رییس کل بانک مرکزی از طرح «گام» بانک مرکزی برای رفع مشکل نقدینگی بنگاههای اقتصادی خبر داد. اکنون در شرایط ثبات نسبی هستیم و آرامشی بر بازار حاکم شده و تلاش بانک مرکزی این است که در حد توان خود برای رفع مشکلات فعالان اقتصادی اقدام کند
اقتصاد گردان - دکتر عبدالناصر همتی در نشست هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با اشاره به نقش فعالان اقتصادی در ثبات ایجاد شده در کشور، اظهار داشت: اکنون در شرایط ثبات نسبی هستیم و آرامشی بر بازار حاکم شده و تلاش بانک مرکزی این است که در حد توان خود برای رفع مشکلات فعالان اقتصادی اقدام کند.
همتی با تاکید بر اینکه در موضوع صادرات اگر بخش خصوصی کمک نمیکرد نمیتوانستیم این وضعیت فعلی را ادامه دهیم، افزود: بسیاری بر سامانه نیما ایراد میگرفتند اما هدف ما بازگشت ارز به چرخه اقتصاد بود و الان می بینیم موفق عمل کرده است.
وی در مورد افزایش مهلت بازگشت ارز نیز گفت: زمانی بانک مرکزی عمده ارز واردات را از صادرات نفت تامین میکرد اما اکنون مشکلاتی وجود دارد و برای تامین واردات نیاز به بازگشت به موقع ارز حاصل از صادرات داریم.
رییس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: شرایط آرام فعلی و مدیریتی که بر بازار ارز حاکم شده نباید ما را به این اشتباه بیندازد که توطئه دشمنان تمام شده و این جمله که تحریم به اوج رسیده به معنای برداشته شدن فشارها نیست، بلکه فشارها در حداکثر خود کماکان ادامه دارد.
همتی تاکید کرد: در ۷ ماهه امسال بالای ۲۰ میلیارد دلار تامین ارز برای واردات کالاهای اساسی و مواد اولیه تولید داشتیم که در این شرایط، یکی از افتخارات بزرگ کشور است و اگر این روند را ادامه دهیم به یکی از پیروزیهای بزرگ در تنظیم اقتصاد کشور میرسیم.
وی افزود: رشد اقتصادی غیرنفتی کشور مثبت است و آنچه که رشد اقتصادی را پایین آورده رشد اقتصادی بانفت است و این نشان میدهد که سیاستهای بانک مرکزی جواب داده و امیدواریم اگر شرایط به قبل تحریم بازگشت، تجربیات تلخ گذشته را تکرار نکنیم.
وی یادآور شد: گشایشهای خوبی اتفاق افتاده و کارهای بزرگی با برخی کشورهای منطقه در حال انجام است و این به معنای گشایشی در اقتصاد است اما فشار همچنان ادامه دارد و باید با اقدامات مناسب بتوانیم اهداف خود را پیش ببریم.
وی در مورد استقلال بانک مرکزی نیز گفت: بانک مرکزی پیشنهادات خود را ارائه میکند اما نمیتواند برخی قوانین و مقررات را اجرا نکند و خلاف قوانین عمل کند، در مورد بحثهای کارشناسی استقلال خود را مد نظر قرار میدهیم وقطعا مواردی را که قبول نداریم، انجام نخواهیم داد.
وی در مورد ارز مورد نیاز خودروسازان نیز گفت: ۸۴۴ میلیون یورو اعتبار یکساله در اختیار خودروسازان قرار گرفت و قرار شد که طی یک سال این مبلغ را به صورت ریالی بازگردانند اما نپذیرفتند و حاضر نشدند که ریسک تغییر قیمت ارز بر عهده بگیرند و این منابع را دریافت نکردند.
همتی در مورد واردات بدون انتقال ارز نیز تاکید کرد: این موضوع چندین بار در محافل و جلسات مختلف مطرح شده و با آن مخالفت کردهام، اعلام کردهایم که در این مورد باید منشا ارز را برای بانک مرکزی مشخص کنند و تأیید بگیرند اما حاضر نیستند این کار را انجام دهند چرا که منشا این ارزها صرافیهای دبی و صرافی های تهران است و خارج از تنظیم و مدیریت بانک مرکزی فشار بر بازار ارز وارد میکند.
وی با تاکید بر اینکه تقاضای ارز را سرکوب نکردهایم، گفت: از ابتدای سال تاکنون ۳۲ میلیارد دلار ثبت سفارش شده و بالای ۲۰ میلیارد دلار تامین شده و بقیه در حال انجام است که عمده آن مواد اولیه و کالاهای واسطهای بوده است.
وی ادامه داد: بنابراین بانک مرکزی تنها جلوی تقاضای سفته بازانه و خروج سرمایه وکالاهای غیر ضرور ودارای مشابه ساخت داخل را با تصمیم وزارت صمت گرفته و وظیفه بانک مرکزی برقراری تعادل در عرضه و تقاضای ارز است.
وی با تاکید بر اینکه هیچگاه منافع یک فرد یا گروه خاص را به ۸۳ میلیون نفر ترجیح نمی دهم، افزود: تغییر نرخ ارز و افزایش قیمت آن زندگی بخش بزرگی از مردم را تحت فشار قرار میدهد و انجام اقداماتی که بازار ارز را به هم بریزد ریسک بسیار بالایی در پی دارد. این اجازه را تا حد مقدورات اجازه نمیدهیم.
رییس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: از ۲۱ فروردین ۹۷ تا آخر اردیبهشت امسال صادرکنندگان ۲۵ میلیارد یورو ارز وارد کشور کردند و با توجه به اینکه در کمیته برگشت ارز صادراتی توافق کردیم پایههای صادراتی را ۲۰ درصد پایینتر حساب کنیم در واقع ۴۵ میلیارد یورو صادرات به ۳۵ میلیارد یورو صادرات میرسد، همچنین ۲ میلیارد یورو صادرات ریالی بود که قبل از ۱۶ مرداد بخشنامهای درباره آنها نداشتیم و در نتیجه ۷۱ درصد ارز صادراتی با این فرمول به کشور برگشته است.
وی تصریح کرد: اکنون روند برگشت ارز روان است و در سامانه نیما عرضه بر تقاضا پیشی گرفته و نزدیک یک میلیارد دلار تقاضا از عرضه کمتر است که این خبر خوبی است و اگر صادرکنندگان مشکلی برای فروش ارز در نیما دارند باید نرخ ارز پیشنهادی را پایینتر بیاورند تا تقاضا برای آن پیدا شود.
وی با بیان اینکه صف تخصیص ارز کالاهای اساسی در بانک مرکزی ۱۰ برابر صف نیمایی است که این میزان دو برابر آن چیزی است که تا پایان سال باید تأمین کنیم و خود بیانگر جذابیت ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردکنندگان است گفت: نرخ بازار آزاد به سمت پایین رو به حرکت است و این ناشی از تحول ایجاد شده در سامانه نیما است.
وی در مورد نقدینگی ۲۰۰۰ هزار میلیاردی نیز گفت: در طول حدود ۶۰ سال گذشته میانگین رشد نقدینگی ۲۴.۵ درصد بوده و طبیعی است که هر چند وقت یک بار نقدینگی دوبرابر شود، اکنون در مقابل یک پارادوکس قرار داریم، از سویی بسیاری از واحدهای تولیدی به خاطر رشد نرخ ارز وسایر هزینه های تولید به این نتیجه رسیدهاند که نقدینگی که دریافت میکنند کافی نیست و از طرف دیگر هر روز انتقاد از بانک مرکزی انجام میشود که مواظب رشد نقدینگی باشد.
وی با بیان اینکه در چنین شرایطی باید به بازار سرمایه مراجعه کرد که کار تامین مالی را انجام دهد اما متاسفانه اقتصاد ما بانک محور است و امکان چنین کاری را به طور گسترده نداریم، افزود: برای خروج از این بحران روشهایی را در نظر گرفتهایم و بر این اساس طرح گام را نهایی کردهایم که طبق آن به بانکها اجازه دهیم به مشتریان خوش حساب همانند ال سی داخلی گواهی تضمینی ارائه کنند که این گواهی را به تامینکننده مواد اولیه ارائه دهد که آن را بتوانند به صورت شش ماهه بچرخانند و امکان آن باشد که قبل از موعد از طریق بورس این اوراق را بفروشند که این طرح به زودی در شورای پول و اعتبار نهایی میشود.
وی افزود: از طرفی به بانکها دستور داده شده که محدودیتهایی که در اعطای تسهیلات بود را رفع کنند که در حال ابلاغ به بانکها است. وی در مورد پیشنهاد کاهش سرعت گردش پول عنوان کرد: سرعت گردش پول به حداقل رسیده و از این کمتر نمیشود، ضریب فزاینده پولی ۷.۲ درصد است، بنابراین افزایش هر واحد پایه پولی ۷ برابر نقدینگی را زیاد میکند.
وی با بیان اینکه بانکهای کشور مشکل جدی ناترازی دارند، گفت: باید این موضوع را مدیریت کنیم اما نمیتوانیم با هیجان و تصمیمات خلق الساعه این کار را انجام دهیم، بسیاری از اقدامات برای اصلاح در نظام بانکی انجام شده اما آنها را اطلاعرسانی نکردهایم.
رییس شورای پول و اعتبار گفت: کل بدهی جمهوری اسلامی به خارج کمتر از ٩ میلیارد دلار است در حالی که کشور همسایه ترکیه ٤٦٠ میلیارد دلار بدهی خارجی دارد که این موضوع نشانگر شرایط خوب کشور است و به این معنی است که اقتصاد ما در آینده با رفع تحریم ها ظرفیت بسیار بالایی خواهد داشت.
رشد افقی بانکها باید متوقف شود
رییس اتاق بازرگانی ایران گفت: پول نباید از چرخه های مولد منحرف شود لذا باید رشد افقی بانک ها متوقف شود. حجم اقتصاد ایران متناسب این همه بانک نیست.
غلامحسین شافعی رییس اتاق بازرگانی ایران در نشست هیات نمایندگان این اتاق که با حضور دکتر عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی برگزار شد، گفت: صمیمانه از زحمات دکتر همتی و همکارانشان تشکر می کنم زیرا توانسته اند در شرایط کنونی، بازار متلاطم ارز را ساماندهی کنند.امیدوارم نتایج فعالیتهای کمیته ارزی اتاق که با تعامل سازنده بخش خصوصی و بانک مرکزی تشکیل شد، نتایج مطلوب تری را در پی داشته باشد.
رییس اتاق ایران ادامه داد: برای رسیدن به توسعه، نگاه ما باید به نهادهایی مانند بانکها باشد. در اقتصادهای بانک محور، بانکها قلب تپنده توسعه هستند و باید با تدبیر توسعه گرایانه آنها را به سمت توسعه هدایت کرد.
شافعی با بیان اینکه اختیارات افسار گسیخته به بانکها مانع از توسعه میشود، افزود: اندازه بخش مالی و بخش واقعی اقتصاد و تناسب آنها بسیار مهم است. عدم تناسب این دو بخش مسبب بخش نامولد اقتصاد، گسترش زمینه های رانت و فساد شده است. البته این موضوع ارثی است که از گذشته به امروز رسیده است.
وی تاکید کرد: بانکها در حال حاضر به جای تخصیص منابع بدنبال جذب منابع هستند. اجازه تاسیس بانکهای توسعه ای در برنامه سوم به بخش خصوصی داده شد. سوالی که امروز مطرح است این است که چرا قانونگذاران و کارشناسان بدنبال اهداف تعیین شده برای بانک های خصوصی و نرسیدن آنها به این اهداف نیستند؟
رییس اتاق ایران با اشاره به ساماندهی موسسات غیرمجاز توسط بانک مرکزی در سالهای گذشته، افزود: امیدوار هستیم که کسری و کاستی موسسات از جیب مردم پرداخت نشود.
شافعی خاطرنشان کرد: تامین سرمایه بلندمدت بنگاه ها باید از طریق بازار سرمایه تامین شود و وظیفه بانک ها باید تامین سرمایه درگردش و کوتاه مدت باشد. بازار سرمایه در ایران تا آن اندازه پویا و توانمند نیست که بتواند این موضوع را انجام دهد. اگر می خواهیم بنگاه ها را توسعه دهیم نیازمند وام های رقابتی در بازارهای جهانی هستیم.
وی گفت: بارها و بارها در سالهای گذشته بخش زیادی از کارشناسان حل همه مسائل را در گروی استقلال بانک مرکزی می دانند. استدعا دارم اگر بانک مرکزی مستقل نیست، استقلال نظر کارشناسی خود را حفظ و بر آن پافشاری کند. منافع ملی باید خط قرمز شما باشد.بانک مرکزی ابزار سیاست های پولی را در اختیار دارد و جامعه انتظار دارد با استفاده از سیاست های پولی، ارزش پول را در میان مدت حفظ کند.
وی افزود: رشد پول و پایه پولی الزاما تبدیل به تورم نمی شود و همه این مسایل به اعتماد به بانک مرکزی و سیاست های آن مربوط است. کل سیستم بانکی باید در پی سیاست های بانک مرکزی باشند و نه اینکه بخشی بدنبال منفعت طلبی از تورم و مسائل ارزی باشند.
شافعی تصریح کرد: نرخ ارز و بهره و انتشار اوراق در بازار صرفا ابزار هستند و نباید خود تبدیل به هدف شوند. هماهنگی سایر ابزارها مانند مالیات و بازرگانی در هم پوشانی با هم باید باشد تا نوازنده سمفونی اقتصاد مقاومتی باشند.پول نباید از چرخه های مولد منحرف شود لذا باید رشد افقی بانک ها متوقف شود. حجم اقتصاد ایران متناسب این همه بانک نیست.
رییس اتاق ایران گفت: بخش عمده مشکلات سیستم بانکی ناشی از مطالبات معوق است و بررسی چکهای برگشتی نشان میدهد که این موضوع ناشی از گلوگاه نقدینگی است. بخشی از این موضوع هم ناشی از مطالبات پیمانکاران از دولت و شهرداری هاست.شرایط تحریمی باعث فشارهای زیاد پولی و ارزی بر بنگاه ها شده و بیش از گذشته فشارها بر دوش بخش خصوصی سوار است. جلسات گذشته در راستای کمک به بخش خصوصی راهگشا بوده و امیدواریم ادامه یابد.
عملکرد بانک مرکزی در حوزه پولی و ارزی مثبت است
نایب رییس اتاق بازرگانی ایران، عملکرد بانک مرکزی در حوزه پولی و ارزی را مثبت ارزیابی کرد.
محمدرضا انصاری در نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، گفت: جمعبندی اتاق نسبت به عملکرد دکتر همتی مثبت است و وی توانسته نظام بانکی را نظم ببخشد و بازار ارز را به خوبی مدیریت کند.
وی ادامه داد: با این وجود بانکها از نظر کامپلاینس مشکل دارند و به خوبی نتوانستهاند خود را با نظام بانکی دنیا و بازل ۳ تطبیق دهند که باید اقداماتی در این راستا صورت گیرد.
نایب رییس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به موضوع صادرات خدمات فنی و مهندسی و ماده ۴۶ قانون رفع موانع تولید، گفت: بلاتکلیفی در این موضوع موجب شده بسیاری از صادرکنندگان نتوانند بدهیهای خود را بدهند و معوقات و چک برگشتی دارند که از بانک مرکزی تقاضا داریم این موضوع را ابلاغ کند.
انصاری خاطرنشان کرد: هم فعالان اقتصادی و هم مسئولان دولتی در نهایت به دنبال رونق اقتصادی کشور هستند و امیدواریم از ظرفیت اتاق در پیشبرد اهداف استفاده لازم شود.