رقم صادرات غیر نفتی سال 90 معادل 70 درصد واردات است

خبراقتصادی: آمار تجارت خارجی 105 میلیارد دلاری در سال 90،  صادرات 43.7 میلیارد دلاری و  واردات 61.8 میلیارد  دلاری در سال گذشته نشان می دهد که سهم ارزش صادرات غیر نفتی کشور به  70 درصد میزان واردات  رسیده است.
به عبارت دیگر،  بیش از دو سوم ارزش واردات کشور از طریق ارز حاصل از صادرات غیر نفتی قابل تحقق است و میزان وابستگی تجارت خارجی و واردات کالا به ارز حاصل از نفت روبه کاهش گذاشته است.
کارشناسان دلیل رشد 28 درصدی صادرات غیر نفتی و کاهش 4 درصدی واردات در سال 90 را رشد نرخ ارز ارزیابی کرده اند که باعث گران شدن واردات و تشویق صادرکنندگان به صادرات بیشتر شده است.
در صورتی که نرخ ارز در سال های پیش رو متناسب با نرخ تورم افزایش یابد و روند کنونی خود را تداوم ببخشد، باعث خواهد شد که تعادل در تجارت خارجی و تناسب صادرات با واردات را شاهد باشیم.
واقعیت این است که بخش عمده ای از واردات کالا با نرخ ارز 1200 تومانی و کمتر از آن در سال 90 تحقق یافته است و اگر اثر نرخ ارز را بر میزان صادرات و واردات بیشتر شاهد باشیم، عملا باعث تعادل بیشتر صادرات و واردات خواهد شد.
معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک با اشاره به رشد 28 درصدی صادرات در سال 90، گفت: حجم صادرات غیر نفتی در سال 90 به 43.7 میلیارد دلار رسید.
وی افزود: حجم تجارت خارجی غیرنفتی در سال گذشته به بیش از 105 میلیارد دلار رسید. ارزش واردات نیز در سال 90 کاهش 4 درصدی داشته و در این مدت 61.8 میلیارد دلار کالا به کشور وارد شده است.
رئیس کل گمرک با اشاره به صادرات کالا به 91 کشور جهان، تحریم اقتصادی ایران را در حوزه تجارت خارجی بی‌تاثیر دانست.
 روند تجارت خارجی کشور در سال1390، به خصوص در حوزه صادرات کالاهای غیر نفتی و خدمات نشانگر عدم تأثیر تحریم‌های اقتصادی استکبار جهانی و نتیجه تلاش جهادگونه فعالان اقتصادی در سال جهاد اقتصادی است.
صادرات کالاهای غیر نفتی در سال1390 به رقم بی‌سابقۀ 43.8 میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل 28 درصد رشد را نشان می دهد. در این سال واردات کشور نیز به رقم 61.8 میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل، بیانگر کاهش 4.1 درصدی است. نکته قابل توجه اینکه صادرات غیر نفتی کشور به 160 کشور جهان و واردات کشور نیز از 153 کشور جهان صورت گرفته است که بدین ترتیب تجارت با بخش اعظمی از کشورهای جهان را نشان میدهد.
حدود 72 درصد واردات کشور را کالاهای «واسطه‌ای و مواد اولیه»، 17 درصد آن را کالاهای «سرمایه‌ای» و تنها 11 درصد را کالاهای «مصرفی» تشکیل داده است.
 
ب)  اقلام عمده و کشورهای مبدأ کالاهای وارداتی
در سال1390 برای 5,565 ردیف تعرفه‌ای واردات انجام شده و اقلام عمدة وارداتی، شامل «شمش از آهن و فولاد غیر ممزوج» به ارزش 2,382 میلیون دلار و سهم ارزشی 3.86 درصد، «برنج نیمه سفید شده» به ارزش 1,253 میلیون دلار و سهم ارزشی 2.03 درصد و «دانه ذرت دامی» به ارزش 1,234 میلیون دلار و سهم ارزشی 2.00 درصد بوده است.
عمدة واردات کشور در سال 1390 از کشورهای 1) «امارات متحده عربی» با 14.044 هزارتن و ارزش 14.285 میلیون یورو (معادل 19.708 میلیون دلار) یا 36.66 درصد سهم وزنی و 31.90 درصد سهم ارزشی، 2) «چین» با 3.190 هزار تن و ارزش 5.363 میلیون یورو (معادل 7.393 میلیون دلار) یا 8.33 درصد سهم وزنـی و 11.97 درصد سهم ارزشی، 3) «جمهوری کره» با 3,062 هزار تن و ارزش 3.444 میلیون یورو (معادل 4.744 میلیون دلار) یا 7.99 درصد سهم وزنی و 7.68 درصد سهم ارزشی، 4) «آلمان» با 727 هزار تن و ارزش 2.505 میلیون یورو (معادل 3.464 میلیون دلار) یا 1.90 درصد سهم وزنی و 5.61 درصد سهم ارزشی و 5) «ترکیه» با 1.929 هزار تن و ارزش 2.405 میلیون یورو (معادل 3,314 میلیون دلار) یا 5.04 درصد سهم وزنی و 5.36 درصد سهم ارزشی انجام گرفته است.
متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی 169,1 یورو (معادل 613,1 دلار) بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش 8.77 درصدی در یورو (معادل افزایش 13.48 درصدی در ارزش دلاری) داشته است.
نکته قابل ذکر اینکه مبدأ 72 درصد کالاهای وارداتی کشورمان قاره آسیا، 26 درصد اروپا، 1.6 درصد آمریکا و مابقی آفریقا و اقیانوسیه بوده است.



 ج) اقلام عمده و کشورهای مقصد کالاهای صادراتی
در سال 1390 برای 3,357 ردیف تعرفه ای صادرات انجام شده و اقلام عمده صادرات شامل «پروپان مایع شده» به ارزش 2,066 میلیون دلار و سهم ارزشی 6.12 درصد، «گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی -شکل مایع شده» به ارزش 1,986 میلیون دلار و سهم ارزشی 5.88 و «متانول (الکل متیلیک)» به ارزش 1.364 میلیون دلار و سهم ارزشی 4.04 درصد بوده است.
می‌شود صادرات قطعی با احتساب میعانات گازی با افزایش 10.80 درصدی در وزن و 23.66 درصدی در ارزش یورو (معادل 29.08 درصدی در ارزش دلاری) مـواجه بوده است.
عمده صادرات کشور در سال 1390 به کشورهای 1) «چین» با 25,390 هزارتن و ارزش 4,095 میلیون یورو (معادل 5.652 میلیون دلار) یا 38.19 درصد سهم وزنی و 16.73 سهم ارزشی، 2) «عراق» با 1.070 هزارتن و 3.757 میلیون یورو (معادل 5.151 میلیون دلار) یا 16.10 درصد سهم وزنی و 15.25 درصد سهم ارزشی، 3) «امارات متحدة عربی» با 4.978 هزارتن و 3.261 میلیون یورو (معادل 4.515 میلیون دلار) یا 7.49 درصـد سهم وزنی و 13.37 درصد سهم ارزشی، 4) «هند» با 5,626 هزار تن و 1.994 میلیون یورو (معادل 2,752 میلیون دلار) یا 8.46 درصد سهم وزنی و 8.15 درصد سهم ارزشی و 5) «افغانستان» با 2.911 هزارتن و 1,590 میلیون یورو (معادل 2.179 میلیون دلار) یا 4.38 درصد سهم وزنی و 6.45 درصد سهم ارزشی صورت گرفته است.
متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی 369 یورو (معادل 508 دلار) بوده که نسبت به سال گذشته، افزایش 10.37 درصدی در ارزش یورو (معادل افزایش 15.20 درصدی در ارزش دلاری) داشته است.
نکته قابل ذکر اینکه مقصد91 درصد کالاهای صادراتی کشورمان قاره آسیا، 6.5 درصد اروپا، 1.35 درصد آفریقا، 0.67 درصد آمریکا و مابقی قاره اقیانوسیه بوده است.
 د) جمع بندی و نتیجه‌گیری
بررسی روند تجارت خارجی کشور در سال 1390 نشان می‌دهد که:
1- کشور جمهوری اسلامی ایران علیرغم تحریم‌های اقتصادی، با همت و تلاش فعالان اقتصادی در سال جهاد اقتصادی، توانسته است با حدود 160 کشور جهان، مراوده تجاری (صادرات و واردات) داشته باشد.
2- بی‌تأثیر بودن تحریم های اقتصادی در تنوع کالاهای وارداتی و صادراتی نیز مشخص می‌شود، بطوریکه در  سال1390، کشور جمهوری اسلامی ایران برای 5.565 ردیف تعرفه‌ای واردات و برای 3.357 ردیف تعرفه‌ای صادرات داشته است که نشانگر تنوع کالاهای وارداتی و صادراتی است.
3- رشد 28 درصدی صادرات غیر نفتی کالاها و رسیدن رقم آن به 43.8 میلیارد دلار، نشانگر ظرفیت‌های اقتصادی کشور در عرصه تولید قابل رقابت در سطح بین‌المللی است.
4- مقایسه آمار تجارت خارجی در سال‌های 1389 و 1390 نشان می‌دهد که تراز بازرگانی غیر نفتی کشور به شدت بهبود یافته است، به نحوی که این تراز از رقم 30.5- میلیارد دلار در سال 1389 به رقم 17.9- میلیارد دلار  در سال 1390 رسیده است.
امید آن که در سال 1391 سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه داخلی، با مدیریت واردات و تقویت تولید داخلی بتوانیم سهم و نقش کشور را در عرصه تجارت بین‌المللی ارتقاء دهیم. در این راستا از هم اکنون گمرک جمهوری اسلامی ایران بسته حمایتی از تولید را با عناوین زیر در دستور کار قرار داده است:
الف) اعطای تسهیلات در پرداخت حقوق ورودی ماشین آلات، مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای وارداتی از سوی واحدهای تولیدی و سرمایه‌گذاران از طریق:
1- ترخیص کالا با اخذ ضمانت‌نامه بانکی حداقل 6 ماهه و حداکثر 11 ماهه
2- ترخیص نسیه قطعات و مواد اولیه.
ب) تسهیل و تسریع در انجام تشریفات گمرکی با هدف کاهش زمان و هزینه انجام کار برای واحدها تولیدی و سرمایه‌گذاران از طریق:
1- هدایت اظهارنامه‌های وارداتی واحدهای تولیدی به مسیرهای سبز و زرد
2- پذیرش گواهی بازرسی شرکت‌های بازرسی بین‌المللی مورد تأیید موسسه استاندارد برای ترخیص کالا
3- اولویت در ایجاد انبارهای اختصاصی برای واحدهای تولیدی
4- ایجاد سرویس ارزیابی ویژه برای واحدهای تولیدی در گمرکات اصلی کشور
5- انجام تشریفات ارزیابی در محل برای کالاهای صادراتی واحدهای تولیدی