وزیر علوم: هوش مصنوعی، آینده و حیات بشر، قدرت کشورها و افزایش بهره وری را رقم می زند باید سرمایه گذاری کنیم

اقتصاد گردان -

وزیر علوم در دومین همایش مدیران فناوری اطلاعات و مراکز آپا (آگاهی‌رسانی، پشتیبانی، امداد برای آسیب‌پذیری‌ها و حوادث امنیتی سایبری) دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی، گفت: در منطقه، ایران رتبه دوم را در تولیدات علمی هوش مصنوعی کسب کرده و در شاخص یادگیری ماشین در منطقه، عربستان رتبه اول و ایران در رتبه دوم، در شاخص رباتیک ترکیه رتبه اول و ایران رتبه دوم و در حوزه شبکه‌های عصبی ایران در جایگاه اول قرار گرفته است. تصمیم به‌موقع درباره هوش مصنوعی، اختلاف ما را با دنیا کم می‌کند. 
 
وزیر علوم گفت: در منطقه، ایران رتبه دوم را در تولیدات علمی هوش مصنوعی و رباتیک کسب کرده است.
 محمدعلی زلفی‌گل روز سه‌شنبه در دومین همایش ملی مدیران فناوری اطلاعات و مراکز آپای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی، پژوهشی و فناوری که در دانشگاه الزهرا برگزار شد، با اشاره به آخرین گزارش منتشر شده از پایگاه ISC درخصوص جایگاه جهانی تولیدات علمی ایران در حوزه هوش مصنوعی، افزود: بررسی این آمار نشان می‌دهد که وضعیت ایران در این حوزه نه خوب و نه بد است؛ چرا که در برخی از شاخص‌ها در ابعاد ملی و بین‌المللی وضعیت مناسبی نداریم.
زلفی‌گل با بیان اینکه ایران در حوزه تولیدات علمی شبکه‌های عصبی در عرصه‌های جهانی رتبه‌های خوبی کسب کرده است، ادامه داد: رتبه ایران در منطقه در حوزه هوش مصنوعی دوم است، اما عربستان در این شاخص در جایگاه اول قرار دارد.
وی بیان داشت: در شاخص رایانش بصری عربستان رتبه اول، ترکیه رتبه دوم، مالزی رتبه سوم و ایران در جایگاه چهارم قرار دارد، همچنین در شاخص پردازش زبان طبیعی عربستان دارای رتبه اول بوده، پاکستان رتبه دوم، ترکیه رتبه سوم و مالزی رتبه چهارم را دارند و ایران در جایگاه پنجم قرار گرفته است.
به گفته وزیر علوم، در شاخص یادگیری ماشین در منطقه عربستان در رتبه اول و ایران در رتبه دوم، در شاخص رباتیک ترکیه در رتبه اول و ایران در رتبه دوم و در حوزه شبکه‌های عصبی ایران در جایگاه اول قرار گرفته است. همچنین، در حوزه سیستم‌های چند عاملی نیز ایران رتبه اول را کسب کرده است.
وزیر علوم در دومین همایش ملی مدیران فناوری اطلاعات و مراکز آپا در دانشگاه الزهرا که 12 تیرماه 1403 برگزار شد، اعلام کرد: هوش مصنوعی، آینده و حیات بشر و افزایش بهره وری را رقم می زند و ما باید سرمایه گذاری کنیم. هر کشوری که علم را توسعه دهد، بدون هزینه می‌تواند کشور دیگری را تسخیر کند و این یک روش مشروع تسخیر کشورهاست
وی افزود: حتی کشورگشایی و تعیین جایگاه کشورها در جهان و جنگ و صلح با هزینه ارزان از طریق هوش مصنوعی و پیشرفت فناوری مورد نظر است و علم نو می تواند جهان را تسخیر کند. 
زلفی گل تاکید کرد: صادرات علم و فناوری نه تنها درآمد ارزی بلکه فرهنگ و سیاست و روابط انسانی و با حسن نیت را صادر می کند.
وی تصریح کرد: صاحبان قدرت امروز و آینده، شرکت های گوگل، ماکروسافت، اپل و... هستند که بیشترین نفوذ را در زندگی بشر دارند و هر کشوری که جایگاه خود را با رشد سرمایه گذاری تقویت کند، جایگاه بهتری در منطقه و جهان خواهد داشت. 
زلفی گل اظهار داشت: فناوری و هوش مصنوعی، در حیات بشر، درمان و بهداشت و سلامت انسان و پیشرفت های مربوط به ژنتیک، و اثرگذاری بر سلول ها نیزاثرگذار خواهد بود و دانشگاه ها و مراکز و شرکتهای فناوری باید از این طریق، قدرت کشور را تقویت کنند. 
در دومین همایش ملی مدیران فناوری اطلاعات و مراکز آپا دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی، پژوهشی و فناوری که سه‌شنبه، ۱۲ تیر ۱۴۰۳ با حضور محمدعلی زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و مسئولان دانشگاهی و فناوری در سالن همایش‌های دانش الزهرا (س) برگزار شد، تعدادی از مدیران دانشگاه ها و بخش ها و مراکز فناوری و هوش مصنوعی سخنرانی و دغدغه های خود از جمله کمبود نیروی انسانی حرفه ای و مسائل بودجه ای و رتبه پایه علمی را مطرح کردند. 

رتبه تولید علمی و هوش مصنوعی ایران در منطقه 

محمدعلی زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در این همایش با اشاره به آخرین گزارش منتشر شده از پایگاه ISC در خصوص جایگاه جهانی تولیدات علمی ایران در حوزه هوش مصنوعی افزود: بررسی این آمار نشان می‌دهد که وضعیت ایران در این حوزه نه خوب و نه مناسب است؛ چرا که در برخی از شاخص‌ها در ابعاد ملی و بین المللی وضعیت مناسبی نداریم.
وی با بیان اینکه ایران در حوزه تولیدات علمی شبکه‌های عصبی در عرصه‌های جهانی رتبه‌های خوبی کسب کرده است، اظهار کرد: رتبه ایران در منطقه در حوزه هوش مصنوعی دوم است، اما عربستان در این شاخص در جایگاه اول قرار دارد.

دانشگاه های پیشتاز 
وزیر علوم بیان کرد: همچنین، این گزارش نشان می‌دهد که دانشگاه‌های تهران، تبریز، صنعتی امیرکبیر، تربیت مدرس، علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، صنعتی شریف، خواجه نصیرالدین طوسی، شیراز و علم و صنعت از دانشگاه‌های برتر کشور در حوزه هوش مصنوعی هستند.
وی با تاکید بر اینکه کشور در حوزه‌های علوم نوپدید باید به موقع تصمیم گیری کند؛ اضافه کرد: اقدام به موقع کشور در این حوزه باعث می‌شود که اختلاف ما با دنیا زیاد نباشد. نمونه این رویکرد در زمینه علم نانو است که در آن زمان دولت وقت با این سیاست که اکر درباره علم نانو تصمیم نگیریم، اختلافمان در دنیا زیاد می‌شود، اقدام به موقع از طریق بکارگیری سیستم‌های تشویقی و ترغیبی و حمایتی باعث شد که ایران در علم نانو در جایگاه‌های پنجم تا ششم بایستد.
زلفی گل علم و فناوری و هوش مصنوعی را یک نیاز غیرقابل انکار دنیای امروز توصیف کرد و با تاکید بر اینکه اگر هر کشوری به موقع سرمایه گذاری‌های علمی، اقتصادی و فرهنگی نکند، جایگاه در خور شان کشور را نخواهد داشت، گفت: امروز در دنیا کشور گشایی به سبک قدیم نیست، بلکه کشور‌ها امروزه به دنبال جنگ و صلح ارزان هستند، هر کشوری که علم را توسعه دهد، بدون هزینه می‌تواند کشور دیگری را تسخیر کند و این یک روش مشروع تسخیر کشورهاست.
وزیر علوم در این باره توضیح داد: وقتی علم و دانشی خلق شود، می‌توان با استفاده از فناوری‌های آن کشوری را وابسته به خود و آن را تسخیر کرد، از این رو امروز شاهد هستیم جنگ و صلح از طریق قدرت نرم شروع می‌شود.
به گفته وی، قدرت نرم از طریق علم، فناوری و نوآوری حاصل می‌شود.
زلفی گل ادامه داد: علم ضمن درآمدزایی برای کشور‌ها موجب می‌شود که سایر کشور‌ها به ما وابسته شوند؛ چرا که شاهد هستیم وقتی محصول فناورانه‌ای تولید و منجر به رفاه بیشتر مردم شود، مردم همان کشور قدردان ما خواهند بود.

زهرا ناظم بکائی: دانشگاه‌ها ناگزیر در مسیر هوش مصنوعی قرار دارند

رئیس دانشگاه الزهرا (س) نیز در این همایش هوش مصنوعی را یک حوزه بین رشته‌ای دانست که پیشرفت آن ظرفیتی برای تحول در قسمت‌های مختلف است ‌و گفت: دانشگاه هم ناگزیر به این سمت هستند.
زهرا ناظم بکائی هوش مصنوعی را تحولی دیجیتال در آموزش عالی عنوان کرد و گفت: دانشگاه‌ها ناگزیر حرکت به سمت آن هستند؛ زیرا دانشگاه دیجیتال مبتنی بر نظام مدیریتی است و یادگیری در زیست بوم دیجیتال را مورد توجه قرار می‌دهد.
وی ادامه داد: فناوری اطلاعات ابزاری تاثیرگذار برای ارتقای تحول دیجیتال در آموزش عالی با هدف ارائه آسان محتوای آموزشی و افزایش اثربخشی و بهبود فرایندهای آن است که در فرآیند تحول دیجیتال روندهای هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء به عنوان قلب صنعتی چهارم مطرح شد.
رئیس دانشگاه الزهرا هوش مصنوعی را حوزه بین رشته‌ای دانست که پیشرفت آن ظرفیتی برای تحول در قسمت‌های مختلف است.
ناظم بکائی به چالش جهانی از سال ۲۰۲۰ در حوزه فناوری اطلاعات اشاره کرد و گفت: امید است مباحث این همایش و با آینده پژوهشی در آموزش عالی کشور بتوان به اجرایی شدن پروژه‌های دولت هوشمند کمک کند و پاسخ مناسبی به ویژه در حوزه تحول دیجیتال آموزش عالی ارائه شود. این فناوری با ارائه راهکارهای مناسب می‌تواند مدل‌های جدیدی از بانوی تراز جهانی جمهوری اسلامی ایران را به جهانیان معرفی کند.
گردهمایی یک روزه مدیران فناوری اطلاعات و مراکز آپا (آگاهی‌رسانی، پشتیبانی، امداد برای آسیب‌پذیری‌ها و حوادث امنیتی سایبری) دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی کشور با محوریت «هوشمندسازی و تحول دیجیتال در آموزش عالی» و با حضور شماری از مدیران وزارت علوم، فرهنگستان علوم، مراکز دانشگاهی و پژوهشی، سازمان اداری و استخدامی کشور، سازمان برنامه و بودجه، مرکز ملی فضای مجازی، سازمان فناوری اطلاعات ایران به میزبانی دانشگاه الزهرا (س) در حال برگزاری است.

چالش زیان در هوش مصنوعی

مدیرکل دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی هم در این همایش گفت: در دورانی قرار گرفته‌ایم که هوش مصنوعی سرآغاز توسعه علم و فناوری است و باید نسبت به انتظاراتمان از این فناوری مطلع باشیم.
صمد نژاد ابراهیمی افزایش کارایی، بهبود شخصی سازی، افزایش دسترسی و بهبود تصمیم گیری را از مزایای هوش مصنوعی برشمرد و گفت: ما با چالش استفاده از هوش مصنوعی در مقاله نویسی روبروهستیم. از این منظر که یک فرد انگلیسی زبان به راحتی می‌تواند به تهیه مقاله و پایان نامه با استفاده از هوش مصنوعی اقدام‌کند، اما یک فرد غیر انگلیسی زبان علاوه بر موانع موجود با تحریم‌ها و حساسیت‌های سیاسی روبرست.
مدیرکل دفتر سیاستگذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی این نکته را عنوان کرد که هوش مصنوعی از تکرار جلوگیری می‌کند.

تجلیل از برترین های آپا در آموزش عالی

در پابان همایش از ۱۰ مدیر مراکز آپا در حضور وزیر علوم تجلیل شد، فرهنگ خیری، مدیر کل فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، نصرالله پاک نیت، رئیس مرکز فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، مهدی قطعی، رئیس مرکز فناوری اطلاعات، امنیت و هوشمندسازی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، مجید ایرانپور مبارکه، رئیس مرکز فناوری اطلاعات دانشگاه پیام نور، مصطفی صالحی، مدیر کل توسعه فناوری اطلاعات، امنیت و هوشمندسازی سازمان امور دانشجویان، عباس فتح آله، مدیر آمار، فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی صندوق رفاه دانشجویان، سلیمان سلیمی، مدیر فناوری اطلاعات،  امنیت و هوشمندسازی مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام، محسن رضوانی، مدیر مرکز آپای دانشگاه صنعتی شاهرود، علیرضا بصیری، مدیر فناوری اطلاعات دانشگاه صنعتی اصفهان و محمدحسین شیخی، مدیر مرکز آپای دانشگاه شیراز.

اختصاص ۱۵ درصد اعتبارات کل اعتبارات دانشگاه‌ها به بخش پژوهشی 

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: طبق برنامه هفتم توسعه، سازمان برنامه و بودجه مکلف است معادل ۱۵ درصد اعتبارات کل اعتبارات دانشگاه‌ها را به بخش پژوهشی اختصاص دهد که یکی از بخش‌های پژوهشی، هوش مصنوعی است.
محمدعلی زلفی‌گل  در حاشیه دومین همایش ملی مدیران فناوری اطلاعات و مراکز آپا که در دانشگاه الزهرا برگزار شد، در جمع خبرنگاران با اشاره به نقش هوش مصنوعی در حوزه آموزش عالی، گفت: استفاده از هوش مصنوعی در آموزش عالی می‌تواند بهره‌وری در آموزش عالی را بالا ببرد.
زلفی‌گل تصریح کرد: هوش مصنوعی بر اساس داده‌های موجود در هر دانشگاه در بخش‌های مختلف دانشجویی با استفاده هدفمند از این داده‌ها می‌تواند نیاز هدفمند جامعه دانشگاه را رفع کند، ضمن آنکه هوش مصنوعی کمک می‌کند که بتوانیم از ظرفیت‌ها و استعدادهای موجود جامعه و دانشگاه استفاده بهینه داشته باشیم.   
وزیر علوم اجماع‌سازی فعالیت علمی در حوزه هوش مصنوعی را نقش آفرین دانست و گفت: خوشبختانه انجمن هوش مصنوعی در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اخیرا تاسیس شده و می‌تواند در اجماع‌سازی برای فعالیت‌های علمی در زمینه هوش مصنوعی نقش‌آفرین باشد.
زلفی‌گل، پیگیری امور هوش مصنوعی را از وظایف معاونت علمی ریاست جمهوری دانست و افزود: معاون علمی رئیس‌جمهور نیز وظیفه پیگیری امور مربوط به هوش مصنوعی را بر عهده دارد. در کشور ما اجماعی برای استفاده بهینه از هوش مصنوعی شکل گرفته که نیاز دارد ملزومات آن همچون نیروی متخصص ظرفیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مهیا شود که از این فناوری برای مهندسی آینده، مهندسی حیات و استفاده بهینه از مزیت‌های نسبی که توسط علم و فناوری ایجاد شود، رقم بخورد. 
وزیر علوم از تخصیص بودجه پژوهش به حوزه هوش مصنوعی خبر داد و گفت: در برنامه توسعه هفتم حکمی آورده شده که بر اساس آن سازمان برنامه و بودجه مکلف است معادل ۱۵ درصد اعتبارات کل اعتبارات دانشگاه‌ها را به بخش پژوهشی اختصاص دهد که یکی از بخش‌های پژوهشی هوش مصنوعی است.
وی خاطرنشان کرد: هوش مصنوعی یکی از فناوری‌هایی است که زندگی بشر را تحت تاثیر خود قرار داده است و مهندسی آینده جهان توسط هوش مصنوعی رقم خواهد خورد.

بررسی دستاوردهای دانشگاه ها و مراکز آپا 

دومین همایش ملی مدیران فناوری اطلاعات و مراکز آپا با حضور محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم، مخبر دزفولی رئیس فرهنگستان علوم امروز سه‌شنبه در دانشگاه الزهرا آغاز به کار کرد.
آپا مخفف واژه‎‏‎‎‏‎های آگاهی‌‎‎رسانی، پشتیبانی و امداد است؛ با توجه به افزایش تعداد حوادث امنیتی کامپیوتری و لزوم وجود مراکز پژوهشی دانشگاهی برای پشتیبانی و رفع نیازهای پژوهشی جامعه در این حوزه و با انگیزه ارتقای دانش و توان مهندسی در حوزه امنیت سیستم‌های کامپیوتری و پردازش اطلاعات و انتقال نتایج به جامعه، مراکز آپا (آگاهی‌رسانی، پشتیبانی، امداد برای آسیب‌پذیری‌ها و حوادث امنیتی سایبری) در دانشگاه‌های کشور تاسیس شد.
این مراکز سه هدف مهم را پیگیری می‌کنند که شامل «ارتقای آگاهی و درک مسائل مرتبط با امنیت اطلاعات در میان کاربران و سرویس‌دهندگان فضای سایبر»، «پشتیبانی برای ایجاد و استفاده از تکنولوژی مناسب برای مقاومت در مقابل حملات سایبری و محدود کردن خسارات و اطمینان نسبت به تداوم سرویس‌های سایبری حیاتی» و «امداد برای شناسایی و رفع آسیب‌پذیری‌ها در سیستم‌ها و شبکه‌های کامپیوتری و برای مدیریت بهتر مقابله با تکنیک‌های نفوذگران در جلوگیری از افزایش میزان ضایعات و تشخیص و پیجویی حملات و حمله‌کنندگان» می‌شود.
دومین همایش ملی مدیران فناوری اطلاعات و مراکز آپای دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی، پژوهشی و فناوری با محوریت «هوشمندسازی و تحول دیجیتال در آموزش عالی» در حال برگزاری است.
طراحی و پیاده‌سازی و استقرار سامانه پنجره واحد خدمات هوشمند دانشگاهی کشور، طراحی و معماری سکوی خدمات هوشمند آموزش عالی، ارتقای جایگاه وزارت عتف در پایش، کیفیت خدمات الکترونیکی و اتصال سامانه‌های مرتبط با صدور مجوز به درگاه ملی مجوزهای کسب‌وکارها از اقدامات وزارت علوم در مسیر تحقق آموزش هوشمند است.