سياست دوم آماده شدن براي مواجهه با آثار پيري جامعه در ايران با آسيبشناسي نقاط حساس در مقابل پيرشدن جمعيت است
اقتصاد گردان - گزارش نتايج اوليه سرشماري نشان ميدهد كه كاهش نرخ رشد در اين 5 سال نيز بهبود پيدا نكرده است. در سال 95 حدود 24درصد جمعيت در رده سني زير 14 سال هستند. همچنين 25.1درصد در رده سني 15 تا 24 سال هستند. اما رده سني 30 تا 64 سال براي نخستين بار 44.8درصد جمعيت را شامل ميشود و 6.1درصد جمعيت بيش از 65 سال سن دارند. رده سني 30 تا 64 سال در حقيقت زنگ خطر پيري در جامعه محسوب ميشود.
در سال 65 در حالي كه 45درصد جامعه زير 14 سال بودند اما 25درصد در دره سني 30 تا 64 سال بودند. سهم اين رده سني در سال 75 به 27.7 و در سال 85 به 34.3درصد رسيد.
همچنين در سال 90 سهم اين رده به 39.3 رسيد و اين نخستين بار در طول تاريخ است كه بيش از 44درصد جامعه در اين رده سني قرار دارند. واقعيت آن است كه پير شدن جامعه در كشور بحرانهاي مختلفي را در پي خواهد داشت. شايد نخستين موضوعي كه با پيرشدن جامعه ايران خود را نشان خواهد داد و در حقيقت زنگ خطر آن براي اقتصاد به صدا درخواهد آمد وضعيت صندوق تامين اجتماعي و هزينه بازنشستگان در جامعه باشد.
موضوع ديگر ميزان باروري زنان است كه كاهش چشمگيري داشته و برخلاف تصور اين روند در 5 سال اخير نيز تعديل نشده است كه در صورت ادامه روند كاهش جمعيت، اين مساله به يك بحران اجتماعي، اقتصادي امنيتي و سياسي تبديل خواهد شد.
در مقابل اين پديده دو سياست ميتوان در پيش گرفت. سياست اول تلاش براي تغيير ساختار جمعيتي و تلاش براي افزايش مواليد است. اين سياست در 5 سال اخير بهشدت مورد تاكيد مسوولان عالي كشور بوده است اما در عمل و در بهترين شرايط ميتوان انتظار اندكي تعديل در آمارهاي جمعيتي را داشت. بايد اين حقيقت را پذيرفت كه تغيير آمار جمعيتي نياز به زمان زيادي دارد و تغييرات آن به سختي صورت ميگيرد.
سياست دوم آماده شدن براي مواجهه با آثار پيري جامعه در ايران با آسيبشناسي نقاط حساس در مقابل پيرشدن جمعيت است. بسياري از مشكلات اقتصادي ناشي از پيري را ميتوان از امروز پيشبيني و حل كرد. نكته مهم ديگر آن است كه آمار و ارقام نشان ميدهد كه ما وارد مرحله نخست سالمندي شدهايم و ناگزير مراحل مختلف آن را طي خواهيم كرد اما اجراي دو سياست به صورت همزمان ميتواند هم طول دوره سالخوردگي ايران را كاهش دهد و هم آثار منفي آن را كم خواهد كرد.
نتايج اوليه سرشماري جمعيت ايران، خبر از عدم اصلاح هرم سني جمعيت ايران در 5 سال اخير ميدهد. هرم سني در حقيقت نموداري است كه به توضيح ساختار سني به تفكيك جنسيت ميپردازد. اين نمودار در طول زمان و بر اساس وضعيت فراواني هر رده سني تغيير ميكند. در زماني كه هشدارهايي مبني بر احتمال پيري جامعه ايران در چند سال بعد مطرح ميشد بسياري از كارشناسان اميدوار بودند كه وضعيت با رسيدن دهه شصتيها به سن زاد و ولد بهبود خواهد يافت. در حقيقت هميشه بعد از يك شوك به هرم جمعيتي كه با افزايش جمعيت همراه است بعد از چند سال همان نسل به سن باروري ميرسد و مشكل كاهش نرخ رشد كه پس از يك شوك جمعيتي اتفاق ميافتد تا حدي كاهش مييابد. عليايحال اين اتفاق در ساختار جمعيتي ايران رخ نداد