ایران جنگ تحمیلی را با چند میلیارد دلار اداره کرد؟

علی پاکزاد: تجاوز نظامی عراق علیه ایران طی سالهای 1359 تا 1367 هزینه های انسانی فراوانی را به پیکره کشوری که تازه از تلاطم یک انقلاب بیرون آمده بود تحمیل کرد، اما نگاهی به ساختارهای اقتصادی کشور نشان می دهد که در دوران دفاع مقدس، دولت توانسته است با حداقل امکانات ضمن دفاع در مقابل تهاجم همه جانبه کشور را اداره کند.

یکی از نکات قابل تامل در دستاوردهای اقتصاد مقاومتی ایران در دوران جنگ این است که به رغم تمامی کمبود ها و تحریم های همه جانبه ای که نظام نوپای ایران را تهدید می کرد، مدیریت اقتصادی کشور توانست امنیت غذایی کشور را حفظ کند، جلوگیری از قحطی و دیگر فجایع اقتصادی اجتماعی که در جنگها امری معمول تلقی می شود در دوران جنگ تحمیلی در ایران رخ نداد و در عین کاهش سطح رفاه عمومی توزیع منابع به گونه ای شکل گرفته بود که تمامی طبقات جامعه امکان دسترسی به حداقل های لازم برای امرار معاش را داشته باشند.

این در حالی است که در آن دوران درآمدهای نفتی کشور به عنوان منبع اصلی درآمدی دولت در اثر جنگ به شدت کاهش پیدا کرده بود. نگاهی به سطح درآمدهای نقتی کشور نشان می دهد، متوسط درآمد نفتی کشور طی سالهای 1359 تا 1367 معادل 13.6 میلیارد دلار بوده است، میزان بودجه عمومی دولت در سالهای مورد اشاره 328 میلیارد تومان بوده است که با توجه به نرخ رسمی دلار هفت تومانی معادل سالی 47 میلیارد دلار می شود.

سر جمع بودجه دلاری کشور در این سالها به نرخ دلار 7 تومانی معادل 421 میلیارد دلار بوده که از این محل کل بودجه دفاعی کشور رقمی معادل 52 میلیارد دلار است، به عبارت ساده تر ایران توانسته جنگ هشت ساله را با رقمی معادل 52 میلیارد دلار اداره کند.

مقایسه این ارقام با معادل دلاری بودجه عمومی در سالهای 84 تا 91 جالب است، بودجه عمومی کشور در سالهای 84 تا 91 به طور متوسط 104 هزار میلیارد تومان بوده است که با احتساب نرخ ارز رسمی طی این سالها می توان میزان متوسط بودجه عمومی کشور را طی این سالها معادل 101 میلیارد دلار در سال دانست یعنی رقمی معادل 809 میلیارد دلار، در یک نگاه می توان تفاوت اداره کشور در دروان جنگ تحمیلی و دوران فعالیت دولتهای نهم و دهم را متوجه شد.