سونامی بازنشسته ها، برای آینده چه برنامه ای داریم؟

خبراقتصادی: طرح بازنشستگی با زیر دهسال سابقه توسط شورای نگهبان رد و به مجلس عودت داده شد و امروز در کمیسیون بهداشت بررسی می شود. البته هنوز مشخص نیست چرا این طرح در کمیسیون غیر تخصصی مطرح می شود و چرا به کمیسیون تخصصی اصلی یعنی کمیسیون اجتماعی نمی رود و اگر مرتبط با کمیسیون بهداشت هم تلقی می شود بایستی کمیسیون تلفیق شکل بگیرد. علیهذا بنظر می رسد یکبار دیگر بایستی دلایل کارشناسی رد این طرح بطور اجمالی مطرح شود تا شاید در فرآیند رسیدگی مجدد طرح در مجلس، مد نظر قرار گیرد:

1-    طبق سند چشم انداز برای اول شدن در منطقه رشد اقتصادی 8 درصدی برای کشور مصوب و ابلاغ شده است و الان کشور دارای رشد منفی است و ترویج بازنشستگی های زودرس کمتر از سی سال نیز با این حکم ابلاغی مطابقت ندارد تا چه رسد به کاهش سابقه لازم برای بازنشستگی به زیر 10 سال

2-    دهه فعلی دهه پیشرفت و عدالت نامیده شده و امسال نیز سال حماسه اقتصادی است و بر مدیریت جهادی تاکید و تصریح شده است و در چنین شرایطی بایستی رویکردها به سمت تشویق افراد به کار بیشتر باشد نه بازنشستگی زودتر

3-    بیمه چه اجتماعی و چه تجاری یعنی پوشش ریسکی که هنوز واقع نشده و محتمل است. ولی این طرح بابت افرادی که فوت شده اند و یا به سن بالا رسیده اند یعنی ریسک در مورد آنها وقوع یافته، حکم به برقراری مزایا داده است و این بدان معناست که مجلس مصوب کند هر بار ماشینی تصادف کرد و بیمه نامه نداشت، همان جا حق بیمه را بپردازد و خسارت بگیرد و شرکت های بیمه ای مکلف باشند خسارت را بپردازند.

4-    در بحثی که طراحان مطرح می کنند درخصوص اینکه برخی افراد که هنوز به 10 سال نرسیده اند، نبایستی محروم باشند. احتمالا سازمان تأمین اجتماعی بایستی توضیح می داد که بحث 90 روز آخر بخاطر جلوگیری از فرار بیمه ای و جلوگیری از سواری رایگان و برخورداری من غیر حق افراد بوده است و اگر بخواهیم بگوییم فردی با 9 سال سابقه باید مستمری بگیرد مثل ا ینست که مجلس مصوب کند هر کس نمره 9 از 20 بگیرد قبول است و بعد از مدتی افرادی که 8 می شوند نیز تقاضای قبولی می کنند و قس علیهذا آیا مجلس می تواند آموزش پرورش را مجاب کند که هرکس نمره 5/9 را گرفت 10تلقی و قبول حساب کند. البته در این طرح اگر کسی نمره یک هم بگیرد می تواند، قبول تلقی شود.

5-    اساسا بحث دهسال سابقه که در قانون تأمین اجتماعی مصوب سال 1354 آمده به آن علت بوده است که تا قبل از آن امکان بیمه شدن تمامی افراد و اقشار وجود نداشته و این امکان مطرح بوده است که افرادی با بیمه پرداختی کمتر از سی سال به سن بالا برسند، ولی بطور طبیعی بعد از اینکه عمر سازمان بالاتر رفته بایستی حـداقل سابقه افـزایش پیـدا می کرد (امر یکه در تمام تجارب علمی و عملی بیمه های اجتماعی دنیا) مرسوم است و این امر از اواخر دهه هفتاد محقق و بصورت پلکانی حداقل سابقه به بیست سال نزدیک شد، ولی متاسفانه طی دهه اخیر این امر مخدوش گردید و با این طرح وضعیت سازمان اسف بار تر می شود.
بطور کلی چون در قانون و کارکرد سازمان تأمین اجتماعی طی سنوات گذشته و اخیر امکان ادامه بیمه پردازی افراد بیمه شده دارای یکسال سابقه (اخیراً دارای سه ماه سابقه) وجود داشته است و افراد مزبور می توانستند پس از خروج از حالت مزد بگیری، بصورت بیمه اختیاری یا بیمه حرف و مشاغل آزاد سابقه بیمه ای خود را تداوم ببخشند و اگر به هر دلیلی اینکار را در موعد مقرر خود انجام نداده اند، تقصیری متوجه سازمان تأمین اجتماعی نیست. متاسفانه طراحان برخی مسائل احساسی را مطرح می کنند که بر ذهن مردم و سایر نمایندگان تاثیر بگذارند در حالی که این بدان معناست که بگویی هر کس ماشین خودش را بیمه نکرد، پس از تصادف شرکت بیمه حق بیمه بگیرد و خسارت را بپردازد؟!

6-    بهر تقدیرافرادی که طبق این طرح یکماه و یا حتی یکروز سابقه تأمین اجتماعی داشته اند (براساس مزد بگیری) پس از قطع رابطه بیمه ای با سازمان یا مشمول پوشش سایر صندوقهای بیمه های اجتماعی (لشکری، کشوری، روستائیان و ...) بوده اند یا اینکه برای خودشان کار می کرده اند و می توانستند بصورت بیمه اختیاری یا بیمه حرف و مشاغل آزاد سابقه بیمه ای خود را بموقع پر کنند و یا اینکه امکان اشتغال برای آنها فراهم نبوده است که در چنین حالتی بایستی مشمول حمایت نظام حمایتی و امدادی و خدمات اجتماعی دولت قرار گیرند و سازمان تأمین اجتماعی متولی آنها نیست و کمیته امداد و بهزیستی و نهادها یی نظیر بنیادهای مستضعفان، 15 خرداد، برکت، علوی و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) متولی این خدمات هستند و منابع عظیم مالی را برای اینکار در اختیار دارند.

7-    علیرغم نیت خیر طراحان این طرح ، کارکرد آن ضد عدالت و ظلم به سایر افرادی است که حق بیمه خود را کامل و به موقع پرداخته اند و اجرای آن باعث تشویق فرار بیمه ای و زمینه ساز برخورداری من غیر حق از منابع سازمان تأمین اجتماعی است. ولی طراحان در دلایل خود وضع خوب سازمان و یا بروز برخی تخلفات در قسمت سرمایه گذاری سازمان و هزینه های غلط برخی مدیران سابق را ملاک تصمیم خود عنوان می کنند، در حالی که نمی شود گفت چون سازمان پولدار است یا یک نفر یا چند نفر درگذشته حقوق زیاد گرفته اند و یا تخلف کرده اند. پس بایستی ما هم بر خلاف عدالت حکم به استفاده از این منابع را به غی ذیحق بدهیم مگر هر کس پولداربود بایستی پولش را به همه اختصاص داد؟ مثلا بانکهای دولتی هم پولدار هستند آیا می شود گفت چون بانکها پولدار هستند، در بانکها را باز کنیم و به افراد نیازمند و غیر نیازمند پول پرداخت کنیم؟ اگر در یک بانک اختلاس شد یا یک نفر در توابع بانک، حقوق بالا می گرفت می تواند دلیلی برای پرداخت من غیر حق منابع بانک به دیگران باشد؟ اگر تخلفی در سازمان شده بایستی با متخلف برخورد کرد نه اینکه به استناد عملکرد یک عده متخلف، درب آنرا باز کرد و پول پاشی نمود و شاباش داد.

8-    طراحان طرح بصورت احساسی مطرح می کنند که فردی 9 سال سابقه دارد و مستمری بگیر نیست، در حالی که در سایر صندوقهای بیمه گر اجتماعی 16گانه کشور نظیر صندوقهای لشکری، کشوری، آینده ساز، بیمه ها، بانکها و ... افراد با بیست و چند سال سابقه نمی توانند مستمری بگیر شوند و در بیمه روستائیان با کمتر از 10 سال نمی توانند بازنشسته شوند و مشخص نیست چرا طراحان محترم این حکم را برای همه صندوقهای بیمه گر اجتماعی لشکری، کـشوری، روستائیـان و ... لازم الاجرا نمی کنند. آیا روستائیـان و عـشایر محروم ترند یا افـرادی که در شهر زندگـی می کنند و بهر دلیلی از حالت مزد بگیری خارج شده اند و برای خودشان کار می کردند.

9-    طبق نص صریح تبصره 3 ماده 3 قانون نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی (مصوب سال 1383) "تعهدات قبلی سازمانها و صندوقهای بیمه گر به افراد تحت پوشش مشروط بر آنکه فقط در یک سازمان یا صندوق عضویت داشته اند کما کان به قوت خود باقی است و مازاد بر آن در صورت تأمین  منابع و بار مالی معادل آن از سوی ا ین نظام برقرار خواهد شد" فلذا طراحان محترم بایستی بار مالی این طرح را تأمین کنند، چون این موضوع یعنی بازنشستگی با سابقه کمتر از 10 سال در تعهد قبلی سازمان تأمین اجتماعی نبوده است.

10-     بموجب، قانون نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی، سازمان تأمین اجتماعی مشمول اصل 75 قانون اساسی است و در تصمیمات جدید بایستی قبل از تصویب و ابلاغ و اجرا، بار مالی معادل آن تأمین شود ولی بار مالی طرح مزبور یعنی مابه التفاوت سابقه تعبیه شده در طرح، جوابگوی نیاز سازمان نیست و بایستی مابه التفاوت بر اساس اصول و محاسبات بیمه ای تقویم و لحاظ شود.
درهر صورت روند یک دهه اخیر در قوانین و مقررات حمایتی و غیر بیمه ای و مغایر با اصول و قواعد و محاسبات بیمه ای در کشور بویژه بازنشستگی های زود رس، باعث شده است تا فرهنگ کار و کوشش و تلاش در بین مردم و حتی نسل جوان مضمحل شود و همانطور که کارشناسان و صاحبنظران مستقل پیش بینی و عنوان کرده اند، کشور در آینده با "سونامی بازنشسته ها" مواجه خواهد شد و تا چند صباح دیگر هیچ دولت و مجلسی قادر نخواهد بود از پس تأمین مستمری این لشکر بازنشسته که غالبا دارای سن و سابقه بیمه ای پایینی هستند، برآیند.