مقایسه سرانه سپرده و تولید ناخالص در استان های کشور
بررسی سرانه سپرده‌گذاری و سرانه تولید ناخالص در استانهای کشور؛ مردم چقدربه بانک‌ها اعتماد دارند؟
براساس آخرین سرشماری تهران این استان در سال 1390 در حدود 12.2 میلیون نفر جمعیت دارد. سرانه سپرده‌گذاری در تهران براساس آمار مهرماه سال 92 برابر 31390 هزار تومان است. این موضوع نشان می دهد که بیشتر سپرده ها مربوط به دولت و شرکت ها و سازمان هایی که همگی در تهران جمع شده اند.
به نقل از روزنامه جهان صنعت 2 اردیبهشت 93:
خبراقتصادی: در حالی که حجم نقدینگی در سال گذشته در محافل غیررسمی نزدیک به 700 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود آمارهای بانک مرکزی می‌گویند در پایان مهرماه سال گذشته جمع سپرده‌گذاری در استانهای کشور بالغ بر 613 هزار میلیارد تومان است.در اینجا نگاهی داریم به جمع و سرانه سپرده‌گذاری در استانهای کشور براساس اطلاعات بانک مرکزی و جمعیت استان‌ها و بعد سرانه سپرده‌گذاری در هر استان را با سرانه gdp همان استان مقایسه می‌کنیم. نکته جالب آنکه به طور متوسط معادل 46 درصد سرانه تولید ناخالص استانهای کشور به صورت سرانه در شبکه بانکی سرمایه‌گذاری شده و بدیهی است که سرانه سپرده‌گذاری در هر استان، نوع نگاه صاحبان پول به بانک‌ها را تداعی می‌کند.
سپرده‌ها در استانهای کشور
براساس آخرین آمار بانک مرکزی که به مهرماه سال قبل باز می‌گردد میزان کل سپرده‌ها در بانک‌های کشور نزدیک به 613 هزار میلیارد تومان بوده است که از این میزان به ترتیب 382 هزارمیلیارد تومان آن به تهران اختصاص داشته و پس از آن، 35 هزارمیلیارد تومان به اصفهان، 21 هزارمیلیارد تومان به خراسان رضوی، 13 هزار میلیارد تومان به مازندران و 23 هزار میلیارد تومان به استان فارس تعلق داشته است.پس از این پنج استان، خوزستان با 18 هزار میلیارد تومان، آذربایجان شرقی با 14 هزار میلیارد تومان، گیلان با هفت هزار میلیارد تومان، کرمان با 11 هزار میلیارد تومان و آذربایجان غربی با هفت هزار میلیارد تومان ترکیب پنج استان بعدی را تشکیل دادند.در رتبه یازدهم استان البرز با 9 هزار میلیارد تومان در رتبه دوازدهم یزد با شش هزار میلیارد تومان در رتبه سیزدهم کرمانشاه، هرمزگان، بوشهر، قم، مرکزی و گلستان هر کدام با پنج هزار میلیارد تومان قرار دارند.
در رتبه چهاردهم همدان، قزوین و سیستان‌وبلوچستان هر کدام با چهار هزار میلیارد تومان قرار دارند و در رتبه پانزدهم استانهای سمنان، لرستان، اردبیل، کردستان، زنجان و چهارمحال و بختیاری هر کدام با سه هزار میلیارد تومان قرار دارند.
استانهای خراسان شمالی و جنوبی هر کدام با دو هزار میلیارد تومان در رتبه شانزدهم ایستادند و در آخر استانهای ایلام و کهگیلویه و بویراحمد با یک‌هزار میلیارد تومان سپرده نزد بانک‌ها در رتبه هفدهم جای گرفتند.
سرانه سپرده در هر استان
این رتبه‌بندی که در بالا ارایه شد ممکن است از لحاظ حجم سپرده‌ها مورد اهمیت باشد که آن هم به خاطر وجود تهران قابل اعتنا نیست (چون حساب دفاتر مرکزی بسیاری از مراکز و شرکت‌ها در پایتخت واقع شدند) اما نمی‌تواند رتبه‌بندی قابل توجهی از منظر سپرده‌گذاران باشد.
بر این اساس با تقسیم حجم سپرده در هر استان به تعداد جمعیت آن استان می‌توان سرانه سپرده‌گذاری را به دست آورد که کمی قابل قبول‌تر است.
1) تهران: براساس آخرین سرشماری تهران این استان در سال 1390 در حدود 12.2 میلیون نفر جمعیت دارد. سرانه سپرده‌گذاری در تهران براساس آمار مهرماه سال 92 برابر 31390 هزار تومان است.
2) اصفهان: جمعیت اصفهان براساس آخرین سرشماری چیزی حدود 9/4 میلیون نفر است، بر این اساس سرانه سپرده‌گذاری در این استان چیزی برابر 7174 هزار تومان بر آورد می‌شود.
3) یزد: سرانه سپرده‌گذاری استان یزد با جمعیت 1/1 نفری در مهرماه سال گذشته برابر 5779 هزار تومان بوده است.
4) فارس: جمعیت این استان براساس آخرین سرشماری برابر 6/4 میلیون نفر بوده که بر این اساس سرانه سرانه در این استان بالغ بر 5106 هزار تومان است.
5) بوشهر: سرانه سپرده‌گذاری در این استان 0/1 میلیون نفری براساس آخرین اعلام برابر
4784 هزار تومان است.
6) قم با جمعیت 2/1 میلیون نفری سرانه سپرده‌ای برابر 4553 هزار تومان دارد.
7) مازندران: با جمعیت بالغ بر 1/3 میلیون نفر سرانه سپرده‌گذاری برابر 4175 هزار تومان دارد.
8) سمنان: اگرچه جمعیت آن فقط 6/0 میلیون نفر است اما با سرانه سپرده‌گذاری 4155 هزار تومانی در رتبه هشتم قرار گرفته است.
9) خوزستان: سرانه سپرده‌گذاری در این استان نفت خیز 5/4 میلیون نفری برابر 3980 هزار تومان است.
10) البرز که در روزگار نه‌چندان دور از شهرستان‌های تهران بود حالا خودش 4/2 میلیون نفر جمعیت دارد و سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 3841 هزار تومان است.
11) آذربایجان شرقی: با بهره مندی از جمعیت 7/3 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری برابر 3668 هزار تومان دارد.
12) قزوین: این استان صنعتی جمعا 2/1 میلیون نفر جمعیت دارد، بر این اساس سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 3618 هزار تومان است.
13) مرکزی: دیگر استان صنعتی است که جمعیت آن در حدود 4/1 میلیون نفر است اما سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 3607 هزار تومان است.
14) کرمان: استان کویری کشورمان با جمعیتی بالغ بر 9/2 میلیون نفر سرانه سپرده‌گذاری برابر 3599 هزار تومان دارد.
15) خراسان رضوی: این استان که زیارتی‌ترین استان کشورمان است جمعیتی بالغ بر شش میلیون نفر دارد و سرانه سپرده‌گذاری در آن تنها 3455 هزار تومان است.
16) هرمزگان: سرانه سپرده‌گذاری در این استان 6/1 میلیون نفری برابر 3429 هزار تومان است.
17) زنجان: سرانه سپرده‌گذاری در زنجان یک میلیون نفری برابر 3259 هزار تومان است.
18) خراسان جنوبی: همسایه جنوبی خراسان رضوی تنها 6/0 میلیون نفر جمعیت دارد و سرانه سپرده‌گذاری در آن بالغ بر 3255 هزار تومان است.
19) گیلان: این استان شمالی کشورمان سرزمین اولین بانک هم است. اولین شعبه استانی یک بانک که در کشور و در سال‌های دور تاسیس شده در رشت بوده، با این حال هم‌اکنون سرانه سپرده‌گذاری در گیلان 5/2 میلیون نفری تنها 2998 هزار تومان است.
20) چهارمحال و بختیاری: این استان کشورمان 9/0 میلیون نفر جمعیت دارد و سرانه سپرده‌گذاری در آن بالغ بر 2957 هزار تومان برآورد می‌شود.
21) کرمانشاه: این استان کردزبان کشورمان 9/1 میلیون نفر جمعیت دارد و سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 2591 هزار تومان است.
22) گلستان: حدودا در شمال شرق کشورمان با جمعیت 8/1 میلیون نفری سرانه سپرده‌ای برابر 2587 هزار تومان دارد.
12) همدان: از جمله استانهای قدیمی کشور است که با جمعیت 8/1 میلیون نفری، سرانه سپرده آن برابر 2413 هزار تومان است.
24) ایلام: استانی با 6/0 میلیون نفر جمعیت که سرانه سپرده‌گذاری در آن 2404 هزار تومان است.
25) اردبیل: دیگر استان آذری‌زبان کشورمان است که جمعیت آن بالغ بر 2/1 میلیون نفر است و سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 2207 هزار تومان است.
26) آذربایجان غربی: این استان با دارا بودن جمعیت 1/3 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری برابر 2157 هزار تومان دارد.
27) خراسان شمالی: آخرین استان از سه گانه خراسان است که جمعیت آن بالغ بر 9/0 میلیون نفر است و سرانه سپرده‌گذاری در آن براساس آخرین آمارها برابر 2138 هزار تومان برآورد می‌شود.
8) کردستان: استان غربی کشورمان جمعیتی بالغ بر 5/1 میلیون نفر دارد و سرانه سپرده‌گذاری در آن بالغ بر 1865 هزار تومان است.
29) لرستان: که جمعیت آن بالغ بر 8/1 میلیون نفر است و بر همین اساس سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 1817 هزار تومان است.
30) کهگیلویه و بویر احمد که با جمعیت 7/0 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری در آن 1750 هزار تومان است.
31) در آخر استان سیستان‌وبلوچستان در جنوب شرق کشورمان قرار دارد که با جمعیت 5/2 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 1610 هزار تومان است.
مقایسه سرانه سپرده و تولید ناخالص
اگرچه داشتن سرانه سپرده‌گذاری چشم‌انداز واقعی‌تری به دست می‌دهد، با این حال این سرانه باید با متغیر مرتبط دیگری مقایسه شود تا بازهم به واقعیت نزدیک‌تر شود، این متغیر می‌تواند gdp استان‌ها باشد.
تولید ناخالص ملی به تفکیک استان که ارزش مجموع کالا و خدمات تولیدشده در یک‌سال در هر یک از استان‌ها را به ما می‌دهد وقتی این متغیر را نیز در دست داشته باشیم آنگاه می‌توان دقیق‌تر مشارکت مردم با شبکه بانکی در استان‌ها را بررسی کرد.
نکته آنکه اگرچه دولت تغییر کرده، اما ظاهرا چیز زیادی در مراکز آمار کشورمان عوض نشده است. مرکز آمار و بانک مرکزی همچنان آمارها را با تاخیر اعلام می‌کنند. باورپذیر نیست که سیستم آماری کشورمان از سال 1388 به این سو به روز نشده باشد. با این حال آخرین آماری که از gdp کشور به تفکیک استان‌ها وجود دارد به سال 1388 باز می‌گردد.
با توجه به اینکه با وجود نرخ تورم دو رقمی ارزش ریال در دو ماه متوالی هم نمی‌تواند یکسان باشد، نمی‌توان سرانه سپرده‌گذاری در مهرماه 1392 را با gdp استان‌ها در پایان سال 1388 مقایسه کرد. بر همین اساس، سرانه سپرده در اسفندماه 1388 را با gdp به تفکیک استان‌ها در سال 1388 مقایسه می‌کنیم
سرانه تولید ناخالص استان‌ها
براساس اعلام مرکز آمار و تقسیم سهم استان‌ها از تولید ناخالص ملی به تعداد جمعیت هر استان، سرانهgdp در استان‌ها به دست می‌آید.این به ما نشان می‌دهد که ارزش کالا و خدمات تولید شده به ازای هر نفر در هر استان کشورمان چقدر بوده است.
نکته آنکه در این نسبت‌گیری سهم نفت که ملی و دولتی است حذف شده چراکه وجود نفت اختلاف استان‌ها را به شکل غیرواقعی افزایش می‌دهد.
بر این اساس سرانه تولید ناخالص در استان بوشهر برابر 7700 هزار تومان، در استان تهران 7660 هزار تومان، در استان یزد 5420 هزار تومان، در استان سمنان 5350 هزار تومان و در استان مرکزی 5250 هزار تومان است.
پس از این پنج استان، استان قزوین با سرانه تولید ناخالص 4880 هزار تومان، استان اصفهان با سرانه 4770 هزار تومان، استان مازندران با سرانه 4680 هزار تومان، استان خراسان جنوبی با سرانه 3970 هزار تومان و استان خوزستان با سرانه 3950 هزار تومان قرار دارند.
در رتبه یازدهم استان هرمزگان با سرانه تولید ناخالص 3900 هزار تومان قرار دارد و پس از آن به ترتیب گیلان با سرانه 3720 هزار تومان، آذربایجان شرقی با سرانه 3670 هزار تومان، زنجان با سرانه 3580 هزار تومان، فارس با سرانه 3490 هزار تومان، کرمان با سرانه 3470 هزار تومان، خراسان رضوی با سرانه 3450 هزار تومان، همدان با سرانه 3430 هزار تومان، قم با سرانه 3340 هزار تومان و کرمانشاه با سرانه 3340 هزار تومان.
استان اردبیل با سرانه تولید ناخالص 3230 هزار تومان در رتبه بیست و یکم کشوری قرار دارد و پس از آن به ترتیب خراسان شمالی با سرانه 3200 هزار تومان، گلستان با سرانه 3070 هزار تومان، چهارمحال‌وبختیاری با سرانه 3050 هزار تومان، ایلام با سرانه 3000 هزار تومان، آذربایجان غربی با سرانه 2820 هزار تومان، کردستان با سرانه 2710 هزار تومان، کهگیلویه و بویراحمد با سرانه 2600 هزار تومان، لرستان با سرانه 2600 هزار تومان و در آخر سیستان‌وبلوچستان با سرانه 1490 هزار تومان قرار دارند.
در سال 1388 استان البرز به صورت مجزا از تهران در آمار ثبت نشده و اطلاعات مربوط به این استان در تهران گنجانده شده است.
چند درصد تولید ناخالص سپرده‌گذاری شده؟
مقایسه سرانه سپرده‌گذاری در شبکه بانکی کشور به تفکیک استان‌ها در پایان همین سال یعنی 1388 با gdp هر استان نشان می‌دهد به طور میانگین 46 درصد gdp استان‌ها در بانک‌ها سپرده‌گذاری شدند.
تهران: همچنان که پیش از این هم گفته شد باید تهران را از این حساب جدا کرد. نگاه کنید که در سال 1388 سرانه gdp در تهران 7660 هزار تومان بوده و در مقابل سرانه سپرده‌گذاری در تهران برابر 9476 هزار تومان بوده است این منطقی به نظر نمی‌رسد.
فارس: اما فارس، در پایان سال 1388 سرانه سپرده‌گذاری در این استان 5/4 میلیون نفری (برآورد سال 1389 از جمعیت این استان- مرکز آمار) برابر 2198 هزار تومان بوده است این یعنی سرانه سپرده‌گذاری این استان 63 درصد gdp سرانه این استان است.
اصفهان: سرانه سپرده‌گذاری در این استان در سال 1388 برابر 2874 هزار تومان بوده که در مقایسه با gdp سرانه این استان می‌توان به نسبت 60 درصدی رسید. به بیانی سرانه سپرده‌گذاری در این استان 60 درصد gdp سرانه این استان است.
قم: در پایان سال 88 براساس برآورد سال 89 مرکز آمار جمعیت این استان بالغ بر 1/1 میلیون نفر بوده که سرانه سپرده‌گذاری در آن بر این اساس بالغ بر 1882 هزار تومان است، این رقم در مقایسه با gdp سرانه این استان در همان سال نسبت 56 درصدی را به دست می‌دهد. به عبارتی سرانه سپرده‌گذاری در این استان مذهبی نسبت به gdp سرانه برابر 56 درصد است.
سیستان‌وبلوچستان: اگرچه از نظر سرانه سپرده‌گذاری و gdp سرانه وضعیت مطلوبی ندارد اما نسبت سپرده‌گذاری در آن به ارزش 811 هزار تومان در پایان سال 88 به gdp سرانه برابر 54 درصد است.
یزد: مقایسه سرانه سپرده‌گذاری در یزد که در پایان سال 1388 بالغ بر 2870 هزار تومان بوده به gdp سرانه نشان می‌دهد ارزش سپرده‌گذاری سرانه در این استان 53 درصد gdp سرانه بوده است.
هرمزگان: 49 درصد کل gdp سرانه این استان در سال 88 در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است. سرانه سپرده‌گذاری در این استان در پایان سال 88 بالغ بر 1893 هزار تومان بوده است.
خوزستان: سرانه سپرده‌گذاری در بانک‌ها در این استان نفتخیز در سال 1388 برابر 1916 هزار تومان بوده که این 49 درصد gdp سرانه این استان در همان سال است.
کرمان: سرانه سپرده‌گذاری در این استان در سال 88 برابر 1679 هزار تومان بوده که نشان می‌دهد 48 درصد gdp سرانه این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
چهارمحال‌وبختیاری: نزدیک به 47 درصد از gdp سرانه این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است. براساس اطلاعات منتشر شده سرانه سپرده‌گذاری در بانک‌ها در این استان در پایان سال 88 برابر 1446 هزار تومان بوده است.
خراسان رضوی: نسبت سپرده به gdp سرانه این استان هم 47 درصد است. سرانه سپرده‌گذاری در این استان مذهبی کشورمان در سال 88 بالغ بر 1633 هزار تومان بوده است.آذربایجان شرقی: باز هم 47، سرانه سپرده‌گذاری در این استان در پایان سال 88 برابر 1724 هزار تومان بوده است که مقایسه با gdp سرانه این استان، 47 درصد آن در بانک‌ها سپرده‌گذاری شدند.
گلستان: معادل 46 درصد از سرانه gdp این استان در پایان سال 88 در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است. سرانه سپرده‌گذاری در استان گلستان بالغ بر 1403 هزار تومان بوده است.
زنجان: سرانه سپرده‌گذاری در این استان برابر 1589 هزار تومان بوده است. در واقع معادل 44 درصد از سرانه gdp این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
ایلام: با سرانه سپرده‌گذاری 1328 هزار تومان در پایان سال 88 در واقع معادل 44 درصد از سرانه gdp مردم این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
مازندران: با نسبت سپرده‌گذاری سرانه آنکه برابر 2040هزار تومان در پایان سال 88 بوده به سرانه gdp معادل 44 درصد است.
گیلان: سرانه سپرده‌گذاری مردم گیلان در این سال برابر 1561 هزار تومان بوده که نشان می‌دهد معادل 42 درصد سرانه gdp مردم این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شدند.
کرمانشاه: با توجه به سرانه gdp این استان و سرانه 1395 هزار تومانی سپرده‌گذاری مردم آن، باید گفت معادل 42 درصد سرانه gdp مردم این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
سمنان: سرانه سپرده‌گذاری در این استان 6/0 میلیون نفری برابر 2168 هزار تومان است که نشان می‌دهد چیزی بالغ بر 41 درصد سرانه gdp این استان سپرده‌گذاری شده است.
لرستان: جمعیت آن براساس برآورد سال 89 مرکز آمار بالغ بر 8/1 میلیون نفر بوده و سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 961 هزار تومان بوده است یعنی برابر 37 درصد سرانه gdp این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
کهگیلویه و بویراحمد: معادل 36 درصد سرانه gdp مردم این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده. سرانه سپرده‌گذاری در شبکه بانکی در سال 88 در این استان برابر 946 هزار تومان بوده است.
آذربایجان غربی: با وجود سرانه سپرده‌گذاری 1016 هزار تومانی مردم این استان با نگاهی به سرانه gdp آن در واقع معادل 36 درصد سرانه gdp آن به بانک‌ها سپرده شده است.
کردستان: نسبت سپرده‌گذاری به سرانه gdp این استان هم دقیقا برابر آذربایجان غربی است. سرانه سپرده‌گذاری در این استان برابر 973 هزار تومان است اما مقایسه با سرانه gdp آن نشان می‌دهد معادل 36 درصد سرانه gdp آن در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
همدان: با جمعیت 7/1 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری در آن در پایان سال 88 بالغ بر 1202 هزار تومان بوده است که نشان می‌دهد معادل 35 درصد سرانه gdp مردم آن در بانک‌های این استان سپرده‌گذاری شده است.
خراسان جنوبی: معادل 35 درصد سرانه gdp آن در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.در سال 88 سرانه سپرده‌گذاری در این استان برابر 1377 هزار تومان بوده است.
مرکزی: استان صنعتی 4/1 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری برابر 1758 هزار تومان داشته است که نشان می‌دهد معادل 33 درصد سرانه gdp آن به بانک‌ها سپرده شده است.
قزوین: سرانه gdp این استان صنعتی 2/1 میلیون نفری برابر 4880 هزار تومان بوده و سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 1618 هزار تومان که نشان‌دهنده آن است که معادل 33 درصد سرانه gdp آن در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
اردبیل: با جمعیت 2/1 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری بالغ بر 1042 هزار تومان دارد. این مبلغ معادل 32 درصد سرانه gdp این استان در همان سال است.
بوشهر: که سپرده‌گذاری مردم آن معادل 32 درصد سرانه gdp آنها بوده است.سرانه سپرده‌گذاری استان بوشهر در سال 988 برابر 2434 هزار تومان بوده است.
خراسان شمالی: سپرده‌گذاری در این استان معادل 28 درصد سرانه gdp مردم آن است. در سال 88 سرانه سپرده‌گذاری در این استان 8/0 میلیون نفری بالغ بر 903 هزار تومان بوده است.
خبراقتصادی: در حالی که حجم نقدینگی در سال گذشته در محافل غیررسمی نزدیک به 700 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود آمارهای بانک مرکزی می‌گویند در پایان مهرماه سال گذشته جمع سپرده‌گذاری در استانهای کشور بالغ بر 613 هزار میلیارد تومان است.در اینجا نگاهی داریم به جمع و سرانه سپرده‌گذاری در استانهای کشور براساس اطلاعات بانک مرکزی و جمعیت استان‌ها و بعد سرانه سپرده‌گذاری در هر استان را با سرانه gdp همان استان مقایسه می‌کنیم. نکته جالب آنکه به طور متوسط معادل 46 درصد سرانه تولید ناخالص استانهای کشور به صورت سرانه در شبکه بانکی سرمایه‌گذاری شده و بدیهی است که سرانه سپرده‌گذاری در هر استان، نوع نگاه صاحبان پول به بانک‌ها را تداعی می‌کند.
سپرده‌ها در استانهای کشور
براساس آخرین آمار بانک مرکزی که به مهرماه سال قبل باز می‌گردد میزان کل سپرده‌ها در بانک‌های کشور نزدیک به 613 هزار میلیارد تومان بوده است که از این میزان به ترتیب 382 هزارمیلیارد تومان آن به تهران اختصاص داشته و پس از آن، 35 هزارمیلیارد تومان به اصفهان، 21 هزارمیلیارد تومان به خراسان رضوی، 13 هزار میلیارد تومان به مازندران و 23 هزار میلیارد تومان به استان فارس تعلق داشته است.پس از این پنج استان، خوزستان با 18 هزار میلیارد تومان، آذربایجان شرقی با 14 هزار میلیارد تومان، گیلان با هفت هزار میلیارد تومان، کرمان با 11 هزار میلیارد تومان و آذربایجان غربی با هفت هزار میلیارد تومان ترکیب پنج استان بعدی را تشکیل دادند.در رتبه یازدهم استان البرز با 9 هزار میلیارد تومان در رتبه دوازدهم یزد با شش هزار میلیارد تومان در رتبه سیزدهم کرمانشاه، هرمزگان، بوشهر، قم، مرکزی و گلستان هر کدام با پنج هزار میلیارد تومان قرار دارند.
در رتبه چهاردهم همدان، قزوین و سیستان‌وبلوچستان هر کدام با چهار هزار میلیارد تومان قرار دارند و در رتبه پانزدهم استانهای سمنان، لرستان، اردبیل، کردستان، زنجان و چهارمحال و بختیاری هر کدام با سه هزار میلیارد تومان قرار دارند.
استانهای خراسان شمالی و جنوبی هر کدام با دو هزار میلیارد تومان در رتبه شانزدهم ایستادند و در آخر استانهای ایلام و کهگیلویه و بویراحمد با یک‌هزار میلیارد تومان سپرده نزد بانک‌ها در رتبه هفدهم جای گرفتند.
سرانه سپرده در هر استان
این رتبه‌بندی که در بالا ارایه شد ممکن است از لحاظ حجم سپرده‌ها مورد اهمیت باشد که آن هم به خاطر وجود تهران قابل اعتنا نیست (چون حساب دفاتر مرکزی بسیاری از مراکز و شرکت‌ها در پایتخت واقع شدند) اما نمی‌تواند رتبه‌بندی قابل توجهی از منظر سپرده‌گذاران باشد.
بر این اساس با تقسیم حجم سپرده در هر استان به تعداد جمعیت آن استان می‌توان سرانه سپرده‌گذاری را به دست آورد که کمی قابل قبول‌تر است.
1) تهران: براساس آخرین سرشماری تهران این استان در سال 1390 در حدود 12.2 میلیون نفر جمعیت دارد. سرانه سپرده‌گذاری در تهران براساس آمار مهرماه سال 92 برابر 31390 هزار تومان است.
2) اصفهان: جمعیت اصفهان براساس آخرین سرشماری چیزی حدود 9/4 میلیون نفر است، بر این اساس سرانه سپرده‌گذاری در این استان چیزی برابر 7174 هزار تومان بر آورد می‌شود.
3) یزد: سرانه سپرده‌گذاری استان یزد با جمعیت 1/1 نفری در مهرماه سال گذشته برابر 5779 هزار تومان بوده است.
4) فارس: جمعیت این استان براساس آخرین سرشماری برابر 6/4 میلیون نفر بوده که بر این اساس سرانه سرانه در این استان بالغ بر 5106 هزار تومان است.
5) بوشهر: سرانه سپرده‌گذاری در این استان 0/1 میلیون نفری براساس آخرین اعلام برابر
4784 هزار تومان است.
6) قم با جمعیت 2/1 میلیون نفری سرانه سپرده‌ای برابر 4553 هزار تومان دارد.
7) مازندران: با جمعیت بالغ بر 1/3 میلیون نفر سرانه سپرده‌گذاری برابر 4175 هزار تومان دارد.
8) سمنان: اگرچه جمعیت آن فقط 6/0 میلیون نفر است اما با سرانه سپرده‌گذاری 4155 هزار تومانی در رتبه هشتم قرار گرفته است.
9) خوزستان: سرانه سپرده‌گذاری در این استان نفت خیز 5/4 میلیون نفری برابر 3980 هزار تومان است.
10) البرز که در روزگار نه‌چندان دور از شهرستان‌های تهران بود حالا خودش 4/2 میلیون نفر جمعیت دارد و سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 3841 هزار تومان است.
11) آذربایجان شرقی: با بهره مندی از جمعیت 7/3 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری برابر 3668 هزار تومان دارد.
12) قزوین: این استان صنعتی جمعا 2/1 میلیون نفر جمعیت دارد، بر این اساس سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 3618 هزار تومان است.
13) مرکزی: دیگر استان صنعتی است که جمعیت آن در حدود 4/1 میلیون نفر است اما سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 3607 هزار تومان است.
14) کرمان: استان کویری کشورمان با جمعیتی بالغ بر 9/2 میلیون نفر سرانه سپرده‌گذاری برابر 3599 هزار تومان دارد.
15) خراسان رضوی: این استان که زیارتی‌ترین استان کشورمان است جمعیتی بالغ بر شش میلیون نفر دارد و سرانه سپرده‌گذاری در آن تنها 3455 هزار تومان است.
16) هرمزگان: سرانه سپرده‌گذاری در این استان 6/1 میلیون نفری برابر 3429 هزار تومان است.
17) زنجان: سرانه سپرده‌گذاری در زنجان یک میلیون نفری برابر 3259 هزار تومان است.
18) خراسان جنوبی: همسایه جنوبی خراسان رضوی تنها 6/0 میلیون نفر جمعیت دارد و سرانه سپرده‌گذاری در آن بالغ بر 3255 هزار تومان است.
19) گیلان: این استان شمالی کشورمان سرزمین اولین بانک هم است. اولین شعبه استانی یک بانک که در کشور و در سال‌های دور تاسیس شده در رشت بوده، با این حال هم‌اکنون سرانه سپرده‌گذاری در گیلان 5/2 میلیون نفری تنها 2998 هزار تومان است.
20) چهارمحال و بختیاری: این استان کشورمان 9/0 میلیون نفر جمعیت دارد و سرانه سپرده‌گذاری در آن بالغ بر 2957 هزار تومان برآورد می‌شود.
21) کرمانشاه: این استان کردزبان کشورمان 9/1 میلیون نفر جمعیت دارد و سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 2591 هزار تومان است.
22) گلستان: حدودا در شمال شرق کشورمان با جمعیت 8/1 میلیون نفری سرانه سپرده‌ای برابر 2587 هزار تومان دارد.
12) همدان: از جمله استانهای قدیمی کشور است که با جمعیت 8/1 میلیون نفری، سرانه سپرده آن برابر 2413 هزار تومان است.
24) ایلام: استانی با 6/0 میلیون نفر جمعیت که سرانه سپرده‌گذاری در آن 2404 هزار تومان است.
25) اردبیل: دیگر استان آذری‌زبان کشورمان است که جمعیت آن بالغ بر 2/1 میلیون نفر است و سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 2207 هزار تومان است.
26) آذربایجان غربی: این استان با دارا بودن جمعیت 1/3 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری برابر 2157 هزار تومان دارد.
27) خراسان شمالی: آخرین استان از سه گانه خراسان است که جمعیت آن بالغ بر 9/0 میلیون نفر است و سرانه سپرده‌گذاری در آن براساس آخرین آمارها برابر 2138 هزار تومان برآورد می‌شود.
8) کردستان: استان غربی کشورمان جمعیتی بالغ بر 5/1 میلیون نفر دارد و سرانه سپرده‌گذاری در آن بالغ بر 1865 هزار تومان است.
29) لرستان: که جمعیت آن بالغ بر 8/1 میلیون نفر است و بر همین اساس سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 1817 هزار تومان است.
30) کهگیلویه و بویر احمد که با جمعیت 7/0 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری در آن 1750 هزار تومان است.
31) در آخر استان سیستان‌وبلوچستان در جنوب شرق کشورمان قرار دارد که با جمعیت 5/2 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 1610 هزار تومان است.
مقایسه سرانه سپرده و تولید ناخالص
اگرچه داشتن سرانه سپرده‌گذاری چشم‌انداز واقعی‌تری به دست می‌دهد، با این حال این سرانه باید با متغیر مرتبط دیگری مقایسه شود تا بازهم به واقعیت نزدیک‌تر شود، این متغیر می‌تواند gdp استان‌ها باشد.
تولید ناخالص ملی به تفکیک استان که ارزش مجموع کالا و خدمات تولیدشده در یک‌سال در هر یک از استان‌ها را به ما می‌دهد وقتی این متغیر را نیز در دست داشته باشیم آنگاه می‌توان دقیق‌تر مشارکت مردم با شبکه بانکی در استان‌ها را بررسی کرد.
نکته آنکه اگرچه دولت تغییر کرده، اما ظاهرا چیز زیادی در مراکز آمار کشورمان عوض نشده است. مرکز آمار و بانک مرکزی همچنان آمارها را با تاخیر اعلام می‌کنند. باورپذیر نیست که سیستم آماری کشورمان از سال 1388 به این سو به روز نشده باشد. با این حال آخرین آماری که از gdp کشور به تفکیک استان‌ها وجود دارد به سال 1388 باز می‌گردد.
با توجه به اینکه با وجود نرخ تورم دو رقمی ارزش ریال در دو ماه متوالی هم نمی‌تواند یکسان باشد، نمی‌توان سرانه سپرده‌گذاری در مهرماه 1392 را با gdp استان‌ها در پایان سال 1388 مقایسه کرد. بر همین اساس، سرانه سپرده در اسفندماه 1388 را با gdp به تفکیک استان‌ها در سال 1388 مقایسه می‌کنیم
سرانه تولید ناخالص استان‌ها
براساس اعلام مرکز آمار و تقسیم سهم استان‌ها از تولید ناخالص ملی به تعداد جمعیت هر استان، سرانهgdp در استان‌ها به دست می‌آید.این به ما نشان می‌دهد که ارزش کالا و خدمات تولید شده به ازای هر نفر در هر استان کشورمان چقدر بوده است.
نکته آنکه در این نسبت‌گیری سهم نفت که ملی و دولتی است حذف شده چراکه وجود نفت اختلاف استان‌ها را به شکل غیرواقعی افزایش می‌دهد.
بر این اساس سرانه تولید ناخالص در استان بوشهر برابر 7700 هزار تومان، در استان تهران 7660 هزار تومان، در استان یزد 5420 هزار تومان، در استان سمنان 5350 هزار تومان و در استان مرکزی 5250 هزار تومان است.
پس از این پنج استان، استان قزوین با سرانه تولید ناخالص 4880 هزار تومان، استان اصفهان با سرانه 4770 هزار تومان، استان مازندران با سرانه 4680 هزار تومان، استان خراسان جنوبی با سرانه 3970 هزار تومان و استان خوزستان با سرانه 3950 هزار تومان قرار دارند.
در رتبه یازدهم استان هرمزگان با سرانه تولید ناخالص 3900 هزار تومان قرار دارد و پس از آن به ترتیب گیلان با سرانه 3720 هزار تومان، آذربایجان شرقی با سرانه 3670 هزار تومان، زنجان با سرانه 3580 هزار تومان، فارس با سرانه 3490 هزار تومان، کرمان با سرانه 3470 هزار تومان، خراسان رضوی با سرانه 3450 هزار تومان، همدان با سرانه 3430 هزار تومان، قم با سرانه 3340 هزار تومان و کرمانشاه با سرانه 3340 هزار تومان.
استان اردبیل با سرانه تولید ناخالص 3230 هزار تومان در رتبه بیست و یکم کشوری قرار دارد و پس از آن به ترتیب خراسان شمالی با سرانه 3200 هزار تومان، گلستان با سرانه 3070 هزار تومان، چهارمحال‌وبختیاری با سرانه 3050 هزار تومان، ایلام با سرانه 3000 هزار تومان، آذربایجان غربی با سرانه 2820 هزار تومان، کردستان با سرانه 2710 هزار تومان، کهگیلویه و بویراحمد با سرانه 2600 هزار تومان، لرستان با سرانه 2600 هزار تومان و در آخر سیستان‌وبلوچستان با سرانه 1490 هزار تومان قرار دارند.
در سال 1388 استان البرز به صورت مجزا از تهران در آمار ثبت نشده و اطلاعات مربوط به این استان در تهران گنجانده شده است.
چند درصد تولید ناخالص سپرده‌گذاری شده؟
مقایسه سرانه سپرده‌گذاری در شبکه بانکی کشور به تفکیک استان‌ها در پایان همین سال یعنی 1388 با gdp هر استان نشان می‌دهد به طور میانگین 46 درصد gdp استان‌ها در بانک‌ها سپرده‌گذاری شدند.
تهران: همچنان که پیش از این هم گفته شد باید تهران را از این حساب جدا کرد. نگاه کنید که در سال 1388 سرانه gdp در تهران 7660 هزار تومان بوده و در مقابل سرانه سپرده‌گذاری در تهران برابر 9476 هزار تومان بوده است این منطقی به نظر نمی‌رسد.
فارس: اما فارس، در پایان سال 1388 سرانه سپرده‌گذاری در این استان 5/4 میلیون نفری (برآورد سال 1389 از جمعیت این استان- مرکز آمار) برابر 2198 هزار تومان بوده است این یعنی سرانه سپرده‌گذاری این استان 63 درصد gdp سرانه این استان است.
اصفهان: سرانه سپرده‌گذاری در این استان در سال 1388 برابر 2874 هزار تومان بوده که در مقایسه با gdp سرانه این استان می‌توان به نسبت 60 درصدی رسید. به بیانی سرانه سپرده‌گذاری در این استان 60 درصد gdp سرانه این استان است.
قم: در پایان سال 88 براساس برآورد سال 89 مرکز آمار جمعیت این استان بالغ بر 1/1 میلیون نفر بوده که سرانه سپرده‌گذاری در آن بر این اساس بالغ بر 1882 هزار تومان است، این رقم در مقایسه با gdp سرانه این استان در همان سال نسبت 56 درصدی را به دست می‌دهد. به عبارتی سرانه سپرده‌گذاری در این استان مذهبی نسبت به gdp سرانه برابر 56 درصد است.
سیستان‌وبلوچستان: اگرچه از نظر سرانه سپرده‌گذاری و gdp سرانه وضعیت مطلوبی ندارد اما نسبت سپرده‌گذاری در آن به ارزش 811 هزار تومان در پایان سال 88 به gdp سرانه برابر 54 درصد است.
یزد: مقایسه سرانه سپرده‌گذاری در یزد که در پایان سال 1388 بالغ بر 2870 هزار تومان بوده به gdp سرانه نشان می‌دهد ارزش سپرده‌گذاری سرانه در این استان 53 درصد gdp سرانه بوده است.
هرمزگان: 49 درصد کل gdp سرانه این استان در سال 88 در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است. سرانه سپرده‌گذاری در این استان در پایان سال 88 بالغ بر 1893 هزار تومان بوده است.
خوزستان: سرانه سپرده‌گذاری در بانک‌ها در این استان نفتخیز در سال 1388 برابر 1916 هزار تومان بوده که این 49 درصد gdp سرانه این استان در همان سال است.
کرمان: سرانه سپرده‌گذاری در این استان در سال 88 برابر 1679 هزار تومان بوده که نشان می‌دهد 48 درصد gdp سرانه این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
چهارمحال‌وبختیاری: نزدیک به 47 درصد از gdp سرانه این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است. براساس اطلاعات منتشر شده سرانه سپرده‌گذاری در بانک‌ها در این استان در پایان سال 88 برابر 1446 هزار تومان بوده است.
خراسان رضوی: نسبت سپرده به gdp سرانه این استان هم 47 درصد است. سرانه سپرده‌گذاری در این استان مذهبی کشورمان در سال 88 بالغ بر 1633 هزار تومان بوده است.آذربایجان شرقی: باز هم 47، سرانه سپرده‌گذاری در این استان در پایان سال 88 برابر 1724 هزار تومان بوده است که مقایسه با gdp سرانه این استان، 47 درصد آن در بانک‌ها سپرده‌گذاری شدند.
گلستان: معادل 46 درصد از سرانه gdp این استان در پایان سال 88 در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است. سرانه سپرده‌گذاری در استان گلستان بالغ بر 1403 هزار تومان بوده است.
زنجان: سرانه سپرده‌گذاری در این استان برابر 1589 هزار تومان بوده است. در واقع معادل 44 درصد از سرانه gdp این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
ایلام: با سرانه سپرده‌گذاری 1328 هزار تومان در پایان سال 88 در واقع معادل 44 درصد از سرانه gdp مردم این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
مازندران: با نسبت سپرده‌گذاری سرانه آنکه برابر 2040هزار تومان در پایان سال 88 بوده به سرانه gdp معادل 44 درصد است.
گیلان: سرانه سپرده‌گذاری مردم گیلان در این سال برابر 1561 هزار تومان بوده که نشان می‌دهد معادل 42 درصد سرانه gdp مردم این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شدند.
کرمانشاه: با توجه به سرانه gdp این استان و سرانه 1395 هزار تومانی سپرده‌گذاری مردم آن، باید گفت معادل 42 درصد سرانه gdp مردم این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
سمنان: سرانه سپرده‌گذاری در این استان 6/0 میلیون نفری برابر 2168 هزار تومان است که نشان می‌دهد چیزی بالغ بر 41 درصد سرانه gdp این استان سپرده‌گذاری شده است.
لرستان: جمعیت آن براساس برآورد سال 89 مرکز آمار بالغ بر 8/1 میلیون نفر بوده و سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 961 هزار تومان بوده است یعنی برابر 37 درصد سرانه gdp این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
کهگیلویه و بویراحمد: معادل 36 درصد سرانه gdp مردم این استان در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده. سرانه سپرده‌گذاری در شبکه بانکی در سال 88 در این استان برابر 946 هزار تومان بوده است.
آذربایجان غربی: با وجود سرانه سپرده‌گذاری 1016 هزار تومانی مردم این استان با نگاهی به سرانه gdp آن در واقع معادل 36 درصد سرانه gdp آن به بانک‌ها سپرده شده است.
کردستان: نسبت سپرده‌گذاری به سرانه gdp این استان هم دقیقا برابر آذربایجان غربی است. سرانه سپرده‌گذاری در این استان برابر 973 هزار تومان است اما مقایسه با سرانه gdp آن نشان می‌دهد معادل 36 درصد سرانه gdp آن در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
همدان: با جمعیت 7/1 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری در آن در پایان سال 88 بالغ بر 1202 هزار تومان بوده است که نشان می‌دهد معادل 35 درصد سرانه gdp مردم آن در بانک‌های این استان سپرده‌گذاری شده است.
خراسان جنوبی: معادل 35 درصد سرانه gdp آن در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.در سال 88 سرانه سپرده‌گذاری در این استان برابر 1377 هزار تومان بوده است.
مرکزی: استان صنعتی 4/1 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری برابر 1758 هزار تومان داشته است که نشان می‌دهد معادل 33 درصد سرانه gdp آن به بانک‌ها سپرده شده است.
قزوین: سرانه gdp این استان صنعتی 2/1 میلیون نفری برابر 4880 هزار تومان بوده و سرانه سپرده‌گذاری در آن برابر 1618 هزار تومان که نشان‌دهنده آن است که معادل 33 درصد سرانه gdp آن در بانک‌ها سپرده‌گذاری شده است.
اردبیل: با جمعیت 2/1 میلیون نفری سرانه سپرده‌گذاری بالغ بر 1042 هزار تومان دارد. این مبلغ معادل 32 درصد سرانه gdp این استان در همان سال است.
بوشهر: که سپرده‌گذاری مردم آن معادل 32 درصد سرانه gdp آنها بوده است.سرانه سپرده‌گذاری استان بوشهر در سال 988 برابر 2434 هزار تومان بوده است.
خراسان شمالی: سپرده‌گذاری در این استان معادل 28 درصد سرانه gdp مردم آن است. در سال 88 سرانه سپرده‌گذاری در این استان 8/0 میلیون نفری بالغ بر 903 هزار تومان بوده است.
و سرانه مصرف کره پاستوریزه در کل استانهای ایران