کاهش نقدینگی شرکت‌های بیمه‌ای به دنبال شیوع کرونا

احسان شمشیری- درخصوص تاثیر شیوع ویروس کرونا درکشور برروی فروش بیمه نامه های شرکت های بیمه ای باید در نظر داشت که این ویروس قطعا تاثیر بدی برروی فعالیت های اقتصادی و فروش شرکت ها ی بیمه ای خواهد داشت .

وقتی خیلی از مجتمع های پررفت و آمد تعطیل شود درنتیجه فعالیت های اقتصادی هم کم می شود ویک بنگاه اقتصادی که تازه شروع به کار  کرده  به دلیل اینکه درآمدی ندارد دارایی خودرا بیمه نمی کند.

 درزمانیکه از فعالیت های اقتصادی کاسته شود حق بیمه آن مواردی که تحت پوشش بیمه قرارداشتند به دلیل نبود درآمد عقب خواهد افتاد  که این موضوع منجر به معوق شدن مقداری از حق بیمه ها خواهد شد. 

به دلیل نیمه تعطیل بودن خیلی از مراکز و بنگاههای تجاری بازاریابی برای گرفتن پرتفوی جدید انجام نمی شود و قطعا تولید و فروش پرتفو کم خواهد شد ونمی توان گفت که فعالیت اقتصادی وجود ندارد اما شرکت های بیمه ای به کار خود ادامه می دهند .

فعالیت بازرگانی، صادرات و واردات و خرید و فروش باید وجود داشته باشد تا چرخ شرکت های بیمه ای هم بچرخد و شیوع این ویروس تاثیر خود را برروی فروش شرکت های بیمه ای خواهد گذاشت که این تاثیر برروی شرکت های بزرگ بیمه ای به دلیل قراردادهای بزرگی که دارند و خودبه خود تمدید می شود کمتر خواهد بود.

شرکت های کوچک تر بیمه ای به خصوص آنهایی که قراردادهای عمده و بزرگ ندارند تاثیرپذیری بیشتری ازشرایط جاری خواهند داشت زیرا قراردادهای خرد صادر نمی شود و این موضوع برروی تولید و فروش آنها تاثیر می گذارد.

این موضوع بر روی نقدینگی شرکت های بیمه ای هم تاثیر خواهد گذاشت زیرا به دلیل کاهش فعالیت های اقتصادی درآمد شرکت ها کم می شود و خیلی از افراد حق بیمه خودرا نمی پردازند زیرا بیمه در اولویت اول آنها نیست.

البته بیماری کرونا یک استثناء نیست و مانند بیماریهای دیگر در قالب قرارداد تکمیل درمان قابل پرداخت است تمامی شرکت های بیمه ای موظف به پرداخت هزینه های این بیماری هستند و این بیماری در قالب قراردادهای تکمیل درمان و عمر قابل پرداخت است و هزینه های شرکت های بیمه ای را اضافه می کند.

البته برخی کارشناسان معتقدند:  تاثیر کرونا بر روی بازار بیمه در دو هفته آینده مشخص می‌شود تاثیر شیوع ویروس کرونا بر روی فروش بیمه‌نامه‌های شرکت‌های بیمه‌ای در هفته‌های آینده مشخص می‌شود و تاکنون تاثیر محسوسی بر روی بازار نداشته است

پرداخت هزینه های درمانی کرونا از سوی شرکت های بیمه

در این رابطه مدیرکل دفتر برنامه ریزی و امور فنی بیمه مرکزی شرکت های بیمه، هزینه درمان افرادی که دارای بیمه درمان تکمیلی بوده و به بیماری کرونا مبتلا شده اند را پرداخت می کنند. حسن رضا عباسیان فر، مدیرکل دفتر برنامه ریزی و امور فنی بیمه مرکزی طی نامه ای این مهم را به شرکت های بیمه ابلاغ کرد.

بر این اساس، جبران هزینه های درمانی مربوط به بیماری کرونا با رعایت مفاد قرارداد بیمه درمان تکمیلی فی مابین، در تعهد شرکت های بیمه است.

همچنین، پرداخت غرامت بابت این بیماری برای آن دسته از بیمه شدگان بیمه های زندگی که پوشش های تکمیلی مربوط را خریداری نموده اند، تابع شرایط بیمه نامه های مذکور می باشد.

افزوده شدن پوشش «کرونا» به بیمه های عمر

همچنین برخی شرکت های بیمه نیز اعلام کردند هزینه های درمانی بیماری کرونا در بیمه‌نامه‌های عمر و تشکیل سرمایه نیز قابل پرداخت خواهد بود.

طی روزهای گذشته بیمه سامان و بیمه ایران نیزاز پوشش اضافی مختص بیماری کرونا رونمایی کردند.

این پوشش در قالب امراض خاص و در طرح‌های آسایش، ممتاز و معمولی تا سقف ۳۰ میلیون تومان از هزینه‌های درمانی بیمه شدگان را تامین خواهد کرد.

با توجه به ارتباط مستقیم شیوع بیماریهای مختلف با صنعت بیمه  از منظر پوشش های  درمانی،  توجه شرکتهای بیمه ایرانی به پراکندگی و میزان شیوع ویروس کرونا Coronaviruses ضروری به نظر می رسد.

در همین راستا شرکت سهامی بیمه ایران اعلام کرد: بیمه ‏شدگان بیمه نامه های جامع زندگی ، کودکان و نوجوانان، «زندگی مان» و «سپاس ایران» را که نسبت به دریافت پوشش تکمیلی ‏بیماری های خاص در بیمه نامه خود اقدام کرده باشند، در صورت ابتلا به بیماری کرونا تا سقف تعهدات پوشش بیمه ای ‏بیماری های خاص تحت پوشش قرار می دهد.‏

از ابتدا ورود کرونا به کشور به دلیل روابط ایران و چین قابل پیش‌بینی بود، از همان روزها هم وزارت بهداشت آموزش‌های خود را به جامعه آغاز کرد، منتها تبلیغاتی که در فضای مجازی دست به دست شد بر وسواس مردم افزوده است، اما باید توجه داشت که بیانیه‌ها و اطلاعیه‌های وزارت بهداشت در این وضعیت قابل‌اعتمادترین منبع است و مردم نیز باید آخرین وضعیت را از همین وزارت پیگیری کنند.

ورود کرونا به کشور نیز به دلیل روابط ایران و چین قابل پیش‌بینی بود، از همان روزها هم وزارت بهداشت آموزش‌های خود را به جامعه آغاز کرد، منتها تبلیغاتی که در فضای مجازی دست به دست شد بر وسواس مردم افزوده است، اما باید توجه داشت که بیانیه‌ها و اطلاعیه‌های وزارت بهداشت در این وضعیت قابل‌اعتمادترین منبع است و مردم نیز باید آخرین وضعیت را از همین وزارت پیگیری کنند. 

سلامت با سیاست معاوضه نمی‌شود. هیچ دولت و هیچ کشوری در هیچ نقطه‌ای از دنیا نه این اجازه را به خود می‌دهد و نه این کار را انجام می‌دهد که سلامت خود را با سیاست معامله کند

هر از چندگاهی ویروسی در دنیا اپیدمی می‌شود و پیش از این نیز شاهد آن بودیم که سال 2002، سارس شیوع پیدا کرد، سال 2012 شاهد شیوع مرس بودیم و حالا هم نوبت به نوول کرونا 2019 رسیده است. شیوع کرونا ویروس همراه با عید سال نوی چینی‌ها بود و سفر چینی‌ها به سراسر دنیا در شیوع سریع آن بی‌تأثیر نبود، پیشرفت شیوع این ویروس تاکنون سریع بوده و میزان آلودگی این بیماری بالاست، اما درصد مرگ و میر آن نسبت به سارس و مرس پایین و حدود 2 درصد است. 

افراد بالای 65 سال با سابقه بیماری‌های قلبی و عروقی بیش از دیگران در معرض این بیماری هستند، اما این به آن معنا نیست که جوانان نمی‌توانند به این بیماری مبتلا شوند. برخلاف سایر ویروس‌ها و بیماری‌هایی که در کشور اپیدمی شد، این‌بار شروع کار بسیار علمی و عملیات موردنظر هماهنگ و یکپارچه بود. 

ورود کرونا به کشور نیز به دلیل روابط ایران و چین قابل پیش‌بینی بود، از همان روزها هم وزارت بهداشت آموزش‌های خود را به جامعه آغاز کرد، منتها تبلیغاتی که در فضای مجازی دست به دست شد بر وسواس مردم افزوده است، اما باید توجه داشت که بیانیه‌ها و اطلاعیه‌های وزارت بهداشت در این وضعیت قابل‌اعتمادترین منبع است و مردم نیز باید آخرین وضعیت را از همین وزارت پیگیری کنند. علاوه بر آن ما شاهد هیجان‌های وحشت کادر درمانی، خصوصاً کارکنان بهداشتی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی هستیم.

طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت، پزشکان که بیماران را معاینه می‌کنند لزوماً به ماسک‌های N95 نیازی ندارند و می‌توانند با استفاده از همان ماسک جراحی و دستکش بیماران را معاینه کنند و پس از معاینه، دست‌های خود را بشویند. تماس مشکوک یعنی اینکه پزشکی بدون پوشیدن ماسک، بدون دستکش بیماری را معاینه کند و پس از معاینه نیز دست‌های خود را نشوید، عدم استفاده از ماسک N95 لزوماً به معنای تماس مشکوک با بیمار نیست. نگرش گروه‌های پزشکی نیز مانند مردم منفی است و این رویکرد در عملکرد تأثیر می‌گذارد و مانع صورت‌گرفتن عمل صحیح می‌شود. 

در نتیجه این بی‌اعتمادی مردم و چه بدنه وزارت بهداشت در مواجهه با این ویروس وحشت دارند. در حالی که به جای رواج این نگرش‌های منفی باید استانداردهای همه‌جانبه و بین‌المللی برای کنترل عفونت در بیمارستان‌ها آموزش داده شود، رسانه‌ها نیز لازم است آگاهی مستمری به مردم بدهند و نحوه رعایت نظافت شخصی را به‌طور مدام یادآوری کنند.

در شرایط کنونی تنها راهکار دولت تامین لوازم بهداشتی ارزان قیمت برای مردم و تعطیلی مراکز عمومی و کمک به درمان مبتلایان به کرونا است، هرچند این بخش در کوتاه مدت می تواند هزینه ساز باشد، اما به طور قطع بار مالی آن بسیار کمتر از همه‌گیری کرونا است، زیرا رکود ناشی از بسته شدن بازارهای داخلی، توقف صادرات و گردشگری، آسیب بیشتری در بلندت مدت برجای می گذارد.

با افزایش ترس از شیوع کرونا در ایران بسیاری از کشورهای همسایه مرز خود را با ایران بسته اند، این موضوع در دو بخش روی اقتصاد کشور اثر می گذارد؛ نخست درآمد حاصل از گردشگری را به پایین ترین سطح خود می رساند و دیگری کاهش صادرات کالا به کشورهای همسایه را رقم میزند، چراکه بر اساس آمارها بیشترین صادرات ایران در شرایط کنونی به کشورهای همسایه همچون عراق، افغانستان و ... است که مرز خود را با ایران بسته اند و این موضوع در بلندمدت می تواند به کاهش درآمد ارزی کشور منجر شود.

در کنار کاهش درآمدهای ارزی حاصل از محدود شدن صادرات و  ورود گردشگران خارجی، موضوع دیگری که اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار می دهد خانه نشین شدن ایرانی ها و توقف چرخه بازارهای خرد در داخل است، زیرا در یک هفته ی اخیر بازارهای خرده فروشی در ایران به حالت نیمه تعطیل درآمده و بسیاری از آن‌ها کسب و کار خود را تعطیل کرده اند و آن‌هایی هم که همچنان به فعالیت خود ادامه داده‌اند عملا مشتری چندانی نداشته اند، از این رو به طور کلی می توان گفت خطر رکود بازارهای عیدانه را تهدید می‌کند و در این یک هفته تنها تقاضا برای چند محصول بهداشتی، ماسک، میوه و سبزی‌های خاص افزایش یافته است که در همین مدت کمبود در برخی از این اقلام باعث تورم چند برابری شده و حتی برخی کالاها نیز در بازار نایاب شده اند.

بنابراین ادامه این روند تولید ناخالص داخلی کشور را افزایش می دهد، زیرا به دلیل توقف چرخه مبادلات کالایی در مرزها، علاوه بر اینکه درآمد ارزی افت می‌کند، بخشی از تولید نیز که نیازمند مواد اولیه خارجی است با مشکل مواجه می‌شود و شاید بدترین بخش مسئله این است که بسیاری از واحدهای صنعتی ایران قطعات و تجهیزات مورد نیاز خود را از چین وارد می‌کنند، حال دو مسئله بروز می‌کند؛ نخست اینکه ویروس کرونا بین 5 تا 9 روز روی سطح باقی می‌ماند و اگر واردات قطعات از این کشور به دلیل خطر انتقال ویروس متوقف شود چرخه تولید نیز آسیب می‌بیند و از طرف دیگر اگر واردات طبق روال گذشته بخواهد ادامه پیدا کند به دلیل کاهش درآمدهای ارزی تامین ارز مورد نیاز آن چالش برانگیز خواهد بود.

بنابراین در شرایط کنونی تنها راهکار دولت تامین لوازم بهداشتی ارزان قیمت برای مردم و تعطیلی مراکز عمومی و کمک به درمان مبتلایان به کرونا است، هرچند این بخش می تواند برای دولت هزینه ساز باشد، اما به طور قطع بار مالی آن بسیار کمتر از آن خواهد بود که این بیماری به طور کامل همه‌گیر شود که علاوه بر تلفات جانی و آسیب های روحی به جامعه می تواند اقتصاد شکنده ایران را درهم بکوبد.

کاهش اثرات منفی ویروس کرونا از طریق بازار سرمایه

این روزها نگرانی‌های در مورد انتشار ویروس کرونا در حال توسعه بوده و بیشتر دولت‌های دنیا را درگیر خود کرده است در این زمینه بازارهای مالی نیز از این بحران دور نبوده‌اند و به عنوان مثال قیمت کامودیتی‌ها تحت تاثیر این ویروس قرار گرفته‌اند.

با وجود این ابزاری که در این شرایط بحرانی می‌تواند به کمک دولت‌ها و شرکت‌های بیمه عمر بیاید و نگرانی آنها را از تعهدات ناشی از بیمه عمر بکاهد، اوراق بهادار فاجعه آمیز است.

این اوراق برای شرایط بحرانی و فاجعه آمیز همچون سیل و طوفان و انتشار بیماری واگیردار منتشر می‌شود تا شرکت متعهد بیمه عمر در شرایط رشد نرخ مرگ و میر غیرمنتظره ناکارا نشود. سازوکار انتشار این اوراق با درآمد ثابت هم به نحوی است که در شرایط بحرانی سرمایه‌گذار در این اوراق بخشی از تعهد شرکت بیمه را به بیمه‌گذار پرداخت می‌کند.

در حال حاضر اوراق قرضه درآمد ثابت که بانک جهانی(بانک بین‌الملی توسعه و ترمیم) در جولای 2017  با مشارکت بیمه اتکایی سویس با موضوع تامین اعتبار اضطراری بیماری‌های فراگیر به ارزش 320 میلیون دلار منتشر کرده است، در حال نزدیک شدن به محرک اعمال است. نحوه اعمال این محرک میزان مرگ و میر ناشی از بیماری واگیردار تحت گزارش سازمان بهداشت جهانی به کشورهای تحت پوشش پراخت می‌شود.

برای مثال برای فوت‌های بالاتر از 250 نفر تایید شده در بیش از یک کشور و در 8 کشور دیگر 20 فوت تایید شده سازمان بهداشت جهانی، سرمایه گذاران در اوراق 37.5 درصد از اصل پول خود را از دست می‌دهند.

این ابزار می‌تواند در بازار سرمایه ایران نیز وارد شود و از شرکت‌های بیمه عمر و همچنین از دارایی‌های دولت که تحت تعهد بیمه عمر کارمندای خود است، محافظت کند.

اوراق مربوط به مرگ و میر، اوراقی است که شرکت‌های بیمه عمر به منظور پوشش ریسک مرگ و میر بیش از انتظار، منتشر می‌کنند. با توجه به حجم بالای نقدینگی در جامعه و لزوم مدیریت آن با هدف کاهش سطح تورم و نیز قابلیت‌ها و ظرفیت‌های بورس اوراق بهادار، ورود این ابزارها به بازار سرمایه بسیار حیاتی و با اهمیت بوده است و با توجه به تجربیات سایر بورس‌ها پیش بینی می‌شود مورد استقبال سرمایه‌گذاران قرار بگیرد.

شرکت‏های بیمه از طریق اوراق بهادارسازی می‏توانند هزینه‏ سرمایه خود را کاهش و بازده حقوق صاحبان سهام را افزایش دهند و سایر معیارهایی که برعملکرد آنها تاثیرگذار است را بهبود می‏بخشند.

 معاملات اوراق بهادار با پشتوانه‏ی ابزارهای بیمه‏ای منجر به افزایش نقدشونگی این ابزارها می‏شود و شرکت‌ها می‏توانند شفافیت دارایی‏ها و بدهی‏های خارج از ترازنامه‏ی خود را که عموما به عدم نقدشوندگی، پیچیدگی و ابهام معروف هستند افزایش دهند.

فرآیند اوراق بهادارسازی بیمه روشی برای انتقال ریسک‏های تعهدات بیمه‏ای شرکت‏های بیمه به بازار سرمایه از طریق صدور و انتشار اوراق بهادار مالی است.

شرکت‌های بیمه‌ایی که نمی‌توانند برای آن دسته از خطراتی با شدت بالا و با احتمال پایین از ریسک‌هایشان سرمایه‌گذاری کنند می‌تواند از مزایای این اوراق بهره‌مند شوند. در نتیجه اوراق فاجعه آمیز اثر تعدیل کننده بر قیمت بیمه‌ی اتکایی و تسهیل کننده قیمت گذاری بیمه‌ی اتکایی دارد.

همچنین اوراق فاجعه‌آمیز ویژگی جذب ریسک - بازده را دارند، به‌خصوص برای سرمایه‌گذاران خبره و بزرگ صندوق‌های مشترک، مشاوران سرمایه‌گذاری، صندوق‌های پوششی و اختصاصی و بیمه‌گرها و بیمه‌گرهای اتکایی سرمایه گذاری‌ها در ریسک اوراق فاجعه آمیز در واقع ثابت شده است عملکرد بالاتر از اوراق معمولی دارد و بازدهی این اوراق نوسان کمتری از دیگر اوراق‌ها دارد

این اقدام به بیمه‌گرها این فرصت را می‌دهد که احتمال مرگ ومیر شدید را به بازار سرمایه منتقل کند. اوراق مرگ و میر یک ابزار بدهی با بازدهی بالاست که با طول عمر 3 الی 5 ساله در بازارهای جهانی در دسترس است.

این اوراق در صورت عدم وقوع مرگ و میر شدید، به سرمایه‌گذاران سود پرداخت می‌کند و همچنین در پایان عمر این اوراق، اصل مبلغ سرمایه‌گذاری شده را دریافت می‌کند و بیمه‌گران با توجه به چرخه‌ی معمول کسب و کار خود به بیمه‌شده‌های خود غرامت می‌پردازند. علاوه بر این اوراق مرگ و میر در صورت وقوع مرگ ومیر شدید به صادر کننده سود می رساند و صورت عدم وقوع حادثه به سرمایه‌گذار سود می‌رساند.

در خصوص اوراق مرگ‌ومیر مذکور لازم به ذکر است مکانیسم طراحی آن به‌گونه‌ای است که سرمایه‌گذاران در صورت پایدار بودن و کاهش یافتن نرخ مرگ‌ومیر به سود دست خواهند یافت و در صورت افزایش نرخ مرگ‌ومیر متضرر خواهند شد.

در مقابل از منظر شرکت بیمه عمر صادرکننده یاوراق در صورت پایدار بودن و یا کاهشی بودن نرخ مرگ‌ومیر می‌بایست سود سرمایه‌گذاران را پرداخت نماید و در صورت افزایش نرخ مرگ‌ومیر شرکت بیمه عمر از سود حاصل از این اوراق، ضرر ناشی از افزایش خسارت بیمه‌نامه‌های عمر را جبران می‌کند.

با همکاری نهادهای مرتبط با ابزار های نوین مالی در بازار سرمایه، شاهد توسعه ابزارهای نوین در جهت مدیریت ریسک و تنوع‌بخشی سبد سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی باشیم و بتوانیم گامی در جهت توسعه بازار سرمایه برداریم.