وضعیت بازار مسکن، خودرو و بورس پس از لغو تحریم‌ها

خبر اقتصادی - مسعود سلطان‌پور شب گذشته با حضور در برنامه پایش عنوان کرد: اگر از تحریم ها تعریف مختصری داشته باشیم به طور مشخص دو بخش را در اقتصاد عمومی هدف قرار داده است اول کسب درآمدهای ارزی حاصل از فروش منابع طبیعی (در ایران عمدتا نفت و گاز) و بعد هم انتقال پول است. اگر فرض کنیم که تحریم ها رفع شده اتفاقی که رخ می دهد این است که در بهترین شرایط سه میلیون بشکه نفت را صادر می کنیم. قیمت فعلی فروش نفت 50 دلار است یعنی روزی 150 میلیون دلار، ماهی چهار و نیم میلیارد دلار و سالی 50 میلیارد دلار درآمد خواهیم داشت.

رفع تحریم ها بیشتر تاثیر روانی خواهد داشت

وی افزود: بودجه امسال ما 840 هزار میلیارد تومان یعنی حدود یک هزار و 260 میلیارد دلار است که اگر 50 درصد اقتصاد را در بخش مردمی حساب کنیم که در بخش دولت وارد نمی شود ما یک اقتصاد 500 تا 600 میلیارد دلاری صحبت می کنیم. در شرایط رفع تحریم 10 درصد بر ورودی اقتصاد تاثیر دارد بنابراین فکر می کنم در شرایط رفع تحریم ها به جز بخشی که امیدوارم هستیم جذب سرمایه خارجی داشته باشیم بیشتر تاثیر روانی خواهد داشت.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: تاثیر روانی رفع تحریم ها می تواند فراوان باشد چون این بخش عمدتا آغشته به تبلیغات خارجی و دولتی است. در سه دوره 52 تا 56 و 59 تا 62 و سال 84 تا 91 درآمدهای سرشار نفتی داشتیم. در هر سه مقطع یک رفتار از ما بروز کرده و آن هم این بود که با واردات لجام گسیخته کالاهای مصرفی و سرمایه گذاری مواجه شدیم.

سلطان پور بیان کرد: هرگاه شاهد کسری درآمد فروش منابع زیرزمینی نفت و گاز بودیم ناچار به ظرفیت های اقتصادی پرداختیم که در نهایت منجر به رشد و توسعه شد. در تحقیقات ثابت شده تنها مورد استثنایی که منابع خود را به فروش رسانده و با درآمدهای حاصل از آن منطقی رفتار می کنند کشور نروژ است. جایی که در تاریخ کشور خود سراغ ندارم با درآمدهای حاصل از فروش نفت منطقی برخورد کند و همیشه حتی در دوران خوب فروش نفت هم شاهد واردات کالاهای غیرضروری بودیم.

وی در پاسخ به سوال مجری مبنی بر اینکه اگر تحریم ها برداشته شود شاخص های اقتصادی تورم، واردات، صادرات، اشتغال و تورم چه تغییری پیدا می کند گفت: بستگی به نوع سیاست های اعمالی کشور دارد در واقع اگر کاری که تا کنون انجام شده را ادامه دهند و تغییر تاکتیک ندهند منجر به افزایش درآمد شده و واردات لجام گسیخته کالای مصرفی را باز هم شاهد خواهیم بود.

تثبیت نرخ ارز بدون سیاست مکمل باعث ضرر به تولید

مدیرعامل اسبق تاسیسات دریایی اظهار کرد: درآمد ارزی چند سال گذشته ایران سالانه 120 میلیارد دلار بوده است یعنی چیزی حدود دو و نیم میلیون بشکه نفت صادر کرده و به بالاترین قیمت یعنی حدود 120 دلار به فروش می رساندیم. در واقع روزانه بین 250 تا 300 میلیون دلار یعنی هر چهار روز تقریبا یک میلیارد دلار و سالانه حدود 130 میلیارد دلار درآمد داشتیم ولی با این درآمدزایی ها چه کاری انجام دادیم.

سلطان پور ادامه داد: اتفاقی که افتاد این بود که نرخ ارز تثبیت شده تصنعی را ظرف دو الی سه ماه روی قیمت 850 تومان نگه داشتیم که وقتی تحریم ها تشدید شد شاهد یک افزایش قیمت به بالای سه هزار تومان بودیم. در آن دوره نرخ ارز را تثبیت کردیم و متاسفانه همچنان داریم این سیاست ها را بدون سیاست های مکمل ظرفیت تولید داخل دنبال می کنیم. در شرایطی که 30 درصد تورم داخلی داریم هرگونه تثبیت نرخ ارز اگر بدون سیاست مکمل باشد دقیقا مفهومش ضرر به تولید است.

وی یادآور شد: با برداشتن تحریم ها هر سال باید شاهد نرخ ارز باشیم و اگر هم افزایش نمی دهیم مثل این می ماند که امکان تولید و واردات یک کالا را داریم و قیمت تولید در داخل هم اندازه واردات آن است اما سال بعد با 30 درصد تورم داخلی منهای تبلیغات روان درمانی که خارج از محدوده مسئولان دولتی هم انجام می شود آن وقت قیمت تمام شده داخلی 30 درصد افزایش پیدا می کند. در چنین شرایطی اگر نرخ ارز را ثابت نگه داریم قیمت تمام شده کالای وارداتی با کیفیت مساوی نسبت به خرید از کالای داخلی به صرفه تر بوده و آن وقت در بازار رقابت کالای خارجی با ایرانی همه چیز به نفع کالای خارجی تمام می شود.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: بخش ریالی کالای تولید شده ربطی به دلار ندارد. باید با موانع تعرفه ای بالانس را کنترل کنیم تا تولید بتواند در بازار کشور به کار و موفقیت خود ادامه دهد. در آن شرایطی که توضیح داده شد یک جهش قیمت چهار برابری را شاهد بودیم و وقتی درآمد کشور هم فراوان بود متاسفانه میزان واردات کالاهای غیر ضروری بسیار بالا بود.

لزوم یکسان سازی احتساب درآمدها بر اساس دلار و یا ریال

سلطان پور تاکید کرد: همه دولت ها در یک پارادوکس گیر کرده اند که درآمدهایشان ارزی بوده ولی در بخش جاری و عمرانی ریالی تعیین شده بنابراین مجبور هستند یک مکانیزیمی ایجاد کند تا دلار را به هزینه ریالی تبدیل کنند که بتوانند هزینه های مصرفی خود را تامین کنند. کاری که دولت ها انجام می دهند این است که دلار را در اختیار وارد کنندگان قرار داده و آنها بایستی کالا وارد کرده و پس از پرداخت سود بازرگانی و گمرکی در بازار به مردم می فروشند. با چنین فروشی در بازار ریال را از دست مردم جمع کرده و دوباره از دولت دلار می خرند بنابراین چنین سیکل معیوبی ادامه پیدا می کند.

وی عنوان کرد: بنابراین برای جبران چنین وضعیتی باید راهکارهای دیگری اتخاذ شود. در صورتی که تحریم ها برداشته شود اگر جلوی این کار گرفته نشود که درآمدهای حاصل از فروش منابع زیرزمینی (عمدتا نفت و گاز) امکان تبدیل به بودجه های جاری را نداشته باشند همچنان این وضعیت اقتصاد فعلی کشور ادامه پیدا می کند.

سلطان پور افزود: با ادامه سیاست های اتخاذ شده توسط دولت اگر تحریم ها برداشته شود هیچ تغییری در وضعیت بیکاری نخواهیم داشت. البته از ناحیه جذب سرمایه گذاری خارجی که شرایط خاص خودش را دارد ممکن است یک سرمایه گذار خارجی اتفاق افتاده و ظرفیت اشتغال ایجاد کند. البته ظرفیت اشتغال ناشی از افزایش سرمایه گذاری داخلی و افزایش ظرفیت تولید داخلی، ایجاد زیرساخت های منتهی به اشتغال در اثر رفع تحریم اتفاق خواهد افتاد.

هم اکنون شرایط مناسب برای راه اندازی کسب و کار و خرید خانه

سلطان پور عنوان کرد: اگر کسی قصد خرید خانه را دارد همین الآن اقدام کند چون اگر تحریم ها برداشته شود آرامش تثبیت پیدا کرده و در این شرایط سرمایه گذاری های غیر منقول نظیر مسکن و بورس افزایش پیدا می کند. اکثر سهام موجود در بازار به دلیل شرایط تحریم بازگشت سرمایه کمی دارند و بعد از رفع تحریم شرایط بهبودی خواهند داشت. برای راه اندازی کسب و کار هم اکنون شرایط بسیار خوب است.

وی تصریح کرد: کسی چنین ادعایی ندارد که کشور نباید ارتباط مثبت و منطقی را با سایر کشورها داشته باشد بلکه چنین ارتباطی لازمه پیشرفت هم باشد. ترکیه در حال حاضر به اندازه ایران دارای صادرات پتروشیمی است در صورتی که یک مترمکعب گاز ندارد. ترکیه در واقع تمام نهاده های پتروشیمی را به صورت خام فروشی مدرن را از یک کشور دیگر به کشور خود وارد می کند و بعد آنها را صادر می کند.

مدیرعامل اسبق تاسیسات دریایی گفت: چون کشور چین یک وارد کننده جدید است عوامل صادر کننده ای مثل ترکیه و کره به جان آن افتاده اند در حالی که مشکل از کشور خودمان است. وقتی کالای چهارشنبه سوری که در گذشته هم داخلی بوده ولی الآن از چین وارد می شود اعتقادی ندارم که به کشور چین تعرض شود چون مشکل خود ما هستیم.

کاهش قیمت خودرو با رفع تحریم ها

سلطان پور اضافه کرد: وقتی گرایش مصرفی داریم و در شرایط تحریم هستیم باید این مصرف گرایی را به دلیل اینکه وضعیت اقتصادی و درآمدی مناسبی نداریم کاهش دهیم. بعد از تحریم قیمت ماشین پایین می آید چون با سیاست صنعت خودرو دوباره یک نوع ماشین از خارج آمده و قطعاتی که واردی است فقط در کشور مونتاژ می شود و سود بازرگانی و گمرکی که به خاطر تحریم پرداخت نمی شود ارزان تر نیز تمام می شود. یعنی خودروهای خارجی را تحت عنوان خودروی ملی به مردم می فروشند.

وی با اشاره به اینکه تحریم حتما ظالمانه بوده و ایجاد مشکل می کند گفت: همه ما از رفع تحریم خوشحال می شویم و هر کسی که خوشحال نشود دشمن است ولی بحث میزان اثرگذاری بوده و اینکه تحریم و یا رفع آن را چگونه تعریف می کنیم. در تنوع میوه کشور حاصلخیزی داریم ولی همیشه واردات میوه های مختلف از جمله موز، انبه، آناناس و پرتغال وجود دارد.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: رفع تحریم به نفع همه مردم است ولی بیشتر به نفع قشر پولدار جامعه خواهد شد چون هر تحول اقتصادی در بخش خدمات به مفهوم تجارت چون کشور ما عمدتا تجارت محوره است به نفع پولدارها خواهد بود.

سلطان پو ادامه داد: وقتی به مردم اعلام می شود کالای ایرانی بخرند ولی بیلبوردهای شهر و تمام روزنامه های کثیرالانتشار تبلیغ کالای خارجی و سفر به خارج از کشور دارند اصلا نمی شود مردم را به خرید کالای داخلی تبلیغ کرد.

سرمایه گذاری در بخش عمرانی راه حل خروج از رکود

وی یادآور شد: بودجه اجرایی 840 هزار میلیارد تومان است. 40 هزار میلیارد تومان آن متعلق به بخش عمرانی است. این یعنی اینکه دولت (کل حاکمیت) 95 درصد اعتبار را صرف خودش می کند تا اداره کار مشکلی نداشته باشد البته چاره ای هم ندارد. برای رفع رکود نیاز به سرمایه گذاری در بخش عمرانی است که اگر دولت از عهده این کار برنمی آید باید ساختار بخش خصوصی را به نوعی تنظیم کند تا آنها متولی امر سرمایه گذاری در حوزه عمرانی شوند.

مدیرعامل اسبق تاسیسات دریایی تاکید کرد: همین الآن واردات را نسبت به کار تولیدی به شدت حمایت می کند به عنوان نمونه برای گرفتن یک مجوز تولیدی باید 216 مجوز اخذ می شد. متاسفانه ساختارهای میانی و کارشناسی در سازمان ها برای تولید چندان مناسب نیست. ظرفیت های وسیع کشور را وقتی ادغام کرده و به دست بازرگانی می سپارید چطور باید انتظار پیشرفت داشت چون چنین سازمانی از واردات حمایت می کند.

سلطان پور عنوان کرد: در کشور ایران چیزی که فرد، خانواده، سازمان و کشور را وادار به حرکت می کند احساس نیاز است. ترک ها و ژاپنی ها این اعتقاد را دارند که اگر کار نکنید مرده اید ولی در مقابل ایرانی ها هر روز بعد از صبحانه، ناهار و شام به منابع عظیم نفت، آب، مس و فولاد خود تکیه کرده و انتظار دارند فقط آماده بخورند و کار نکنند.

وی افزود: باید فرهنگ سازی های لازم انجام شود که تا کار نکنیم نمی توانیم زندگی کنیم. درست است که بسیاری از کشورها با گذشت سه سال از جنگ عظیمی که داشتند سریع دوباره ساخته می شوند ولی ایرانی ها چون به قول فرمایشات مقام معظم رهبری احساس بچه پولداری دارند با وجود اینکه خیلی از جنگ گذشته هنوز هم بسیاری از شهرها نیاز به کار فراوان دارند.

بیشترین تمرکز تحریم علیه ایران در حوزه دفاعی

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: نباید به غلط خود را با کشورهای اروپایی مقایسه کنیم. ایران در صنعت کشاورزی قوی بوده و در حوزه دریا نیز بسیار فعالیت می کرد. باید احساس نیاز به کار را فرهنگ سازی کنیم چون بیشترین تمرکز تحریم علیه کشور ایران حوزه دفاعی بوده و به عنوان مثال حتی سیم خاردار هم به ما نمی فروختند. احساس نیاز دوران ناشی از جنگ که وجود داشت باعث شد تا ظرفیت های موجود در کشور فعال شده و خودمان رفع نیاز کنیم.

سلطان پور اضافه کرد: توربین، نیروگاه آبی، تونل، سد و سیلو و بسیاری چیزهای دیگر ساخته شده ولی اینها به تنهایی کافی نبوده و اگر بخش خصوصی به طور واقعی مورد حمایت قرار گرفته و موانع را از سر راهشان بردارند انگیزه کافی برای سرمایه گذاری دارد. هر وارداتی که مافیا با منافع خاص را دارد که مانع تولید در داخل کشور می شود بنابراین موانع سرمایه گذاری و تولید را باید رفع کنیم.

نتیجه نظرسنجی درباره تحریم

برنامه پایش شب گذشته در سوال نظرسنجی خود پرسید: برای حل مشکلات اقتصادی کشور کدام راه باید در اولویت کارهای دولت باشد؟ 1- رفع موانع تولید و کسب و کار 2- رفع تحریم ها

در پایان این نظرسنجی بیش از 68 درصد از شرکت کنندگان به گزینه رفع موانع تولید رای دادند و خواستار آن شدند که دولت رفع موانع تولید را در اولویت کارهای خود قرار دهد. حدود 31 درصد از شرکت کنندگان نیز به گزینه رفع تحریم ها رای دادند.