کمترین بهره‌وری واگن‌های باری در ۴ سال گذشته، پارسال ثبت شد
اقتصادگردان- انجمن صنفی شرکت‌های حمل ونقل ریلی و خدمات وابسته شاخص‌های مهم این صنعت را در سال ۱۴۰۲ منتشر کرد. این گزارش شاخص‌های مهم این صنعت را در بازه‌های سالیانه و ۳ ماهه چهارم سال ۱۴۰۲ با دوره‌های گذشته مقایسه می‌کند.
طبق این گزارش، در سال ۱۴۰۲ تمامی شاخص‌های عملکردی حمل بار ریلی، به استثناء شاخص‌های مرتبط با حمل بار ترانزیتی، نسبت به سه سال گذشته آن کاهش یافته است. به‌طور مشخص تُناژ و تُن - کیلومتر بار حمل‌شده در سال ۱۴۰۲ به ترتیب ۴۳ میلیون تُن و ۲۹ میلیارد تُن کیلومتر بوده است که کمترین مقادیر این شاخص‌ها در چهار سال اخیر است.
از دیگر شاخص‌های مهم حمل بار ریلی می‌توان به بهره‌وری و سرعت بازرگانی واگن‌های باری اشاره کرد که مقدار چابکی سیستم حمل بار را نشان می‌دهد. این دو شاخص نیز در سال ۱۴۰۲ کمترین مقادیر را در میان چهار سال اخیر به خود اختصاص داده‌اند.
همچنین اگر شاخص‌های عملکردی حمل بار را به‌صورت فصلی طی سال ۱۴۰۲ مورد بررسی قرار دهیم، پی خواهیم برد که در زمستان ۱۴۰۲ به استثناء شاخص‌های مرتبط‌با حمل بار ترانزیتی، تمامی شاخص‌ها کاهش یافته‌اند و کمترین مقدار را نسبت به سه فصل پیشین دارند.
با نگاهی کلان‌تر به نقش راه‌آهن در حمل بار کشور درمی‌یابیم که بر خلاف چشم‌اندازهای تعیین‌شده در اسناد بالادستی مبنی‌بر افزایش سهم حمل بار ریلی تا دست کم ۳۰ درصد از کل بارهای زمینی کشور، سهم این شیوه حمل‌ونقلی به حدود ۷ درصد از کل تناژ بار حمل‌شده زمینی و حدود ۹ درصد از تن- کیلومتر بار حمل‌شده زمینی رسیده که در سال‌های اخیر روندی کاهشی بوده است.
اما در بخش مسافری، عملکرد خوبی در سال ۱۴۰۲ به ثبت رسیده‌است. جابه‌جایی ۳۲ میلیون مسافر (معادل با ۵.۱۶ میلیارد نفر کیلومتر) بر عملکرد قابل قبول این بخش در سال گذشته صحه می‌گذارد.
از طرفی بررسی شاخص‌های مربوط به بخش مسافری به‌صورت فصلی در سال ۱۴۰۲ حاکی از کاهش هر سه شاخص تعداد مسافر، نفر کیلومتر و بهره‌وری واگن‌های مسافری در هر فصل نسبت به فصل پیش از خود است. این روند کاهش طی سال ۱۴۰۲ مشابه بخش باری، ثابت می‌کند که روند کاهشی این شاخص‌ها در سال ۱۴۰۳ نیز تداوم خواهد داشت.
در سال ۱۴۰۲، سهم راه‌آهن از جابه‌جایی مسافر زمینی عمومی نسبت به سال قبل کاهش یافته و از نظر تعداد مسافر به ۱۷.۶ درصد و از نظر شاخص نفر-کیلومتربه ۲۶ درصد رسیده است.
با وجود افزایش تعداد کل لکوموتیوهای کشور در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱، تعداد لکوموتیو آماده به‌کار کاهش یافته‌است. آماده به‌کاری لکوموتیوها در سال گذشته به ۵۳ درصد رسیده که کمترین مقدار این شاخص در چهار سال اخیر را نشان می‌دهد. تاثیر مستقیم بخش نیروی کشش بر عملکرد حمل بار و مسافر ریلی بیان‌گر لزوم توجه حاکمیت به چالش‌های این بخش و شکست ایده حفظ تصدی‌گری دولت در این حوزه است. لذا عملی کردن راهکارهای پیشنهادی خبرگان صنعت حمل‌ونقل ریلی برای برون‌رفت از این شرایط بحرانی ضروری است.
باید توجه داشت هر چند که در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ تعداد ۲۳ دستگاه لکوموتیو به آمار میانگین ماهیانه تعداد کل لکوموتیوهای کشور اضافه شده، اما در مقابل تعداد سه دستگاه لکوموتیو از آمار میانگین ماهیانه تعداد لکوموتیوهای آماده به کار در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ کم شده است و این بدان معناست که در برابر افزایش ۲۳ دستگاهی، ۲۶ دستگاه لکوموتیو طی سال ۱۴۰۲ از مدار خدمت خارج شده‌اند.
