نگرش، رویکردها و برنامه‌های فهرست نصرفراگیر
انتخابات ششمین دوره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای به زودی برگزار می‌شود. نگاهی به تجربه اندوخته در سالیان گذشته، شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور و روند تغییرات محتمل آتی، حاکی از حضور جامعه فاوا در یک بزنگاه تاریخی و لزوم انتخابی حیاتی برای تعیین مسیر آینده‌ی خود و اقتصاد دانش بنیان ایران در آغاز سده جدید است.
به باور ما، با وجود تهدیدآمیز بودن عوامل سه‌گانه پیش‌گفته، هر سه روند واجد فرصت‌های بی‌بدیل و برهم‌زننده برای صنعت فاواست. در این پیچِ تغییر و تحول اساسی سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور، نقش‌آفرینی فعال و کنش‌گر صنف می‌تواند اهرمی بزرگ برای ارتقای جایگاه فاوا در اقتصاد و تغییر پارادایم غالب در رویکردهای برنامه‌ریزی توسعه در نهادهای ذی‌نفع، با محوریت مشارکت فعال بخش خصوصی باشد.
کوتاه سخن اینکه نصر باید در دوره‌ی آتی از میان انبوه مسایل، چالش‌ها و فرصت‌ها، بر اولویت‌ها و فوریت‌ها متمرکز شود. بر این اساس بکارگیری همه‌ی ظرفیت‌های درون و بیرون صنف برای:
- تمرکز بر رفع موانع تداوم و توسعه‌ی کسب‌وکار در گلوگاه‌های قانونی، اجرایی و نظارتی؛
- مبارزه با انحصار و حمایت از بخش خصوصی واقعی؛ و
- مطالبه‌گری سازنده و بی قید و شرط با حاکمیت
می‌بایست سه سیاست اصلی نصر در دوره‌ی آتی باشد.
در قدم نخست، افزایش تاب‌آوری مالی کسب‌وکارهای کوچک و متوسط با هدایت و تجمیع منابع مالی دولتی، نظام بانکی و بازار سرمایه باید مجال بقا را برای نفس‌های به شماره افتاده شرکت‌های آسیب‌دیده از شرایط اقتصاد تحریمی، تورمی و کرونایی فراهم کند.
در شرایطی که شرکت‌های فاوا به مدد ماهیت فناورانه خود قادر به تطبیق با شرایط دورکاری، بهره‌گیری از روش‌های مدرن مدیریت بکارگیری سرمایه‌های انسانی و... هستند، قوانین و رویکردهای دست و پاگیر و عقب‌مانده‌ی برخی نهادهای دولتی نظیر سازمان‌های بیمه‌ی تامین اجتماعی، امور مالیاتی و... نه تنها پای خود را بر گلوی شرکت‌ها می‌فشارد، بلکه به فساد مالی و سازمانی فزاینده دامن می‌زند. صنف مستقل و برآمده از دل بخش خصوصی واقعی که البته وامدار نهادهای حاکمیتی و انحصارطلب نباشد می‌تواند صدای رسا و مطالبه‌گر بی قید و شرط اعضا برای خاتمه دادن به بساط مخرب فرایندها و رویه‌های ناکارآمد رسوب کرده در محیط کسب و کارها با رویکرد مقررات‌زدایی و خودتنظیم‌گری زیست‌بوم فاوا باشد.
در قدم بعدی نباید از نقش بی‌بدیل فاوا در بنا نهادن اقتصاد دانش بنیان کشور غفلت کرد. نظام صنفی امروز می‌تواند پرچم‌دار تحول در اقتصاد ملی باشد. توان‌مندی و استعدادهای بی‌بدیل کشور در این حوزه در مقایسه با بسیاری از صنایع دیگر و ظرفیت‌های ذاتی‌اش می‌تواند فاوا را پیش‌ران توسعه‌ی کشور کند. با این وجود، بخش خصوصی به تنهایی قادر به نقش‌آفرینی در این عرصه نیست! کما اینکه دولت هم هرجا تنها به پشتوانه‌ی انحصار شرکت‌های وابسته به خود پا در عرصه‌ی توسعه نهاده شکست خورده و سرمایه‌های ملی را هدر داده است. ولی تجربه نشان می‌دهد طرح‌ریزی درست و همه‌جانبه‌نگر طرح‌های عظیم و جاه‌طلبانه‌ی ملی بطوری‌که گروه بزرگی از شرکت‌های کوچک، متوسط و بزرگ فناور بتوانند در همراهی با آن، در جای‌جای کشور نقش‌آفرین باشند، با انحصارستیزی و حمایت از رقابت‌پذیری بجای تمرکز صرف بر کسب تسهیلات دولتی و ویژه‌خواری، می‌تواند سرعت، وسعت و کیفیت توسعه را افزایش دهد.
متاسفانه نه دولت چنین باوری دارد و نه بسیاری از شرکت‌های خصوصی به تنهایی چنان امیدی به این ظرفیت‌سازی‌ها دارند. انحصار، رانت و سلطه‌گری برخی شرکت‌های حاکمیتی حتی در عرصه‌های غیرحاکمیتی، راه را بر حرکت‌های نوآورانه معدود شرکت‌های خلاق و توان‌مند دشوار کرده است. اینجاست که صنف می‌تواند نقشی تاریخی ایفا کند و ترجمان دو طرف برای تحقق تحول دیجیتال در تن رنجور صنایع کشور باشد.
از سوی دیگر، سال آینده سال تغییر دولت و بالطبع سیاست‌ها و راهبردهای دولت است. مطالبه‌ی فعالانه‌ی نصر از دولت جدید در جانمایی اولویت‌ها و فوریت‌های صنفی در برنامه‌های وزرای آتی صمت و فاوا و مشارکت فعال در تدوین برنامه‌ی پنج‌ساله‌ی هفتم توسعه جمهوری اسلامی، تنها بخشی کوچک از ماموریت بزرگ نصر در سال 1400 خواهد بود. هم‌چنین همراهی و مطالبه‌گری از مجلس شورای اسلامی، تلاش برای عضویت نماینده‌ی نصر در شورای‌عالی فضای مجازی و در نهایت تعامل با دادستانی فضای مجازی قوه قضائیه، ضابطان قضایی پلیس فتا و مراکز افتا، برای ایجاد نظام حقوقی و داوری تخصصی و ایفای هرچه بهتر نقش‌های تصمیم‌سازی، سیاست‌گذاری و نظارتی صنف، از مهم‌ترین اولویت‌های فهرست #نصرفراگیر در حوزه مطالبه‌ی سازنده با حاکمیت خواهد بود.
و در آخر، تاکید بر این واقعیت ضروریست که پذیرش این مسوولیت‌ها و نقش‌آفرینی جدی‌تر در اقتصاد دیجیتال نیازمند صنفی یادگیرنده، رشدیابنده و ره‌سپار تعالی؛ و نمایندگانی مستقل، انحصارستیز و مطالبه‌گر، برآمده از همه‌ی فعالان زیست‌بوم صنفی است که در بزنگاه‌های مختلف، انگیزه و جسارت دفاع از منافع همه‌ی اعضا را داشته باشند. هم‌زمان با تحول و بازمهندسی سازمان نصر و ارتقای جایگاه آن به نظام مهندسی فاوا، اعضای مختلف صنف شامل شرکت‌ها، فروشگاه‌ها و مشاوران نیز باید خود را مهیای رشد نمایند. در این حوزه هم نصر نقشی کلیدی خواهد داشت. ظرفیت‌های آموزشی، فناوری و مدیریتی شبکه‌ی شرکت‌ها و فعالان می‌تواند در یک فرایند متشکل و نظام‌مند، زمینه‌ی نوآوری باز، بهبود مستمر و ارتقای سطح کیفی و کمی خدمات و محصولات این حوزه‌ی راهبردی را فراهم آورد.
ذره را تا نبود همت عالی حافظ
طالب چشمه خورشید درخشان نشود
اولویت‌ها و برنامه‌ها
#نصرفراگیر برای تحقق اهداف پیش‌گفته، متعهد است به:
۱- اقدام عاجل برای افزایش تاب‌آوری مالی
۲- مطالبه‌گری بی‌قید و شرط
۳-انحصارستیزی و رقابت‌پذیری
۴- مقررات زدایی و خودتنظیم‌گری
۵- بازمهندسی سازمان نصر
۶- ایجاد نظام حقوقی و داوری تخصصی
۷- ترویج نوآوری باز
۱- اقدام عاجل برای افزایش تاب‌آوری مالی کسب‌وکارهای فاوا در شرایط سخت حاضر
● ایجاد فوری ستاد تاب‌آوری مالی در سازمان برای تمهید راهکارهای مساعدت به کسب‌وکارهای آسیب‌دیده
● تعامل اثربخش با سازمان‌های ذیربط برای اصلاح رویه‌های بازرسی، شناسایی و وصول مطالبات بیمه و مالیات به ویژه تهاتر با مطالبات دولتی قطعی
● ایجاد صندوق اضطراری حمایت از کسب وکارهای آسیب‌دیده، با مشارکت اعضا
● تعامل با بانک مرکزی برای تسهیل تامین ارز مورد نیاز اعضا
● تعامل با بانک‌ها برای استفاده از ظرفیت عقود اسلامی در تامین سرمایه در گردش کسب‌وکارها
● تعامل با سازمان بورس برای استفاده از ظرفیت صندوق‌ها و ابزارهای تامین مالی جدید در تامین مالی فاوا
۲- مطالبه‌گری بی قید و شرط و تعامل فعال با حاکمیت
● مطالبه حضور در شورای عالی فضای مجازی و همکاری موثر و فعالانه با مرکز ملی فضای مجازی و کمیسیونهای آن
● تعامل فعال با دولت و مجلس در تدوین برنامه هفتم توسعه با هدف افزایش سهم و نقش فاوا، به ویژه در حوزه تحول دیجیتال
● تعامل با ارکان حاکمیت برای اثرگذاری بر انتخاب مدیران ارشد دولتی حوزه فاوا
● ارزیابی اثربخشی انواع حمایتهای دولتی از صنعت فاوا برای اجتناب از اتلاف منابع و رانت‌زایی
● تعامل با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای پایبندی بی قید و شرط به سیاست «داده باز» و تضمین دسترسی بخش خصوصی به داده‌ها و API های دولتی
● تعامل سه جانبه دولت، واردکننده و صادرکننده با هدف ایجاد توازن میان حمایت از تولید داخل و تامین نیازمندی‌های وارداتی
● تعامل با نهادهای مسوول برای تسریع واردات تجهیزات ضروری با هدف اجتناب از کمیابی و رشد قیمت و تجمیع توان صادراتی شرکت‌ها
۳- انحصار ستیزی و رقابت‌پذیری با هدف توسعه بازار
● مخالفت بی‌قید و شرط و فعالانه با انحصارات قانونی و فناورانه در صنعت فاوا
● تعامل با حاکمیت برای کاهش مداخلات قیمتی و تعرفه‌ای در بازار
● مطالبه شفافیت در معاملات دولتی و نیز فرایند اعطای مجوزها و دسترسی‌های رانت‌زا
● تلاش فعالانه برای ترویج انواع مدل‌های مشارکت درون بخش خصوصی و بین دولت و بخش خصوصی
● ترویج تحول دیجیتال در حوزه‌های کسب‌وکاری دیگر، از طریق همکاری با اتحادیه‌های صنفی با هدف بهینه‌سازی عرضه و تقاضا
● تعامل نزدیک و ساختاریافته با تشکل‌های مرتبط با زیست‌بوم استارتاپی، نوآوری و کارآفرینی و جلوگیری از بروز تعارض‌های غیرضروری درون صنعت
● تلاش برای تسهیل شرایط ایجاد و رشد کسب‌وکارهای فاوا با همراهی اتاق بازرگانی و تعامل با نهادهای دولتی مسئول
۴- مقررات زدایی و خودتنظیم‌گری
● تعامل با همه ارکان حاکمیت برای حذف ضوابط و مجوزها و کنترل‌های غیرضروری
● دفاع صریح از خودتنظیم‌گری در صنعت فاوا و کسب‌وکارهای اینترنتی با نقش‌آفرینی محوری سازمان و مخالفت با ایجاد فرآیندهای نظارتی و مجوزدهی جدید
● مخالفت با هرگونه فیلترینگ، مگر در موارد اخلاقی یا مرتبط با امنیت ملی
● پایش و بررسی مستمر ضوابط و مقررات ناکارآمد دولتی و انتشار گزارش‌های سهولت کسب‌وکار
● بازنگری در نقش آزمایشگاه‌های حوزه فاوا و رفع نقش محدود کننده آنها در توسعه مبادلات خارجی
● تعامل با نهادهای مسوول برای تدوین استانداردهای مرتبط با فاوا در حوزه معماری و شهرسازی و منوط کردن ارائه پایان کار به تایید مشاوران تایید شده سازمان
۵- باز مهندسی سازمان نظام نصر
● پیگیری تصویب و عملیاتی‌سازی طرح ایجاد سازمان نظام مهندسی فاوا (نمافا)
● افزایش مشارکت اعضا و حیطه اختیارات از طریق بازنگری در اساسنامه و دیگر ضوابط مرتبط
● تنوع‌بخشی و افزایش منابع درآمدی
● بهبود تصویر سازمان در افکار عمومی
● تقویت دبیرخانه سازمان به عنوان محور هماهنگی و فعال‌سازی کمیسیون‌ها
● افزایش خدمات ارائه شده به اعضا نظیر بیمه تکمیلی، مشاوره صنفی، حقوقی و...
● استفاده از ظرفیت نهادهای صنفی و حرفه‌ای موجود و اجتناب از موازی‌کاری
۶- توسعه نظام حقوقی و داوری تخصصی
● تعامل با قوه قضائیه و دیگر نهادهای قانونی برای پذیرش شورای انتظامی و مرکز داوری سازمان به عنوان بازوهای تخصصی داوری حوزه فاوا
● تعامل با کانون کارشناسان دادگستری برای ارتقا و گسترش سازوکار کارشناسی رسمی فاوا
● فعال‌سازی واحد حقوقی و بین‌الملل برای بهره‌گیری حداکثری اعضای صنف از ظرفیت‌های قانونی استفاده نشده
● همکاری در تدوین مجموعه استانداردهای ملی و بین‌المللی لازم برای ساماندهی ورود و خروج کالاها و خدمات و تدوین قراردادها و مستندات حقوقی تیپ، خاص صنعت فاوا
● تعامل با نیروی انتظامی و دیگر ضابطان قضایی برای همکاری در نظارت موثر بر تخلفات و اجتناب از آزمون و خطا
● تعامل با سازمان‌ها و مراکز فراملی و بین‌المللی منطقه و جهان نظیر WSIS و IDRC و IICD با هدف ارتقای نظام ساختاری و عملیاتی سازمان و انتقال تجارب و دانش فنی به کشور و اخذ مقام مستشاری شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد و اصناف و اتحادیه‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای
۷- ترویج نوآوری باز در زیست‌بوم فاوا
● تدوین، ترجمه و انتشار مستندات و گزارش‌های تحلیل روندها و آینده‌پژوهی فاوا
● تلاش برای ایجاد کانال‌های دسترسی به رویدادهای بین‌المللی و نهادهای صنفی و علمی غیرایرانی با هدف تسهیل و کاهش هزینه تمام شده تبادل دانش و شبکه‌سازی
● نقش آفرینی شایسته در بهبود نظام تعلیم و تربیت نیروی انسانی ماهر حوزه فاوا
● تقویت برنامه‌های حمایت از تبادل و توسعه دانش و فناوری بین بنگاهی در رویدادهای نمایشگاهی صنف
● تشویق و تسهیل شبکه‌سازی و به اشتراک‌گذاری توان‌مندیها، قابلیتها و ظرفیت‌های فناورانه زیست بوم دیجیتال کشور
● تعامل با مرکز آمار و دیگر نهادهای مسئول برای پایش و انتشار منظم اطلاعات و آمار زیست‌بوم فاوا، با بهره‌گیری از ابزارهای نوین فاوا
برنامه‌های فوق حاصل هم‌اندیشی و کارشناسی اعضای حاضر در فهرست اولیه #نصرفراگیر است که با تکمیل فهرست، ویرایش نهایی اصول بنیادین، ارزش ها، برنامه‌ها و اولویت‌ها، تقدیم فعالان و علاقمندان زیست‌بوم فاوای کشور خواهد شد.
