تراز آب دریای خزر همچنان نزولی است

اقتصادگردان- سحر تاجبخش‌ در آیین افتتاحیه بیست و چهارمین نشست کمیته هماهنگی آب و هواشناسی دریای خزر (CASPCOM) با اشاره به اینکه بیش از پنج سال از تصویب موافقت‌نامه همکاری هواشناسی آب‌شناسی دریای خزر توسط نمایندگان دولت‌های عضو این مجموعه می‌گذرد، اظهار کرد: عزم جدی اعضای این کمیته بر تسریع در اجرای مفاد موافقت‌نامه و رسیدن به اهداف اصلی آن، برنامه یکپارچه پایش و پیش‌بینی هواشناسی آبشناسی دریای خزر است. برای رسیدن به این مهم گام‌های مهمی توسط اعضای کمیته در نشست‌های قبلی برداشته‌ شده است که شامل تعیین ماموریت و راهبرد، اهداف و ساختار برنامه و همچنین شاخص‌های کلیدی برای ارزیابی برنامه است. وی تعیین برنامه‌های عملیاتی در سطح ملی و منطقه را هدف بعدی پیش‌روی این کمیته برشمرد و ابراز امیدواری کرد: این مهم با همکاری و مشارکت همه اعضای کمیته محقق شود.

وی تصویب مقررات داخلی کمیته کسپکام که زمینه را برای تسریع در حرکت رو‌به‌رشد کمیته ایفا می‌کند و امکان مشارکت هر چه بهتر کشورهای حاشیه دریای خزر را در برنامه یکپارچه پایش و پیش‌بینی آب و هواشناسی این پهنه آبی فراهم می‌آورد، هدف دیگر برگزاری این نشست خواند. تاجبخش افزود: در چندسالی که از فعالیت‌های کمیته می‌گذرد، شاهد پیشرفت‌های روزافزون کشورهای حاشیه دریای خزر در زمینه توسعه شبکه پایش، ارایه خدمات هواشناسی آبشناسی به کاربران ساحلی و دریایی و همچنین فناوری اطلاعات در گزارش‌های ملی اعضا بودیم که این مهم را می‌توانیم از ثمرات و نتایج فعالیت‌‌های کمیته CASPCOM در ایجاد ارتباط مستمر و سازنده میان کشورهای حاشیه دریای خزر و بهره‌گیری از تجارب و فعالیت‌های صورت‌گرفته در زمینه هواشناسی آبشناسی بدانیم. تلاش ما به عنوان اعضای کمیته CASPCOM استمرار این حرکت رو به رشد در راستای اجرای برنامه یکپارچه کمیته خواهد بود. معاون وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر اینکه همچنان شاهد روند کاهشی تراز آب دریای خزر هستیم و در صورت تداوم این روند، امکان وقوع شرایط ناگوار زیست‌محیطی در مناطق ساحلی کشورهای حاشیه این دریا وجود دارد، ادامه داد: تبادل اطلاعات هواشناسی و آبشناسی بین کشورهای عضو کمیته، چندسالی است که در حال انجام است و زمینه را برای انجام فعالیت‌ها و تحقیقات مشترک بین کشورها تا حدود زیادی فراهم کرده است. این تحقیقات در زمینه‌های مختلف هواشناسی و آبشناسی قابل انجام است که می‌توان عمده‌ترین آنها را ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر دریای خزر عنوان کرد. این اثرات در حال حاضر به گونه‌ای چشمگیر بر دما، بارش و تراز آب این دریا تاثیرگذاشته و بررسی روند این تغییرات و نحوه تاثیر آن بر محیط‌زیست و ساحل‌نشینان از موضوعات مهمی است که قابل پیگیری و انجام توسط محققان این کشورها است. تاجبخش بیان کرد: این نشست در حالی برگزار می‌شود که همچنان شاهد روند کاهشی تراز آب دریای خزر هستیم و در صورت تداوم این روند، امکان وقوع شرایط ناگوار زیست‌محیطی در مناطق ساحلی کشورهای حاشیه این دریا وجود دارد. تسریع در تهیه، تصویب و اجرای برنامه یکپارچه پایش و پیش‌بینی وضعیت هواشناسی آبشناسی دریای خزر می‌تواند به عنوان گامی مهم در زمینه شناخت عوامل موثر در این پدیده و ارایه راهکارهای مناسب برای تصمیم‌گیران در سطح ملی و منطقه‌ای قلمداد شود.

وی یادآور شد: دریای خزر به عنوان یک آبراه مهم و حیاتی در زمینه تبادلات تجاری بین کشورهای عضو شناخته شده و بخش عمده‌ای از خدمات سازمان‌های هواشناسی آبشناسی کشورهای عضو به ارایه خدمات به ناوگان حمل و نقل دریایی اختصاص دارد.

به گفته رییس سازمان هواشناسی کشور، یکی از اهداف اصلی کمیته ارتقای زیرساخت‌های لازم برای ارتقای کمی و کیفی خدمات ارایه‌شده به این شناورها بوده و در این راه سعی بر این است که از همه امکانات موجود در کشورهای عضو برای پوشش کامل دریای خزر استفاده شود. علاوه بر این یکی از برنامه‌های توسعه شبکه پایش، استفاده از ناوگان تجاری کشورهای عضو برای مشارکت در برنامه دیدبانی داوطلبانه کشتی‌ها (VOS) است و سعی خواهد شد تا از این بستر برای تسریع در رسیدن به اهداف برنامه کمیته در بخش پایش استفاده بهینه به عمل آید.

وی افزود: فعالیت‌های اکتشاف و استخراج نفت در بخش‌های مختلف دریای خزر از دیرباز وجود داشته و در سال‌های اخیر دامنه این فعالیت‌ها گسترش چشمگیری داشته است. حضور گسترده شرکت‌های نفتی در دریای خزر و تاسیس سکوهای استخراج و اکتشاف در بخش‌های مختلف این دریا، نیاز این صنعت را به دریافت خدمات تخصصی هواشناسی آبشناسی، از پایش و پیش‌بینی شرایط دریا تا انجام مطالعات در زمینه طراحی سازه‌های فراساحل، افزایش داده است. این امر مستلزم سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های پایش و پیش‌بینی هواشناسی آبشناسی در دریای خزر بوده و شرکت‌های نفتی به عنوان یک از حامیان برنامه‌های کمیته CASPCOM، می‌توانند نقش مهمی را در رسیدن به اهداف اصلی کمیته ایفا نمایند.

رییس سازمان هواشناسی گفت: یکی از معاهده‌های امضا  شده میان کشورهای حاشیه دریای خزر، کنوانسیون زیست محیطی تهران است که مسائل مربوط به محیط زیست دریایی و مناطق ساحلی این دریا را مورد بررسی قرار می‌دهد. با توجه به حساسیت بالای دریای خزر به آلودگی و پایین بودن توان خود پالایندگی این دریا، همکاری با این کنوانسیون در دستور کار کمیته قرار داشته و تفاهم نامه‌ای نیز در این زمینه به امضا رسیده است. موارد همکاری بین این دو نهاد منطقه‌ای، تهیه داده‌های مورد نیاز هواشناسی آبشناسی برای کمک به ارزیابی‌های زیست محیطی و همچنین تحقیقات مشترک در زمینه انتقال آلاینده‌ها و ارزیابی اثرات آن خواهد بود.