی بپردازد باید بداند که آیا مشتریان از ورود این خودرو استقبال می‌کنند یا خیر.

با این حال وی موضوع دیگری را نیز مطرح می‌کند و می‌گوید: ممکن است این عمل شرکت‌های خودروساز در حال حاضر به‌منظور حفظ ارتباط با طرف‌های خارجی باشد که در حال حاضر نمی‌توانند با آنها تولید مشترک داشته باشند. / دنیای اقتصاد