اقتصاد گردان - محسن شمشیری
در آذرماه 1403 و براساس گزارش شاپرک، 4.2 میلیارد تراکنش به ارزش بیش از 1484 همت در شبکه پرداخت با میانگین 353 هزار تومان انجام شده و سهم کارتخوان ها از تعداد تراکنش 91 درصد، اینترنت 7 درصد و موبایل 2 درصد بوده است.
همچنین بانک های ملت، ملی، صادرات و سپه دارای بیشترین حضور در بازار تراکنش ها و صنعت پرداخت بوده و در بخش های مختلف از تعداد و مبلغ تراکنش های پذیرش شده و صادره تا کارت ها و ابزار پذیرش فعال و صدها همت گردش مالی، بیشترین فعالیت را داشته اند. این چهار بانک روی هم 1403 همت گردش مالی حاصل از تراکنش های پذیرش و صادره در آذرماه داشته اند که به معنای سهم 45 درصدی از مبلغ تراکنش های پذیرش شده و سهم 50 درصدی از مبلغ تراکنش های صادره است.
بانک ملت 15.92 درصد، ملی ایران 11.36 درصد، صادرات ایران 9.67 درصد، سپه 7.96 درصد مبلغ تراکنش های پذیرش شده را داشته اند. یعنی این چهاربانک روی هم معادل 45 درصد کل مبلغ تراکنش های پذیرش شده سهم داشته اند.
بانک ملت 12.59 درصد، ملی ایران 17.73 درصد، صادرات ایران 9.64 درصد، سپه 9.71 درصد مبلغ تراکنش های صادره را داشته اند. یعنی روی هم این چهار بانک حدود 50 درصد از کل مبلغ تراکنش های صادره سهم داشته اند.
سهم مبلغی 25 درصدی اینترنت
سهم تعدادی کارتخوان فروشگاهی 91 درصد و سهم مبلغی آن 74 درصد بوده است. اما ابزار پذیرش اینترنتی با وجود سهم تعداد 7 درصدی سهم مبلغی 25.5 درصدی داشته و نشان می دهد که مبلغ هر تراکنش اینترنتی چند برابر میانگین هر تراکنش در شبکه پرداخت است.
سهم تعدادی موبایل نیز2.2 درصد و سهم مبلغی آن از کل تراکنش ها معادل 0.14 درصد است که نشان می دهد عمده تراکنش های موبایلی بابت خرید شارژ و پرداخت قبض و مبالغ اندک بوده است.
89 درصد تراکنش کارتخوان مبلغ کمتر از 600 هزار تومان و 6.5 درصد بالای 600 هزار تا20 میلیون تومان و 0.13 درصد بالای 20 میلیون تومان بوده است.
82 درصد تراکنش اینترنتی نیز کمتر از 600 هزار تومان، و 6 درصد بین 600 هزار تا 2 میلیون تومان و 12 درصد بالاتر از 2 میلیون تومان بوده است.
"بانک ملی ایران"، "بانک سپه"، "بانک ملت" و "بانک صادرات ایران" دارای بیشترین سهم از تعداد کارتهای بانکی تراکنشدار در شبکه پرداخت بوده اند. بیشترین کارت اعتباری تراکنشدار متعلق به "بانک ملت"، "بانک ملی ایران"، "بانک سپه"و "بانک صادرات ایران"؛ و بیشترین کارت برداشت تراکنشدار به ترتیب متعلق به "بانک ملی ایران"، "بانک سپه"، "بانک ملت" و "بانک صادرات ایران" و بیشترین کارت هدیه و بن کارت تراکنشدار متعلق به "بانک ملی ایران"، "بانک شهر"، "بانک سپه" و "بانک پارسیان" بوده است.
در بحث صادرکنندگی کارتهای بانکی دارای تراکنش در سوییچ شاپرک تعداد کل کارتهای بانکی تراکنشدار در آذر 1403 نسبت به آبان ماه افزایش 2.24 درصدی داشته و نرخ رشد تنها در سه دسته کارت مثبت بوده است.
در بررسی سهم بانکهای صادرکننده کارتهای بانکی تراکنشدار در آذر 1403 "بانک ملت" بیشترین سهم از تعداد کارتهای اعتباری صادر شده تراکنشدار در شبکه شاپرک را داشته و بیشترین کارت "برداشت" و"هدیه و بن کارت " متعلق به "بانک ملی ایران" بوده است.
در بررسی شاخص سهم هر یک از انواع کارتهای بانکی تراکنشدار از مجموع کارتهای بانک صادرکننده بیشترین سهم از تعداد کارت تراکنشدار در هر بانکی به "کارت برداشت" و پس از آن "کارت هدیه و بن کارت" اختصاص داشته و "کارت اعتباری" کمترین سهم در بیشتر بانکها سهم صفر را در این بین داشته است.
در راستای بررسی سهم هر بانک از کل تعداد تراکنشها برای رسیدن به دید کاملی از عملکرد هر یک از بانکها در هر دو نقش صادرکنندگی و پذیرندگی در نظام پرداخت کشور مجموع تعداد تراکنشهای صادره هر بانک با تعداد تراکنشهای پذیرش شده همان بانک محاسبه شده است. این شاخص نشان میدهد که به ترتیب "بانک ملی ایران"، "بانک سپه" و "بانک ملت" بیشترین سهم تعدادی از کل تراکنشهای شاپرکی در شبکه پرداخت را از آن خود کرده اند و کمترین سهم به "بانک مشترک ایران - ونزوئلا"، "بانک توسعه صادرات ایران" و "بانک صنعت و معدن" تعلق گرفته است.
بانک های فعال در ابزار کارتخوان و اینترنت
بالاترین سهم تعدادی از تراکنشهای ابزار کارتخوان فروشگاهی به"بانک سپه"، "بانک ملت"، "بانک ملی ایران" و "بانک قرض الحسنه مهر ایران"، بالاترین سهم تعدادی از تراکنشهای ابزار پذیرش اینترنتی به"بانک ملت"، "بانک خاورمیانه"، "بانک ملی ایران" و "بانک سامان"، بالاترین سهم تعدادی از تراکنشهای ابزار پذیرش موبایلی به"بانک ملت"، "بانک قرض الحسنه رسالت" ،"بانک قرض الحسنه مهر ایران" و"بانک رفاه کارگران"، بالاترین سهم مبلغی از تراکنشهای ابزار کارتخوان فروشگاهی به "بانک ملت"، "بانک ملی ایران"، "بانک صادرات ایران" و "بانک سپه"، بالاترین سهم مبلغی از تراکنشهای ابزار پذیرش اینترنتی به"بانک ملت"، "بانک ملی ایران"، "بانک رفاه کارگران" و "بانک سامان"، بالاترین سهم مبلغی از تراکنشهای ابزار پذیرش موبایلی به"بانک ملت" ، "بانک قرض الحسنه رسالت"، "بانک قرض الحسنه مهر ایران" و "بانک رفاه کارگران" اختصاص داشته است.
سهم بانک از تراکنش های صادره و پذیرش شده
بیشترین سهم از تعداد تراکنشهای صادر شده به"بانک ملی ایران"، "بانک سپه"، "بانک ملت"و"بانک صادرات ایران"و بیشترین سهم از مبلغ تراکنشهای صادر شده به "بانک ملی ایران"، "بانک ملت"، "بانک سپه" و "بانک صادرات ایران"و بیشترین سهم از تعداد تراکنشهای پذیرش شده به "بانک سپه"، "بانک ملت"، "بانک ملی ایران" و "بانک قرض الحسنه مهر ایران" بیشترین سهم از مبلغ تراکنشهای پذیرش شده به "بانک ملت"، "بانک ملی ایران"، "بانک صادرات ایران" و "بانک سپه" تعلق داشته است.