شاکیان انتقال سرخابی‌ها به جاده مخصوص

این در حالی است که اگر ایران خودرو و سایپا برنده مزایده معرفی شوند، این اتفاق قطعا با واکنش منفی فعالان صنعت خودرو، سهامداران، کارشناسان و مشتریان روبه‌رو خواهد شد، هر چند همین حالا نیز موجی از انتقادات دامان ایران خودرو و سایپا را بابت شرکت در مزایده سرخابی‌ها گرفته است. این انتقادات از جنبه‌های مختلفی مطرح می‌شود؛ از جمله اینکه کارشناسان معتقدند «چون خودروسازان داخلی هنوز به‌طور کامل خصوصی نشده‌اند؛ بنابراین اصلا نباید سهام استقلال و پرسپولیس به آنها واگذار شود.» جدای از این، بسیاری از فعالان صنعت خودرو به‌خصوص قطعه‌سازان، از جنبه مالی به این ماجرا نگاه کرده و تاکید می‌کنند که با توجه به نقدینگی نه چندان مناسب دو خودروساز بزرگ کشور، دلیلی ندارد آنها بابت خرید سهام و اداره سرخابی‌ها متحمل هزینه‌های گزاف شوند. همچنین از دید بسیاری از مشتریان (به‌خصوص غیر‌فوتبالی‌ها) نیز خرید استقلال و پرسپولیس توسط خودروسازان، پذیرفتنی نیست، چه آنکه آنها معتقدند شرکت‌های خودروساز هزینه اداره این دو باشگاه را در قیمت محصولات خود اعمال خواهند کرد. از طرفی، مشتریان فوتبالی نیز چندان راضی به خرید سهام سرخابی‌ها توسط خودروسازان نیستند و بسیاری از آنها معتقدند وقتی خودروسازان نتوانسته‌اند مدیریت مناسبی در فعالیت اصلی خود داشته باشند، بعید است بتوانند امور سرخابی‌های پرحاشیه را رتق و فتق کنند. از سوی دیگر اما سهامداران این دو شرکت نیز احتمالا روی خوش به خرید سهام سرخابی‌ها نشان نخواهند داد؛ زیرا آنها طی چند سال گذشته با بی‌پولی خودروسازان ساخته و گاه حتی از دریافت سود سهام خود نیز محروم شده‌اند و حالا نمی‌توانند صرف هزینه برای خرید سهام استقلال و پرسپولیس را هضم کنند. در واقع، برای سهامداران جای سوال دارد که خودروسازان چرا به جای افزایش سرمایه و سوددهی، به سراغ خرید سهام دو باشگاه استقلال و پرسپولیس رفته‌اند و در اولین قدم، 290 میلیارد تومان برای این کار کنار گذاشته‌اند. در کنار اینها، یک پرسش بزرگ نیز برای افکار عمومی پیش آمده که «مگر خودروسازان داخلی که هر سال در پی افزایش قیمت هستند، همواره از کمبود منابع مالی و مشکلات نقدینگی دم نمی‌زنند، پس چرا می‌خواهند با خرید سهام دو باشگاه بزرگ و پرهزینه پایتخت، بار سنگین را روی دوش خود بگذارند؟» هر چند در حال حاضر این خودروسازان هستند که در ماجرای خرید سهام استقلال و پرسپولیس، سیبل انتقادات شده‌اند، اما به اعتقاد برخی کارشناسان، آنها (شرکت‌های خودروساز) در این ماجرا تصمیم گیرنده نیستند و سهام سرخابی‌ها به آنها تحمیل شده است. به گفته این دسته از کارشناسان، خودروسازان مجبور به شرکت در مزایده خرید سهام استقلال و پرسپولیس شده و خود چندان تمایلی به این کار نداشته‌اند؛ حال اینکه چه کسی و چرا آبی و نارنجی‌های جاده مخصوص را به خرید سهام سرخابی‌ها ملزم کرده، فعلا مشخص نیست.

نگرانی مشتریان از افزایش قیمت خودرو

اما ببینیم ورود خودروسازان به مزایده سرخابی‌های پایتخت، چرا افکار عمومی و فعالان صنعت خودرو و البته نمایندگان مجلس شورای اسلامی را نگران و شاکی کرده است. به‌نظر می‌رسد مشتریان به‌خصوص غیر‌فوتبالی‌ها، بیش از سایرین، مخالف خرید سهام سرخابی‌ها توسط خودروسازان داخلی هستند و دلیل اصلی این مخالفت نیز ترس آنها بابت سرریز شدن هزینه باشگاهداری خودروسازان در قیمت محصولاتشان است. مشتریانی که بارها طعم تلخ افزایش قیمت خودروهای داخلی را به بهانه کمبود منابع مالی خودروسازان چشیده‌اند، نمی‌خواهند این بار به واسطه اضافه شدن هزینه اداره دو باشگاه استقلال و پرسپولیس، برای چندمین بار طعم گرانی را بچشند. مشتریان معتقدند که خودروسازان طی دو سه سال گذشته همواره به واسطه گلایه از مشکلات مالی و کمبود نقدینگی، مجوز افزایش قیمت محصولات خود را گرفته‌اند و بنابراین اگر هزینه‌های اداره سرخابی‌ها به آنها فشار بیاورد، ممکن است این موضوع روی قیمت خودروها تاثیر بگذارد. در واقع برای مشتریان جای سوال است که اگر خودروسازان بی‌پول بوده و با مشکلات نقدینگی دست و پنجه نرم می‌کنند، پس چرا هر کدام از آنها حاضر شده‌اند 290 میلیارد تومان بابت خرید سهام استقلال و پرسپولیس پول بدهند. تازه علاوه‌بر این پول، خودروسازان باید خود را برای صرف هزینه‌ای چند 10 میلیاردی در سال بابت اداره سرخابی‌ها نیز آماده کنند. در این شرایط، مشتریان قطعا این را هم خواهند پرسید که خودروسازان چرا به جای خرید سهام سرخابی‌ها و باشگاهداری، پول‌شان را صرف تحقیق و توسعه و افزایش کیفیت و پایین آوردن هزینه‌های تولید نمی‌کنند. از طرفی، انتقاد مشتریان از خودروسازها زمانی به اوج خود خواهد رسید که آنها بخواهند قیمت محصولات خود را افزایش دهند و متولیان قیمت‌گذاری خودروهای داخلی نیز با این موضوع موافقت کند؛ آنگاه قطعا صدای اعتراض مشتریان بلندتر خواهد شد، مشتریانی که می‌پرسند «چرا ایران خودرو و سایپا سرمایه خود را صرف خرید سهام تیم‌های فوتبال کرده‌اند و از آن سو به‌دنبال گران کردن خودرو هستند.» به‌عبارت بهتر، مشتریان حالا نگران این هستند که نکند خودروسازان هزینه خرید سهام سرخابی‌ها و اداره آنها را روی قیمت محصولات‌شان سرشکن کرده و این اتفاق به افزایش چند باره قیمت‌ها بینجامد.

این نگرانی مشتریان البته در حالی است که مشاور انجمن خودروسازان تاکید می‌کند هزینه باشگاهداری استقلال و پرسپولیس، تاثیری بر قیمت خودرو نخواهد داشت. داوود میرخانی رشتی که خود از مخالفان خرید سهام سرخابی‌ها توسط خودروسازان است، می‌گوید:قرار است شرکت‌های زیرمجموعه خودروسازان، سهام استقلال و پرسپولیس را بخرند نه خود آنها؛ بنابراین سود و زیان احتمالی این اتفاق، نصیب این شرکت‌ها می‌شود و دامان ایران خودرو و سایپا را نمی‌گیرد. وی با تاکید بر اینکه اداره سرخابی‌ها و هزینه کردن برای آنها، ربطی به قیمت خودرو ندارد، می‌افزاید:قیمت تمام شده خودرو فاکتورهای مشخص خود را دارد و این طور نیست که خودروسازان هر هزینه‌ای که صرف اداره استقلال و پرسپولیس کردند، آن را روی قیمت محصولات خود بکشند. میرخانی در ادامه اما ضمن ابراز مخالفت با خرید سهام سرخابی‌ها توسط خودروسازان، می‌گوید: این کار عواقب منفی اجتماعی دارد؛ به‌نحوی‌که دردسرها و حاشیه‌هایش بیش از محاسن و متن آن خواهد بود. وی تاکید می‌کند که خرید سهام سرخابی‌ها توسط ایران خودرو و سایپا، موجی منفی را علیه خودروسازان به راه می‌اندازد و آنها را مجبور می‌کند هر روز پاسخگوی حواشی مربوط به استقلال و پرسپولیس باشند.

به گفته میرخانی، چون فوتبال ایران دارای مشکلات زیربنایی است و حواشی خاص خود را دارد، خرید سرخابی‌ها توسط خودروسازان، در تجارت و عملکرد آنها (شرکت‌های خودروساز) اثر منفی خواهد گذاشت. اظهارات مشاور انجمن خودروسازان در شرایطی است که سعید لیلاز کارشناس اقتصادی کشور نیز با انتقاد از حضور خودروسازان در مزایده سرخابی‌ها، می‌گوید:واگذاری دو باشگاه استقلال و پرسپولیس به ایران خودرو و سایپا از آن دست تصمیم‌های پوپولیستی نادرستی است که خودروسازان را وارد تله بزرگی خواهد کرد. وی می‌افزاید: شاید برخی بگویند این دو باشگاه سالانه بیش از 20 میلیارد تومان هزینه ندارند و با توجه به گردش مالی چندهزار میلیارد تومانی خودروسازها در سال، این مبلغ بسیار ناچیز است، اما این کار (خرید سهام سرخابی‌ها) عواقب منفی برای ایران‌خودرو و سایپا دارد.

لیلاز در توضیح این گفته خود می‌گوید:اگر خودروسازان، سرخابی‌ها را بخرند، از این پس هر کدام از آنها خطایی داشته باشند همگان به کنایه خواهند گفت که شما چرا بلدید به فلان بازیکن پرداخت‌های میلیاردی داشته باشید، اما نمی‌توانید خودرو با کیفیت بسازید و با قیمت مناسب آن را روانه بازار کنید؛ از طرفی، اگر خودروسازان پول قطعه‌سازها را پرداخت نکنند، آنها (شرکت‌های قطعه‌ساز) خواهند گفت که چرا پول دارید به فوتبالیست‌ها و مربیان بدهید، اما قادر به تسویه حساب با ما نیستید. وی در ادامه به انتقادات کارشناسان نیز اشاره و تاکید می‌کند:در صورت خرید سهام سرخابی‌ها توسط خودروسازان، کارشناسان خواهند پرسید چرا صنعتی که سه‌هزار میلیارد تومان بدهی بانکی دارد و بابت آن بهره بالایی را به بانک‌ها می‌دهد و به اصطلاح در کار خود مانده، می‌خواهد عهده‌دار کار نامربوطی به نام خرید سهام استقلال و پرسپولیس بشود.

قطعه‌سازان معترض

اما جدای از افکار عمومی، بسیاری از فعالان صنعت خودرو نیز موافق خرید سهام استقلال و پرسپولیس توسط خودروسازان نیستند و معتقدند این اقدام، بار مالی سنگینی بر دوش غول‌های جاده مخصوص خواهد گذاشت. در این بین، قطعه‌سازان از بابت شرکت خودروسازان در مزایده سرخابی‌ها بسیار شاکی‌اند و علت مخالفت خود را فشار مالی به خودروسازان (در اثر خرید سهام استقلال و پرسپولیس) می‌دانند.

به اعتقاد قطعه‌سازان، شرکت‌های خودروساز نباید در این اوضاع نه چندان مناسب مالی، برای خود دردسر جدیدی را ایجاد کرده و به اصطلاح هزینه‌تراشی کنند. اعتراض و انتقاد قطعه‌سازان زمانی بیشتر می‌شود که پای طلب آنها از خودروسازان وسط بیاید، چه آنکه شرکت‌های قطعه‌ساز مدعی‌اند 4500 میلیارد تومان از ایران خودرو و سایپا طلب دارند. در حال حاضر حرف قطعه‌سازان این است که اگر خودروسازان پول دارند، نباید آن را صرف خرید سهام سرخابی‌ها کنند؛ بلکه باید بدهی‌شان به شرکت‌های قطعه‌ساز را بپردازند. اتفاقا همین چند روز پیش بود که قطعه‌سازان از ورود خودروسازها به مزایده سرخابی‌ها انتقاد و تاکید کردند که پرداخت طلب آنها بسیار واجب‌تر از خرید سهام استقلال و پرسپولیس است. به گفته قطعه‌سازان، بسیاری از واحدهای تولید قطعه کشور به دلیل بی‌پولی و عدم دریافت مطالبات‌شان از خودروسازها، تعطیل یا تغییر کاربری داده‌اند و این خطر سایر قطعه‌سازها را نیز تهدید می‌کند، بنابراین روا نیست خودروسازها پول خود را صرف خرید سهام استقلال و پرسپولیس کنند. در این بین، عضو هیات مدیره انجمن قطعه‌سازان با تاکید بر اینکه اداره هر یک از دو باشگاه استقلال و پرسپولیس سالی حدودا 80 میلیارد تومان هزینه دارد، می‌گوید:خودروسازها وقتی پول قطعه‌سازان را نمی‌دهند، چرا می‌خواهند سهام استقلال و پرسپولیس را بخرند. محمدرضا نجفی منش می‌افزاید: ما با خرید سهام سرخابی‌ها توسط ایران‌خودرو، مخالف نیستیم، زیرا این شرکت در حال حاضر با کمبود نقدینگی خاصی روبه‌رو نیست، اما سایپا به دلیل مشکلات مالی نباید پرسپولیس را بخرد. به گفته وی، ایران خودرو و سایپا سالی نهایتا هشت میلیارد تومان صرف باشگاه‌های فعلی خود (پیکان و سایپا) می‌کنند، اما اگر سهام استقلال و پرسپولیس را بخرند، باید 10 برابر این رقم هزینه کرده و برای هر کدام سالی 80 میلیارد تومان کنار بگذارند. / دنیای اقتصاد