:
كمينه:۱۳.۷۹°
بیشینه:۱۵.۹۹°
Updated in: ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ - ۱۸:۳۱
طبق دستورالعمل طبقات جدید تسهیلاتی از سوی بانک مرکزی

تسهيلات امهال شده جداگانه طبقه بندي مي شود / تحليل و ارزيابي بهتر مطالبات معوق و تسهيلات استمهال شده

علاوه بر چهار طبقه تسهیلاتی موجود، احتمالا چهار طبقه جدید تسهیلات جاری امهالی، تسهیلات سررسید گذشته امهالی، تسهیلات معوق امهالی و تسهیلات مشکوک الوصول امهالی نیز به طبقات قبلی تسهیلات جاری،‌ تسهیلات سررسید گذشته، تسهیلات معوق و تسهیلات مشکوک الوصول اضافه مي شود و اين طبقات به 8 گروه تفكيك خواهند شد
کد خبر: ۱۴۲۹۵۹
تاریخ انتشار: ۱۹ مهر ۱۳۹۸ - ۱۶:۲۵
اقتصاد گردان  – محسن شمشيري
 مشتریان دارای تسهیلات معوق بابت مطالبات امهالی (تمدید شده) مشمول محرومیت های بدهکاران بانکی نمی شود. بر اساس دستورالعمل وصول مطالبات، در حال حاضر طبقات تسهیلات فعلی عبارتند از تسهیلات جاری،‌ تسهیلات سررسید گذشته، تسهیلات معوق و  تسهیلات مشکوک الوصول و به اين معني است كه در صورت‌های مالی فعلی بانک‌ها اگر دو ماه تا شش ماه از تاریخ سررسید و قطع پرداخت اقساط گذشته باشد تسهیلات در طبقه غیرجاری و سررسید گذشته قرار می‌گیرد.
در بازه زمانی ۶ تا ۱۸ ماه از تاریخ سررسید و قطع پرداخت تسهیلات در طبقه معوق قرار می‌گیرد.اگر مدت مذکور بیش از ۱۸ ماه از تاریخ سررسید و قطع پرداخت گذشته باشد تسهیلات به طبقه مشکوک‌الوصل منتقل می‌شود.
اما از متن و محتوای دستورالعمل مربوط به "امهال مطالبات موسسات اعتباری" که ۲۶ شهریور ۹۸ ابلاغ شد می توان فهمید علاوه بر چهار طبقه تسهیلاتی موجود، احتمالا چهار سطح جدید به طبقات قبلی افزوده خواهد شد و  تسهیلات جاری امهالی،  تسهیلات سررسید گذشته امهالی، تسهیلات معوق امهالی و تسهیلات مشکوک الوصول امهالی به چهار طبقه قبلي اضافه مي شود.
بر اساس ماده ٣٤ دستورالعمل جدید امهال، موسسه اعتباری می تواند صرفاً پس از وصول حداقل ٢٠ درصد از کل مبلغ مطالبات امهالی و به ازای هـر شش ماه بازپرداخت منظم و به موقع مطالبات مزبـور در هـر یـک از طبقـات سررسـید گذشـته، معـوق و مشکوک الوصول از جانب مشتری، مطالبات مذکور را به یک طبقه امهالی بالاتر منتقل نماید
همچنین ماده ٣٦ دستورالعمل جدید امهال مقرر می دارد: چنانچه مشتری وفق مفاد قرارداد امهال، در موعد و مواعد مقرر، طی دوره امهـال نسـبت بـه بازپرداخـت قسط و اقساط مطالبات امهالی اقدام نماید، در استعلام اعتباری از سامانه های بانک مرکـزی جهـت اعطـای تسهیلات و یا ایجاد تعهدات، مطالبات مزبور به عنوان مطالبات امهالی گزارش مـی شـود، لـیکن مشـتری یادشده بابت مطالبات امهالی مشمول ممنوعیت های ناظر بر اشخاص دارای بدهی غیرجاری نمی شود.
 در سال هاي اخير كه  موضوع مطالبات معوق و تسهيلات غيرجاري بانك ها به يكي از چالش هاي اصلي نظام بانكي تبديل شده است و در برخي سال ها سهم تسهيلات غيرجاري تا 15 درصد كل تسهيلات رشد كرده بود، مديران بانك ها راهكار استمهال بدهي ها را براي تبديل تسهيلات غيرجاري به جاري در دستور كار قرار دادند و با دعوت از بدهكاران بانكي، و با نرخ جديد قراردادها را به روز كرده و از مطالبات معوق به جاري تبديل كرده اند.
براين اساس، برخي كارشناسان معتقدند كه اگر هر سال قراردادهاي بانكي با نرخ جديد و روز نظام بانكي استمهال نشود و با نرخ و رقم جديد و اضافه كردن رقم بدهي قبلي و سود و وجه التزام به تسهيلات جاري جديد تبديل نشود، بايد شاهد رشد روز افزون  مطالبات معوق باشيم و احتمالا سهم مطالبات معوق و غيرجاري بسيار بالاتر از ارقام و سهم فعلي خواهد بود.  از اين رو، موضوع طبقات جديد تسهيلات معوق، مشكوك الوصول و سررسيد گذشته امهال شده، هم به بانك و مشتريان اين امكان را مي دهد كه قراردادها و بدهي هاي معوق و غيرجاري را استمهال كرده و يا با شرايطي به طبقات بالاتر ارتقا دهند و مثلا مطالبات مشكوك الوصول يا معوق را به سررسيد گذشته يا جاري تبديل كنند و هم امكان محاسبه رقم امهال بدهي ها را فراهم خواهد كرد تا تحليل بهتري از وضعيت بدهي هاي بانكي ارائه شود.
در حال حاضر، طبق آمار بانك مركزي، از 1333 هزار ميليارد تومان مانده تسهيلات در خرداد 98  معادل 164 هزار ميليارد تومان يا 12.3 درصد كل تسهيلات بانك ها در سرفصل ساير با عنوان مطالبات معوق، مشكوك الوصول، سررسيدگذشته، خريد دين و اموال معاملات قرار داشته است و مشخص نيست كه از تسهيلات جاري به ميزان 1170 هزار ميليارد تومان، چه درصد و رقمي را تسهيلات امهال شده تشكيل مي دهد.
براين اساس، با تبديل طبقات تسهيلات جاري و غيرجاري به 8 طبقه، مي توان ميزان تسهيلات جاري حاصل از امهال مطالبات معوق، سررسيد گذشته و مشكوك الوصول را اندازه گيري كرد و ميزان توان واحدهاي اقتصادي، بدهكاران بانكي، و تسهيلات گيرندگان را ارزيابي كرده و ميزان همكاري و تسهيلات دهي بانك ها را تحليل كرد.
به عبارت ديگر، اين نوع طبقه بندي جديد، ميزان تسهيلات  جاري جديد كه به واحدهاي اقتصادي داده مي شود تا براي ايجاد و توسعه، هزينه كنند و به رونق توليد و اشتغال زايي كمك شود، مشخص خواهد شد و ميزان بدهي هاي قبلي كه معوق، سررسيدگذشته يا مشكوك الوصول بوده و اكنون امهال شده و به تسهيلات جاري تبديل شده نيز مشخص خواهد شد.
همچنين ميزان توان و تسهيلات جديد بانك ها و ميزان استمهال بدهي ها و تمديد قراردادها با نرخ هاي جديد مشخص خواهد شد و امكان تحليل، ‌بررسي و شناسايي توان بانك ها و واحدهاي اقتصادي و بدهكاران بانكي را مشخص خواهد كرد.
اين موضوع مي تواند به پيگيري تسهيلات غيرجاري، مطالبات معوق بانك ها، وثايق و موضوعات ديگري كه به سود و درآمد، جذب منابع و چالش هاي بانكي مرتبط نيز كمك خواهد كرد و تصوير روشن تري از وضعيت اقتصاد، توان بازگشت سرمايه، پرداخت اصل و فرع اقساط بانكي ارائه خواهد داد و به برنامه ريزان و مديران بانك ها و همچنين سرمايه گذاران كمك خواهد كرد.
در سال هاي اخير، اگرچه رقم مطالبات معوق از 5 هزار ميليارد تومان تا 164 هزار ميليارد تومان افزايش يافته و اعلام شده و ا كنون حدود 12 درصد مانده تسهيلات بانك ها را تشكيل مي دهد، اما واقعيت اين است كه رقم تسهيلات بانك ها نيز هر سال افزايش قابل توجهي داشته و از زير 100 هزار ميليارد تومان به حدود 700 هزار ميليارد تومان در سال جاري رسيده است اما مشخص نيست كه از اين افزايش عظيم رقم تسهيلات بانك ها چه ميزان را استمهال بدهي ها تشكيل داده و چه ميزان را تسهيلات و پول تازه و توان تازه بانك ها و واحدهاي اقتصادي تشكيل داده است.
همچنين از آنجا كه بخش عمده اين تسهيلات يعني حدود 60 درصد را سرمايه در گردش تشكيل داده است به اين معناست كه واحدهاي اقتصادي براي روپاماندن خود اين تسهيلات را دريافت كرده اند و براي ايجاد و توسعه، اضافه كردن خط توليد و اشتغال و رشد بيشتر به كار نگرفته اند و رشد منفي صنعت و اقتصاد نيز نشان مي دهد كه افزايش رقم تسهيلات بانك ها عملا كمكي به رشد توليد و اقتصاد وسر مايه گذاري و مثبت شدن نرخ رشد نكرده  و تنها براي ادامه حيات صنعت و توليد وخدمات استفاده شده است.
از اين رو، در كنار رشد نقدينگي، رشد سود سپرده هاي بانكي كه به بيش از 200 هزار ميليارد تومان در سال رسيده، رشد تسهيلات بانكي كه به رقم 700هزار ميليارد تومان در سال رسيده و رقم مطالبات معوق كه به حدود 160 هزار ميليارد تومان رسيده، بايد ارزيابي بهتري از طريق طبقات جديد استمهال بدهي ها و تسهيلات انجام شود تا درك بهتري از ميزان استمهال بدهي ها و رشد ارقام عظيم تسهيلات، ارائه شود .