در سامانه ارز توافقی مالکیت ارز به واسطه‌ها منتقل نمی‌شود، دسته‌بندی صنوف در دستور کار نیست
اقتصادگردان- علی شهیدی - مدیر ارز بازرگانی مرکز مبادله - با اشاره به ویژگی های تالا ارز توافقی بیان داشت:به منظور فراهم سازی بستری مناسب برای تجار اقتصادی، طرحی با نظر کارشناسان و متخصصان حوزه اقتصاد برنامه‌ریزی شد تا فرایند جدیدی جهت انجام معاملات ارزی در سامانه‌ای آنلاین فراهم شود و صادرکنندگان و واردکنندگان بتوانند ارز و ریال خود را در این سامانه با قیمت پیشنهادی خود مبادله کنند.
راستی آزمایی برای اثبات ارز و ریال واقعی
وی درباره فرآیند این سامانه بیان کرد: فرآیند تالار ارز توافقی اینگونه است که صادرکنندگان برای فروش ارز خود، لازم است یک سری از مراحل پیش از معامله را طی کنند؛ صادراتی انجام شده و کوتاژی صادر شده است، آن کوتاژ وارد سامانه‌های پیشینی قبل از معامله خواهد شد و مشخص می‌شود که هر فرد چه میزان ارز واقعی دارد؛ در واقع یکی از ویژگی‌های این سامانه این است که با توجه نوع فرآیند پیش معامله‌ای، ریسک معامله برای خریدار و فروشنده به صفر خواهد رسید.
بانک‌ها کارگزار هستند
مدیر ارز بازرگانی مرکز مبادله ایران در ادامه گفت: پس از این مراحل و اثبات وجود ارز واقعی، صادر کننده ارز خود را به دست کارگزاری که بانک مرکزی تعیین می‌کند قرار می‌دهد و بر اساس سیاستگذاری بانک مرکزی این کارگزاران می‌توانند، بانک های عامل باشند.
کف و سقف نرخ ارز، توسط طرفین معامله پیشنهاد می‌شود
شهیدی در باره چگونگی کشف نرخ ارز در سامانه ارز توافقی گفت: پس از آنکه کارگزار موجودیت ارز را تایید کرد، به صادر کننده یا نماینده وی که همان کارگزاری است اجازه خواهیم داد تا در سامانه ارز توافقی، ارز خود را به فروش برساند؛ صادر کننده ارز خود را بر اساس نرخ پیشنهادی خودش در سامانه اعلام می‌کند که این نرخ اعلامی به عنوان نرخ پایه در سامانه ثبت خواهد شد. حال برای واردکنندگان یا خریداران مراحل به صورت معکوس انجام می‌شود؛ یعنی یک واردکننده یا خریدار می‌گوید من حاضرم این ارز را با فلان قیمت خریداری کنم که به معنای سقف قیمت خرید ارز معین می‌شود و پس از بررسی‌های لازم، همه سفارش‌های خرید و سفارش‌های فروش به هسته معاملاتی مرکز مبادله ایران منتقل می‌شود.
نظارت جامع بانک مرکزی بر سامانه ارز توافقی
مدیر ارز بازرگانی مرکز مبادله ایران با اشاره به کنترل و نظارت بانک مرکزی بر سامانه ارز توافقی گفت: بانک مرکزی دسترسی های لازم جهت رصد جزئیات روند معاملات دارد.
قیمت گذاری دستوری وجود ندارد
بنا بر اعلام مدیریت ارتباطات مرکز مبادله ایران، شهیدی درباره احتمال دخالت بانک مرکزی در تعیین نرخ ارز تصریح کرد: در تالار ارز توافقی نرخ مورد نظر به صورت کاملا توافقی قیمت گذاری و خرید و فروش می‌شود و بانک مرکزی در این تالار به هیچ عنوان دخالت نخواهد داشت و نرخ گذاری دستوری وجود ندارد. لازم به ذکر است که تالار ارز توافقی بستری گسترده دارد و ممکن است در آینده تالارهای مختلفی همچون تالار عمده راه‌اندازی شود و بر اساس اهداف و سیاست های کلان برنامه ریزی خاص خود را داشته باشد؛ اما سیاستگذاری بانک مرکزی اینگونه است که در تالار ارز توافقی هیچ گونه قیمت گذاری دستوری نداشته باشد.
اولین سامانه ارزی معاملاتی کشور
مدیر ارز بازرگانی مرکز مبادله ایران در بخش دیگری از سخنان خود به دیگر ویژگی های بازار ارز توافقی اشاره کرد و افزود: برای اولین بار یک سامانه معاملاتی ارزی در کشور ایجاد شده است که قبلا چنین چیزی نبوده است و سامانه هایی همچون نیما معاملاتی نیستند. پس یکی از ویژگی های این سامانه ارز توافقی این است که در آن جور سازی، معاملات پایاپای و کشف نرخ در بستری کاملا شفاف صورت خواهد گرفت.
از بین رفتن ریسک برای طرفین معامله
وی در ادامه گفت: یکی دیگر از ویژگی‌های این سامانه حذف ریسک معاملاتی برای طرفین معامله است که مانع از خالی فروشی خواهد شد؛ چرا که ریال و ارز ابتدا به دست یک کارگزار خواهد رسید و پس از راستی آزمایی و اثبات ثمن و مثمن معامله، وارد سامانه خواهند شد و تسویه صورت خواهد پذیرفت و ریسک معامله در سامانه ارز توافقی از بین خواهد رفت.
حذف واسطه‌ها
شهیدی در ادامه سخنان خود به مالکیت ارز ها در این سامانه اشاره کرد و افزود: پیش از این، صراف‌ها یا برخی بانک‌های عامل، با خرید ارزها از فروشندگان، مالک آن می‌شدند؛ اما در سامانه تالار ارز توافقی، مالکیت ارز به این واسطه ها منتقل نخواهد شد و بانک‌ها به عنوان کارگزار بین خریدار و فروشنده ایفای نقش خواهند کرد.
کاهش زمان انجام معامله
وی کاهش زمان جابه‌جایی ارز را یکی دیگر از نکات برجسته تالار ارز توافقی عنوان و بیان کرد : ما سامانه ارز توافقی را طوری طراحی کرده‌ایم تا کارگزاری‌ها اعتبار سنجی شوند که اگر در انتقال ارز تاخیر داشته باشند معاملات آنها محدودتر خواهد شد؛ از این رو، کارگزاران برای اینکه دچار محدودیت نشوند تلاش خود را خواهند داشت تا با کمترین زمان ممکن، جابجایی ارز را بین خریدار و فروشنده انجام دهند.
اجرای سیاست‌های چند نرخی یا تک نرخ بستگی به دولت دارد
مدیر ارز بازرگانی مرکز مبادله ایران درباره راهکار رفع چند نرخی‌های موجود در بازار ارز خاطرنشان کرد: سامانه تالار ارز توافقی بستری برای صادرکنندگان و واردکنندگان است که بتوانند نرخ خود را با قیمت پیشنهادی خرید و فروش کنند و محدودیتی برای تعیین کف قیمت هم مشخص نشده است هر چند بستر سامانه هم برای چند نرخی بودن و هم برای تک‌نرخی بودن آماده است؛ اما اینکه آیا در بستر سیاست تک نرخی یا چند نرخی ارز اجرا می‌شود بستگی به سیاستگذاری های کلان بانک مرکزی و دولت خواهد داشت؛ ولی تا کنون محدودیتی برای آن در نظر گرفته نشده است. همانطور که گفتم در تالار ارز توافقی هیچ گونه قیمت گذاری دستوری نخواهیم داشت؛ نرخ گذاری بر اساس عرضه و تقاضا از سوی خریدار و فروشنده اعمال خواهد شد.
یک بازار جامع برای همه اصناف
شهیدی در پایان سخنان خود خاطرنشان کرد: حالت بهنیه این است که بازار ارز توافقی یک بازار جامع خواهد بود و تمامی اصناف در یک بازار واحد به خرید و فروش ارز خود مبادرت خواهند ورزید و دسته بندی صنوف در سامانه ارز توافقی در دستور کار نیست.
