رشد 33 درصدي ارزش تراكنش ها و سهم اندك موبايل و اينترنت
سهم 86 درصدي يازده بانك بزرگ از تراكنش هاي بانكي، ميانگين هر تراكنش خردادماه 107 هزار تومان
11 بانك ملت، پارسيان، صادرات، ملي، كشاورزي، رفاه كارگران، سامان، پاسارگاد، سپه، تجارت و رسالت بيش از 86 درصد تعداد و بيش از 82 درصد مبلغ تراكنش هاي بانكي را به خود اختصاص داده اند و 23 بانك و موسسه اعتباري ديگر تنها 13 درصد تعداد و 18 درصد سهم از مبلغ تراكنش هاي بانكي را كسب كرده اند
خبراقتصادي – محسن شمشيري: آمار شبكه شاپرك از عملكرد خرداد ماه 96 بانك هاي كشور در بخش بانكداري و پرداخت الكترونيك نشان مي دهد كه بيشترين سهم از بازار تعداد و مبلغ تراكنش هاي بانكي 34 بانك و موسسه اعتباري، متعلق به 11 بانك ملت، پارسيان، صادرات، ملي، كشاورزي، رفاه كارگران، سامان، پاسارگاد، سپه، تجارت و رسالت بوده و اين يازده بانك بيش از 86 درصد تعداد و بيش از 82 درصد مبلغ تراكنش هاي بانكي را به خود اختصاص داده اند و 23 بانك و موسسه اعتباري ديگر تنها 13 درصد تعداد و 18 درصد سهم از مبلغ تراكنش هاي بانكي را كسب كرده اند
عملكرد تعداد و مبلغ تراكنش هاي بانكي در خرداد 95 در شبكه بانكي و پرداخت كشور نشان مي دهد كه بانك هاي ملت، پارسيان، ملي، صادرات، كشاورزي، سامان، رفاه كارگران، پاسارگاد، سپه، تجارت و رسالت به ترتيب رتبه هاي اول تا يازدهم سهم از بازار تعداد تراكنش را به خود اختصاص داده اند.
بازار مبلغ تراكنش هاي بانكي نيز نشان مي دهد كه بانك هاي ملت، صادرات، ملي، كشاورزي، سپه، رفاه كارگران، تجارت، پارسيان، پاسارگاد و سامان رتبه هاي اول تا يازدهم سهم از بازار مبلغ تراكنش هاي بانكي را كسب كرده اند.
بانک ملت در تعداد سهم 32 درصدي و در مبلغ سهم 29 درصدي داشته و در صدر فهرست قرار دارد. بانك پارسيان از نظر تعداد با 8 درصد و از نظر مبلغ حدود 4 درصد سهم بازار را داشته است. بانك صادرات نيز از نظر تعداد 6.6 درصد و از نظر مبلغ بيش از 11 درصد را به خود اختصاص داده است. همچنين بانك ملي بيش از 7 درصد تعداد و بيش از 11 درصد مبلغ را كسب كرده است.
در رتبه هاي بعدي بانك كشاورزي با بيش از 6 درصد تعداد و بيش از 5 درصد مبلغ قرار دارد. همچنين بانك سامان با بيش از 5 درصد تعداد و 3 درصد مبلغ در رده هاي بعدي قرار دارد. از سوي ديگر بانك رفاه كارگران با بيش از 4 درصد تعداد بيش از 4 درصد مبلغ را به خود اختصاص داده است. سهم بانك پاسارگاد نيز با بيش از 4 درصد تعداد نزديك به 4 درصد مبلغ بوده است.
بانك سپه نيز با بيش از 4 درصد تعداد و مبلغ در جايگاه بعدي قرار دارد. همچنين بانك تجارت با بيش از 3 درصد تعداد بيش از 4 درصد مبلغ را به خود اختصاص داده و بانك رسالت نيز بيش از 3 درصد تعداد را كسب كرده است.
بانک ملت با کسب 32.23 درصد از تعداد تراکنش ها و سهم 29.88 درصدی مبلغ تراکنش ها در خرداد 96 از میان ۳۴ بانک و موسسه اعتباری مجاز در لیست بانک های پذیرنده تراکنش های بانکداری الکترونیکی در جایگاه نخست در بین تمام بانک های پذیرنده قرار گرفته است.
بانک صادرات با 11.55 درصد، بانک ملی با 11.36 درصد، بانک کشاورزی با 5.13 درصد در رتبه های دوم تا چهارم از نظر مبلغ تراکنش ها قرار دارند.
بانک پارسیان با سهم 8.05 درصدی و رتبه دوم بانک پارسیان در تعداد تراکنش های بانکی و سهم 3.95 درصدی و رتبه هشتم در مبلغ تراکنش های بانک ها و موسسات اعتباری، طی شش ماه اخیر از نظر تعداد تراکنش ها رشد 9 درصدی و از نظر مبلغ تراکنش ها رشد 10 درصدی داشته است. سهم 8.05 درصدی فعلی بانک پارسیان در تعداد تراکنش ها در مقایسه با سهم ۷,۳۹ درصدی این بانک در آذر 95 به میزان 0.66 واحد درصد افزایش یافته و در شش ماه اخیر معادل 9 درصد رشد کرده است.
بر اساس این گزارش بانک پارسیان با سهم 8.05 درصد از تعداد کل تراکنش های پرداخت بانکی رتبه دوم را به خود اختصاص داد. بانک های ملی با 7.47 درصد و بانک صادرات با 6.65 درصد و بانک کشاورزی با 6.36 درصد در رتبه های سوم تا پنجم بازار تعداد تراکنش های بانکی قرار دارند.
از نظر میزان مبلغ تراکنش ها نیز بانک پارسیان با سهم 3.95 درصد در کنار بانک پاسارگاد با 3.95 درصد در رتبه هشتم قرار دارد. براین اساس، میزان سهم بازار بانک پارسیان در مبلغ تراکنش ها نیز در شش ماه اخیر در مقایسه با سهم ۳.۵۹ درصدی و رتبه نهم در بین بانک ها و موسسات اعتباری در آذر 95 به میزان 0.36 واحد درصد معادل 10 درصد رشد کرده است.
تجارت الکترونیک پارسیان نيز در بین شرکت های صنعت پرداخت، با 13.66 درصد ازتعداد تراکنش دررتبه چهارم بعد از به پرداخت، سامان و پرشین درپرداخت الکترونیکی کارت قرار گرفته است. در بازار مبلغ تراکنش نیز با 8.82 درصد در رتبه پنجم بوده است. و به پرداخت، ایران کیش، سامان و سداد در رتبه های اول تا چهارم مبلغ تراکنش ها بوده اند. همچنین تجارت الکترونیک پارسیان در بین شرکت های صنعت پرداخت با رشد میانگین مبلغ پرداخت در ماه های اخیر مواجه شده است.
ميانگين 107 هزار توماني تراكنش
تعداد تراكنش ها در خرداد 96 نيز معادل 1288 ميليون با رقم 138.6 هزار ميليارد تومان بوده و متوسط هر رقم تراكنش 107 هزار تومان بوده است. نسبت دهك بالاترين ارقام تراكنش بانكي با درشت ترين ارقام تراكنش به پايين ترين دهك رقم تراكنش و ريزترين ارقام معادل 717 برابر بوده است كه نشان مي دهد فاصله بسياري بين ارقام تراكنش هاي بانكي وجود دارد.
در استان تهران بيش از 1 ميليون و 534 هزار كارت خوان فروشگاهي وجود داشته و بيشترين رشد در تعداد كارت خوان ها مربوط به خوزستان با 4618 عدد كارتخوان بوده است.
در حال حاضر در كشور به ازاي هر 10 هزار افراد بالاي 20 سال كشور معادل 1188 ابزار پرداخت وجود دارد يعني به ازاي هر 10 نفر يك ابزار پرداخت داريم. از اين تعداد 1117 كارت خوان فروشگاهي، 2 موبايل و 69 ابزار اينترنتي است و نشان مي دهد كه همچنان كارت خوان ها حرف اول را مي زنند و هنوز موبايل ها در ايران از رشد مورد انتظار برخوردار نيستند در حالي كه با توجه به وجود بيش از 40 ميليون گوشي تلفن همراه هوشمند در كشور، انتظار مي رود كه ابزار موبايلي جايگزين كارت خوان ها شود .
در حال حاضر 77 درصد تراكنش ها براي خريد كالا و خدمات و 17 درصد براي خريد شارژ تلفن همراه و 6.2 درصد براي مانده گيري حساب استفاده مي شود. از نظر مبلغ نيز 96 درصد مبلغ تراكنش براي خريد كالا و خدمات و 3.7 درصد براي شارژ تلفن همراه پرداخت مي شود.
در اين مدت ابزار اينترنتي 2.9 درصد و كارتخوان فروشگاه ها 88 درصد رشد كرده است اما ابزار پذيرش موبايل به دليل مشكل يواس اس دي ها و نبود بستر كافي و امن، 9.22 درصد كاهش داشته است.
رشد 33.83 درصدي ارزش تراكنش يكسال
در يكسال اخير و مقايسه خرداد 96 با خرداد 95 نشان مي دهد كه كه ارزش تراكنش ها در اين يكسال به صورت اسمي و دون محاسبه تورم 33.83 درصد بوده و با احتساب تورم رشد حقيقي تقريبا معادل 19.5 درصد بوده است.
در خرداد ماه سال جاری بالغ بر یک هزار و ۲۸۸ میلیون تراکنش با ارزش ۱۳۸۶ هزار میلیارد ریال در شبکه الکترونیک پرداخت کارت پردازش شده که نسبت به اردیبهشت ماه افزایش ۰.۳۲ درصدی در تعداد و ۴.۳۳ درصدی در ارزش ریالی داشته است.
تراکنش‌های خرداد ماه ۱۳۹۶ به نسبت ماه مشابه سال ۱۳۹۵ از نظر تعدادی ۲۷.۳۴ درصد و از نظر ریالی ۳۳.۸۳ درصد رشد داشته است اما بخشی از رشد ارزش ریالی تراکنش‌ها ناشی از تورم در مدت مورد بررسی است. از جمله سایر عوامل تاثیرگذار بر تعداد و مبلغ تراکنش‌های شاپرک، می‌توان به افزایش تعداد ابزارهای پذیرش، افزایش تعداد دارندگان کارت، افزایش تعداد کارت و افزایش میل استفاده از شیوه‌های مختلف پرداخت الکترونیکی به جای استفاده از پول فیزیکی اشاره کرد.
همچنین سه نوع ابزار پذیرش اینترنتی، ابزار پذیرش موبایلی و کارتخوان فروشگاهی توسط شاپرک پشتیبانی می‌شوند که تعداد هر یک از این ابزارها، در کنار سایر عوامل نظیر تعداد تراکنش، دسترسی و توسعه شبکه پرداخت الکترونیک کارتی را نشان خواهد داد.
در ارائه تعداد ابزارهای پذیرش، به جهت قیاس بهتر و تحلیل دقیقتر از تعداد ابزار "فعال سیستمی" استفاده شده است. در این راستا تعداد هر یک از ابزارهای پذیرش فعال سیستمی در خرداد ۱۳۹۶ در قیاس با اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ در جدول زیر ارائه شده است.
داده‌های جدول حاکی از آن است که تعداد تمامی ابزارهای پذیرش در خرداد ماه نسبت به اردیبهشت ماه رشد مثبت را تجربه کرده است که در این بین بیشترین رشد تعداد ابزار پذیرش در خرداد ماه ۱۳۹۶ مربوط به ابزار پذیرش اینترنتی است که ۵.۸۵ درصد از کل ابزارهای پذیرش فعال سیستمی شاپرک را شامل شده است.
همچنین با بررسی عملکرد هر ابزار پذیرش به لحاظ تعداد و مبلغ تراکنش‌ها مشخص شده است که کارتخوان فروشگاهی با سهم ۸۷.۸۸ درصدی، بیشترین تعداد تراکنش را در بین سایر ابزارهای پذیرش داشته است و ابزار پذیرش موبایلی و ابزار پذیرش اینترنتی به ترتیب در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
بر این اساس بیشترین سهم بازار تراکنش‌های شاپرکی در حالی در اختیار ابزار کارتخوان فروشگاهی است که عواملی از جمله وجود محدودیت انجام تراکنش بر روی ابزار پذیرش موبایلی، همچنین تعداد ابزار، فراگیر بودن، عدم نیاز به تجهیزات مکمل دیگر نظیر کامپیوتر یا گوشی موبایل را نیز می‌توان از جمله دیگر عوامل تاثیرگذار بر تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی دانست. این در حالی است که به منظور استفاده از ابزار پذیرش اینترنتی، به بستر اینترنتی امن و در استفاده از ابزار پذیرش موبایل به وجود دستگاه گوشی تلفن همراه نیاز است که امکان دارد در هنگام خرید در دسترس همگان قرار نداشته باشد. متوسط تعداد تراکنش به ازای هر یک از ابزارها به خوبی این موضوع را نشان می‌دهد.
متوسط تراکنش هر ابزار پذیرش موبایلی ۱۰.۱۸۴ تراکنش است که اختلاف قابل توجهی نسبت به متوسط تراکنش سایر ابزارها دارد. متوسط تعداد تراکنش ابزار پذیرش موبایلی به ترتیب اختلاف بیش از ۱۰.۰۹ و ۱۰.۰۰۸ واحدی با متوسط تعداد تراکنش ابزار پذیرش اینترنتی و کارتخوان فروشگاهی را دارا است. این در حالی است که به دلیل ممنوعیت‌های اعمال شده بر روی این ابزار توسط بانک مرکزی این ابزار تنها قادر به ارائه خدمت پرداخت قبض و خرید شارژ تلفن همراه بوده و ارائه سرویس‌های خرید کالا و خدمات و مانده گیری بر روی این ابزار ممنوع بوده است. به عبارت دیگر ۱۱۹ میلیون تراکنش صادر شده توسط این ابزار تنها تراکنش پرداخت قبض و خرید شارژ است که در قیاس با تعداد تراکنش پرداخت قبض و خرید شارژ سایر ابزارها اختلاف بسیار زیادی مشاهده می‌شود.
تا پایان خرداد ۱۳۹۶ متوسط مبلغ کارکرد هر ابزار پذیرش موبایلی با اختلاف زیادی نسبت به سایر ابزارهای پذیرش در رده اول جدول فوق قرار دارد که لازم به ذکر است که این متوسط تا ماه آبان در اختیار ابزار پذیرش اینترنتی قرار داشته که به دلیل افزایش تعداد این ابزار از ابتدای آذرماه، متوسط مبالغ این ابزارها به شدت کاهش یافته است.
با بررسی اطلاعات متوسط مبلغ هر تراکنش در هر یک از ابزارهای پذیرش نیز متوجه می‌شویم تراکنش‌های ابزار پذیرش موبایلی به طور متوسط کمترین ارزش ریالی را داشته و ابزار پذیرش اینترنتی از این منظر رتبه نخست را دارد.
تعداد و مبلغ تراکنش‌های ابزار کارتخوان فروشگاهی در خرداد ماه ۱۳۹۶ نسبت اردیبهشت ماه به ترتیب افزایش ۰.۰۷ و ۰.۳۹ درصدی داشته است. تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی در خرداد ماه نسبت به اردیبهشت ماه افزایش ۰.۱۸ درصدی را تجربه کرده است و این در حالی است که مبلغ تراکنش‌های این ابزار در مدت مشابه کاهش ۰.۴۳ درصدی داشته است. در بررسی تعداد و مبلغ تراکنش‌های ابزار موبایلی رشد ۰.۰۴ درصدی مبلغ تراکنش‌ها و منفی ۰.۲۵ درصدی تعداد تراکنش‌ها کاملا مشهود به نظر می‌رسد.
مبلغ تراکنش‌های ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی در خرداد ماه ۱۳۹۶ در حالی کاهش ۰.۰۹ درصدی را نسبت به خرداد ۱۳۹۵ تجربه کرده است که تعداد تراکنش‌های این ابزار در مدت مشابه نرخ رشد ۲.۸۲ درصدی را تجربه کرده است. عملکرد ابزار پذیرش اینترنتی کاملا در جهت عکس ابزار کارتخوان فروشگاهی است به نحوی که در قبال کاهش ۰.۱۲ درصدی تعداد تراکنش‌های این ابزار مبلغ تراکنش‌ها افزایش ۰.۰۵ درصدی را تجربه کرده‌اند. تعداد و مبلغ تراکنش‌های ابزار پذیرش موبایلی نیز همانند ابزار پذیرش اینترنتی با کاهش ۲.۷ درصدی در تعداد و افزایش ۰.۰۴ درصدی در مبلغ تراکنش‌ها مواجه بوده است.
