مداخله دولت، سرنوشت امروز فرش ایرانی‌ را رقم زده است

اقتصادگردان_ محمدرضا کارگر، مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی‌تاریخی سازمان میراث‌ فرهنگی عصر امروز - چهارشنبه ۲۵ بهمن - در آئین چهل سالگی موزه ملی فرش ایران و گشایش نمایشگاه ۴۰ فرش دوره صفوی در موزه‌ی ملی فرش ایران سخن می‌گفت، اظهار کرد: در دهه ۵۰ اتفاقات خوبی در عرصه موزه‌داری کشور افتاد. موزه هنرهای معاصر، موزه فرش، موزه آبگینه، فرهنگسرای نیاوران مکان‌های موزه‌ای بودند که ایجاد شدند و افق جدیدی در عرصه موزه‌داری کشور روشن شد.

او افزود: علاوه بر موزه ملی فرش، چند سال گذشته نیز موزه فرش تخصصی در آستان قدس رضوی افتتاح شد. همچنین یک موزه تخصصی فرش حداکثر تا دو سال آینده در تبریز افتتاح می‌شود و در واقع آن نخستین موزه شخصی می‌شود که حدود ۲۰۰ تخته فرش باارزش را در این موزه به نمایش می‌گذارد تا اولین موزه شخصی فرش تأسیس شود.

مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی‌تاریخی سازمان میراث‌فرهنگی بیان کرد: کشوری که هنرش به این صورت جهان‌گیر شده و کشوری که برای مفروش کردن زمیینش این‌گونه هنرمندانه عمل می‌کند در سایر هنرها نیز همین طور است.

او افزود: امیدواریم فرهیختگانی که به موزه فرش توجه دارند در سال‌های آینده نیز به این حوزه کمک کنند. اینکه امروز فرش در جایگاه واقعی خود از نظر اقتصادی قرار ندارد، نتیجه مداخله دولت‌ها در حوزه فرش است، در نتیجه امیدواریم این هنر به‌دست فرهیختگان و مردم از نظر تجاری دوباره به اعتلای خودش برسد.

مدیریت موزه فرش را از استانی به سازمانی ارتقا دهید

حمید کارگر، رئیس مرکز ملی فرش ایران نیز در سخنان کوتاهی اظهار کرد: فرش ایرانی محبوب همه است، متأسفانه ارزش‌های فرش ایرانی را پاس نداشته‌ایم. موزه فرش ایران جایگاهی ملی دارد، در نتیجه باید به این موزه نگاهی ملی وجود داشته باشد.

او سپس خطاب به معاون میراث فرهنگی کشور گفت: معتقدم این موزه به جای این که زیر نظر اداره‌کل میراث‌فرهنگی استان تهران باشد، زیرنظر سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قرار گیرد، این موزه نباید در سطح استانی محدود شود.

توجه به دوره‌های مغفول مانده فرش

شیرین صوراسرافیل نویسنده و پژوهشگر فرش ایران نیز در سخنانی در این آیئن، از متولیانِ موزه فرش درخواست کرد تا فرصت شناسایی برخی از دوره‌های تاریخی مغفول مانده در مورد فرش ایرانی را مورد بررسی قرار دهند.

 وی افزود: موزه‌ها دریچه‌های تاریخی کشورند، به‌ویژه موزه فرش که به دلیل بار فرهنگی خاصی که فرش روی دوش خود حمل می‌کند، می‌تواند منبع اطلاعاتی گسترده‌ای باشد.

او با بیان این‌که باید دوره‌های مغفول و مظلوم مانده فرش‌های تاریخی به‌ویژه در دو دهه نخست قرن ۱۴ مورد توجه قرار گیرد، افزود: دوره‌ی قاجار یکی از دوره‌هایی است که کمترین اطلاعی از سازندگان و تولیدکنندگان فرش‌های آن دوره وجود ندارد، هر چند در تاریخ فرش ایران، بسیار درخشان است.

وی تاکید کرد: باید درِ موزه‌ها به سمت جوانان باز شود تا بتوانند داشته‌های گذشتگان در این حوزه را از نزدیک ببینند و با آن آشنا شوند.

فرش‌های موزه فرش، کودکی چهل ساله بیمار و فرتوت هستند

رضی میری، فرش‌شناس و هنرمند فرش ایرانی، نیز در سخنانی در این آئین اظهار کرد: هر چند ۴۰ سال پیش و در زمان تاسیس موزه فرش، به آینده و مقیاس‌های امروزی یک موزه توجه نمی‌شد، اما ایجاد چنین موزه‌ای در گذشته بسیار جای تقدیر دارد.

او با بیان این‌که امروز موزه‌ی فرش ایران یک کودک ۴۰ ساله است، ادامه داد: ای کاش مدیر اداره کل موزه‌ها در صحبت‌های خود اماری نیز از تعداد فرش‌های محافظت شده در طول ۴۰ سال گذشته می‌داد.

وی با بیان این‌که در طول ۴۰ سال گذشته از وضعیت انبارها و فرش‌های موزه ملی فرش ایران اطلاعات کافی دارد، اضافه کرد: می‌دانم که متاسفانه امروز این فرش‌ها در وضعیت خوبی نیستند، آن یک کودک چهل ساله فرتوت و بیمار و آزرده است.

او همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش با بیان این‌که  فرش ایرانی در خارج از کشور به ارزش مادی کمی فروخته می‌شود و ارزش معنوی ان اصلا در نظر گرفته نمی شود، خطاب به نسل جوان گفت: امروز توانمندی‌هایمان را در سایه چیزهایی می‌بینیم  که بوی از فرش ایرانی نبرده‌اند، در حالی که این فرش‌ها قرار است آینده‌ی میراث فرهنگی باشند.

*حاشیه‌ها؛

در آئین چهل سالگی موزه ملی فرش ایران، چهل فرش تاریخی از دوره‌ی معاصر در طبقه‌ی نخست موزه فرش به نمایش درآمدند، هفت تخته فرش از این تعداد به امانت از موزه‌ی ملی ایران گرفته شده و  دیگر فرش‌های دوره صفویه متعلق به موزه ملی فرش ایران هستند.

همچنین برای همزمانی این نمایشگاه، یکی از تاجران ایرانیِ فرش در آلمان، ۴۰ تخته فرش از دوره‌ی معاصر را در طبقه‌ی دوم این موزه در معرض نمایش قرار داده است، این نمایشگاه تا ۱۵ اسفند در موزه‌ی ملی فرش ایران برپاست.

با توجه به اعلام حضور علی اصغر مونسان، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در آئین گرامیداشت چهل سالگی موزه ملی فرش ایران، و حضور نیافتن وی در این مراسم، عیسی کلانتری معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان محیط‌ زیست به موزه ملی فرش ایران آمد.

یکی از مدعوین این آئین «علی دایی» بود که از زمان حضور تا ترک سالن توسط او، تقریبا بازار عکس‌های یادگاری در وسط آمفی تئاتر موزه داغ بود.

به نظر می‌رسید این مراسم دورهمی پیشکسوتان حوزه‌ی فرش ایرانی بود که باعث جمع شدن قدیمی‌های این حوزه دور یکدیگر شده بود، به گونه‌ای که در زمان برگزاری مراسم، چندین بار مجری مراسم از مدعوین دعوت می‌کرد بایستند تا دیگر افراد سالن با آن‌ها و اقداماتشان در حوزه فرش ایرانی آشنا شوند.

هر دو سالنِ نمایش این نمایشگاه از نور کمی برخوردار بود و به زحمت امکان خواندن توضیحات روی فرش‌ها وجود داشت، البته به نظر می‌رسد نور مناسب نمایش فرش‌ها به این صورت تنظیم شده بود.

همچنین در پایان این آئین برگزاری از شیرین صوراسرافیل، سیروس پرهام و سیاوش آزادی نیز با اهدای تندیس تقدیر شد.

منبع: ایسنا