در میزگرد عصر روز چهارشنبه 13 شهریور 92 در بیست و چهارمین همایش بانکداری موسسه عالی بانکداری بانک مرکزی، 5 رئیس کل بانک مرکزی بعد از انقلاب شامل مجید قاسمی، محمد حسین عادلی، طهماسب مظاهری، محمود بهمنی و ولی اله سیف حضور یافتند تا نظرات خود را در مورد سیاست های بانکی و بانکداری بدون ربا، ضرورت استقلال بانک مرکزی، کنترل تورم، تعیین درست نرخ سود بانکی، کمک به رشد تولید ناخالص داخلی ایران، و خاطرات آنها از مسائل بانک مرکزی و فشار دولت در استفاده از منابع بانک مرکزی و رشد نقدینگی و تورم و برداشت از منابع بانک هاٰ، مطالبات معوق بانکی و... ارائه دهند.
محور مشترک نظر این 5 رئیس ضرورت کنترل تورم و حفظ ارزش پول ملی به عنوان مهمترین وظیفه بانک مرکزی بود و برخی از آنها مانند بهمنی معتقد بودند که تورم بر مقابله با رکود اقتصادی اولویت دارد
آنها تاکید داشتند که باید روی امکان پذیر بودن استقلال بانک مرکزی از دولت و حداقل نفوذ کلام رئیس و کارشناسان بانک مرکزی و با قدرت ایستادن در مقابل زیاده خواهی دولت از منابع بانک مرکزی تاکید کنیم و در شرایطی که استقلال بانک مرکزی نداریم و دولت فشار می آورد حداقل روی حرف خود بایستیم و ارز و ریال بی رویه و بی حساب و کتاب به دستگاه ها و دولت ندهیم تا نقدینگی کنترل شود و تورم را کنترل کنیم.
بهمنی در اظهارات خود با اشاره به برداشت وزیر اقتصاد و معاون اول رئیس جمهور، که اشاره داشتند بهمنی گفته که من یک هفته رئیس کل بانک مرکزی بوده ام و 5 سال کار کرده ام گفت: یک حرفی را بزرگان می زنند و مطبوعات و رسانه ها به شدت منتشر می کنند و 100 نفر نمی تواند جبران کند. باید بگویم که من گفته بودم 5 سال به شدت کار کردم وزحمت کشیدم و تنها یک هفته مدیرکلی سرکار آمدم. من نگفتم که رئیس نبوده ام و تنها یک هفته رئیس کل بوده ام.
بهمنی با اشاره به مشکل تحریم ها، فروش نفت و درآمد نفت و درآمد کشور و ضرورت خرید نقدی کالاها در شرایط تحریم گفت: وقتی شرایط کسب وکار و اقتصاد تغییر می کند دیگر نمی توان انتظار داشت که همه خریدها و کالاها را با ارز 1226 تومانی تامین کنیم بلکه ضروری بود که نرخ ارز را افزایش دهیم و به نرخ مبادله ای برسیم.
اما مجید قاسمی که اکنون مدیرعامل بانک خصوصی پاسارگاد است، در پاسخ گفت که برداشت 2 هزار میلیارد تومان از بانک ها توسط بانک مرکزی برداشت از منابع مردم است و باید بازگردانده شود زیرا غیر قانونی است و باید تعهدات ارزی به نرخ قبلی در زمان ثبت سفارش که 1226 تومان بوده محاسبه شود. ما نامه های زیادی در سال های اخیر به بانک مرکزی داده ایم که پاسخی نگرفته ایم.
عادلی نیز گفت: که وظیفه بانک مرکزی تامین نقدینگی تولید نیست بلکه سازوکار و سیاست هایی است که بانک های تجاری بتوانند نیاز تولید را تامین کنند و تولید رونق بگیرد و اشتغال و رشد اقتصادی و به دنبال کاهش تورم تحقق یابد. نرخ سود بانکی را باید درست کنیم تا بانک ها نیاز تولید را تامین کنند نه این که نقدینگی را افزایش دهیم تا تولید رشد کند این کار موجب تورم و خسارت برای تولید می شود.
همه آنها تاکید داشتند که رشد نقدینگی به تنهایی رشد اقتصادی و اشتغال ایجاد نمی کند ونمونه آن عملکرد 8 سال گذشته است که نقدینگی از 70 هزار میلیارد تومان به 470 هزار میلیارد تومان رسید و دولت با 80 هزار میلیارد تومان کسری مواجه است اما تولید و اشتغال نه تنها زیاد نشده بلکه رشد اقتصادی نیز منفی شده است
براین اساس به جای رشد نقدینگی و فشار بر رشد پایه پولی و بی انضباطی مالی دولت که منجر به تورم بیشتر می شود باید به انضباط مالی، تنظیم مقررات و قانون و سیاست های راهگشا توجه شود و پول بیشتر به معنای تولید و رشد بیشتر نیست.
مظاهری اعلام کرد که 8 سال پر تلاطم و تاسف بار در مدیریت اقتصادی کشور داشته ایم و باید از این همه هزینه و تجارب استفاده کنیم تا در دولت کنونی، مشکلات را برطرف کنیم. زیرا مسیر دولت کنونی 180 درجه متفاوت از مسیر دولت قبلی است.
مجید قاسمی نیز تاکید داشت که مهمترین وظیفه بانک مرکزی کنترل تورم است و تورم به معنای کاهش قدرت خرید مردم از ایرانشهر تا پیرانشهر است. استقلال بانک مرکزی حتی در انگلیس که مستقل ترین بانک است در متن قانون وجود ندارد اما شرایط استقلال آن فراهم شده و ما ابتدا باید شرایط را آماده کنیم و نوشتن قانون به تنهایی کافی نیست.
ماجرای گزارش مظاهری به احمدینژاد/ به 3 قفله کردن بانکها افتخار میکنمرئیس کل اسبق بانک مرکزی با بیان اینکه در دولت دهم به هر روشی از بانک مرکزی درخواست چاپ اسکناس می شد، گفت: اگر بحث سه قفله کردن چاپخانه اسکناس را پیگیری نمیکردم، فروپاشی اقتصادی در کشور اتفاق می افتاد.
طهماسب مظاهری رئیس کل اسبق بانک مرکزی عصر امروز در بیست و چهارمین همایش بانکداری اسلامی در میزگردی با حضور رئیس کل بانک مرکزی و روسای سابق این بانک با بیان اینکه 8 سال تاسف آور در نظام اقتصادی کشور را شاهد بودیم و نیاز به بازسازی دارد، گفت: یک بحث این است که ما تجارب خود را در اختیار دولت قرار دهیم.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی گفت: باید رابطه سهامداران با بانک ها مشخص شود چون سهامداران صاحب منابع بانک نیستد. بحث سه قفله این بود که چاپخانه اسکناس سه قفله شود نه خزانه کشور تا بانک مرکزی نتواند به صورت نامحدود اسکناس چاپ کند.
مظاهری با بیان اینکه در دولت گذشته به هر روشی درخواست چاپ اسکناس می شد و احمدی نژاد رئیس جمهور سابق به روش های گوناگون درخواست می داد، اظهار داشت: در دولت های گذشته به بانک مرکزی دستور می دادند تا برای نیازهای دولت منابع تزریق شود.
وی با تاکید بر اینکه من در زمان وزارت اقتصاد گزارشی به داوود دانش جعفری وزیر اسبق اقتصاد داده بودم که به محمود احمدی نژاد هشدار داده شده بود تورم بالا می رود، گفت البته احمدی نژاد عنوان کرد که این چنین نیست.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی تصریح کرد: نقدینگی در مرداد 84 حدود 700 هزار میلیارد تومان بود که در مرداد 86 به دو برابر افزایش یافت و من در آن زمان مصاحبه کردم و اذعان کردم که نقدینگی کشور در مدت دو سال به اندازه 50 سال رشد کرد.
مظاهری خاطرنشان کرد: با ادامه روند آن زمان در پایان زمان 86 به نقدینگی 300 هزار میلیارد تومانی می رسیدیم که من اجازه ندادم و رقم به 160 هزار میلیارد تومان رسید که با همین میزان به آقای بهمنی تحویل دادم.
وی با اشاره به اینکه اگر بحث سه قفله را پیگیری نمی کردم فروپاشی اقتصادی در کشور اتفاق می افتاد، گفت: من هر چیزی که گفتند را گوش ندادم و امروز به آن موضوع سه قفله کردم منابع بانکها افتخار می کنم. در 6 سال آخر کار دولت آقای خاتمی نرخ تورم کاهش یافت و شرایط بهبود یافته بود.
طهماسب
مظاهری رئیس کل اسبق بانک مرکزی با اشاره به اینکه هشت سال پر تلاطم و تأسفآور را در
نظام اقتصادی کشور پشت سر گذاشتهایم، گفت: نتیجه اولیه این جلسه این است
که رئیس کل جدید بانک مرکزی گوش شنوا دارد و میخواهد از این تجارب استفاده
کند.
وی تصریح کرد: نکته مهم و کلیدی که هنوز در بانک مرکزی حل نشده، تنظیم رابطه سهامداران با هیئت مدیره و مدیران عامل بانکها است.
مظاهری ادامه داد: باید این مفهوم به سهامداران منتقل شود که سهامدار یک بانک صاحب منابع آن نیست.
مظاهری ادامه داد: اگر عدهای بانک تأسیس میکنند، میخواهند خدمات بانکی ارائه دهند.
وی ادامه داد: بانک مرکزی باید بتواند رابطه خود را با بانکهایی که
سهامداران آن بخش عمومی غیر دولتی هستند، تنظیم کند و این کار سختی است.
مظاهری با اشاره به شعار خود در زمان رئیسکلی بانک مرکزی مبنی بر سه قفله
کردن خزانه گفت: منظور ما این بود که چاپخانه اسکناس را سه قفله میکنیم،
زیرا بانک مرکزی نمیتواند بدون محدودیت چاپ و انتشار پول کند و نقدینگی را
افزایش دهد.
وی اضافه کرد: یکی از ابتکارات دولت قبل این بود که از هر راهی که جلویش
را میگرفتند، از راه دیگری خواسته خود را انجام میداد و شاید آقای بهمنی
بتواند بخشی از آن را به عنوان خاطرات خود بگوید.
مظاهری در خصوص عملکرد خود در بانک مرکزی گفت: در مرداد ماه 84 نقدینگی
کشور حدود 70هزار میلیارد تومان بود که این رقم در مرداد 86 یعنی دو سال
بعد دو برابر شد و به 140هزار میلیارد تومان رسید، در حالی که نقدینگی کل
در 50 سال فعالیت بانک مرکزی به 70هزار میلیارد تومان رسیده بود.
وی افزود: اگر آن روند ادامه پیدا میکرد 140هزار میلیارد تا پایان همان
سال به 300هزار میلیارد تومان میرسید و موجب اضمحلال نظام بانکی میشد،
اما ما جلوی این کار را گرفتیم و با سه قفله کردن خزانه مانع از آن شدیم.
مظاهری افزود: به همین دلیل نقدینگی به جای 300هزار میلیارد به 150هزار میلیارد رسید و بانک مرکزی را با همین رقم نقدینگی تحویل آقای بهمنی دادم.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی با اشاره به نکاتی در مورد بانکداری بدون ربا گفت: ظرفیت حل این مسئله در سیستم بانکی کشور وجود دارد.
وی با اشاره به وجود سه عامل در نظام بانکی کشور گفت: در دورهای که در
دولت نهم مسئولیت بانک مرکزی را داشتم، دولت خواست این سه قانون را تبدیل
به یک قانون کنیم و نامش را تحول نظام بانکی گذاشتند، اما چند جلسه را از
این ماجرا گذشت دریافتیم که دولت میخواهد تحت عنوان این کار به اقداماتی
که میخواهد، انجام دهد وجهه قانونی بدهد.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی در مورد نرخ ارز گفت: توصیهام این است که به سمت
ارز تکنرخی حرکت کنیم، همان طور که بعد از پایان جنگ تحمیلی برای این کار
تلاش کردیم و این کار در سال دوم دولت آقای خاتمی محقق شد و کشور از منافع
آن از جمله کاهش تورم و آرامش در بازار ارز و سرمایهگذاری استفاده کرد.
رئیس فدرال رزرو هم بیاید همین آش و همین کاسه است/ تغییر رئیس کل در یک ربعرئیس کل سابق بانک مرکزی با بیان اینکه در موضوع برداشت از حساب بانکها یکسری بانکها نامه کتبی به من نوشتند و برداشتها را تایید کردند گفت: شورای پول و اعتباری که بیشتر اعضای آن از هیئت دولت هستند مستقل نیست و باید این رویه اصلاح شود.
محمود بهمنی عصر امروز در بیست و چهارمین همایش بانکداری اسلامی گفت: استقلال بانک مرکزی با تعویض مدیران ایجاد نمی شود و نیازمند تغییر قوانین و مقررات است، اگر امروز رئیس فدرال رزرو هم بیاید همین آش و همین کاسه است.
رئیس کل سابق بانک مرکزی اظهار داشت: رئیس بانک مرکزی که با حکم رئیس جمهور انتخاب می شود می تواند در مدت یک ربع تغییر کند و این استقلال نیست. بهمنی با اشاره به اینکه شورای پول و اعتبار ، بخشی فکر می کند افزود: شش وزیر می آیند در این شورا و هر کسی ارز را سمت خودش می کشد. شورایی که بیشتر اعضای آن از هیات دولت باشند مستقل نیست و باید این رویه اصلاح شود.
وی تاکید کرد: ابتدا اتومبیل را تجهیز کنیم بعد مسافرت چند صد کیلومتری شروع شود. در یک زمانی روسای کل به گونه ای عمل می کردند و من نیز به نحوی دیگری عمل کردم. اقتصاد با انسانهای زنده سروکار دارد و سلیقه در آن دخیل است.
رئیس کل سابق بانک مرکزی بیان داشت می گویند ارز 1226 تومان باید دو برابر شود بعد می خواهند دوباره آن را پرداخت کنند و این موضوع فساد و رانت ایجاد می کند و ما تا چه زمانی باید این بچه (اقتصاد کشور) را از شیر بگیریم؟
بهمنی افزود: اگر ما در حال حاضر بخواهیم مشکل کسربودجه را حل کنیم این یعنی همان افزایش دوباره نقدینگی و چاپ اسکناس و پول پرقدرت. ارز یکباره به 2470 تومان می رسد و از سویی پول نفت و نقل و انتقالات دچار مشکل می شود، بعد می گویم تورمی هم نباید باشد.
وی با اعلام اینکه نقدینه خواهی جامعه 100 درصد بالا رفته است گفت: یک سال به ایران خودرو تسهیلات ندادند و وضع آن امروز معلوم است. امروز 999.7 درصد منابع بانکها تسهیلات داده شد و دیگر این توان وجود ندارد و مطالبات معوق نیز امکان برگشت ندارد یا باید همه بنگاهها را تعطیل کنیم و اجرایه نیز صادر شود و این گونه نیز مشکلی حل نمی شود.
بهمنی افزود: امروز پروژه ای 400 درصد در مشارکت مدنی سود می برد و 21 درصد به بانکها سود می دهد آیا این بانکداری اسلامی است؟ در زمان فعالیت من ساماندهی موسسات مالی و اعتباری انجام شد و در یک مورد ذخایر ارزی کشور از طریق مابه التفاوت و جابجایی در سبد ارزی 6.5 میلیارد دلار بهبود یافت.
رئیس کل سابق بانک مرکزی با اعلام اینکه برخی ارز گرفتند و کالایی وارد نکردند گفت: این ارزها در صرافی ها فروخته شد. هم اکنون در بانکداری الکترونیک در خاورمیانه جایگاه اول را داریم و در حد استانداردهای جهانی حرکت می کنیم.
وی گفت: در موضوع برداشت از حساب بانکها نیز یکسری بانکها نامه کتبی به من نوشتند و برداشت ها را تایید کردند، حال من بیایم و مبالغ را به آنها برگردانم؟
نامه برخی بانکها در درست بودن برداشت از حساب آنها برای تفاوت ارزرئیس کل سابق بانک مرکزی گفت: برخی بانکها وقتی ما از آنها بابت مابهالتفاوت ارز فروخته شده پول گرفتیم، به ما نامه نوشتند که این کار شما درست بوده و ما شکایتی نداریم.
محمود بهمنی رئیس کل سابق بانک مرکزی امروز در آخرین میزگرد بیست و چهارمین همایش بانکداری اسلامی که با حضور چند تن از رؤسای کل بانک مرکزی سابق و رئیس کل فعلی بانک مرکزی برگزار شد، اظهار داشت: استقلال بانک مرکزی با تغییر افراد حاصل نمیشود، بلکه قوانین و مقررات باید اصلاح شود.
وی افزود: اگر امروز رئیس فدرال رزرو آمریکا بیاید مجبور است، با این قوانین و مقررات فعلی کار کند و باز همان آش و همان کاسه خواهد بود.
رئیس کل سابق بانک مرکزی ادامه داد: استقلال رئیس کل بانک مرکزی نیم ساعت بیشتر نیست و آن هم زمانی است که حکم او در آن زمان به دستش میرسد.
وی با اشاره به ترکیب شورای پول و اعتبار گفت: وقتی چند وزیر از دولت و دو کارشناس اقتصادی با پیشنهاد رئیس کل بانک مرکزی و موافقت رئیس جمهور در شورای پول و اعتبار حاضر میشوند، دیگر نمیتوان انتظاری برای استقلال بانک مرکزی داشت.
بهمنی تصریح کرد: باید ابتدا قوانین و مقررات را در خصوص ترکیب شورای پول و اعتبار و نحوه انتخاب رئیس کل بانک مرکزی تغییر دهیم، تا امکان تحقق استقلال بانک مرکزی به وجود بیاید.
وی با اشاره به عملکرد مظاهری و عادلی در دوره ریاست بر بانک مرکزی گفت: یک اقداماتی را آقای عادلی و یک اقداماتی را آقای مظاهری انجام دادند که هر دو مناسب بوده، اما متناسب با شرایط اقتصادی روز اتخاذ شده است؛ باید توجه داشته باشیم که اقتصاد علمی است که با انسانها سروکار دارد و شرایط در زمانهای مختلف متفاوت است.
رئیس کل سابق بانک مرکزی تصریح کرد: یک زمان دکتر شاخت در آلمان بحران اقتصادی این کشور را حل کرد و یک زمان هم کینز (جان مینارد کینز) بحران اقتصادی جهان را با تئوریهای خود از بین برد، اما اگر همانها به ایران بیایند، با آن نسخهها نمیتوانند اقتصاد ایران را سامان دهند، زیرا هر اقتصاد شرایط خاص خود را دارد.
وی با اشاره به نرخ ارز 1226 تومانی و 2447 تومانی گفت: وقتی در بودجه تصویب میشود که نرخ ارز دیگر 1226 تومان نباشد، اما باز هم عدهای فشار میآورند تا از بانک مرکزی ارز با این قیمت بگیرند.
بهمنی افزود: در قانون بودجه تصریح شده که مابهالتفاوت این دو نرخ با عنوان یارانه پرداخت شود، اما این اقدام هیچ تفاوت چندانی نخواهد داشت، زیرا پرداخت یارانه حجم نقدینگی را افزایش داده و این مسئله رشد قیمتها را در پی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه راهکار کنترل بازار ارز و تخصیص ارز به کالاها این نیست، گفت: وقتی فروش نفت، دریافت پول نفت و نقل و انتقال پول با مشکل مواجه است، مطمئن باشید که بر روی نرخ تورم اثر خواهد گذاشت.
رئیس کل سابق بانک مرکزی تصریح کرد: نقدینهخواهی در اقتصاد صد درصد افزایش یافته و نمیتوان در چنین شرایطی حجم نقدینگی را افزایش نداد، زیرا وقتی تولید کنندهای با ارز 1226 تومانی مواد اولیه وارد میکرد، امروز باید با دو برابر این قیمت آن کالا را وارد کند، بنابراین نمیتوان که نقدینگی را در این بخش افزایش نداد.
بهمنی افزود: بانکها صد درصد منابع خود را تسهیلات پرداخت کردهاند، چرا که با توجه به شرایط فعلی اقتصادی حجم زیادی از آن به بانکها برنمیگردد و اگر بانکها بخواهند مطابق با قانون اقدام کنند، باید بسیاری از بنگاهها زیر مجموعه بانکها شوند.
وی با اشاره به اتفاقاتی که در زمان همکاری خود با طهماسب مظاهری در بانک مرکزی رخ داد، گفت: انتقادات و حملات شدیدی نسبت به سیستم بانکی در آن زمان انجام شد و میرفت که سیستم بانکی را با مشکلات جدی مواجه کند.
بهمنی گفت:در آن زمان از آقای مظاهری تقاضا کردم، اجازه دهد تا این مسئله را حل کنم اما آقای مظاهری گفت که شما نمیتوانید و بنده خودم باید این مسئله را حل کنم.
در بین صحبتهای بهمنی، مظاهری بر گفتن ادامه این خاطره تأکید کرد و به دلیل عدم بیان این موضوع مظاهری گفت: آقای بهمنی به جلسه هیئت دولت در قم رفتند و به آقای احمدینژاد گفت شما پدر ما هستید. پدر هیچ وقت این کار را با پسرش نمیکند، اما در پایان آقای رئیس جمهور همان تصمیم قبلی را اتخاذ کرد و من گفتم که ای کاش خودم به جای آقای بهمنی رفته بودم، چون دعوا میکردم و امکان داشت نتیجه تغییر کند.
در ادامه این جلسه بهمنی ادامه داد: از تخریب بانکها حتماً باید پرهیز شود و همان گونه که بانکداری اسلامی مدنظر است، باید به آن سمت حرکت کنیم.
وی افزود: وقتی قانون بانکداری بدون ربا تدوین شد، هدف این بود که ابتدا ربا از شبکه بانکی حذف شود و سپس به سمت بانکداری اسلامی حرکت کنیم، اما این اتفاق تاکنون نیافته است.
بهمنی در پاسخ به صحبتهای مجید قاسمی در این برنامه گفت: بعضی بانکها وقتی ما از آنها بابت مابهالتفاوت ارز فروخته شده پول گرفتیم، به ما نامه نوشتند که این کار شما درست بوده و ما شکایتی نداریم.
تورم یعنی کاهش قدرت خرید مردم از ایرانشهر تا پیرانشهر
دستاورد ارز تک نرخی از بین رفت/ تبدیل 25 درصد نقدینگی به بدهیرئیس کل اسبق بانک مرکزی ضمن ارائه توصیه هایی به بانک مرکزی، کاهش دستوری نرخ سود را یکی از مشکلات اساسی نظام بانکی توصیف کرد و گفت: با تدوین بسته سال 90 دستاورد چند ساله تک نرخی شدن ارز از بین رفت.
مجید قاسمی در بیست و چهارمین همایش بانکداری اسلامی در میزگرد بانکداری اسلامی با محور سیاستهای پولی و مالی، ضرورت هماهنگی و آثار آن در اقتصاد کشور که با حضور رئیس کل بانک مرکزی و روسای پیشین این بانک که هم اکنون در حال برگزاری است، گفت: توجه و اهمیت دادن به استقلال بانک مرکزی فقط در حرف و بی توجهی به آن در عمل، منطقی نیست.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی نمونه بارز این موضوع را تعیین نرخ سود در شورای پول و اعتبار ذکر کرد و افزود: در حال حاضر تعیین نرخ سود در اختیار رئیس کل بانک مرکزی نیست بلکه این نرخ در شورای پول و اعتبار تعیین میشود،گرچه شورای پول و اعتبار از ارکان بانک مرکزی است اما تحت فشار دولت قرار گرفته بود و باید شورا از فشار دولت خارج شود.
وی با اشاره به تعیین دستوری نرخ سود در سال 90 و اثرات منفی آن در اقتصاد ایران تصریح کرد: در سال 90 نرخ سود دستوری تعیین شد و همین عامل باعث شد که سیاست تک نرخی کردن ارز که از سال 81 آغاز شده بود به یکباره متوقف شود. با تدوین بسته سال 90 دستاورد چند ساله تک نرخی شدن ارز از بین رفت، البته دوبار بانک مرکزی تغییر نرخ سود را به شورای پول و اعتبار برد ولی با موافقت اعضا همراه نبود.
قاسمی با تاکید بر اینکه افرادی که باعث این اتفاقات در بازار ارز شدند، باید پاسخگو باشند، افزود: نامکشوف نبود که کاهش نرخ سود موجب فشار آمدن به نرخ ارز خواهد شد ولی باز هم آقایان در بسته سال 90 کار خود را کردند. اگر بانک مرکزی اجازه داشته باشد وظایف خود را در مقام پولی اجرا نماید، بسیاری از اشکالات اقتصادی ایران رفع می شود، باید کمک کنیم بانک مرکزی وظیفه خود را به خوبی انجام دهد.
وی توصیههایی را خطاب به بانک مرکزی ارائه و مطرح کرد: در مرحله اول باید کنترل تورم در دستور کار این بانک قرار گیرد چرا که اگر تورم کنترل نشود سرمایه گذاری مولد در کشور انجام نمیشود و ثبات نسبی به وجود نمی آورد. دومین توصیه این است که سیاست های پولی باید طوری تنظیم شود که به سایر بازارها نیز توجه جدی شده باشد از جمله بازار ارز، بازار سرمایه و همچنین تعیین نرخ سود عقود مبادلهای.
مدیرعامل بانک پاسارگاد اشکال جدی نظام بانکی طی چند سال اخیر را کاهش دستوری نرخ سود عقود مبادله ای اعلام و بیان کرد: عقود مبادله ای کلیه سرمایه در گردش واحدهای تولیدی است و نباید چند سال قبل کاهش پیدا میکرد.
قاسمی گفت: استقلال بانک مرکزی به معنای استقلال از سیاستهای کلی کشور و نظام نیست، استقلال بانک مرکزی به معنای استقلال در ابزارهای پولی است. در مورد برداشت از حساب بانک ها که به جا نبود، استدعا میکنم پول و حقوق مردم به بانکها بازگردانده شود.
رئیس کانون بانکهای خصوصی از رئیس کل جدید بانک مرکزی درخواست کرد که درباره مابه التفاوت ارز مرجع و مبادلهای و پرداخت تعهدات ارزی واردکنندگان کالاهای اساسی تصمیم گیری کند و در ادامه افزود: این موضوع اخیرا در دیوان محاسبات مصوب شده که کالاهای اساسی با ارز مرجع وارد کشور شود ولی هنوز مورد اجرا قرار نگرفته است.
قاسمی نیز مانند وزیر اقتصاد معتقد است که 40 درصد تورم به خاطر اجرای طرح مسکن مهر بوده است و در عین حال افزود: ضریب فزاینده پولی افزایش یافته و موجب شده نقدینگی و تورم به صورت سرسام آوری افزایش پیدا کند. تورم به معنای کمرنگ شدن قدرت خرید مردم از ایرانشهر تا پیرانشهر است؛ مطالبات غیرجاری نیز از مشکلات اساسی است که در سیستم بانکی به خاطر بیماری اقتصاد ایجاد شده است.
وی میزان مطالبات معوق را 80 هزار میلیارد تومان ذکر کرد که به معنای این است که 25 درصد نقدینگی کشور مطالبات غیرمعوق است و افزود: انتشار 50 هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت نیز باعث ایجاد رکود تورمی شده است.
۲۰ درصد نقدینگی از مطالبات معوق بانکها و 40 درصد حاصل از فشار دولت به بانک مرکزی است، برداشت از حساب بانکها خلاف قانون بودمدیرعامل بانک پاسارگاد با تاکید بر ضرورت استقلال بانک مرکزی، گفت: ۲۰ درصد نقدینگی از مطالبات معوق بانکهاست و برداشت از حساب بانکها خلاف قانون بود.
مجید قاسمی رئیس کل اسبق بانک مرکزی امروز در آخرین میزگرد بیست و چهارمین همایش بانکداری اسلامی که با حضور رؤسای سابق و فعلی بانک مرکزی برگزار شد، اظهار داشت: برخی قوانین مانند بودجه و قوانین دیگر در مقاطع مختلف در وظایف بانک مرکزی تداخل ایجاد میکنند.
وی افزود: معمولاً وقتی در مورد استقلال بانک مرکزی صحبت میشود، برخی افراد اظهار نگرانی میکنند، زیرا اجرای آن در عمل کار دشواری است.
مدیرعامل بانک پاسارگاد با بیان اینکه مهمترین ابزار سیاست پولی در دنیا نرخ سود است، گفت: در حال حاضر تعیین نرخ سود در اختیار رئیس کل بانک مرکزی نیست و شورای پول و اعتبار که متشکل از وزرای دولت و افراد دیگری تعیین میکند.
قاسمی با اشاره به کاهش نرخ سود در سالهای گذشته گفت: نرخ سود سپردهها در سالهای گذشته کاهش یافت، به طوری که تک نرخی کردن ارز که مقدمات اجرای آن 16 سال به طول انجامیده بود، به دلیل کاهش نرخ سود از بین رفت.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی تصریح کرد: هزینههای زیادی برای تک نرخی شدن ارز انجام شد، تا بالاخره در سال 81 این هدف محقق شد، اما با بسته سیاستی نظارتی سال 90 که نرخ سود را علیرغم افزایش نرخ تورم تغییر نداد، این هدف محقق شده را از بین برد.
وی ادامه داد: بانک مرکزی در سال 90 دو بار پیشنهاد افزایش نرخ سود را مطرح کرد که هر بار با مخالفت روبهرو شد.
مدیرعامل بانک پاسارگاد تصریح کرد: وقتی نرخ سود بدون توجه به نرخ تورم کاهش یابد، حتماً بر نرخ ارز فشار میآید و پس از آنکه این اتفاق رخ داد، دولت تلاش کرد تا مانع از افزایش نرخ ارز شود، اما به دلیل پایین بودن نرخ سود این هدف به دست نیامد.
قاسمی اظهار داشت: بانک مرکزی با توجه به اختیارات و وظایفی که دارد، حتی اگر برخی قوانین مانند بودجه دچار ضعفهایی باشد، میتواند با به کارگیری آن ابزارها و اختیارات اقتصاد را سامان دهد.
وی با بیان اینکه اگر نتوانیم تورم را کنترل کنیم، باز سرمایهگذاری مولد انجام نمیشود، گفت: در کنار این مساله تورم همواره مانع از ثبات قیمت ارز است، زیرا رشد قیمتها به تضعیف پول ملی میانجامد.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی گفت: سیاستهای پولی به گونهای باید طراحی شود که سایر بازارها مانند بازار ارز و بازار سرمایه با شوک مواجه نشوند.
مدیرعامل بانک پاسارگاد افزود: تعیین نرخ سود عقود مبادلهای که یکی از اشکالات آن این بود که با کاهش نرخ سود این ابزار مالی میتوانست برای سرمایه در گردش واحدهای تولیدی به کار گرفته شود، دلیل پایین بودن نرخ آن بانکها امکان پرداخت تسهیلات به این طریق را ندارند.
وی با اشاره به رشد مطالبات غیر جاری بانکها گفت: هماکنون حدود 20 درصد نقدینگی کشور مطالبات معوق تشکیل میدهد که هزینه سنگینی را اقتصاد ایران از این بابت میپردازد و همچنین بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی اقدام به انتشار بیش از اندازه اوراق مشارکت میکند و همین مسئله ممکن شده که هماکنون حدود 50 هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت در دست مردم باشد.
قاسمی با اشاره به معنای واقعی استقلال بانک مرکزی گفت: استقلال بانک مرکزی به این معنا نیست که سیاستهای این نهاد جدای از دولت و متفاوت با آن باشد، بلکه معنای آن این است که بانک مرکزی در استفاده از ابزارها و سیاستهای پولی استقلال عمل داشته باشد.
مدیر عامل بانک پاسارگاد با اشاره به برداشت 3 هزار میلیارد تومان از منابع بانکها توسط بانک مرکزی گفت: این برداشتها به جا نبود و من از رئیس کل بانک مرکزی تقاضا دارم، این پولها را که متعلق به مردم است، را به بانکها برگرداند.
در این بین محمود بهمنی رئیس کل سابق بانک مرکزی در واکنش به صحبتهای قاسمی در این باره گفت: آقای قاسمی باید به جای رئیس کلها صحبت کند، نه به عنوان مدیرعامل بانک خصوصی.
بهمنی ادامه داد: اینکه گفته میشود در حال حاضر صد درصد پول را در واردات باید به طرف خارجی بپردازیم، به دلیل مسائل تحریم است، چون در یک زمان ابتدا فعال اقتصادی 10 درصد از ارزش کالا را میپرداخت و پس از ورود کالا به تدریج 90 درصد باقی مانده را تسویه می کرد.
وی با اشاره به این انتقادات مدیرعامل بانک پاسارگاد گفت:ای کاش این انتقادات را یک ماه پیش از من میکردند اما الان این مسائل مطرح میشود؛ واقعاً احتیاط تا این حد؟؟
مجید قاسمی در ادامه این جلسه گفت: استقلال بانک مرکزی تنها منوط به اصلاح قانون نیست، به طوری که اگر در قوانین سایر کشورها نگاه کنیم مانند ژاپن رئیس بانک مرکزی را وزیر اقتصاد تعیین میکند، اما براساس آخرین بررسیهای صورت گرفته در دنیا بانک مرکزی ژاپن بیشترین امتیاز برای مستقلترین بانک را از آن خود کرده است.
وی افزود: بنابراین بخشی از استقلال بانک مرکزی به شخصیت رئیس کل بانک مرکزی مربوط میشود؛ به طوری که خودم در اسفندماه سال 67 چک حقوق کارکنان دولت که باید از خزانه تأمین میشد، در زمانی که برای برداشت آن مراجعه شد، بنده از این اقدام جلوگیری کردم.
قاسمی تصریح کرد: به مسئول مربوطه گفتم این پول باید از کجا تأمین شود، گفت از ردیف کسری بودجه؛ قانون بودجه هم گفته بود که پول باید از سیستم بانکی استقراض شود و بنده گفتم بانک مرکزی بانک نیست و مشمول این بند قانون نمیشود، بنابراین نمیتوانیم از خزانه برداشت کنیم.
وی تصریح کرد: در همان زمان بانک مرکزی چک وزیر اقتصاد را برگشت زد؛ در سال 68 وزیر دفاع برای گرفتن ارز بارها مراجعه کرد، اما آخر سر به دلیل اینکه ارز کافی نداشتیم دست خالی برگشت.
قاسمی تصریح کرد: فشارهای زیادی به ما آمد اما آن فشارها نتوانست استقلال بانک مرکزی را زیر سؤال ببرد؛ اگر چند رئیس کل بانک مرکزی مثل آقای مظاهری داشته باشیم اوضاع اقتصادی و استقلال بانک مرکزی به مراتب بهتر از شرایط کنونی خواهد بود.
مدیرعامل بانک پاسارگاد در خصوص برداشت بانک مرکزی از حساب بانکها گفت: برخلاف صحبتهایی که مطرح شد این اقدام بانک مرکزی خلاف قانون بود و ما حتی در آن زمان میتوانستیم اقدام قانونی در این زمینه انجام دهیم که بانکها این کار را نکردند؛ البته دیوان محاسبات هم این مسئله را تأیید کرده است.
نظر رئیسجمهور درباره استقلال بانک مرکزی/ شهادت سیف برای بهمنی
رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه دغدغه روسای قبلی بانک مرکزی در مورد استقلال این بانک را ندارم، زیرا تیم اقتصادی دولت آن را درک کرده است، گفت: بین بانکداری بدون ربا با بانکداری اسلامی واقعی فاصله زیادی وجود دارد.
ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی عصر امروز در بیست و چهارمین همایش بانکداری اسلامی با طرح این سئوال که آیا ما بانکداری اسلامی داریم یا بانکداری بدون ربا؟ گفت: بین بانکداری بدون ربا با بانکداری اسلامی واقعی فاصله زیادی وجود دارد و ما نیازمند یک نقشه راه هستیم.
وی گفت: نوع ارتباط بانکداری بدون ربا با بانکداری سنتی نیز باید مورد توجه قرار گیرد، با اینحال اگر سپرده گذار به حقوق قانونی خود نرسد به وی اجحاف شده است.
رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: امروز دغدغه استقلال بانک مرکزی تنها مربوط به رئیس کل نیست اما در گذشته هیچ گوش شنوایی در این باره وجود نداشت.
وی خاطرنشان کرد: خوشبختانه تیم اقتصادی فعلی دولت این وضعیت را درک کرده اند و رئیس جمهور نیز به این موضوع اعتقاد دارد و من دغدغه روسای کل سابق را ندارم.
سیف تاکید کرد: یک بحث مطرح می شود و آن اینکه در بانکداری بدون ربا عملیات بانکی و خدمات دهی ناکارآمد می شود که درست نیست. با این حال در هر زمانی که روسای کل فعالیت کردند شرایط خاصی حاکم بود و من شهادت می دهم آقای بهمنی در شرایطی از وارد شدن خسارت هایی به نظام بانکی جلوگیری کرد البته انتقاداتی هم داشتم که برخی حل شد و به نظر می رسد برخی را نیز نتوانستند حل کنند.
عادلی: جلوی کاهش ارزش پول را بگیریدرئیس کل اسبق بانک مرکزی خواستار جلوگیری از کاهش ارزش پول توسط بانک مرکزی شد و گفت: استقلال بانک مرکزی مفهومی است که باید توسط ذینفعان حکومت و اقتصاد کشور شناسایی و درک شود.
محمد حسین عادلی عصر امروز در بیست وچهارمین همایش بانکداری اسلامی در میزگردی با حضور رئیس کل بانک مرکزی و 4 رئیس کل پیشین این بانک با بیان اینکه تورم در مرکز مشکلات کشور قرار دارد، گفت: بانک مرکزی باید از کاهش ارزش پول کشور جلوگیری کند.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی اظهار داشت: مشکل اصلی امروز کشور تورم است و ما دچار یک دایره معیوب شده ایم. در سالهای اخیر افزایش واردات را داشتیم که باعث ایجاد بیماری هلندی در اقتصاد کشور شده است.
عادلی با بیان اینکه باید رشد نقدینگی در شرایط فعلی کاهش یابد، افزود: بانک مرکزی باید نرخ سود را تعیین کند نه اینکه به شرکت های تولیدی پول بدهد. این سئوال مطرح است که پول ما چه نوع پولی است و ربا چیست؟ امروز 100 هزار تومان می دهید و سه ماه بعد 70 هزار تومان تحویل می گیرد و ارزش پول کاغذی کشور مشخص نیست.
وی گفت: استقلال بانک مرکزی مفهومی است که باید توسط ذی نفعان حکومت و اقتصاد کشور شناسایی و درک شود.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی با اشاره به اینکه وظیفه بانک مرکزی حفظ ارزش پول ملی است، گفت: تعیین سیاست اقتصادی توسط دولت، نقض استقلال بانک مرکزی است.
سیدمحمدحسین عادلی رئیس کل اسبق بانک مرکزی امروز در آخرین نشست بیست و چهارمین همایش بانکداری اسلامی با اشاره به اینکه مشکل اصلی کشور افزایش تورم است، گفت: نباید توجه مسئولان بانک مرکزی از مشکل اصلی امروز کشور که تورم است، غافل شود.
وی اضافه کرد: تورم بالا موجب بالا رفتن هزینه تولید و کاهش آن میشود و در پی این موضوع کمبود عرضه موجب افزایش دوباره تورم خواهد شد که به افزایش واردات میانجامد و بیماری هلندی را ایجاد میکند.
عادلی اضافه کرد: وظیفه بانک مرکزی حفظ ارزش پول است و اگر این کار انجام شود، تولید راه خواهد افتاد.
وی گفت: بانک مرکزی باید شاخص و معیار سرمایهگذاری که همان نرخ سود است، را تعیین کند نه اینکه به شرکتهای تولیدی پول بدهد. برای کاهش نقدینگی و اصلاح ساختار آن مهمترین کار تعیین نرخ سود بانکی است.
عادلی گفت: با توجه به شرایط فعلی باید در تعریف ربا یک باز تعریف انجام شود، زیرا در حال حاضر مبادلات با پول کاغذی که اعتباری است، انجام میشود.
وی اضافه کرد: بانکهای تجاری باید منابع خود را به متقاضیانشان بدهند، اما بانک مرکزی حق این کار را ندارد.
رئیس کل اسبق بانک مرکزی تصریح کرد: استقلال بانک مرکزی مفهومی است که باید توسط ذینفعان اقتصاد و حکومت شناسایی و درک شود.
*تعیین سیاست اقتصادی توسط هیات دولت
عادلی با اشاره به اینکه هنگام تصویب قانون بانکداری بدون ربا یک نکته مغفول ماند، گفت: نکته این بود که سیاستهای اقتصادی باید توسط هیئت دولت تعیین شود، اما این ناقض استقلال بانک مرکزی است.
وی افزود: شورای پول و اعتبار باید از تعداد بیشتری کارشناس مستقل بانکی تشکیل شود و غلبه افراد تشکیل دهنده آن با کارشناسان بانکی باشد.
عادلی اضافه کرد: همچنین شورای پول و اعتبار باید همانند شورای عالی انقلاب فرهنگی ارتقا پیدا کند، تا زمانی که سیاستی در آن تصویب میشود، مصوبه آن را دولت و مجلس نتوانند نقض کنند.
وی اضافه کرد: باید از تغییر مکرر قوانین بانکی جلوگیری شود و به نظر میرسد شناخت و درک خوبی از استقلال بانک مرکزی در دولت جدید به وجود آمده که ما را از تغییر مکرر قوانین بینیاز میکند