تقويت 22 درصدي نرخ مبادله ريال در برابر دلار در چهارسال 96- 1392

خبراقتصادي  – محسن شمشيري: براساس انتشار شاخصهاي ماهانه اقتصادي در  تير ماه 1396 از سوي اداره آمار اقتصادي بانك مركزي، در تير ماه 1396 متوسط قيمت فروش يك دلار آمريكا و يك يورو در بـازار آزاد شـهر تهران به ترتيب 3778.1 تومان و 4374.8 تومان بود كـه نسـبت بـه مـاه قبـل بـه ترتيـب  1.1 درصـد و 3.1  درصد و در مقايسه بـا مـاه مشـابه سـال 1395 دلار 7.8 درصـد و يـورو 11.6 درصـد افـزايش داشته است. 

براين اساس، دلار در مقايسه با تورم 9.9 درصدي، به ميزان 2.1- واحد درصد كمتر رشد كرده است. اما يورو نسبت به تورم با افزايش 1.7 درصدي مواجه شده است. 

در چهارماه اول سال 96 نيز متوسط نرخ دلار 3761.7 تومان بوده كه نسبت به چهارماه مشابه سال 95 معادل 8.1 درصد و يورو 4224.7 تومان بوده كه نسبت به دوره مشابه سال قبل 7.4 درصد افزايش داشته است. 

همچنين در تيرماه 1396 متوسط قيمت فروش يك سكه تمام بهار آزادي در بازار آزاد شـهر تهـران با طرح قديم به 1 ميليون و 180 هزار و 800 تومان و با طرح جديد به 1 ميليون و 213 هزار و 600 تومان  رسيد كه در مقايسه با مـاه قبـل بـه ترتيب 0.4 درصد و نسبت به ماه مشابه سال 1395به ترتيب 8.7 درصد و 11.6 درصد افزايش نشان ميدهد

سكه طرح جديد نيز در مقايسه با تورم 9.9 درصدي اين يك سال، به ميزان 1.7 درصد افزايش داشته است اما سكه طرح قديم با 0.4- رشد كمتر همراه شده است. 

در چهارماه اول سال 96 نيز متوسط قيمت سكه طرح قديم 1 ميليون و 184 هزار و 300 تومان و طرح جديد 1 ميليون و 212 هزار و 600 تومان بوده كه نسبت به چهارماه سال 95 به ترتيب 13.9 درصد و 16.5 درصد افزايش يافته است. 

از سوي ديگر، شاخص بهاي كالاها وخدمات مصرفي در مناطق شهري ايران در تير ماه 1396 بـه عدد 266.9 رسيد كه در مقايسه با ماه قبل و ماه مشابه سال قبل بـه ترتيـب 0.1 درصـد و 9.9 درصد افزايش يافته است. شاخص بهاي كالاها وخدمات مصرفي براي استان تهران در فروردين ماه 1396 به عدد 254رسيد كه نسبت به ماه قبل و مـاه مشـابه سـال قبـل بـه ترتيـب 0.1 درصـد و 10.5رصـد افزايش يافته است 

براين اساس، نگهداري طلا و سكه و يورو در اين يك سال منتهي به تيرماه 96  به صرفه تر از نگهداري دلار بوده است و نگهداري سكه و يورو 1.7 درصد سود و نگهداري دلار 2.1- درصد زيان داشته است

اين موضوع باعث شده كه بسياري از كارشناسان بانكي و ارزي بر اين نكته تاكيد كنند كه اگرچه ارزش اسمي دلار  و يورو به مرور زمان افزايش يافته اما در سه سال اخير، در مقايسه با تورم، كمتر افزايش داشته و اين به معناي تقويت ارزش پول ملي و رابطه مبادله ريال ايران در برابر ساير ارزها بوده است. 

در مجموع واضح است كه نرخ مبادله به نفع ريال تقويت شده و با وجود تورم 67 درصدي چهارسال و چهارماه اخير، دلار 22- درصد و سكه طلا 48- درصد نسبت به تورم كمتر رشدكرده و اين موضوع باعث تقويت ريال در برابر نرخ طلا و نرخ دلار بوده است. 

در چهار سال اخير كه اثر سياست هاي انضباط مالي و كنترل تورم و ثبات بازار ارز دولت روحاني بر نرخ دلار منجر به تقويت  ارزش ريال و نرخ مبادله به نفع ريال  بوده است، شاخص تورم 66.8 درصد و نرخ دلار 44.92 درصد رشد كرده، نرخ دلار نسبت به تورم 21.8 درصد كمتر رشد داشته و اين موضوع به معناي تقويت نرخ مبادله ريال در برابر دلار يا تقويت ارزش ريال در برابر دلار به ميزان22 درصد بوده و از سوي ديگر، به معناي زيان 22 درصدي نگهداري دلار در مقايسه با تورم در چهار سال اخير است

همچنين سكه  از  1 ميليون و 60 هزار تومان  در اسفند 92 به 1 ميليون و 212 هزار و 600 تومان در تير 96 رسيده و در اين مدت 18.81 درصد رشد كرده است و لذا اگر كسي در اين مدت سكه خريداري كرده باشد در مقايسه با تورم 66.8 درصدي اين چهار سال به ميزان 48 درصد زيان حاصل از نگهداري سكه داشته است. 

بررسي روند تغيير نرخ مبادله ريال در برابر و تقويت ارزش ريال در برابر دلار با احتساب تورم، در 46 سال اخير نيز نشان مي دهد كه با روي كار آمدن دولت روحاني از سال 92 و كنترل تورم و ثبات بازار ارز، نرخ دلار روندي با ثبات داشته و در فاصله سال 92 تا فروردين 96 نرخ دلار روي هم رفته 593 تومان معادل 18.6 درصد افزايش داشته است. اين در حاليست كه شاخص تورم از اسفند 92 تا فروردين 96 معادل 65.5 درصد رشد كرده است . 

ارزش مبادله اي ريال در برابر دلار به خاطر رشد زياد نرخ دلار در سال هاي 91 و 92 كه نرخ ارز از 1204 تومان در سال 90 به 3184 تومان در سال 92 رشد كرده است، عملا منفي بوده و ارزش ريال به شدت كاهش داشته و كاهش 75 درصدي و 2.4 درصدي در سال هاي 91 و 92 به معناي افت ارزش مبادله اي ريال در برابر دلار يا كاهش ارزش ريال در سال هاي 91 و 92 است. 

اما با اثرگذاري تدريجي سياست هاي اقتصادي دولت يازدهم بر بازار ارز، كنترل تورم و انضباط مالي و پولي و ارزي، به تدريج بازار ارز با ثبات مواجه شده و ارزش مبادله ريال در برابر دلار در سال هاي 93 تا 95 تقويت شده است و ارزش ريال در سال 93 به ميزان 13.2 درصد، در سال 94 به ميزان 3.1 درصد و در سال 95 به ميزان 6.3 درصد تقويت شده است. 

همچنين با مقايسه شاخص تورم در فروردين 96 با شاخص تورم در اسفند 92 و همچنين مقايسه نرخ دلار در فروردين 96 با نرخ دلار در اسفند 92 مي توان دريافت كه نرخ دلار در اين سه سال 18.6 درصد و نرخ تورم 65.5 درصد رشد كرده است و براين اساس فاصله رشد نرخ تورم با نرخ رشد دلار نشان مي دهد كه ريال به ميزان 47 درصد در اين سه سال تقويت شده است. 

اين دو موضوع نشان مي دهد كه بهترين محل سرمايه گذاري در اين سه سال سپرده هاي بانكي بوده كه نرخ سودي بالاتر از نرخ تورم را به سپرده ها پرداخت كرده اند. 

به نظر مي رسد كه در صورت تداوم اين سياست هاي ثبات بازار ارز و كنترل نرخ تورم، بهترين محل براي سرمايه گذاري بانك ها و سپرده هاي بانكي است و در صورتي كه دولت وبانك ها براي تامين اعتبار واحدهاي اقتصادي و توليد و اشتغال از آن بهره ببرند، دستاوردهاي مناسبي مانند كاهش بيكاري و رشد سرمايه گذاري و رشد اقتصادي را در سا لهاي پيش رو شاهد خواهيم بود و بازارهاي طلا و ارز و ساير دارايي ها جذابيت زيادي براي سفته بازي و نقل و انتقال پول ندارند. 

كاهش سفته و برات فروش رفته در شهر تهران

در تير ماه 1396 حدود 3.9 ميليارد تومان سفته و برات در شهر تهران فروخته شـد كــه در مقايســه بــا مــاه قبــل 10 درصــد كاهش و نســبت بــه مــاه مشــابه ســال قبــل 11.8 درصــد افزايش يافته است 

افزايش سفته و برات واخواست شده در شهر تهران

طبـق آمـار شـعبه واخواسـت دادگسـتري اسـتان تهـران در تير مـاه 1396 معـادل 700 برگ سفته و برات به مبلغي معادل 16.33ميليارد تومان در شهر تهران واخواست شد. در اين ماه شاخصهاي تعداد و مبلغ سفته و برات واخواست شده به ترتيب بـه اعـداد 43.9 و 46.5 رسيد كه در مقايسه با ماه قبل به ترتيب 45 درصد و 34.9 درصد كاهش و نسبت بـه مـاه مشـابه سال قبل به شاخص تعداد 1.3 درصد كاهش و شاخص مبلغ  1.3درصد افزايش داشته است.

شاخص متوسط مبلغ يك برگ سفته و برات واخواست شـده در تير مـاه 1396 بـه عـدد 106 رسـيد. عـدد شـاخص مـذكور در تير مـاه 1395 معـادل 103.2 بـوده اسـت