تاريخچه مواد مخدر وبررسي روند اعتياد در ايران

اقتصادگردان -دکتر محمدرضا کمالی در ۲۲ بهمن سال ۱۳۳۸ مصادف با نیمه شعبان، سالروز میلاد باسعادت امام زمان (عج) در روستای قلعه عسگر از توابع شهرستان بردسیر واقع در استان کرمان دیده به جهان گشود. با شروع جنگ تحمیلی و دوران هشت سال دفاع مقدس وی به عنوان يکی از سربازان جان برکف میهن اسلامی عازم جبهه های حق علیه باطل شد و در عملیات های مختلف شرکت نمود و سرانجام در عملیات شلمچه مجروح شیمیايی گرديد.

دکتر محمدرضا کمالی:سپاس بیکران پروردگار یکتا را که هستی مان بخشید و به طریق علم و دانش رهنمونمان شد و خوشه چینی از علم و معرفت را روزیمان ساخت، امروز که اول بهمن است تولد کسی است که در روزهای سخت زندگی همیشه یار و یاور همراه من بوده است.در شروع مصاحبه می خواهم ابتدا زاد روز و تولد همسرم را که در طول این سالهای پر از فراز و نشیب همیشه کمک و همراه من بوده است و وجودش شادی بخش و صفایش  مایه آرامش من و خانواده است را به او تبریک بگویم

دکتر کمالی که با چاپ کتاب تاریخچه مواد مخدر مشهور شده است در گفتگو با خبرنگار ما گفت اکثر معتادان این بیماری را از خانواده های خود پنهان می کنند و حتی در جامعه نیز این پنهان کاری انجام میدهند به این خاطر که اعتیاد جرم است ، در عرصه بیماری اعتیاد و افراد معتاد، اعتیاد نه مشکل اخلاقی و نه ضعف اراده است، بلکه یک بیماری جسمی و روانی با پیامدهای اجتماعی است. متاسفانه جامعه ی ما هنوز نپذیرفته است که اعتیادیک بیماری است.باید اطلاع رسانی خوبی در این موضوع انجام شود که اعتیادیک بیماری است که بتوانیم این افراد از جامعه را درمان کنیم.اکثر کسانی که اعتیاد دارند به خاطر مخارج آن برای ترک اعتیاد به مراکز ترک اعتیاد مراجعه نمی کنند،باید با کمک سران سه قوه،مجلس ،دولت ، قوه قضائیه و خیرین موسسه ترک اعتیاد به صورت رایگان و گسترده احداث شود، که هر معتادی از هر نقطه کشور که به این موسسات مراجعه می کنند به صورت کاملا رایگان درمان شوند و در مدت درمان آن فرد نیز بودجه ای تصویب شود از طرف دولت و مجلس در حمایت از کسانی که سرپرست خانواده هستند و خانواده‌ های آنها نیز تحت حمایت قرار بگیرند. در این موسسات به دنبال یک امر اجباری برای معتادان نیستیم و حضور افراد در این موسسات باید امری اختیاری و با میل و علاقه صورت بگیرد.اعتیاد در ایران بلایی خانمان‌سوز است که تاریخچه‌ای طولانی دارد. آمارها نشان می‌دهند که علاوه بر وجود بیش از شش میلیون معتاد مستمر و تفننی در کشور، گردش مالی پول‌های کثیف حاصل از سوداگری مرگ، هر ساله میلیاردها تومان به اقتصاد کشور لطمه وارد می‌کند و تجارت غیرقانونی مواد مخدر را می‌توانیکی از بزرگترین چالش‌های اقتصاد کشور دانست.

در دولت بوجه ای برای موسسات ترک اعتیاد رایگان اختصاص داداه شود

دکتر کالی در ادامه گفت،در دولت بوجه ای برای موسسات ترک اعتیاد رایگان اختصاص داده شود، باید در کشور اعتیاد ریشه کن شود، با کمک سران سه قوه،مجلس ،دولت ، قوه قضائیه و خیرین موسسه ترک اعتیاد به صورت رایگان و گسترده احداث شود، که هر معتادی از هر نقطه کشور که به این موسسات مراجعه می کنند به صورت کاملا رایگان درمان شوند و در مدت درمان آن فرد نیز بودجه ای تصویب شود از طرف دولت و مجلس در حمایت از کسانی که سرپرست خانواده هستند و خانواده‌ های آنها نیز تحت حمایت قرار بگیرند.

درباره آمار اعتیاد در ایران در گذشته، اطلاعات چندانی در دسترس نیست

گرفتار شدن در دام اعتیاد معضل و دردی اجتماعی است که مجرم دانستن کسانی که در این بلا دست و پا می زنند، نه تنها مشکلی از جامعه را حل نمی کند بلکه به پیچیده تر شدن موضوع نیز می انجامد. اقدامات پیشگیرانه و فرهنگی همراه با تلاش های درمانی برای نجات معتاد می تواند جامعه ای سالم را برای ما به ارمغان بیاورد.نگاه طبیبانه به معتاد همچنین باعث خواهد شد تا وی بار دیگر به سمت این بلای خانمانسوز کشیده نشود و زندگی با نشاطی را پس از رهایی از اعتیاد دنبال کند. مهم است که شما فرد معتاد را مورد حمایت عاطفی قرار دهید، فردی که معتاد شده باید بداند برای خانواده و اطرافیانش مهم است و حتی در این شرایط او را تنها نمی‌گذارند، فرد معتاد به دلیل تأثیر مواد مخدر و الکل احساس بی‌ارزشی می‌کند ولی اگر از طرف خانواده حمایت شوند قطعاً شانس بیشتری برای درمان خواهد داشت.در کتاب تاريخچه مواد مخدر به نوشته دکتر محدرضا کمالی به بررسی روند اعتیاد در ايران که مورد استقبال عموم و خصوصا جوانان و قشر دانشجو قرار گرفت و بیش از ۵ نوبت متوالی تجديد چاپ گرديد به نکاتی در خصوص روند اعتیاد مردم ايران اشاره شده است.امروزه بیشتر جوامع در معرض آثار سوءمصرف مواد قرار دارند که بر جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه تاثیرگذار است. دامنه تاثیر مصرف مواد مخدر به قدری گسترده و عمیق میباشد که نه تنها خود فرد مصرف کننده، بلکه از خانواده تا دوستان تا محیطهای تحصیلی و شغلی را در برمیگیرد. هدف از انجام تحقیق، بررسی عوامل اجتماعی موثر بر درمان اعتیاد در جامعه میباشد. با استفاده از روش مطالعه کتابخانهای و اسنادی به جمع آوری دادههای تحقیق پرداخته شده است تا تبیینی مناسب در رابطه با موضوع مورد نظر ارائه شود. يافته ها نشان میدهد که عواملی نظیر بیکاری، ناهنجاری، انزواطلبی، شکاف نسلی، تحصیلات پايین، پايگاه اقتصادی اجتماعی، محرومیت نسبی، افسردگی، بر اعتیاد در جامعه موثر هستند.تولید سالانه بیش از ۵ هزار تن مواد مخدر در افغانستان و ضرورت قاچاق آن به کشورهای مختلف، اقتصاد ایران را که در همسایگی این کشور قرار دارد، تحت الشعاع قرار می دهد. این موضوع به ویژه پس از آنکه قاچاقچیان مواد مخدر به گروه‌های جدید سازمان یافته جنایی ملحق شده اند و انواع اقدامات جنایی را سازماندهی می‌کنند، اهمیت بیشترییافته است.در ايران، نخستين قانون رسمي ممنوعيت مصرف مواد مخدر در سال ۱۲۹۰ بـه تصـويب رسـيد .تا پيش از اين، توليد و مصرف ترياك شيوع فراواني داشت و ارز حاصـل از صـدور تريـاك سـهم موثري در درآمدهاي ارزي كشور داشت. از اين تاريخ  تاكنون قوانين مربوط به مـواد مخـدر گـاه منع توليد و مصرف و گاه واردات و حمل و نقل آن را هدف قرار داده، چنانكـه در نگـاهي برفـراز اين سالها شايد نه توان مسيري مشخص و در يك جهت را مشاهده كرد. به وضوح پيداست كه بخش عمدهاي از درآمد حاصل از تجارت مواد مخدر به عنوان ذخـاير مـالي موجود گروههاي جنايي سازمان يافته (سازمانهاي خلافكار و مافيايي) . شود استفاده ميدر كنفرانس ۱۹۹۴ سازمان ملل، حجم تجارت جهاني مواد مخدر بيش از ۵۰۰ ميليارد دلار اعلام شد و بررسي انجام شده توسط سازمان ايالتي آمريكا در سال ۱۹۹۳ نشان مـي دهـد كـه سـالانه  250 ميليارد دلار از اين پول در اقتصاد كشورها تطهير مي ش . ود وقتـي ۲۵۰ ميليـارد دلار پـول از طريق غير قانوني و خارج از سيستم برنامه ريزيهاي دولتها وارد اقتصاد كشورها مي شـود، ايـن حجم پول مي تواند اثرات شگفتآوري بر متغيرهاي كلان اقتصادي نظير: سطح قيمـت هـا، نـرخ تورم، نرخ بهره و … داشته باشد .

نبود سلامت در نیروی کار چه تاثیری بر شاخص‌های مهم اقتصادی از جمله بهره‌وری و نرخ رشد اقتصادی دارد؟ برای پاسخ به این سوال باید اشاره کنم که طبیعتاً رشد اقتصادی ناشی از افزایشی است که هرساله در تولید ناخالص داخلی به وجود می‌آید. با توجه به این موضوع، هرچه افراد بیمارتر باشند نقش کمتری در تولید خواهند داشت. چراکه با بروز بیماری‌هایی مانند اعتیاد قدرت کار کردن آنها کمتر می‌شود و به همین نسبت نقش آنها در تولید کمتر خواهد شد. در واقع هرچه نسبت افراد بیمار به سالم بیشتر شود سهم تولید آنها هم کمرنگ‌تر می‌شود. معمولاً این تاثیرگذاری نیز خیلی زود بروز می‌کند و به نوعی می‌توان اشاره کرد که این اثر در کوتاه‌مدت هم خود را نشان می‌دهد و آثار و تبعات بلندمدتی هم دارد. فرض کنید در یک محیط تولیدییا اداری هرچه افراد بیمار بیشتر باشند طبیعتاً غیبت‌ها هم بیشتر خواهد بود و اگر فرد حضور هم داشته باشد انرژی‌ای برای کار نخواهد داشت و به همین دلیل کیفیت کار آنها کمتر خواهد شود.

از آنجا که پیشگیری بهتر و راحتتر از درمان است. همانطور که قبالً گفته شد شخصیت افراد در ابتدا در خانواده شکل میگیرد و خانواده بهترين و مؤثرترين عامل در ايجاد و يا حذف يک رفتار میباشند اگر ما ريشه و علل اعتیاد را شناسائی کنیم دقیقتر و مؤثرتر میتوانیم آن را درمان کنیم.در مورد راهکار این مساله باید اشاره کنم که اساساً مساله اعتیاد را باید پیشگیری کنیم. برای این کار پیشنهاد می‌کنم از مدرسه شروع کنیم و به کودکان در مدرسه آموزش دهیم که اعتیاد و مواد مخدر چیست و چرا باید از آن دوری کنند؟ البته قبل از آن، از خانه هم می‌توان شروع کرد و بعد هم بلافاصله از طریق رفت ‌و آمد با اقوام و همچنین رسانه‌ها به کودکان آموزش بدهند. اینکه اعتیادیک بیماری است یا نه، در تخصص من اقتصاددان نیست اما باید اشاره کنم چه باشد و چه نباشد، این اعتیاد معمولاً با سیگار شروع می‌شود. در مورد این موضوع هم باید از طریق رسانه‌ها سرمایه‌گذاری و اطلاع‌رسانی کنیم و مردم را از مصرف سیگار برحذر داریم. در حال حاضر مصرف سیگار روز به‌ روز به سنین پایین‌تر می‌رسد.

در مورد اعتیاد همچنین باید مدنظر داشته باشیم که معتادان قابل درمان هستند و اعتیادیک بیماری فردی نیست بلکه اجتماعی است و جامعه باید این هزینه را تقبل کند. مثلاً می‌توان مالیات‌هایی را که از مردم دریافت می‌شود صرف درمان کرد و اینکه ما بگوییم فردی را به دلیل اعتیاد اخراج کنیم این مساله حل نمی‌شود. 

باید افراد معتاد شناسایی شوند و به آنها کمک کنیم و این در سطح ملی وظیفه رسانه‌های عمومی و در سطح خرد وظیفه استانداری‌هاست و دیگر سازمان‌ها هم باید تلاش کنند که این افراد را نجات دهند و این مساله به نظر شدنی می‌رسد. همان طور که خیلی از معتادان ترک می‌کنند و راه‌هایی برای ترک اعتیاد وجود دارد، باید کمک کنیم که این بیماری به کلی از کشور ما رخت برببندد. جوانان ما می‌توانند سرمایه‌های کشور ما باشند و قطب توسعه و رشد اقتصادی کشور شوند و اگر ما به آنها بی‌توجه باشیم، آن وقت آنها ممکن است درگیر مسائلی شوند که هزینه‌های اجتماعی برای آنها دربر داشته باشد. به همین دلیل باید بیشتر به فکر آنها بود

برای حل مشكلات وعبور از بحران‌ها نیازمنداتحاد، هماهنگي و همسويي  در کشور می باشیم ، کشور ایران با منابع طبیعی فراوان و امتیاز چهار فصل بودن میتواند از گردشگری،کشاورزی و.. بیشترین امتیازها بهره برداری کند. نباید با این همه منابع  فقیری در ایران وجود داشته باشد.در طول دوران انقلاب مشكلات بزرگي از پيش روي دولت و ملت ايران برداشته شده اميدواريم که مشكلات موجود نيز به فضل الهي با درايت برطرف شده و موجب ايجاد نشاط در ميان مردم شود .