نرخ ارز و سكه و طلا شنبه 18 اسفند 97، همتي: معایب دلار 4200 توماني باعث ایجاد رانت و افزایش قیمت‌ها شد، نحوه تامین ارز گروه یک اصلاح شد

اقتصاد گردان  –محسن  شمشيري

تصویب نامه هیات وزیران در خصوص اصلاح تصویبنامه موضوع اقدام بانک مرکزی نسبت به تامین ارز کالاهای فهرست گروه یک (شامل کالاهای اساسی، ضروری، دارو و ملزومات و تجهیزات پزشکی) ابلاغ شد.

بر اساس این تصویب نامه، در ارتباط با اعتبارات اسنادی مدت دار «یوزانس»، ریفاینانس و بروات اسنادی مدت دار که اسناد حمل آنها قبل از تاریخ مذکور ترخیص شده و پروانه گمرکی مطابق با ثبت سفارش و اسناد حمل مربوطه ارائه شده باشد و همچنین ماشین آلاتی که قبل از تاریخ ۱۶ مرداد ۹۷ ترخیص شده و پروانه گمرکی مطابق با ثبت سفارش و اسناد حمل مربوط ارائه شده باشد در صورتی که سررسید پرداخت آنها از تاریخ ۱۶ مرداد ماه ۹۷ به بعد باشد، تامین ارز به میزان کالای ترخیص شده حسب پروانه گمرکی مربوط به نرخ رسمی و از محل ارزهای در دسترس بانک مرکزی منوط به تایید دستگاه اجرایی ذی ربط خواهد بود. همچنین مواردی که در زمان گشایش مقرر شده، ارز مربوط از سوی وارد کننده «ارز متقاضی و ارز اشخاص» تامین شود، مشمول این بند نمی شود.

روز شنبه ۱۸ اسفند ۹۷ نرخ لحظه اي دلار در سامانه سنا  به 13 هزار و 150 تومان و يورو به 15 هزار و 150 تومان رسيد همچنين نرخ هاي ميانگين ارز سامانه سنا در روز پنج شنبه16 اسفند براي  دلار 13 هزار و 133 تومان و يورو 14 هزار و 941 تومان و پوند 17 هزار و 149 تومان، ليرتركيه 2560، درهم 3596، يوآن 2029 تومان اعلام شد.

رخ ميانگين حواله نيما نيز در روز پنج شنبه 16 اسفند 97 براي دلار 9293، يورو 10727، درهم 2500، يوآن 1293، ليرتركيه 1923 تومان اعلام شده است. 

همچنين در  صرافي هاي مجاز بانكي نيز نرخ فروش دلار 13200 و نرخ خريد آن 13100 تومان، نرخ فروش يورو 15200  و نرخ خريد آن 13100 تومان اعلام شد. از سوي ديگر، نرخ دلار نقدي در عصر روز شنبه به 13190 و نرخ درهم به 3590 تومان رسيد. 

براين اساس، با اعلام هر انس طلا در بازار‌های بین المللی كه  با ۳ درصد افزایش به قیمت ۱۲۹۸ دلار عرضه شده، و نرخ دلار نقدي 13190 تومان، هر گرم طلا 420 هزار تومان، مظنه مثقال 17 عيار 1 ميليون و 820 هزار،  سكه گرمي 860 هزار، ربع سكه 1 ميليون و 650 هزار،  نيم سكه 2 ميليون و 480 هزار،  سكه طرح جديد  4 ميليون و 565 هزار تومان داد و ستد شد. 

در اين رابطه آیت محمد ولی رئیس اتحادیه طلا و جواهر نوسان جزئی قیمت هر انس طلا در بازار‌های بین المللی و نرخ ارز را سبب تغییرات اندک قیمت طلا و سکه دانست و از ثبات نسبی قیمت طلا و سکه در بازار خرده فروشی خبر داد.

همچنين محمد کشتی‌آرای در مورد آخرین وضعیت بازار طلا و سکه گفت: با توجه به افزایش ۵ دلاری قیمت اونس جهانی و نوسان اندک نرخ ارز، شاهد افزایش تقریبا ۵۰ هزار تومانی سکه نسبت به پنجشنبه هفته گذشته هستیم. بطوری که نرخ هر قطعه سکه تمام طرح جدید ۴ میلیون و ۵۸۰ هزار تومان و هر قطعه سکه تمام با طرح قدیم ۴ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان است.

وی ادامه داد: همچنین در حال حاضر نرخ نیم سکه ۲ میلیون و ۴۸۰ هزار تومان، ربع سکه یک میلیون و ۶۴۰ هزار تومان و سکه‌های گرمی نیز ۸۶۰ هزار تومان است.  در ضمن هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز ۴۲۱ هزار تومان است.

رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف افزود: بنابراین بازار روال عادی را دارد و تقاضای هیجانی در بازار وجود ندارد، بنابراین عرضه و تقاضا متعادل هستند. با توجه به این حباب سکه با کاهش ۳۰ هزار تومانی به ۴۴۰ هزار تومان رسیده است.

وی با اشاره به وضعیت طلافروشان در سال ۹۷ گفت: با توجه به افزایش سه برابری قیمت طلا و کاهش قدرت خرید مردم تقریبا ۳۰ درصد از واحدهای تولیدی و رسته‌های وابسته در این سال تعطیل شده‌اند و با ادامه این روند پیش بینی می‌شود در اوایل سال ۹۸ نیز تعداد آنها افزایش یابد.

کشتی‌آرای در مورد نیاز وارداتی طلای کشور گفت: ۸۰ درصد از تولید ۳۰ تا ۵۰ تنی کشور از طریق بازیافت طلا و بقیه از طریق واردات شمش طلا تامین می‌شود که این واردات بیشتر از کشورهای سوییس و کشورهای خلیج فارس صورت می‌گیرد.

رئیس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف گفت: با توجه به افزایش سه برابری قیمت طلا و کاهش قدرت خرید مردم تقریبا ۳۰ درصد از واحدهای تولیدی و رسته‌های وابسته در این سال تعطیل شده‌اند و با ادامه این روند پیش بینی می‌شود در اوایل سال ۹۸ نیز تعداد آنها افزایش یابد.

از سوي ديگر،  رئیس کل بانک مرکزی می گوید: گر چه ارز ۴۲۰۰ تومانی برای کالاهای اساسی در ابتدا موجب کنترل شوک ارزي بوده اما به مرور معایب آن باعث ایجاد رانت و افزایش قیمت‌ها شده است.

رئیس کل بانک مرکزی در پست اینستاگرام خود نوشت: تشدید تحریم‌ها، بیشترین تأثیر منفی را بر اقشار کم درآمد و آسیب‌پذیر جامعه دارد. لذا طبیعی است که مهم‌ترین بحث‌های دولت و بانک مرکزی بر نحوه تأمین کالاهای اساسی و داروهای مورد نیاز مردم متمرکز شود.

موانع و مشکلات سیستم توزیع موجب شده که علی‌رغم تأثیر اولیه ارز ۴۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی در کنترل تأثیر شوک طرف عرضه، معایب آن به تدریج آشکار گشته و با افزایش قیمت آن‌ها در بازار، ضمن ایجاد رانت، موجب افزایش سطح عمومی قیمت‌ها شده است.

در واقع اختصاص ارز ترجیحی به کالاهای اساسی به علت طبیعت بازار در اقتصاد و ضعف سیستم توزیع و نظارت، نتوانسته در میان مدت از افزایش قیمت آن‌ها جلوگیری کند و لذا تدریجاً در بیشتر موارد یارانه از مصرف کننده فاصله گرفته و نصیب واسطه‌ها شده است. بانک مرکزی با جدیت دنبال آسیب‌شناسی این موضوع بوده و با ارائه گزارشات لازم، پیگیر موضوع است. دولت نیز مسئله را در دستور کار خود دارد و طبعاً تصمیم مناسب را در این خصوص اتخاذ خواهد کرد.

 پرسشي كه اين روزها مطرح مي شود اين است كه با توجه به رشد حدود 9 هزار توماني دلار در سال 97، در سال آينده و با توجه به مشكلات بودجه اي، تحريم نفتي و رشد نقدينگي، نرخ ارز چه مسيري را طي خواهد كرد و احتمالا نرخ دلار در مقايسه با تورم و يا رشد نقدينگي و يا در مقايسه با اثر تحريم ها چه روندي خواهد داشت. 

برخي صاحب نظران در اين زمينه مي گويند كه نرخ دلار در مقايسه با تورم ماهانه 3 تا 6 درصدي و در مقايسه با  رشد نقدينگي 20 درصدي،‌ بايد رشدي 20 تا 40 درصدي داشته باشد و در سال 98 به تدريج به سمت 17 هزار تومان و بالاتر حركت كند. برخي كارشناسان نيز  با اشاره به تحليل تكنيكال و  رشد 9 هزار توماني دلار در يك سال اخير، معتقدند كه با تداوم روند فعلي پيش بيني مي شود كه در سال 98 هر سه ماه شاهد رشد 3 هزار توماني دلار باشيم و در فصل هاي بهار، تابستان و پاييز 98 هر فصل حدود 3 هزار تومان به نرخ دلار اضافه شود. 

اما همان طور كه نرخ دلار در سال هاي قبل و سال 97 دقيقا متناسب با رشد نقدينگي و تورم حركت نكرده، و متاثر از شوك ارزي و تحريم ها و رشد هزينه مبادله، دلالي و رانت و ... بوده است.  در نتيجه نمي توان انتظار داشت كه  دلار متناسب با تحليل تكنيكال يا رشد نقدينگي افزايشي باشد و عوامل ديگري غير از عوامل بنيادي تورم بر رشد نرخ ارز موثر است. 

نرخ دلار نسبت به دوره مشابه سال 97 حدود 230 درصد رشد كرده و 3.3 برابر شده است كه تناسبي با رشد نقدينگي و تورم در دو سه سال اخير ندارد و از كانال 4 هزار تومان در ابتداي سال تا کانال ۱۳هزار تومان در پايان سال پيش رفته است.  اگرچه دلار سال 96 را در کانال 4هزار تومان به پایان رساند اما در سال جاری نوسانات بسیاری را تجربه کرد به طوری که در مهرماه با عبور از کانال 19هزار تومان رکورد بالاترین نرخ را به نام خود ثبت کرد. بیستم فروردین ماه امسال بود که معاون اول رییس جمهور نرخ رسمی دلار را 4200تومان اعلام کرد اما این سیاست نتوانست جلوی حرکت صعودی آن را بگیرد و سرانجام رکورد شکنی‌های این ارز از اردیبهشت ماه آغاز شد.در میان این همه بالا و پایین شدن نرخ، حذف قیمت از تابلوی صرافی‌ها و ممنوع کردن فعالیت آن‌ها از سیاست‌های عجیب سال 97 بود كه البته در پاييز امسال بار ديگر صرافي ها وارد بازار شدند. ماجرا از این جا آغاز شد که صرافی‌ها در اواخر سال گذشته به دلیل نوسان بیش از حد نرخ مجبور به صفر کردن قیمت دلار در تابلوی خود شدند. اما این قضیه تا جایی ادامه پیدا کرد که در نهایت منجر به ممنوعیت خرید و فروش ارز در صرافی‌ها شد. سرانجام بعد از حدود پنج ماه در بیستم مرداد ماه نرخ مجددا به تابلوی صرافی‌ها بازگشت و بانک مرکزی که تا آن روز صرافان را ممنوع‌الکار کرده بود، برای کاهش التهابات بازار و سفته بازی‌ دلالان اجازه فعالیت به آن‌ها را داد.

اما بسته ارزی ارائه شده توسط بانک مرکزى براى کنترل بازار ارز موقتی بود چرا که از شهریور ماه پای دلار به کانال 13 و 14هزار تومان نیز باز شد و در مهرماه به اوج خود رسید. مهر را می‌توان جنجالی‌ترین ماه دلار در سال جاری دانست چرا که نرخ این ارز در چهارمین روز همین ماه به بالای 19هزار تومان صعود و همه را حیرت زده کرد؛ اما این زنگ خطر منجر به این شد که بانک مرکزی جدی‌تر به بازار ورود کند و همین امر باعث شد دلار 19هزار تومانی دوام چندانی نداشته باشد.

بر خلاف تصور دلالان؛ دلار روىِ 20هزار تومان و نرخ‌های بالاتر را ندید و به سرعت حرکت نزولی خود را آغاز کرد، به طوری که در پایان هفته اول مهر ماه مجددا 10هزار تومان شد و در شرف تک رقمی شدن قرار گرفت.

اگرچه بسیاری از فعالان بازار تصور می‌کردند که دلار به زیر 10هزار تومان سقوط می‌کند اما در نیمه مهرماه اوج گرفت و دوباره به 13هزار تومان صعود کرد که البته این صعود هم فرودی زودهنگام به همراه داشت زیرا همزمان با جلسه علنی مجلس در مورد لایحه پیوستن ایران به کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم، دلار بار دیگر به کانال 10 هزار تومان بازگشت.

بازار فردوسی در روزهای نزدیک به تحریم آبان ماه در حالت آماده باش قرار گرفت؛ اما بعد از اعمال تحریم‌ها آن چیزی که همه تصور می‌کردند رخ نداد و دلار از 12هزار تومان فراتر نرفت حتی در برخی از روزهای آذر ماه تابوی دو رقمی بودن را شکست و بالاخره به 9هزار تومان رسید.

نرخ ارز در روزهای پایانی مهر و اوایل آبان ماه، از زمزمه دور دوم تحریم‌ها که قرار بود از 20آبان اعمال شود در بلاتکلیفی سپری شد. دلار اولین روز زمستان امسال را با 9600 تومان آغاز کرد و قیمت آن تا پایان دی ماه به 12 هزار تومان رسید. دلار اول  بهمن را با قیمت 11750 شروع و آخرین روز ماه را با 11500 به پایان رساند و در طول ماه و در روز‌های نزدیک به چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی بین 11500 تا 11900 تومان در نوسان بود. اما دلار اسفند ماه را با قیمت 13هزار تومان آغاز کرد و در طول این ماه تا کنون نیز بین 13 تا 13500در نوسان بوده است. طی یک سال گذشته قیمت دلار از اسفند ماه 96 که 4800 تومان بود تا امروز که در محدوده 13200 تومان قرار دارد، حدود 9هزار تومان معادل 180درصد افزایش قیمت داشته که به عقیده بسیاری از فعالان بازار جهش بی‌سابقه و دور از تصوری را تجربه کرده است.

در نظرسنجی طلای هفتگی کیتکونیوز، کارشناسان وال‌استریت و سرمایه‌گذاران تغییر نظر داده و نسبت به بالا رفتن قیمت طلا در هفته جاری ابراز خوش بینی کردند.

طلا پنج‌شنبه گذشته به پایین‌ترین رکورد امسال سقوط کرد و سپس تحت تأثیر آمار اشتغال غیر کشاورزی آمریکا در روز جمعه که نشان داد اقتصاد این کشور در ماه میلادی گذشته تنها ۲۰ هزار شغل ایجاد کرده است، بهبود یافت.

افشین نوابی، مدیر معاملات شرکت ام کی اس اظهار کرد: پس از آمار اشتغال اخیر آمریکا، به نظر می‌رسد طلا تا مرز ۱۳۵۰ دلار پیش خواهد رفت.

در نظرسنجی کیتکونیوز از کارشناسان وال‌استریت، ۱۴ نفر شرکت کردند که از میان آنها، ۱۲ نفر یا معادل ۸۶ درصد افزایش قیمت طلا و یک نفر یا ۷ درصد کاهش قیمت طلا را پیش‌بینی کردند و به همین تعداد نیز نظری نداشتند.در این بین، ۵۳۸ نفر در نظرسنجی آنلاین کیتکونیوز شرکت کردند که از میان آنها، ۲۷۴ نفر یا معادل ۵۱ درصد افزایش قیمت طلا و ۱۷۷ نفر یا ۳۳ درصد کاهش قیمت این فلز را پیش‌بینی کردند. ۸۷ نفر یا ۲.۲ درصد نیز نسبت به روند قیمت طلا نظری نداشتند.در نظرسنجی هفته پیش اکثر کارشناسان وال‌استریت و سرمایه‌گذاران نسبت به بالا رفتن قیمت طلا ابراز خوش‌بینی کرده بودند.

شون لاسک، مدیر شرکت "والش تریدینگ" با اشاره به قیمت ۱۲۸۰.۸۰ دلار روز پنج شنبه، گفت: این کف قیمت طلا است و طلا با پرسش‌های زیادی که نسبت به وضعیت اقتصاد جهانی وجود دارد، بالاتر خواهد رفت.

آدام بوتون، مدیرکل شرکت فارکس لایو نیز اظهار کرد طلا حمایت یافته و احتمال ریسک گریزی بالایی در هفته جاری وجود دارد.کالین سیژینسکی، استراتژیست ارشد بازار در شرکت SIA Wealth Management به کیتکونیوز گفت: وی به طلا در کوتاه مدت خوش بین است اما در میان مدت انتظار دارد این فلز ارزشمند رشد محدودی پیدا کند. وی به آمار ضعیف اشتغال آمریکا اشاره کرد که مانع از افزایش بیشتر نرخ‌های بهره توسط بانک مرکزی آمریکا و رشد ارزش دلار خواهد شد.

دارین نیوسام، تحلیلگر فنی مستقل نیز اظهار کرد: نمودارهای فنی بالا رفتن قیمت طلا را نشان می‌دهند.

بیل باروچ، رئیس شرکت "بلو لاین فیوچرز" نیز اظهار کرد که ماندن طلا در همین حدود منطقی به نظر می‌رسد زیرا اقتصاد جهانی بدنبال آمار تجارت مأیوس کننده چین و آمار تولید ضعیف آلمان، رو به افول گذاشته است.