سيستم بانكي با مشاركت 4 بانك كشور، با اجرای طرح گام قرار است كه تا 50 هزار ميليارد تومان تامين اعتبار براي واحدهاي توليدي انجام دهد. اين طرح از روز سه شنبه 15 بهمن 98 آغاز شده و در روز اول به ميزان 60 ميليارد تومان توسط بانك ها تامين اعتبار انجام شده است
اقتصادگردان- سيستم بانكي با مشاركت 4 بانك كشور، با اجرای طرح گام قرار است كه تا 50 هزار ميليارد تومان تامين اعتبار براي واحدهاي توليدي انجام دهد. اين طرح از روز سه شنبه 15 بهمن 98 آغاز شده و در روز اول به ميزان 60 ميليارد تومان توسط بانك ها تامين اعتبار انجام شده است.
65 درصد منابع اين طرح در اختیار واحدهای کوچک و متوسط قرار خواهد گرفت تا به حفظ و ايجاد اشتغال در اين واحدها كمك كند. لذا با توجه به ارقامي پیشبینی شده كه در مرحلهی اول از اجراي این طریق 50 هزار ميليارد تومان برای واحدهای تولیدی تامین اعتبار در نظر گرفته شود حدود 32 هزار ميليارد تومان از اين رقم به واحدهاي كوچك و متوسط تعلق خواهد گرفت.
اما در عين حال، برخي كارشناسان با توجه به تجربه تزريق منابع مالي بانك ها در دوره هاي قبلي و از جمله دولت احمدي نژاد، كه باعث انحراف قابل توجه منابع بانك ها و رشد مطالبات معوق بانك ها شده بود، نسبت به انحراف منابع بانكي در شرايط كنوني و اثر آن بر رشد نقدينگي، تورم و مطالبات معوق بانك ها و همچنين اضافه برداشت بانك ها از بانك مركزي، هشدار دادند
اين كارشناسان معتقدند كه تزريق پول به تنهايي نمي تواند موجب رونق توليد شود. زيرا در شرايطي كه بهره وري و كارايي پايين است و اثرگذاري سياست هاي پولي و مالي و ارزي كم است، نمي توان تنها با تزريق پول انتظار رونق توليد داشت. لذا تا زماني كه فضاي كسب وكار و توليد، روابط خارجي، افزايش اعتماد و اطمينان به آينده سرمايه گذاري ها، كنترل تورم و نوسان نرخ ارز و... در حد مورد انتظار تحقق نيابد، سياست تزريق پول و اعتبار نمي تواند موثر واقع شود و اختصاص بخش عمده تسهيلات بانكي به سرمايه در گردش و منفي شدن رشد اقتصاد و سرمايه گذاري، به خوبي نشان مي دهد كه رشد نقدينگي و تسهيلات بانكي در سال هاي اخير به هيچ وجه مشوق توليد، رشد اقتصادي و سرمايه گذاري نبوده است.
روز سه شنبه، در مراسم آغاز عملیات اجرایی طرح (گام گواهی اعتبار مولد) که با حضور روسای کل بانکهای ملی، ملت، تجارت و صادرات، مسوولان، معاون فناوریهای نوین و معاون نظارت بانک مرکزی و جمعی دیگر از فعالین این حوزه برگزار شد، به موضوع رونق ملی در سال جاری اشاره شد كه لازم است در حمايت از توليد و رونق توليد اقداماتي از سوي بانك ها انجام شود و مسوولان بانكي معتقدند كه اين تزريق منابع مي تواند به رونق توليد منجر شود.
سیستم بانکی از ابتدای سال تاکنون بیش از ۷۵۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات در اختیار بخشهای مختلف اقتصادی قرار داده است، از این میزان نزدیک به ۶۰ درصد برای سرمایه در گردش بنگاههای تولیدی و خدماتی اختصاص داده شده و از این سرمایه در گردش ۸۰ درصد به بخش صنعت تخفیف داده شده است.
هدف از اجرای طرح گام این است که نقدینگی مورد نیاز تولید بدون نیاز به افزایش نقدینگی در سطح جامعه تامین شود.چهار بانک ملت، ملی، تجارت و صادرات آماده اجرای این طرح هستند و بانکهای دیگر نیز اعلام آمادگی کرده و در صف قرار دارند البته این بانکها در زمینهی ال سی، داخلی و ریالی فعال بودند و این ابزار جدید به عنوان یک ابزار بازارمحور به تولید کشور رونق بیشتر خواهد داد.
ویژگی دیگر گام این است که به واحدهای واقعا مولد داده میشود به همین دلیل اسم آن گواهی اعتبار مولد است، یعنی واحدهایی میتوانند از این طرح استفاده کند که نیاز به مواد اولیه و واسطهای دارند و از فروشنده دیگری که خودش تولیدکننده است، کالاهای واسطهای خریداری میکنند. همچنين گام در بازار پول و سرمایه قابل نقد و انتقال است.
تامین اعتبار ۵۰ هزار میلیارد تومانی از طریق گام
شورای پول و اعتبار مصوب کرده است که از طریق گام ۵۰ هزار میلیارد تومان در مرحلهی اول تامین اعتبار شود، و روز اول بالغ بر ۶۰۰ میلیارد ریال تامین اعتبار صورت میگیرد که این میزان در روزهای آینده رشد خواهد داشت.بانکها پشت تامین مالی بنگاههایی که به صورت زنجیرهای تولید با یکدیگر ارتباط دارند هستند و از این طریق یکی از مهمترین مشکلات واحدهای تولیدی رفع خواهد شد.
بانکهايي میتوانند در این طرح مشارکت داشته باشند، كه از این طرح حمایت کنند زیرا اگر برای مثال بعد از ۹ ماه مشکلی پیش آمد بانک باید بتواند تامین مالی انجام دهد.
رفع مشکلات توسط ستادهای تسهیل استانی
همچنين ماده ۶۲ قانون رفع موانع تولید، به بانک مرکزی و به ستاد تسهیل استانها اختیاراتی داده است. و براساس قانون، ستاد تسهیل استانها مجازند اگر بانکی توافقی که بین تولید کنندگان و بانکها صورت گرفته است را قبول نکرد، میتواند به هیات خبرگان که منصوب رییس کل بانک مرکزی است مراجعه کنند و نظر آنها فسخالخطاب خواهد بود.
نرخ سود از مصوب بانک مرکزی بیشتر نیست
نرخ سود گام از نرخ سود مصوب بانک مرکزی بیشتر نیست، واحدهای تولید کننده تضامینی را از واحدها یا اعتباری که نزد بانکها دارند گواهی اعتبار میدهند و میتوانند آخر سال تسویه کنند اما چنانچه کسی اوایل سال گرفته است میتواند کالا بخرد یا بعد از یک ماه در بازار سرمایه به فروش برساند. حداکثر کارمزد آن نیز دو درصد است.
رضا حسین زاده مديرعامل بانک ملی در این مراسم در مورد مهمترین ویژگی طرح گام توضیح داد: با اجرای این طرح به جای اینکه پول نقد در جریان باشد، اعتبار بین شرکتها و بانکها به گردش در میآید. واحدهای تولیدی در سطح بالایی تحت پوشش قرار میگیرند بدون اینکه پولی وارد جامعه شود.
افزایش تورم یا رونق تولید؟
محمود فراهانی کارشناس بانکی طرح «گام» بانک مرکزی را ابزاری دانست که کارکرد منفی و مثبت آن به عملکرد نهادهای ذیربط بستگی دارد و با رعایت 5 اصل و ضرورت میتواند موجب رونق تولید و ایجاد توازن در بازار به ویژه در ایام عید شود.
وي در گفتوگو با برنا، با اشاره به پنج احتیاط و ضرورت لازمالاجرا در طرح گام گفت: وجود زیر ساختهای فناوری قوی، بانک اطلاعاتی جامع و آنلاین، کارگروهی برای رصد و مطالعه بازار و یک نهاد نظارتی قوی برای جلوگیری از سوءاستفادههای احتمالی، عدم تکرار تجربیات گذشته در فساد و عدم جابجایی بازارها به بهانه دریافت تسهیلات تولید از مهمترین اصولی است که در اجرای این طرح باید رعایت شود تا رونق تولید و بازارها را به دنبال داشته باشد.
او در توضیح این ضرورتها گفت: وجود یک بانک اطلاعاتی قوی از واحدهای تولیدی از آن جهت مهم است که کارخانهها یا کارگاههای تولیدی تعطیل شده، تقاضای چندین تن مواد اولیه نکنند و یا فعالان اقتصادی زمینه فعالیت خود را به این بهانه تغییر ندهند. بنابراین بانک مرکزی باید مراقبتهای لازم را داشته باشد تا زنده بودن کارگاه و محل خرید و تامین مایحتاج مشخص باشد.
فراهانی یکی از خطرات این طرح را تزریق نقدینگی 50 هزار میلیارد تومانی به صورت غیر هدفمند دانست و گفت: در ازای هر میزان نقدینگی که وارد بازار میشود، تولید کالا افزایش مییابد و اگر توازن میان این دو سمت برقرار شود، این نقدینگی تزریق شده موثر خواهد بود در غیر این صورت این نقدینگی آثار تورمی خواهد داشت.
او ادامه داد: در حقیقت بانک مرکزی باید محاسبه و مراقبت کند که با این 50 هزار میلیارد تومان در نهایت موجب افزایش کالا به میزان 300 هزار میلیارد تومان شود. در این صورت این نقدینگی موجب تورم نشده و تعادل را در بازار ایجاد میکند. همچنین باید دید بازار ما کشش تزریق 50 هزار میلیارد تومان را به یکباره دارد یا بانک مرکزی در نظر دارد تا این 50 هزار میلیارد تومان را در چند مرحله به بازار تزریق کند.
به گفته این کارشناس مسائل بانکی، بانک مرکزی فرض را بر بازار شب عید گذاشته که بازار پر رونقی است و میتواند کالاهای خود را برای شب عید تولید کند، به این ترتیب این اقدام زمینه کنترل تورم را خواهد داشت.
فراهانی اظهار کرد: همچنین باید کارگروهی برای مطالعه و رصد مداوم بخشهای مختلف بازار تشکیل شود تا این 50 هزار میلیارد تومان نقدینگی صرف تولید کالاهایی شود که تقاضا به اندازه کافی برای آنها وجود دارد و در حقیقت تسهیلات به صورت هدایت شده، پرداخت شود. این نکته مهم است که اعتبارات تزریق شده به کدام صنایع و کدام بخش تولید تزریق میشود که مثل پوشاک و ... در شب عید برای آن ها، تقاضا وجود دارد.
او افزود: همچنین این مساله مهم است که بانک مرکزی 50 هزار میلیارد تومان اوراق مالی را در چه بازههایی به بازار تزریق میکند و اگر به یکباره نباشد در راستای ابزار عملیات بازار باز میتواند، آثار مثبت داشته باشد.
این کارشناس اقتصادی گفت: برای اجرای هرچه بهتر این طرح باید زیرساخت فناوری آن نیز تقویت شود تا این نقدینگی صرف هدف شده و مورد سوء استفاده قرار نگیرد و آن اختلاس 3 هزار میلیارد تومانی، دوباره تکرار نشود.
او تاکید کرد: از آنجا که امکان فساد در جامعه ما بالاست باید زیرساختهای این طرح از جمله فاکتور و میزان تولید هم برای خریدار و هم برای فروشنده شفاف باشد.
فراهانی خاطر نشان کرد: وجود یک نهاد نظارتی قوی در فرایند اجرای این طرح ضروری است که مسیر مبدا تا مقصد هزینه کرد این اوراق رصد شود و این طرح به هدف خود برسد.
او تاکید کرد: در نهایت طرح گام یک ابزار است و میزان فایده آن بستگی به نحوه استفاده از این ابزار دارد.