جنگ، رسواييهاي مالي و سياسي، پيروزي غيرمنتظرهها در انتخابات و همهپرسيها، خط و نشانهاي سياسي و اقتصادي در عرصه بينالملل، بركناري و كنارهگيريهاي اجباري سياستمداران و ترور از جمله تحولاتي بود كه در سال گذشته شاهدش بوديم
اقتصاد گردان - بهاره محبي: جهان در سالي كه گذشت ماهها و روزهاي پرخبري را پشت سر گذاشت. جنگ، رسواييهاي مالي و سياسي، پيروزي غيرمنتظرهها در انتخابات و همهپرسيها، خط و نشانهاي سياسي و اقتصادي در عرصه بينالملل، بركناري و كنارهگيريهاي اجباري سياستمداران و ترور از جمله تحولاتي بود كه در سال گذشته شاهدش بوديم. در اينجا برآنيم تا به برخي خبرسازترين چهرههاي سياسي جهان در 12 ماه گذشته بپردازيم:
دونالد ترامپ: ايالات متحده
نشريه تايم در پايان سال 2016 دونالد ترامپ، رييسجمهوري منتخب امريكا را شخصيت سال معرفي كرد. دليل اين انتخاب پيروزي غيرمنتظره او در انتخابات رياستجمهوري و تمام حواشيهاي اين واقعه بزرگ سياسي است، واقعهيي كه نه تنها تحولات سياسي ايالات متحده بلكه بيشتر مناسبات روابط بينالملل از تعاملات سياسي و اقتصادي گرفته تا حتي مفاهيم رايج در عرصه سياست را دستخوش تغيير كرده است. از زمان اعلام نام ترامپ به عنوان پيروز انتخابات امريكا هزاران تحليل درباره چرايي اين پيروزي منتشر شده و كارشناسان و صاحبنظران بسياري در مقام توجيه اين پديده برآمدند. ترامپ از نظر بسياري از نخبگان و سياستمداران امريكايي يك خارجي است كه كاخ سفيد را تصاحب كرده است. ترامپ همانطور كه وعده داده بود در نخستين روزهاي رياستجمهوري خود با صدور چندين دستور اجرايي به ميراث باراك اوباما حمله كرد. لغو «اوباماكر» و «خارج كردن امريكا از پيمان تجاري اقيانوس آرام» از جمله اقدامات ترامپ در روزهاي اول حضورش در كاخ سفيد بود. ترامپ همچنين با صدور فرماني جنجالي ورود شهروندان هفت كشور عمدتا مسلمان به ايالات متحده را منع كرد، فرماني كه با مخالفتهاي گستردهيي روبهرو شد و برخي ايالات از اجرا كردن آن سر باز زدند و در دادگاههاي اين كشور مسدود شد. ترامپ چندي بعد فرمان دوم مهاجرتي خود را با برخي اصلاحات صادر كرد. اما گذشته از قوانين جنجالي، آنچه ترامپ را در ماههاي گذشته خبرساز كرده درز اطلاعات محرمانه مبني بر ارتباط تيم انتخاباتي او با سفير روسيه در جريان رقابتهاي انتخاباتي بوده است. جنجالي كه در نهايت به كنارهگيري مايكل فلين مشاور امنيت ملي ترامپ منجر شد. با كنارهگيري فلين و تشديد فشارها بر دولت ترامپ براي شفافسازي ارتباط تيمش با روسيه، رابطه نه چندان گرم دولت ترامپ با رسانهها تيره و تار شد و رييسجمهوري امريكا در اقدامي نادر برخي خبرنگاران رسانههاي مطرح از جمله سيانان و نيويورك تايمز را به كنفرانس خبري كاخ سفيد راه نداد. ترامپ در مدت دو ماهي كه از عمر دولتش ميگذرد، بارها رسانهها را به دروغگويي عليه دولت خود متهم كرده است. برخي كارشناسان با هشدار نسبت به رويكرد دولت امريكا در برابر رسانهها، معتقدند كه ترامپ با جنجالسازي در تلاش براي پنهان كردن واقعيتهاي بسيار مهمتري است؛ از جمله رسوايي ارتباط تيم انتخاباتياش با روسيه كه به «روسيهگيت» شهرت يافته است. اكونوميست درباره ترامپ مينويسد: «يكي از دلايلي كه درك كامل پديده ترامپ تا اين اندازه دشوار بود اين است كه وي فاصلهيي شديد در بسياري از سطوح مختلف را يكجا به نمايش گذاشت. وي در سطح ايدئولوژي كاملا با روساي جمهور پيش از خود چه از حزب دموكرات و چه جمهوريخواه تفاوت دارد، به اين دليل كه نه چپگراست و نه راستگرا؛ در زمينه فرهنگ هم متفاوت است به اين دليل كه توانسته حكومت پر زرق و برق توانگران و طبقه كارگر را به يكديگر وصل كند؛ در زمينه حرفهگرايي با روساي جمهور پيش از خود متفاوت است به اين دليل كه به تجربه پيشين در دولت به عنوان يك عامل بازدارنده مينگرد و از نظر ادراك متفاوت است به اين دليل كه به اطلاعات به مثابه يك كالاي پلاستيكي مينگرد كه ميتواند آنها را مطابق با خواسته خود دستكاري كند.»
ترزا مي: بريتانيا
مساله جدايي بريتانيا از اتحاديه اروپا (برگزيت) را ميتوان مهمترين تحول سال گذشته بريتانيا و حتي اتحاديه اروپا خواند. «ترزا مي» كه پس از كنارهگيري ديويد كامرون سكان دولت بريتانيا را برعهده گرفته براي آغاز رسمي مذاكرات برگزيت راه بسيار دشوار را طي كرد. نمايندگان پارلمان بريتانيا هفته جاري گام نهايي را براي واگذار كردن اختيارات كامل به دولت ترزا ميبراي فعال كردن ماده 50 پيمان ليسبون و آغاز فرآيند مذاكرات رسمي براي خروج از اتحاديه اروپا با بروكسل برداشتند.
با به قدرت رسيدن ترزا مي به عنوان دومين نخستوزير زن بريتانيا، بسياري او را «مارگارت تاچري» ديگري خواندند؛ اما واقعيت است كه ترزا مي در عرصه سياست بريتانيا فاصله زيادي تا جايگاه تاچر دارد. همين چند روز پيش بود كه نيك كلگ، رهبر پيشين حزب ليبرال دموكرات و از منتقدان سرسخت برگزيت با انتقاد از خلق و خوي ناخوشايند ترزا مي و تصميمگيريهاي نادرستش در نحوه اجرايي كردن برگزيت هشدار داده كه ادامه وضع موجود ميتواند باعث سرنگوني دولت فعلي شود. ترزا مي گرچه پيش از نخستوزيري هم سياستمدار شناخته شدهيي بود اما او عمده شهرت خود را در سال گذشته مديون برگزيت است، واقعهيي كه به كابوس اتحاديه اروپا تبديل شده و مليگرايان افراطي را در كشورهاي ديگر از فرانسه گرفته تا يونان و هلند به پيروزي در انتخاباتهاي پيشرو اميدوار كرده است. اهميت برگزيت براي اروپا و جامعه بينالمللي باعث شد كه تقريبا روزانه اخباري از مامور اجرايي آن، يعني ترزا مي به گوش برسد.
مارين لوپن: فرانسه
«ترامپ اروپا» اين لقبي است كه رسانهها به مارين لوپن رهبر حزب راستگراي افراطي «جبهه ملي» فرانسه دادهاند، كسي كه مصرانه خواهان جدايي فرانسه از اتحاديه اروپا (فرگزيت) است. توجهات به مارين لوپن وقتي بيشتر شد كه دونالد ترامپ در كمال ناباوري در انتخابات رياستجمهوري امريكا به پيروزي رسيد. با پيروزي ترامپ در امريكا، كمتر كسي است كه ديگر احتمال پيروزي مارين لوپن پوپوليست را در انتخابات فرانسه دستكم بگيرد. از همين روست كه در ماههاي گذشته رسانهها توجهي خاص به لوپن داشتهاند. مارين لوپن تقريبا همان استراتژي انتخاباتي ترامپ را در پيش گرفته است. حمله به رسانهها و نهادهاي رسمي و تشكيلاتي و وعده بازگرداندن فرانسه به روزهاي خوشي كه ديگر فراموش شده است. لوپن با استفاده از چالشهاي اقتصادي امروز فرانسه مهاجران و سياستمداران حامي سياست «درهاي باز» از جمله آنگلا مركل، صدراعظم آلمان را مسوول چالشهاي اقتصادي و امنيتي امروز خوانده و از روزهاي خوش فرانسه بدون اتحاديه اروپا سخن ميگويد.
اكونوميست درباره رهبر حزب جبهه ملي فرانسه مينويسد: «مارين لوپن نمونه بارزي از تمايلهاي پوپوليستي در اروپا محسوب ميشود كه فصاحت و بلاغتش او را به رقيبي خطرناك براي ليبراليسم تبديل كرده است. مارين لوپن بهطور قطع يك ستاره تلويزيوني نيست اما يك تجارت خانوادگي را از پدرش ژان ماري لوپن به ارث برده و به همين دليل بهخوبي ميداند كه چگونه صحبت كند تا بتواند انتظارات فرانسويها از رهبران سياسي را برآورده كند.»
فرانسوا فيون: فرانسه
فرانسوا فيون، رهبر حزب محافظهكار فرانسه دقيقا مصداق سياستمداري است كه ظرف چند هفته از عرش به فرش رسيد. نخستوزير سابق فرانسه در ماههاي گذشته يكي از خبرسازترين سياستمداران جهان بوده است. فيون 63 ساله كه تا همين چند ماه پيش بخت اول پيروزي در انتخابات رياستجمهوري را داشت، متهم است كه با ايجاد مشاغل غيرواقعي از اموال عموي مبالغ كلاني به همسر و دو فرزند خود پرداخته است. بر اساس قوانين فرانسه زماني كه يك مقام مسوول به صورت قانوني تحت بازجويي قرار گيرد به اين معناست كه شواهد جدي و محكمي در ارتباط با اتهامات مطرح شده عليه او وجود دارد. نخستوزير سابق فرانسه پيشتر هرگونه اتهامي را رد كرده بود و گفته بود آنچه عليه او رخ داد يك ترور سياسي است. او همچنين گفته بود «تنها يك چيز ميتواند، مانع ادامه نامزدي من شود و آن همزماني است كه بازجويي شوم.» اگرچه كمي بعدتر و با وجود احضار قضايي براي رسيدگي به اتهامات مطرح عليه او در جمع هوادارانش در تروكادور در پاريس اعلام كرد كه از رقابتهاي انتخاباتي كنار نميكشد. با وجود اين برخي اطرافيانش از جمله سخنگو و مسوول ستاد انتخاباتي فيون از ادامه فعاليت و همراهي با او كنار كشيدند. همزمان پس از طرح اتهامات موجود عليه فيون نظرسنجيها از كاهش ميزان محبوبيت او و تغيير جايگاهش در ميان كانديداهاي انتخابات حكايت دارد.
ماتئو رنتزي: ايتاليا
شايد پس از ديويد كامرون، نخستوزير سابق بريتانيا كه پس از راي بريتانياييها مجبور به كنارهگيري از قدرت شد، ماتئو رنتزي، نخستوزير سابق ايتاليا را نيز بتوان يكي از بدشانسترين سياستمداران سال گذشته خواند. البته منتقدان رنتزي كنارهگيرياش را از قدرت بيشتر از بدشانسي به اشتباه فاحش محاسباتي او نسبت ميدهند. ماتئو رنتزي كه خود پيشنهاد اصلاح قانون اساسي ايتاليا را مطرح كرده بود يقين داشت كه موفق ميشود تا حمايت اكثريت ايتالياييها را براي اين اصلاحات جلب كند. او به قدري مطمئن بود كه پيش از همهپرسي ماه دسامبر اعلام كرد در صورت راي نياوردن اصلاح قانون اساسي از سمت خود استعفا خواهد داد و چنين نيز كرد.
با اين حال نظرسنجيهاي هفته گذشته حاكي از آن است كه با وجود شكست همهپرسي و انتقادهاي بسيار به سياستهاي اقتصادي نخستوزير سابق ايتاليا، ماتئو رنتزي شانس زيادي براي رياست دوباره بر حزب دموكراتيك ايتاليا را دارد.
خيرت ويلدرز: هلند
خيرت ويلدرز رهبر حزب راست افراطي «براي آزادي» هلند از جمله سياستمداران پوپوليستي بود كه توانست در سال گذشته با سوار شدن بر موج احساسات ضدجهاني شدن و اسلامهراسي توجه رسانههاي جهان را به خود جلب كرده و با شعارهاي مليگرايانه به مردم هلند در نظرسنجيها پيشرفت قابل ملاحظهيي داشته باشد. او بارها بهخاطر اظهارات جنجال برانگيزش درباره اسلام در رسانهها خبرساز شده است. ويلدرز وعده داده كه هلند را از چنگال بروكراسي اتحاديه اروپا رها خواهد كرد. پل ويلدرز، درباره برادرش «خيرت» به يورونيوز گفته است: «او برادر من است. من ميتوانم همزمان از ايدههاي او دور بمانم و او را دوست داشته باشم ولي او نميتواند. يا با او هستي يا نيستي.»
بسياري او را سياستمداري ميدانند كه خود را منزوي كرده است. او در آپارتماني حفاظت شده به همراه همسر مجارستانياش و بدون فرزند زندگي ميكند، تنها عضو حزب او خودش است. محافظان وي، ارتباطش با ديگران را محدود كردهاند. به گفته برادر ويلدرز او جهان بسيار كوچكي دارد: مجلس، مراسم خاص و منزل شخصي. ويلدرز در تازهترين اظهارنظر جنجالي خطاب به تركيهييهاي ساكن هلند از آنان خواسته در جنگ ديپلماتيكي كه اخيرا ميان هلند و تركيه بر سر كارزارهاي اصلاح قانون اساسي تركيه به وقوع پيوسته حامي آمستردام باشند يا اينكه اين كشور را ترك كنند.
مقامهاي هلندي در هفته گذشته مانع از سخنراني وزراي تركيهيي در حمايت از راي «آري» به اصلاح قانون اساسي شدند. اصلاحاتي كه در نهايت به افزايش قدرت رجب طيب اردوغان منجر ميشود. ناظران سياسي هشدار ميدهند كه پيروزي احتمالي خيرت ويلدرز در انتخابات هلند و پيروزي مارين لوپن، رهبر راست افراطي «جبهه ملي» در انتخابات فرانسه ميتواند به معني پايان اتحاديه اروپا و بازگشت دورهيي پرآشوب قاره سبز باشد.
رجب طيب اردوغان: تركيه
رجب طيب اردوغان را به جرات ميتوان يكي از خبرسازترين چهرههاي سالي كه گذشت، خواند. تغيير نخستوزير و اعضاي كابينه، جان به در بردن از كودتايي كه بسياري نسبت به واقعي بودن آن ترديد دارند، دستگيري گسترده مخالفان از رهبران سياسي كردها گرفته تا نظاميان سكولار به بهانه دست داشتن در كودتا، سركوب رسانههاي مستقل، حمله نظامي به شهرهاي كردنشين به اتهام دست داشتن شبهنظاميان كرد در حملات تروريستي، سرشاخ شدن با اغلب كشورهاي اروپايي و متهم كردن متحدان آنكارا به عدم حمايت آشكار از دولتش در جريان كودتا، مداخله نظامي در عراق و سوريه و متشنج شدن روابط آنكارا با همسايگان جنوبي و شمالي تركيه، متهم كردن امريكا به حمايت از تروريسم بهدليل حمايت واشنگتن از كردهاي سوريه و پافشاري بر استرداد فتحالله گولن، رهبر معنوي تركيهيي كه به صورت خودخواسته در ايالت پنسيلوانيا زندگي ميكنند از جمله اقداماتي است كه تصوير اردوغان را روزها و روزها به تيتر يك رسانههاي جهان تبديل كرد. اردوغان در چند روز پاياني سال نيز با اظهارنظرهاي جنجالي در واكنش به ممانعت مقامهاي چند كشور اروپايي از برپايي كمپينهاي حمايت از اصلاحات قانون اساسي در تركيه خبرساز شد. رييسجمهوري تركيه در تازهترين اظهارات خود مقامهاي آلماني را به نازيها تشبيه كرد و هلنديها را باقيماندههاي فاشيستها و نازيها خوانده و اين كشور را «موز فروش» خوانده است. تركيه سهشنبه رابطه ديپلماتيك خود را با هلند تعليق كرد.
ديلما روسف: برزيل
كشمكشها بر سر بركناري ديلما روسف، رييسجمهوري برزيل به اتهام فساد هم از جمله موضوعاتي بود كه تا مدتها به خبر يك اغلب رسانههاي جهان تبديل شد. روسف يكم سپتامبر (10 شهريور) با راي موافق ۶۱ سناتور در دادگاه استيضاح از مقام رياستجمهوري برزيل عزل شد و معاون او، ميشل تامر تا پايان ۲۰۱۸ جاي او را گرفت.
روسف سي و ششمين رييسجمهوري برزيل و نخستين زني بود كه اين سمت را در دست گرفت. پارلمان برزيل ۱۷ آوريل به آغاز روند استيضاح روسف به اتهام دستكاري حسابهاي دولتي راي داد. روسف بارها مخالفانش را به كودتا عليه خود متهم كرد. اتهام روسف تخلف از قوانين در برداشت از منابع مالي شركتهاي دولتي جهت تامين كمبود بودجه دولت پيش از برگزاري انتخابات رياستجمهوري در ۲۰۱۴ بود. در نهايت با راي سنا برزيل حكومت ۱۳ساله حزب چپگراي كارگران به رهبري روسف پايان يافت و سياست اين كشور به سمت گروههاي راستگرا متمايل شد.
حلب: سوريه
پاكسازي شهر حلب سوريه نيز يكي از خبرسازترين تحولات جهان در سال گذشته بود. حلب به عنوان دومين شهر بزرگ سوريه از اهميتي استراتژيك برخوردار است و كارشناسان بسياري بر اين باور بودند كه با بيرون راندن داعش و گروههاي شبهنظامي در اين شهر ورق جنگ داخلي در اين سوريه به نفع نيروهاي دولتي بشار اسد چرخشي جدي خواهد داشت. بيبيسي در اين باره نوشت: «اگر بخواهيم جنگ داخلي سوريه را دورهبندي كنيم، بيشك بازپسگيري حلب توسط نيروهاي اسد و حاميان خارجي آن از شورشيان مسلح يكي از نقاط عطف آن خواهد بود. بخش شرقي حلب كه پرجمعيتترين و به لحاظ تجاري پررونقترين شهر سوريه قبل از شروع جنگ داخلي بود، در جولاي ٢٠١٢ به دست مخالفان بشار اسد افتاد و تا دسامبر ٢٠١٦ يعني بيش از چهار سال يكي از مراكز ثقل قيام مسلحانه عليه حكومت به شمار ميرفت. تمركز مجموعه وسيع و متنوعي از گروههاي شورشي در حلب از اسلامگرايان افراطي گرفته تا نيروهاي معتدلتر مليگرا خود تا حدي گوياي اهميت استراتژيك آن در جنگ بود... بدينترتيب، جنگ اسد عليه تروريسم در سوريه به همانطور كه او بر آن پافشاري ميكند با سهولت سياسي و ديپلماتيك بيشتري در دو جبهه غربي و شرقي ادامه خواهد يافت.»
رودريگو دوترته: فيليپين
«سازمان ملل را به آتش ميكشم»، «اي حرامزاده، من به تو (اوباما) ناسزا خواهم گفت»، «تروريستهاي ابوسياف را زنده زنده ميخورم.» اين چند نمونه از اظهارات جنجالي رودريگو دوترته، رييسجمهوري جنجالي فيليپين در سال گذشته است. دوترته به واسطه اظهارات نامتعارف خود بارها مورد توجه رسانهها قرار گرفت. رييسجمهور فيليپين با افتخار خود را همرديف هيتلر خوانده و گفته است درصدد نابودي 3ميليون معتاد در فيليپين است و خيلي خوشحال ميشود كه تمام قاچاقچيان را سلاخي كند. او حتي خود را هيتلر مقايسه كرده و گفته كه «مردم فيليپين هم كسي مثل او را دارند.» دوترته در رشته حقوق تحصيل كرده و سالها به عنوان وكيل مدافع و سپس در سمت دادستان فعاليت داشت. گفته شده، او توانسته يك شبكه سياسي- مافيايي قدرتمندي را تشكيل دهد بهنحوي كه پس از كنارهگيري از سمت شهرداري داوائو، دخترش بهاين سمت رسيد و پسرش هم مقام معاونت شهردار را به دست آورد. مجلس سناي فيليپين، مشغول تحقيق در مورد قتلهاي متعدد فراقانوني است كه از زمان آغاز رياستجمهوري دوترته و در اجراي طرح مبارزه با جرايم صورت گرفته است.
پارك گئونهي: كره جنوبي
«پارك گئونهي»، رييسجمهوري سابق كره جنوبي نيز در سالي كه گذشت بارها خبرساز شد. همهچيز از افشاي چند رسوايي آغاز و در نهايت به بركنار كردن او از قدرت منتهي شد. او هفته گذشته دو روز پس از راي دادگاه قانون اساسي كره جنوبي به بركنارياش، كاخ رياستجمهوري را ترك كرد. چوي سنسيل از دوستان نزديك پارك گئونهي، متهم شده است كه با استفاده از موقعيت خود در دفتر خانم پارك، در انتصاب مشاوران رييسجمهوري اعمال نفوذ و همچنين به نفع يك موسسه غيرانتفاعي مرتبط با خود سوءاستفاده مالي كرده است. پارك گئونهي هم متهم شده كه با اين دوست قديمياش تباني كرده است. او از ماه دسامبر از وظايف و اختيارات رياستجمهوري معلق شد و نخستوزير مسووليتهايش را به عهده گرفت. پارك گئون هي نخستين رييسجمهور كرهجنوبي بود كه به شكل دموكراتيك انتخاب شد و حالا كه مصونيت قضايياش را از دست داده، ميتواند مورد پيگرد قرار گيرد. اتهامات فساد رييسجمهوري معزول چنان گسترده شد كه پاي شركتهاي بزرگ كرهيي از جمله سامسونگ نيز به آن كشيده شد.
كيم جونگ اون: كره شمالي
«آزمايشهاي موشكي و هستهيي»، تهديد همسايهها و ايالات متحده و در نهايت قتل پر سر و صداي برادر ناتني «كيم جونگ اون»، رهبر كره شمالي در مالزي از جمله تحولاتي بود كه كره شمالي را در صدر موج خبري جهان نشاند. پيونگيانگ در سالي كه گذشت با وجود تهديدها و محكوميتهاي جهاني آزمايشهاي موشكي و هستهيي متعددي داشت، اقداماتي كه حتي پكن، نزديكترين و تقريبا تنها متحد اين كشور را واداشت تا از تحريمهاي شوراي امنيت سازمان ملل عليه پيونگيانگ حمايت كند. پكن همچنين در اقدامي نادر چندين بار زبان به انتقاد از كره شمالي باز كرد و پيونگيانگ را متهم كرد كه با اقداماتش منطقه را در آستانه شرايط جنگي قرار داده است. در كنار تحركات موشكي و هستهيي، قتل «كيم جونگ نام» برادر رهبر كره شمالي با سم اعصاب وياكس در فرودگاه كوالالامپور نيز خبرساز شد. زن اندونزيايي متهم به قتل گفته كه ۴۰۰رينگيت مالزي (معادل ۹۰ دلار) دريافت كرده تا در يك برنامه دوربين مخفي ايفاي نقش كند و به صورت يك فرد در فرودگاه «روغن بچه» بمالد. با متهم شدن پيونگيانگ و سفير كره شمالي در مالزي به دست داشتن در اين قتل از سوي كوالالامپور، روابط دو كشور بهشدت متشنج شد. مالزي در نهايت سفير كره شمالي را اخراج كرد.
موصل: عراق
«حد خودت را بدان... تو در سطح من نيستي!» اين يكي از واكنشهاي رجب طيب اردوغان به مخالفتهاي حيدر العبادي، نخستوزير عراق با حضور نيروهاي تركيهيي در عمليات بزرگ مبارزه با داعش در موصل در سال گذشته بود. آزادسازي فلوجه و آغاز عمليات بزرگ موصل از مهمترين تحولات عراق و منطقه در سال گذشته بود. از آنجايي كه تركيه با دولت عمدتا شيعه حيدر عبادي روابط گرمي ندارد و مخالف شركت داشتن نيروهاي مردمي (كه عمدتا نظاميان شيعه هستند) در حمله به موصل بود، بارها تلاش كرد تا در عمليات موصل با جمعيت عمدتا سني شركت كند. تلاشهايي كه هر بار ناكام ماند. در نهايت با مخالفت سرسختانه بغداد، نيروهاي تركيهيي مجبور به عقبنشيني به پايگاه بعشيقه شده و از حضور در عمليات موصل بازماندند.
اكنون بيش از 20هفته از آغاز عمليات آزادسازي موصل ميگذرد و در اين مدت، نيروهاي عراقي موفق شدند علاوه بر بخشهاي شرقي موصل نزديك به نيمي از مناطق غربي را نيز به كنترل خود در آورند. با اين حال يكي از مهمترين مسائلي كه موصل را بارها به تيتر يك رسانههاي جهان تبديل كرده وضعيت دو ميليون جمعيت غيرنظامي ساكن در اين شهر است. به ويژه اينكه گفته ميشود نيروهاي عراقي آخرين راههاي منتهي به موصل را قطع كردهاند و تروريستها را در داخل اين شهر به محاصره كامل در آوردهاند.