دو پیشنهاد جایگزین برای درآمدهای نفتی/کاهش هزینه‌های دولت ومالیات دراقتصادتولیدمحور

به هر حال با توجه به قانون برنامه پنجم توسعه، باید وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی کاهش یابد و بهترین جایگزین برای درآمدهای حاصل از نفت، یا افزایش مالیات است یا اینکه دولت درآمدهای دیگری از محل فروش دارایی‌ها داشته باشد. راه دیگر هم کاهش هزینه‌های دولت است که در مجموع دولت باید شاخه‌های درآمدی را افزایش یا هزینه‌ها را کاهش دهد.

اعداد و ارقام مربوط به صادرات محصولات غیرنفتی به‌طور شفاف در گمرک جمهوری اسلامی مشخص است و طبق چیزی که وزیر صنعت در مراسم تقدیر از صادرکنندگان برتر اعلام کرد، در ۱۱ ماه سال جاری ۳۸ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی صورت گرفته؛ این در حالی است که در سال ۸۴ به ازای هر سه واحد واردات یک واحد صادرات صورت می‌گرفت. اما نکته قابل توجه این است که باید درآمدهای نفتی و غیره به ریال تبدیل شوند و ببینیم که آیا کسری بودجه را جبران می‌کنند یا خیر؟ بعد از این می‌توان درباره میزان وابستگی به درآمدهای نفتی اظهارنظر کرد.

سال گذشته که رقم بودجه ۱۴۰ هزار میلیارد تومان بوده اما اینکه امسال چقدر می‌توانیم این رقم را کاهش دهیم، باید منتظر بود. به نظر می‌رسد بودجه امسال قدری غیرانقباضی است. اما توجه به این نکته ضروری است که قدرت مانور در بودجه غیرانقباضی زیاد نیست.

سال‌جاری، قرار بود ۶۰ هزار میلیارد تومان از بودجه از درآمدهای نفتی تامین شود. اما باید دید آیا شاخه درآمدی دولت که بیشتر روی مالیات متمرکز است، می‌تواند این رقم را جبران کند یا خیر؟ نکته قابل توجه اینجاست که برای افزایش مالیات‌ها، باید درآمدها زیاد شود و اگر درآمدها افزایش نیابد، درآمد دولت هم زیاد نخواهد شد.

فروش دارایی‌ها یکی از راهکارهای پیش روی دولت است که در کنار آن باید بخشی از سرمایه‌گذاری‌ها را نیز به بخش خصوصی واگذار کند. واگذاری بخشی از پروژه‌های نیمه‌کاره نیز به بخش خصوصی می‌تواند راهکار مناسبی باشد. چون دولت نباید در این شرایط سرمایه‌گذاری‌های جدید داشته باشد و از طرف دیگر اگر دولت پروژه‌های نیمه‌تمام را به بخش خصوصی واگذار کند، بودجه پروژه‌های عمرانی کاهش پیدا می‌کند و اگر این اتفاق بیفتد، اشتغال در کشور کاهش می‌یابد.

واقعیت این است که قدرت مانور زیادی وجود ندارد. اما یک راه جبران این موضوع این است که نرخ ارز تغییر کند و بهترین نرخ ارز حدود ۲۰۰۰ تومان است.

هر چند که تقریبا دو برابر کردن پایه ارزی کشور، موجب افزایش همه قیمت‌ها می‌شود و تورمی علاوه بر آنچه مرکز آمار و بانک مرکزی تا این لحظه اعلام کرده‌اند در پی دارد، اما باید برای این موضوع هم فکری کرد.

باید دید که درآمدهای حاصل از فروش حامل‌های انرژی می‌تواند این تورم را ایجاد کند یا خیر.

برای این موضوع کارشناسی‌های زیادی باید انجام شود و انتزاعی نمی‌توان به موضوع نگاه کرد. ولی اگر چنین چیزی اعلام شده، شاید کارشناسی‌های لازم روی آن انجام شده است.