نسبت تسهيلات بانك ها براي اولين بار به زير 80 درصد رسيد

اقتصادگردان-محسن شمشيري
نسبت تسهيلات بانك ها به سپرده بعد از كسر سپرده قانوني كه در سال هاي اخير همواره بالاي 80 درصد بوده در مرداد 98 براي اولين بار به زير 80 درصد رسيد و عدد 79.3 درصد را ثبت كرده است
به گزارش اقتصادگردان، در مرداد 98، نسبت تسهيلات به سپرده ها بعد از کسر سپرده قانونی در كل بانك ها و موسسات اعتباري كشور به   79.3 درصد رسيده كه نسبت به پایان مردادماه 1397 و پایان اسفند 1397 ،به ترتیب 4.9 و 2 واحد درصد کاهش نشان میدهد. اين كاهش نشان دهنده تمايل بيشتر بانك ها به نگهداري پول در شعب بانك ها و پرداخت كمتر تسهيلات از محل سپرده ها بوده است  كه براي اولين بار در سال هاي اخير به زير 80 درصد رسيده است.
 نسبت مذکور در استان تهران 93.2 درصد بوده و نشان مي دهد كه همچنان تمايل به پرداخت تسهيلات و وام در استان تهران بالاست و تهران با وجود سهم 54 درصدي از كل سپرده بانك ها، به ميزان 64 درصد كل تسهيلات بانك هاي كشور را به خود اختصاص داده است.
براين اساس، از 2263 ميليارد تومان سپرده، به ميزان 234 هزار ميليارد تومان سپرده قانوني بوده و به ميزان 421 هزار ميليارد تومان تحت عنوان سياست سقف اعتباري يا نقدينگي مورد نياز شعب بانك ها در نظر گرفته شده است و با كسر 654 هزار ميليارد تومان از سپرده ها بابت سپرده قانوني و نقدينگي مورد نياز بانك ها، به ميزان 1608 هزار ميليارد تومان تسهيلات پرداخت شده است.
يعني 28.9 درصد سپرده ها بابت سپرده قانوني و نقدينگي مورد نياز در نظر گرفته شده است. كه به ميزان 234 هزار ميليارد تومان يا 10.34 درصد براي سپرده قانوني و به ميزان 421 هزار ميليارد تومان يا 18.6 درصد سپرده ها به عنوان نقدينگي مورد نياز يا سقف اعتباري در نظر گرفته شده است.  

در مرداد 98 مانده کل سپرده ها بالغ بر 2263 هزار میلیارد تومان شده است که نسبت به مقطع مشابه  سال قبل 486 هزار میلیارد تومان  27.4 درصد و نسبت به پایان سال قبل معادل 195 هزار میلیارد تومان 9.5 درصد افزایش نشان میدهد.  بیشترین مبلغ سپرده ها مربوط به استان تهران با مانده 1222 هزار میلیارد تومان و کمترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه و بویر احمد میباشد.
 مانده کل تسهيلات بالغ بر 1608 هزار میلیارد تومان میباشد که نسبت به مقطع مشابه سال قبل 270 هزار میلیارد تومان  20.2 درصد  و نسبت به پایان سال قبل 100 هزار میلیارد ریال 6.6 درصد افزایش داشته است.
ميزان سپرده ها در بانك
بر اساس آمار بانك مركزي از مجموع 2029 هزار ميليارد تومان بعد از كسر قانوني ميزان 421 هزار ميليارد تومان (19 درصد) مانده سپرده قانونی در بانك ها باقی مانده كه نسبت به عدد 377 هزار ميليارد تومان تيرماه 98 نيز رشد قابل توجهي داشته است و به عنوان نقدینگی در دسترس بانک ها یا سیاست سقف اعتباری مورد استفاده قرار گرفته تا به محض مراجعه مشتریان، بانک ها قادر به پرداخت مبلغ مورد نظر مشتریان خود باشند.
همچنين از رقم 2263 هزار ميليارد تومان سپرده به ميزان 234 هزار ميليارد تومان سپرده قانوني معادل 10.34 درصد كل سپرده ها بوده است. از سوي ديگر، 421 هزار ميليارد تومان معادل 18.6 درصد كل سپرده ها، نقدينگي موجود در شعب يا سقف اعتباري بوده است. اين رقم معادل 20.74 درصد سپرده بعد از كسر سپرده قانوني است. يعني بانك ها حدود 21 درصد سپرده در اختيار خود را در شعب نگه داشته و تسهيلات نداده اند.
در مجموع 655 هزار ميليارد تومان سپرده يا به صورت سپرده قانوني و يا به صورت نقدينگي موجود در شعب به عنوان سياست سقف اعتباري بدون استفاده مانده و تسهيلات داده نشده است و اين رقم معادل 28.94 درصد كل سپرده هاي بانكي است.
روزي 1334 ميليارد تومان به سپرده ها اضافه شد
در يكسال گذشته منتهی به مرداد ماه 98، به صورت ميانگين روزانه 1334 ميليارد تومان بر ميزان سپرده هاي بانکی كشور افزوده شده است، همچنين طي یک سال اخير ميزان تسهيلات به صورت ميانگين روزانه 740 ميليارد تومان افزوده شده است البته رقم افزايش روزانه تسهيلات نسبت به تيرماه كه حدود 770 ميليارد تومان بوده و يا نسبت به سا لهاي قبل كمتر شده اما همچنان خلق پول و رشد نقدینگی در بانک ها و اقتصاد کشور با شدت ادامه دارد و این موضوع نشان می دهد که بانک ها و اقتصاد ایران برای پوشش دادن بهره وری پایین نیروی کار و سرمایه، تامین سرمایه در گردش بنگاه ها و روی پا ماندن واحدهای اقتصادی حتی در شرایط رشد منفی اقتصاد، به تزریق دائمی نقدینگی نیاز دارد و این خلق پول و تزریق نقدینگی که متاثر از رشد بدهی دولت، بدهی بانک ها به بانک مرکزی  و  مطالبات معوق و نیاز فعالان اقتصادی به پول بیشتر است، موجب شده که نقدینگی هر روز به میزان 1300 میلیارد تومان اضافه شود و اين موضوع مي تواند عامل رشد تورم و قيمت ها باشد.
در مرداد ماه 98، مانده کل سپرده ها در شبکه بانکی و موسسات اعتباری کشور، بالغ بر 2263 هزار میلیارد تومان شده است که نسبت به مقطع مشابه سال قبل 487هزار میلیارد تومان (27.4) و نسبت به پایان سال قبل معادل 195 هزار میلیارد تومان ( 9.5 درصد) افزایش نشان میدهد. بیشترین مبلغ سپرده ها مربوط به استان تهران با مانده 1222 هزار میلیارد تومان با سهم 54 درصد از مجموع كل سپرده هاي كشور بوده است.  کمترین مبلغ مربوط به استان کهگیلویه و بویر احمد معادل 6070 میلیارد تومان معادل 2 دهم درصد از مجموع كل سپرده ها می باشد.
مانده کل تسهیلات بانک ها نیز  بالغ بر 1608 هزار میلیارد تومان می باشد که نسبت به مقطع مشابه سال 270 هزار ميليارد تومان (20.2 درصد) و نسبت به پايان سال قبل 100 هزار ميليارد تومان (6.6 درصد) افزايش يافته است. بيشترين مبلغ تسهيلات مربوط به استان تهران با مانده 1030 هزار ميليارد تومان (64 درصد) و كمترين مبلغ به استان كهگيلويه بوير احمد معادل 5680 ميليارد تومان (3 دهم درصد) مي باشد

نسبت تسهیلات 79 درصدی
نسبت تسهيلات به سپرده ها بعد از كسر سپرده قانوني 79.3 درصد مي باشد كه نسبت به پايان تيرماه  98 كاهش 1 درصدي داشته و نسب به پايان اسفند نيز معادل2 درصد كمتر شده اس و نسبت به پايان مرداد 97 نيز معادل 4.9 درصد كاهش نشان مي دهد. . اين موضوع نشان مي دهد كه در 5 ماه اول سال 98 و به خصوص در مرداد ماه تحول قابل توجهي در نوع تسهيلات دهي بانك ها رخ داده و بانك ها تصميم گرفته اند كه نقدينگي بيشتري را در شعب خود نگهداري كنند.

سهم 64 درصدی تهران از تسهیلات
ميزان كل سپرده هاي استان تهران 1222 هزار ميليارد تومان و ميزان تسهيلات 1030 هزار ميليارد تومان مي باشد كه سهم تهران در ميزان سپرده كل كشور 54 درصد است و سهم تهران از ميزان تسهيلات كشور 64.8 درصد بوده كه نشان مي دهد 10 درصد سهم تسهيلات دريافتي اعم از جاري و غيرجاري بيشتر از سهم اين استان درمجموع كل سپرده هاي كشور است و بانك ها به خصوص در مقطع دی 96 تاکنون تمايل بيشتري به پرداخت تسهيلات در تهران داشته اند.
نسبت تسهیلات در برخی استان ها مانند تهران که 96 درصد بوده بسیار بالاتر از میانگین کشوری 79 درصدی است و در تهران نسبت تسهیلات 15 درصد بالاتر از میانگین کشوری بوده است به عبارت دیگر، بانک های استان تهران تنها 4 درصد سپرده ها را برای نقدینگی مورد نیاز شعب یا سیاست سقف اعتباری نگه داشته اند و تمایل به پرداخت تسهیلات بیشتری داشته اند. اما نسبت تسهیلات در فارس، خوزستان و البرز پایین تر از 50 درصد سپرده ها بوده است.  

کهگيلويه وبويراحمد در صدر استفاده از ميزان تسهيلات نسبت به سپرده ها بعد از كسر قانوني بوده و حدود 104 درصد سپرده ها بعد از کسر سپرده قانونی را تسهیلات داده است که البته دلیل آن برخوردار نبودن از منابع بانکی و سپرده ها در این استان است.
با توجه به میانگین 81درصدي  نسبت تسهیلات به سپرده‌ها در کل کشور، آمارها نشان می‌دهد يازده استان در كشور بيش از مجموع ميانگين كشوري از ميزان تسهيلات نسبت سپرده ها بعد از كسر قانوني استفاده كرده اند. بر اين اساس استان كهگيلويه و بوير احمد با نزديك به 104 درصد استفاده از تسهيلات نسبت به سپرده ها بعد از كسر قانوني در صدر استان هاي كشور قرار دارد. همچنين خراسان شمالي با 98 درصد، تهران و ايلام با 96.3، چهارمحال بختياري 89.6 درصد،  سمنان 89 درصد، لرستان 86.8 درصد، زنجان 86.6 درصد، كرمانشاه 82 درصد و اردبيل 81.8 درصد از تسهيلات به سپرده ها پس از كسر قانوني استفاده كرده اند.
همچنین 21 استان كمتر از ميانگين كشوري از تسهيلات نسبت به سپرده ها بعد از كسر قانوني استفاده كرده اند
از سوی دیگر، همچنين بر اساس اين آمار 21 استان در كشور كمتر از ميانگين كشوري از تسهيلات نسبت به سپرده ها بعد از كسر قانوني استفاده كرده اند، بر اين اساس استان بوشهر با 40.6 درصد كمترين و استان هاي خوزستان، البرز، فارس زير 50 درصد از تسهيلات استفاده نموده اند.
همچنین از دی ماه 96 که وضعیت بازار ارز و سکه با التهاب شدید مواجه شد و دولت و بانک مرکزی برای مقابله با آن، پیش فروش بیش از 60 تن سکه و همچنین فروش اوراق سپرده 20 درصدی به میزان 230 هزار میلیارد تومان در اسفندماه 96 را در دستور کار قرار داد، نسبت مانده تسهیلات به مانده سپرده‌ها نیز به‌شدت رشد کرده است.
به‌طوری که میزان تسهيلات در كشور در دی 96 معادل 1130 هزار میلیارد تومان، بوده است كه اين رقم در تير امسال 1610 هزار ميليار تومان بوده است كه نشان از افزايش 42.4 درصدي ميزان تسهيلات در كشور طی این مدت است.
همچنين مجموع سپرده هاي كشور در دي 96 معادل 1503 هزار ميليارد تومان بوده است كه اين رقم در تير امسال 2165 هزار ميلیارد تومان شده است كه نشان از رشد 47.4 درصدي در كشور طی این مدت است.
رشد 62 درصدي سپرده ها در  دو سال اخير
 مقايسه اين آمار با ابتداي دولت دوم روحاني در تيرماه 96 نشان مي دهد ميزان كل سپرده هاي كشور كه به رقم 2216 هزار ميليارد تومان رسيده در مقايسه با تير 96 كه ميزان سپرده هاي كل 1363 هزار ميليارد بوده است (62 درصد) افزايش يافته است.
همچنين مقايسه ميزان كل تسهيلات در تير 98 در مقايسه با تير 96 از رشد 57 درصدي آن خبر مي دهد.  ميزان تسهيلات از 1025 هزار ميليارد تومان در تير 96 به 1610 هزار ميليارد تومان در تيرماه 98 رسيده است.
در تير ماه 96 سهم استان تهران از ميزان كل سپرده 790  هزار ميليارد تومان بوده است كه از مجموع كل سپرده هاي كشور(57 درصد) بوده است. مقايسه اين آمار با تير 98 نشان مي دهد كه سهم تهران از ميزان كل سپرده هاي كشور 3 درصد كاهش يافته است.
همچنين با مقايسه ميزان تسهيلات تير 98 با تير 96 سهم تهران از كل تسهيلات كشور 4 درصد افزايش يافته و از 60 درصد در سال 96 به 64 درصد در سال 98 رسيده است.
اين آمار نشان مي دهد كه ميزان نقدينگي در كشور در اين سال ها رشد چشمگيري داشته و موجب افزايش سپرده ها و تسهيلات بانكي شده است كه البته سهم تهران از سپرده ها كاهش و سهم تهران از تسهيلات روبه افزايش گذاشته كه نشان مي دهد همچنان مشكل رشد سهم تهران از منابع بانكي و تسهيلات روبه رشد است.