افزایش صادرات فرش نیازمند ایجاد بازارهای جدید و متنوع است

اقتصادگردان_ مرتضی میری در هفتمین نشست کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران با بیان اینکه فرش دستباف به عنوان مهمترین و ماندگارترین هنر ملی ایرانیان، پدیده‌ای با سه بعد اصلی اقتصادی، فرهنگی- هنری و اجتماعی است، افزود: اقتصاد، ایجاد اشتغال، ارزش افزوده بالا، قابلیت سرمایه‌گذاری و ارز آوری بالا چهار ویژگی مهم اقتصادی فرش دستباف هستند.

 

وی اضافه کرد: نباید اشتغال در حوزه فرش دستباف در مناطقی که قالیبافی سابقه تاریخی ندارد، ایجاد شود چون این اشتباهی است که در ادوار پیشین انجام و تبدیل به یک اشتغال ناپایدار شده و پس از مدتی از میان رفت و سبب مهاجرات بیکاران به شهرها شد و همچنین این شرایط به اصالت بافت آسیب جدی وارد ‌می‌کند که سبب افت کیفی فرش ایرانی خواهد شد.

 

میری گفت: آنچه که باید مورد حمایت حاکمیت قرار گیرد حفظ و توسعه متوازن تولید و اشتغال فرش دستباف در مناطقی است که قالیبافی ریشه تاریخی دارد زیرا این مسیر هم از منظر اقتصادی و هم از منظر فرهنگی و اجتماعی و حفظ میراث ملی به صلاح نزدیک‌تر است.

 

میری به مقایسه اشتغال‌آفرینی صنعت فرش و صنعت خودرو پرداخت و گفت: صنعت فرش حدود 2.5 میلیون شغل ایجاد کرده و میزان اشتغال‌ زایی در صنعت خودرو، معادل 886 هزار نفر است. همچنین هزینه ایجاد هر یک شغل در صنعت فرش 10 میلیون تومان اما در صنعت خودرو دست‌کم 150 میلیون تومان است. در حالیکه میزان سرمایه‌گذاری دولت در صنعت خودرو، 90 درصد و در صنعت فرش صفر است.

 

وی سپس با مقایسه این دو صنعت از نظر میزان ارزآوری گفت: فرش دستباف در سال 1373 که بالاترین میزان ارزآوری آن رقم خورد، حدود دو میلیارد و 120 میلیون دلار صادرات داشت و در سال 1394 که مقارن با کمترین میزان ارزآوری آن بود، این رقم به 290 میلیون دلار رسید اما بالاترین میزان ارزآوری صنعت خودرو تاکنون حدود 300 میلیون دلار بوده است.

 

میری با اشاره به وضع صادرات فرش در دو دهه گذشته ادامه داد: آمار و ارقام دو دهه گذشته نشان ‌می‌دهد که صادرات فرش ایران در این مدت به صورت مقطعی روندی پر فراز و فرود و به صورت کلی روندی نزولی را طی کرده است. کاهش 87 درصدی صادرات فرش ایرانی طی 20 سال گذشته نشان ‌می‌دهد که سیاست‌ها و تصمیمات در این زمینه کاملا ناکارآمد و نادرست بوده است.

 

وی افزود: فرش‌هایی که به صورت امانی از انبارهای ایران به آمریکا منتقل ‌می‌شوند اجازه خروج از آمریکا به مقصد ایران را نخواهند داشت و این یکی از چالش‌ های اساسی صادرات به آمریکا پس از برجام است. هرچند که در سال 1395 صادرات فرش 24 درصد نسبت به سال 94 افزایش یافته و این ناشی از اجرایی شدن برجام است.

 

میری گفت: در دهه 70 و نیمه اول دهه 80، سه بازار اول فرش ایران یعنی سوییس، آلمان و ایتالیا بیش از 60 درصد از میزان صادرات فرش دستباف ایرانی را به خود اختصاص ‌می‌دادند اما این رقم در سالیان اخیر به حدود 40 درصد کاهش پیدا کرده است. از این امر ‌می‌توان نتیجه گرفت علاوه بر تغییراتی که به دلیل تحولات در روابط بین‌المللی ایران رخ داده است، ساختار بازار جهانی دستخوش تغییر شده است به طوری که از ثبات بازارهای اصلی کاسته شده و تنوع بازارهای هدف فزونی یافته است. به طور مثال سهم آلمان در سال 1373 معادل 40 درصد از کل صادرات فرش ایران بوده است که این رقم در سال 1395 به 12 درصد کاهش پیدا کرده است.

 

 

چالش‌های خارجی و داخلی صادرات فرش

میری سپس با اشاره به چالش‌هایی که منجر به کاهش صادرات فرش دستباف شده است، این چالش‌ها را به دو بخش خارجی و داخلی تقسیم کرد و گفت: تحریم آمریکا در سال 2010، تحریم‌های بین‌ المللی علیه ایران و بحران اقتصادی بین‌المللی از جمله موانع صادرات فرش دستباف ایرانی محسوب ‌می‌شوند.

 

وی افزود: قطع مشوق‌های صادراتی، تولید انبوه فرش ماشینی توسط نهادها به بهانه اشتغال زایی، عدم اختصاص اعتبارات لازم برای باز معرفی و تبلیغات فرش دستباف در بازارهای موجود، عدم اختصاص اعتبارات لازم برای مطالعه علمی و اصولی بازارهای جدید، قوانین مالیاتی و گمرکی، تلاش برای حذف معافیت فرش دستباف از مالیات بر ارزش افزوده بدون ایجاد زیرساخت‌های لازم و سیاستگذاری نادرست در ورود به بازارهای جدید و از بین رفتن بازارها از جمله چالش هایی است که صنعت فرش ایران با آن دست و پنجه نرم می کند.

 

میری به چالش‌های منبعث از عملکرد بخش خصوصی نیز پرداخت و گفت: فقدان ارتباط مؤثر میان بخش تولید و بخش صادرات، عدم مطالبه‌ گری مداوم از حاکمیت، عدم به‌ روز رسانی روش‌های تجاری و کاهش کیفیت به دلیل تلاش برای رقابت قیمتی از جمله چالش‌ هایی است که در این بخش مشاهده ‌می‌شود.

 

وی ادامه داد: تشکیل شورای راهبردی فرش دستباف ایران، تدوین بسته‌های حمایتی و تشویقی، اصلاح ساختار مرکز ملی فرش ایران، اختصاص اعتبارات لازم برای پروژه‌های فرهنگی-تبلیغی، حفظ معافیت فرش دستباف ایران در قانون مالیات بر ارزش افزوده، توقف اجرای ماده 14 آیین‌ نامه تبصره 3 ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم، مستثنی شدن فرش دستباف از ماده 121 آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی، حمایت از اصیل‌ بافی و مقابله با کاهش کیفیت به منظور کاهش قیمت و مطالبه‌گری مداوم از حاکمیت از جمله راهکارهایی است که ‌می‌تواند جایگاه فرش دستباف ایرانی را در بازارهای جهانی احیا کند.

 

 

فرشبافی بجای کشاورزی در دوره خشکسالی

حمیدرضا ذوالانواری عضو اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگلان فرش دستباف هم در این نشست با اشاره به اینکه شرکت متبوع او در زمینه تولید فرش، برای 3 هزار نفر اشتغال ایجاد کرده است، گفت: با توجه به اینکه خشکسالی کشور را فرا گرفته است، تولید فرش جایگزین مناسبی برای تولید کشاورزی خواهد بود. صنایع دستی در صورت رشد ‌می‌توانند از بار مالی دولت بکاهند. در عین حال رفع موانع صادرات نیز ‌می‌تواند، صنعت فرش را نجات دهد.

 

وی افزود: دولت از برزیل گوشت وارد ‌می‌کند اما برای کالاهایی مانند فرش تعرفه ترجیهی با این کشور تعریف نکرده است.

منبع : اعتماد آنلاین