چرا نرخ ارز افزایشی شد، چشم‌ها به دنبال دیپلماسی سیاسی
اقتصادگردان- طی روزهای اخیر، نرخ ارز به ویژه دلار در بازار آزاد در حال افزایش و طی کردن یک سیر صعودی افسار گسیخته است؛ به طوریکه طی دو هفته اخیر با افزایشی بیش از ۱۰ درصد در بازار آزاد روبرو شد و روند افزایشی آن ادامه دارد.
بسیاری معتقدند از افزایش ریسک‌های سیاسی در روزهای اخیر (به ویژه مطرح شدن موضوع اسنپ‌بک از سوی تروئیکای اروپا) گرفته تا افزایش نرخ واقعی تورم و ناترازی انرژی در بخش تولید؛ امروز بیش‌ترین عوامل اثرگذار بر افزایش نرخ ارز هستند و به عقیده برخی از تحلیلگران اگر در برابر روند افسار گسیخته افزایش نرخ ارز در بازار آزاد اقداماتی صورت نگیرد ممکن است، نرخ ارز دیگر به کانال‌های قبلی و حتی به زیر ۱۰۰ هزار تومان باز نگردد که در آن زمان مدیریت سیاست ارزی بیش از امروز با چالش‌هایی روبرو خواهد شد.
در این رابطه رحمان سعادت - اقتصاددان - در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به عوامل مهمی که باعث افزایش قیمت ارز طی هفته‌های اخیر در بازار آزاد شده است، اظهار کرد: در اقتصاد ایران، عوامل زیادی بر نوسانات نرخ ارز اثرگذار است که یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار، بعد خارجی آن است؛ چراکه دلار از اساس یک پول خارجی است.
وی درباره بعد خارجی اثرگذار بر ارزش پول ملی و رابطه آن با نرخ ارز ادامه داد: در این میان، اگر روابط خارجی با چالش روبرو باشد، بی شک بر ارزش پول ملی و تناسب آن با نرخ ارز به شدت اثرگذار خواهد بود؛ به طوریکه امروز بخش بسیار بزرگی از مولفه‌های اثرگذار بر نرخ ارز ریشه در عوامل سیاست خارجی دارد و باید پذیرفت که در کشور ما، قیمت ارز تحت تاثیر سیاست‌های بین‌المللی و مسائل سیاست درآمده است.
این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: در شرایط امروز اقتصاد ایران و با توجه به واقعیت‌های امروز اقتصاد در کشور ما، دستگاه سیاست خارجی و دیپلماسی کشور به اندازه سیاست‌گذار پولی و وزارت اقتصاد در عملکرد نرخ ارز اثرگذار است و به هر میزانی که قوی‌تر عمل کند، اثرات آن بر بازار ارز به علت جنبه‌های روانی اثرگذار بر اقتصاد، مشهودتر است.
سعادت خاطرنشان کرد: امروز موضوعاتی از جمله مکانیسم ماشه، افزایش تحریم‌ها و ناترازی‌های انرژی (که به شدت تولید و بهره‌وری اقتصادی از آن متاثر است) به عواملی بدل شده که بر نرخ ارز در بازار آزاد اثر گذاشته و به انتظارات تورمی دامن زده است؛ به طوریکه حتی برخی معتقداند که نرخ واقعی ارز در بازار آزاد حتی از نرخ فعلی نیز بیشتر است، چراکه نسبت افزایش قیمت‌ها در بازار حتی بیشتر از افزایش نرخ ارز طی ماه‌های اخیر بوده است.
این استاد اقتصاد در رابطه با اینکه چه نهادی می‌تواند در کنترل نرخ ارز نقش بیشتری ایفا کند، گغت: دهه قبل دستگاه اقتصادی می‌توانست مدیریت نرخ ارز را بر عهده داشته باشد و در کنار آن دستگاه سیاسی به ویژه نهاد دیپلماسی نیز می‌توانست کمکی به آن باشد، اما امروز به علت افزایش ریسک‌های سیاسی، نمی‌توان پذیرفت که مدیریت اصلی نرخ ارز بر عهده سیاستگذاران اقتصاد باشد؛ به عبارتی به علت تغییر واقعیت‌های سیاسی - اقتصاد در کشور، امروز بیش از هر زمانی دستگاه سیاسی به ویژه سیاست خارجی بر اقتصاد اثرگذار است و دستگاه اقتصادی می‌تواند با برخی سیاست‌ها، کمک کننده باشد.
برخی مسائل بر عهده دستگاه سیاست خارجی است
سعادت افزود: به نظر می‌رسد که کار از دست دستگاه اقتصادی خارج شده و در دست سیاست خارجی است، برای مثال در رابطه با موضوع مکانیسم ماشه که بر بازار آزاد اثر گذاشته، بانک مرکزی یا وزارت اقتصاد نمی‌تواند مذاکرات لازم را انجام دهد و کار بر عهده دستگاه سیاست خارجی است و تا زمانی که وضعیت و شرایط سیاسی در عرصه بین المللی با ریسک همراه باشد روند صعودی نرخ ارز در بازار آزاد اجتناب ناپذیر است؛ با این حال می‌توان در برخی سیاست‌های پولی و سیاست اقتصادی توسط وزارت اقتصاد و بانک مرکزی، تا حدودی نرخ رشد ارز کنترل شود.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه امروز سایه نااطمینانی در اقتصاد کشور وجود دارد و در کنار آن، ناترازی‌های انرژی آسیب بسیار جدی به بخش تولید به ویژه بهره‌وری در صنایع و بنگاه‌های تولیدی وارد کرده و در این شرایط دولت باید در بودجه خود برای سال ۱۴۰۵، یک مدیریت ویژه اعمال کند و علاوه بر آن باید یک پوست اندازی در اقتصاد کشور صورت بگیرد و مدیرانی روی کار باشند که مورد اعتماد مردم باشند.
این کارشناس اقتصادی در پایان تاکید کرد: امروز بیش از هر زمانی در قیاس با دهه‌های اخیر، اقتصاد کشورم متاثر از وضعیت روانی در عرصه‌های بین‌المللی است، مسائل سیاسی بین‌المللی و منطقه‌ای بر بازار و انتظارات تورمی اثر مهمی دارد و نگاه بازار آزاد، صنایع کشور و بازار سرمایه همگی به مسائل سیاسی و بین‌المللی است، بنابراین اگر وضعیت بین‌المللی و سیاست اقتصادی چشم‌انداز روشنی را به نمایش بگذارد، بی شک انتظارات تورمی کاهشی خواهد شد و می‌توان انتظار داشت که التهابات در بازار ارز نیز فروکش شود.
