اقتصاد ايران در ركود تورمي يا خارج از ركود؟ + گزارش كامل تحولات اقتصاد ايران در سال هاي 97 و 98
گزارش بانک مرکزی از تحولات شاخص های کلان و رشد اقتصاد ایران در سال هاي 97 و 98؛ از رشد 1.1 درصدي بدون نفت تا رشد منفي سرمايه گذاري، مصرف بخش خصوصي و قدرت خريد مردم و بخش هاي اقتصاد
رشد اقتصاد با نفت در سه فصل با رشد منفي و اقتصاد بدون نفت در چهار فصل با رشد مثبت همراه بوده است. رشد تولید ناخالص داخلی بدون نفت کشور در سال 1398 به 1.1+ درصد و با نفت 6.5- درصد رسید.تشكيل سرمايه ثابت ناخالص يا سرمايه گذاري نيز در سال 97 با 12.3- درصد منفي و در فصل هاي 98 به ترتيب با 4.9-، 0.9-، 2.1 و 17.5- درصد روبرو بوده و تنها در فصل پاييز رشد مثبت داشته و در تمام سال 98 نيز 5.9- درصد رشد منفي داشته است
اقتصاد گردان – محسن شمشيري
سرانجام پس از دو سال تاخير در اعلام شاخص هاي كلان اقتصادي، گزارش بخش واقعي و نماگرهاي اقتصادي، روز دوشنبه 26 خرداد 99، بانك مركزي تصميم گرفت تا به دنبال مثبت شدن رشد اقتصادي بدون نفت در زمستان 98، گزارش تحولات اقتصادی ایران در بخش واقعی در سال هاي 97 و 98 را منتشر كند و جالب اين كه گزارش هر دوسال و 8 فصل با هم منتشر شده و در عين حال گزارش گزيده آمارهاي اقتصادي، پولي و بانكي نيز به طور همزمان و براي سه ماه دي، بهمن و اسفند منتشر شده است.
بر اساس محاسبات مقدماتی و اولیه اداره حساب های اقتصادی این بانک، تولید ناخالص داخلی با نفت کشور به قیمت پایه و (به قیمت های ثابت سال 1390) در سال 1398 نيز به عدد 6137.3 هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به رقم مشابه سال قبل به میزان 6.5 درصد کاهش یافته است.
براساس تعريف ركود اقتصادي، اگر اقتصاد 4 فصل رشد منفي داشته باشد داراي ركود و اگر 4 فصل رشد مثبت داشته باشد از ركود خارج شده محسوب مي شود. اكنون با توجه به رشد اقتصادي منفي با نفت 5.4- درصد در سال 97 و همچنين سه فصل منفي بهار، تابستان و زمستان، سال 98 و رشد مثبت پاييز 98 به ترتيب با نرخ هاي 11-، 9.1-، 1.7 و 6.4- مي توان گفت كه اقتصاد در حالت ركود به سر مي برد و در كل سال 98 با 6.5- درصد رشد منفي همراه شده است. اما از سوي ديگر، اقتصاد بدون نفت در سال 97 رشد منفي 1.8- داشته و در چهار فصل بهار تا زمستان به ترتيب رشد مثبت 0.4، 0.5، 3.8 و 0.1 داشته و كل سال 1.1 درصد مثبت بوده است كه نشان مي دهد اقتصاد بدون نفت از ركود خارج شده است.
شاخص هاي كلان اقتصاد ايران در سال هاي 97 و 98 و چهار فصل اخير
|
شاخص |
97 |
بهار |
تابستان |
پاييز |
زمستان |
98 |
|
رشد توليد به قيمت بازار |
6- |
11.7- |
9.1- |
1.8 |
6.8- |
6.8- |
|
رشد اقتصادي با نفت |
5.4- |
11- |
9.1- |
1.7 |
6.4- |
6.5- |
|
رشد اقتصادي بدون نفت |
1.8- |
0.4 |
0.5 |
3.8 |
0.1 |
1.1 |
|
رشد سرمايه گذاري |
12.3- |
4.9- |
0.9- |
2.1 |
17.5- |
5.9- |
|
رشد مصرف بخش خصوصي |
2.6- |
8- |
9.5- |
1.8- |
11.3- |
7.7- |
|
رشد صنعت |
8- |
4.7- |
3.6- |
6.7 |
10.7 |
2.1 |
|
رشد ساختمان |
5.5- |
4.8 |
6.7 |
15.7 |
22.8- |
0.2- |
توليد ناخالص داخلي به قيمت بازار نيز در سال 97 رشد 6- درصد منفي داشته و در سال 98 با 6.8- درصد رشد منفي همراه شده است و تنها در فصل پاييز با 1.8 درصد رشد مثبت همراه بوده و در فصل هاي بهار، تابستان و زمستان 98 با رشد منفي به ميزان 11.7-، 9.1-، و 6.8- درصد روبرو شده است.
اما در عين حال بايد ساير شاخص هاي اقتصادي از جمله رشد سرمايه گذاري، رشد مصرف بخش خصوصي را نيز مورد توجه قرار داد و اين پرسش را مطرح كرده كه اقتصاد با چه روند سرمايه گذاري همراه است و قدرت خريد مردم و توزيع درآمد و درآمد سرانه در چه وضعيتي است؟مصرف بخش خصوصي يا قدرت خريد مردم در دو سال 97 و 98 به ترتيب با رشد 2.6- و 7.7- درصد همراه شده است. سرمايه گذاري يا تشكيل سرمايه ثابت ناخالص نيز با 12.3- و 5.9- درصد همراه شده است. هزينه ناخالص داخلي به قيمت بازار نيز با 6- و 6.8- درصد مواجه بوده است. صادرات و واردات نيز در هر دو سال با رشد منفي همراه شده است.
مصرف بخش خصوصي يا قدرت خريد مردم علاوه بر سال 97 در تمام فصل هاي سال 98 رشد منفي داشته و در سال 97 و 98 به ترتيب با 2.6- و 7.7- درصد رشد منفي داشته است. مصرف بخش دولتي نيز در سال 97 و 98 به ترتيب با 2.9- و 6- درصد رشد منفي روبرو بوده است اين دو شاخص عامل عمده طرف تقاضا هستند كه توليد و كالا و اشتغال را تشويق مي كنند و منفي شدن آن مي تواند روي رشد و درآمد سرانه اثرگذار باشد.
تشكيل سرمايه ثابت ناخالص يا سرمايه گذاري نيز در سال 97 با 12.3- درصد منفي و در فصل هاي 98 به ترتيب با 4.9-، 0.9-، 2.1 و 17.5- درصد روبرو بوده و تنها در فصل پاييز رشد مثبت داشته و در تمام سال 98 نيز 5.9- درصد رشد منفي داشته است.
سرمايه گذاري در ماشين آلات نيز علاوه بر سال 97 در فصل هاي بهار تا پاييز رشد منفي داشته و در زمستان با رشد مثبت همراه شده است. در دو سال 97و 98 به ترتيب 18.7- و 10- درصد رشد منفي داشته است.
در بخش ساختمان نيز در سال 97 با رشد 9.4- درصد و در سه فصل اول 98 با رشد مثبت 3.3، 1.7 و 10.6 درصد همراه بوده و در فصل چهارم 24.7- درصد رشد منفي داشته و در كل سال با رشد منفي 4.3- درصد همراه بوده است. اين نكته نشان مي دهد كه ساختمان سازي و سرمايه گذاري در ساختمان به شدت تحت تاثير ويروس كرونا قرار داشته است.
رشد بخش هاي اقتصادي
بخش كشاورزي در سال 97 با رشد منفي 0.9- و در سال 98 با رشد مثبت 8.8 درصد همراه بوده و وضعيت بهتري نسبت به تمام بخش هاي اقتصادي داشته است. اما بخش نفت بدترين وضعيت را داشته و بار رشد منفي 18.1- و 38.7- درصد در سال هاي 97 و 98 روبرو بوده است. از سوي ديگر، صنايع و معادن پس از رشد منفي سال 97 به ميزان 4.3- درصد در سال 98 رشد مثبت 2.3 درصد داشته است. بخش خدمات در هر دو سال به دليل تحريم ها، كرونا و ركود با رشد منفي 0.6- و 0.2- درصد همراه بوده است. در نتيجه كل اقتصاد ايران با رشد منفي 5.4- و 6.5- درصد در هر دو سال 97 و 98 روبرو بوده است.
در چهار فصل سال 98، بخش كشاورزي رشد مثبت اما بخش نفت رشد منفي داشته است. بخش صنايع و معادن نيز در فصل اول رشد منفي و در سه فصل تابستان، پاييز و زمستان با رشد مثبت همراه شده است. بخش معدن دليل عمده رشد مثبت صنايع و معادن بوده كه در تمام فصل ها و همچنين در سال 97 رشد مثبت داشته است. اما بخش صنعت در سال 97 و فصل هاي بهار، تابستان 98 رشد منفي داشته و در فصل هاي پاييز و زمستان رشد مثبت داشته است. بخش ساختمان نيز با رشد منفي در سال 97 به ميزان 5.5- درصد همراه بوده و در فصل هاي 98 به ترتيب با 4.8، 6.7، 15.7 درصد و در فصل زمستان با رشد منفي 22.8- درصد همراه بوده است. در نتيجه در كل سال 98 با رشد منفي 0.2- درصدي همراه شده است. بخش خدمات نيز به جز فصل پاييز در ساير فصول 98 و سال 97 با رشد منفي همراه بوده است. همچنين خدمات حمل و نقل، موسسات پولي و مالي و مستغلات و خدمات حرفه اي با رشد مثبت همراه بوده اند. اما بازرگاني و رستوان و هتلداري و خدمات عمومي و اجتماعي و شخصي و خانگي با رشد منفي همراه بوده اند.
