تغيير مديران عامل بانك ها با چه هدفي دنبال مي شود؟

گروه بانك و بيمه – محسن شمشيري: اما برخي كارشناسان مي گويند كه تغييرات مديران عامل بانك ها تنها به اين شش بانك محدود نمي شود و در هفته جاري يا هفته بعد بايد منتظر تغييرات ديگري بود و البته هنوز هدف از اين تغييرات مديريتي مشخص نيست و كساني كه در اين زمينه تصميم گيري مي كنند هنوز نظري در ارتباط با اين تغييرات نداده اند كه به چه دليل و با چه هدفي اين گونه تغييرات زنجيره وار و متوالي را در نظر دارند؟
ماجراي تغييرات اخير مديريتي و مديران عامل بانك هاي كشور، با كناره گيري علی دیواندری از بانك پارسيان آغاز شد و  سایت رسمی بانک پارسیان در بهمن ماه 93 در خبري اعلام کرد: علي ديواندري که در ماه های اخیر دچار بیماری شده، پس از گذشت حدود یک سال از انتخاب وي در دي ماه 92، سرانجام ناگزیر  به کناره گیری شد.
ديواندري به رغم توصیه مکرر پزشکان معالج و صدور مرخصی استعلاجی، بنا به رعایت مصالح بانک پارسیان تلاش كرد كه به كار خود ادامه دهد تا جانشین مناسب براي مدير عامل بانك پارسيان انتخاب شود. اما سرانجام کورش پرویزیان كه قبلا مديرعامل بانك سينا بوده است، به عنوان مدیرعامل جدید بانک پارسیان انتخاب شد.
به دنبال اين تغييرات، گمانه زني براي تغيير مديرعامل بانك صادرات و بانك سينا آغاز شد. برخي خبرها حكايت از آن داشت كه احتمالا يكي از مديران بانكي دولت قبل، به بانك صادرات خواهد رفت و آقاي پيشرو نيز به عنوان مديرعامل بانك سينا انتخاب خواهد شد.
اما سرانجام اسماعيل لله گاني مديرعامل بانك قرض الحسنه مهر، براي مدير عامل بانك صادرات ايران انتخاب شد و آقای دانیالی نيز همچنان به عنوان رئیس هیات مدیره بانک صادرات ایران ابقا شد و همچنين با تصویب هیات مدیره بانک سینا، محمدرضا پیشرو به عنوان مدیرعامل این بانک انتخاب شد.
براين اساس، انتظار مي رود كه براي بانك قرض الحسنه مهر نيز در روزهاي آينده مديرعامل جديد انتخاب شود.
همچنين بعد از چند ماه تغیير وتحول در مدیریت بانك سرمايه، سرانجام مهندس خيرالله بيرانوند كه در گذشته مديريت امور استان هاي بانك صادرات ايران ومديريت در بانك شهر را در سابقه مديريتي خود دارد به عنوان مديرعامل بانك سرمايه انتخاب شد.
از سوي ديگر، علی صدقی (مدیرعامل اسبق بانک ملی) جایگزین محمدرضا نظری در بانک رفاه کارگران شد.
اما بعد از اين اخبار رسمي، برخي شنيده ها حكايت از آن دارد كه در روزهای آینده  احتمال تغییر مدیرعامل بانک ملت و جایگزینی علی رستگار عضو هیات مدیره بانک ملت به جاي او نيز وجود دارد.

اما پرسش اصلي در اين زمينه‌آن است كه دليل اين تغييرات و تحولات مديريتي چيست؟ در اين زمينه سه سناريو و پرسش تفضيلي وجود دارد كه لازم است به آن پاسخ داده شود. زيرا همان طور كه بسياري از كارشناسان در مورد عملكرد مديران بانك ها تاكيد دارند، ثبات مديريتي  موضوع بسيار اساسي و مهم در بهبود شاخص هاي پولي وبانكي و عملكرد بانك هاست و در شرايطي كه در سال هاي اخير مشكلاتي مانند فساد بانكي 3 هزار ميليارد توماني، رانت خواري ها، بدهكاران بزرگ، مطالبات معوق، رشد بدهي دولت به بانك ها و اضافه برداشت بانك ها از بانك مركزي و... ايجاد كرده است، لازم است كه مديران بانك ها در شرايطي باثبات كار كنند و در تعيين مديران عامل بانك ها و ادامه كار آنها يا تغييرات احتمالي، بايد به نظر سهامداران بانك، مشتريان، كاركنان و بازنشستگان و روند شاخص هاي پولي و بانكي و عملكرد بانك در دوره مسووليت مديران عامل و هيات مديره ها توجه شود.
براين اساس اين سه پرسش مطرح است كه
1-    آيا اين انتخاب ها براساس ملاحظات سياسي انجام مي شود و هدف مسوولان كلان اقتصادي و بانكي كشور، نوعي خانه تكاني در مديريت بانك هاست؟
2-    آيا براساس روند طبيعي و انتخاب مجمع عمومي و هيات مديره بانك ها براساس گزارش عملكرد مديران بانك ها انجام مي شود؟
3-    آيا به صورت اتفاقي و با كناره گيري مديرعامل بانك پارسيان، نوعي جابجايي در بين مديران بانك ها انجام شده است؟
در ارتباط با پرسش اول اين نكته وجود دارد كه به نظر مي رسد نوعي جابجايي در بين مديران وجود دارد و افراد جديدي به ليست مديران عامل اضافه نشده و همان افراد و مديران فعلي و قبلي جابجا شده اندو افرادي مانند پرويزيان، پيشرو، لله گاني، جابجا شده اند. لذا تا اينجاي كار نمي توان اينگونه نتيجه گرفت كه قرار است تغييرات سياسي و خانه تكاني مديريتي انجام شود. مگر آن كه در تغييرات بعدي و احتمالا بانك هاي ملي، ملت و... شاهد انتخاب افرادي جديد با نگرشي متفاوت باشيم كه قادر باشد اهداف مورد نظر مديريت كلان اقتصاد، دولت و بانك مركزي را اجرايي كند
در مورد پرسش دوم نيز بايد گفت كه اين تغييرات براساس روند طبيعي انجام نمي شود زيرا مجمع عمومي بانك ها در بهمن و اسفند نيست و اين جابجايي ها نمي تواند براساس نظر مجمع عمومي و يا روند طبيعي تغييرات هيات مديره و انتخاب مديران جديد يا براساس اراده سهامداران باشد.
كارشناسان مي گويند كه پرسش سوم محتمل تر است زيرا به دنبال تغيير مديريت بانك پارسيان، تغييرات ديگري به صورت زنجيره تغييرات اتفاق افتاد. اما نكته مهم اين است كه چرا جابجايي ها اين گونه رخ داده است. يك نفر از بانك پارسيان رفته و جاي او را مديرقبلي بانك سينا گرفت. جاي مديربانك سينا را مديرقبلي بانك صادرات گرفت و جاي مدير بانك صادرات را مدير قبلي بانك قرض الحسنه مهر گرفت و حالا بايد يك نفر به عنوان مدير بانك قرض الحسنه مهر انتخاب شود.
پرسش ديگري نيز مطرح است كه چرا از ابتدا يك نفر را براي بانك پارسيان خارج از ليست فعلي مديران بانك ها انتخاب نكردند و چرا به موضوع اساسي ضرورت ثبات مديريتي بانك ها توجه نشد؟
دراين زمينه بايد توجه داشت كه وقتي تغييري مديريتي صورت مي گيرد، تعدادي از كاركنان، سهامداران، بازنشستگان و مشتريان، با تغيير رفتار خود، نوعي مقاومت را نشان مي دهند يا تصميمات خود را تغيير مي دهند و يا صبر و انتظار را در پيش مي گيرند تا نتيجه تغييرات را ببينند و سپس اقدامات جديد را انجام دهند.
اين نوع واكنش در چند بانك، حتي اگر حداقلي باشد، با هزينه فرصت و ساير هزينه ها همراه مي شود و باعث نوعي بي ثباتي در عملكرد كاركنان و سرمايه گذاران و مشتريان مي شود.
بايد توجه داشته باشيم كه برخي بانك هاي كشور از جمله بانك صادرات، براي عبور از شرايط بحران هاي گذشته، بهبود نسبت مطالبات معوق به تسهيلات بانك ها، مذاكره با بدهكاران بزرگ و... چند سال تلاش كرده اند تا از حاشيه هاي فساد 3 هزار ميليارد توماني عبور كنند و نظر مشتريان، مسوولان اقتصادي و نمايندگان مجلس، سهامداران و كاركنان خود را بهبود بدهند و شرايطي عادي و طبيعي با بهبود شاخص هاي عملكرد بانكي را شاهد باشند. بانك صادرات موفق شد به عنوان بزرگترين بانك بورسي و خصوصي شده، از حاشيه هاي فساد 3 هزار ميليارد توماني و مشكلات آن عبور كند و شاخص نسبت مطالبات معوق به تسهيلات خود را به كمتر از 11 درصد و چند درصد كمتر از متوسط سيستم بانكي كاهش داد، سهم بانك صادرات از كل بازار بانكي را به 17 درصد افزايش داد و موفقيتي مناسب را كسب كرد. افزايش سرمايه، بهبود چهره اجتماعي بانك  با امور خيريه، كمك به مناطق محروم، افزايش تسهيلات دهي بالاتر از برنامه اعلام شده، كمك به صنايع كشور و گشايش اعتبار براي آنها و.... بخشي از اين تلاش ها بوده كه جايگاه بانك را تغيير داده است.
براين مبنا، كارشناسان اين پرسش را مطرح كرده اند كه هدف دولت، بانك مركزي، يا سازمان هاي ديگر از اين تغييرات چيست و چرا به جاي 5 تغيير زنجيره وار، يك نفر را براي مديرعاملي بانك پارسيان انتخاب نكردند و چه نيازي به اين نوع تغييرات وجود داشته است؟
این تغییرات و جابه جایی های ناگهانی یادآور روزهای مدیریتی نظام بانکی در دولت دهم بود که با واکنش وزیر اقتصاد و دارايي، مبنی بر عدم تغییر مدیریت در بانک صادرات مواجه شد تا پيشرو همچنان مدير بانك صادرات باقي بماند اما دو روز بعد مشخص شد كه قدرت تغيير دهندگان بيش از وزير اقتصاد بوده است.
شايد بتوان انتخاب مديرعامل جديد بانك سرمايه را طبيعي و لازم ارزيابي كرد زيرا به عقيده كارشناسان از آنجا كه بيرانوند شخصيتي آرام و بدون حاشيه دارد و فردی با تجربه و متخصص است، مي تواند براي فرهنگيان كشور و مجموعه اقتصادی بانک سرمایه و شرکت های وابسته به آموزش و پرورش و بخش فرهنگی کشور مفید و مثمر ثمر باشد.
اما دليل تغييرات متوالي در 5 بانك  مشخص نيست و بهتر است براي پاسخ به پرسش سهامداران، مشتريان و كاركنان اين بانك ها، تحليل و پاسخ مناسبي از سوي دولت يا بانك مركزي ارائه شود تا دليل اين تغييرات و احتمالا تغييرات بعدي مشخص شود.