دو خبر خوب برای بازار ارز؛ بازار متشكل و توافق با عراق / نرخ ارز و سكه 30 بهمن 97

اقتصاد گردان - احسان شمشيري-

به دنبال نوسانات روزهاي اخير ارز و سكه وطلا در روزهاي اخير، برخي كارشناسان با تحليل شرايط بازار ارز و عوامل اثرگذار آن معتقدند كه به تدريج مي توان شاهد ثبات نسبي بازار ارز در اسفندماه باشيم. اين كارشناسان با اشاره به آزادي ورود اسکناس ارز به کشور، استقبال تجار از سیاست تشویقی بانک مرکزی و افزايش عرضه ارز در ماه آينده، توافق با عراق در مورد معاملات با دينار و همچنين بازار متشكل ارزي، معتقدند كه  نوسانات نرخ ارز در روزهاي اخير به تدريج كنترل خواهد شد. 

 مجيد شاكري تحليلگر بازار ارز نيز با اشاره به دو خبر خوب ارزي از جمله ايجاد بازار متشكل ارزي و توافق با عراق بر پايه معاملات ارزي با دينار معتقد است كه اخبار روزهاي اخير از جمله موضوع لوايح FATF، سررسيد گواهي سپرده معادل ريالي ارز 230 هزار ميليارد توماني در اسفندماه، حمله به خط حواله‌ کانادا توسط مقام قضایی در کانادا، شايعه برخورد با صرافان در دبي،  ممنوعیت ری اکسپورت میعانات و فراورده ها از کردستان عراق، اگرچه باعث رشد نرخ ارز در روزهاي اخير شده اما اثرات عميق در نقشه ارزي ايران ندارد و نشان مي دهد كه آمريكا به هسته سخت تحريم ها برخورد كرده و راه هاي ساده قبلي قابل تكرار نيست. لذا مي توان اميد داشت كه بازار ارز بهتر شود. 

در اين رابطه یک کارشناس اقتصادی، با تشریح دلایل افزایش قیمت ارز طی روزهای اخیر گفت: به لحاظ فنی، ارتباطی بین FATF و نرخ ارز وجود ندارد و برخی تصمیمات اتخاذ شده اخیر، منجر به آرامش بازار خواهد شد.

مجید شاکری در گفتگو با مهر، در خصوص دلایل افزایش نرخ ارز طی هفته اخیر در بازار تهران گفت: روز دوشنبه بانک مرکزی توانست روند افزایشی که برای مدتی ادامه داشت را بشکند که با رسیدن به بعد از ظهر، به این موضوع نزدیکتر شد.

این تحلیلگر اقتصادی افزود: بانک مرکزی چند بار شجاعانه نرخ ارز را در صرافی های بانکی بالا برد و مانع از ایجاد آربیتراژ وسیع بین نرخ بازار و صرافی شد؛ همین که این فهم در بانک مرکزی وجود دارد که فروش زیر نرخ ارز نه تنها باعث کاهش نرخ آن نمی شود؛ بلکه افزایش نرخ ارز را به دنبال دارد، بسیار عامل ارزنده ای است.

وی  گفت: در رسانه ها روی این موضوع که سر رسید شدن سپرده های یک ساله (گواهی سپرده هایی که در بهمن و اسفند پارسال فروخته شد) در این مساله تاثیر داشته است، بحث بسیاری صورت گرفت؛ اما این موضوع نمی تواند چندان در افزایش نرخ ارز موثر بوده باشد؛ چراکه موازی این اثر افزایشی، یک اثر کاهشی بسیار مهم در نقدینگی داریم که کاهش بدهی بانک ها به بانک مرکزی بدون ارتباط به موضوع تهاتر بدهی ها را در برمی‌گیرد.

شاکری به عوامل افزایش نرخ ارز در روزهای گذشته اشاره کرد و افزود: در چند روز اخیر اخبار مهمی نشر یافت که بازار بسیار آنها را جدی گرفت؛ از جمله این اخبار، حمله به خط حواله‌ کانادا توسط مقام قضایی در کانادا بود؛ در این موضوع پیش از آنکه با مقام قضایی کانادایی طرف باشیم، با خزانه داری آمریکا طرف هستیم؛ به نحوی که این اقدام کانادا می تواند در ادامه برنامه مبارزه با پولشویی در کازینوها و موضوع چینی ها باشد؛ اما به طور خاص دلایلی وجود دارد که نشان می دهد این موضوع نمی تواند بدون هماهنگی با خزانه داری امریکا و مشخصا برای ضربه زدن به کانال حواله ایران انجام گرفته باشد.

این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: اگرچه کانادا خط فرعی کانال حواله ایران است؛ اما با توجه به کثرت ایرانیان در این کشور و همچنین به این دلیل که تسویه برخی از کالاهای اساسی در کانادا انجام می شود، این کانال اثرات بسیاری دارد که البته مهم تر از موضوع کانادا، این است که صرافی هایی در این کشور مورد تهاجم قرار گرفتند که صرافی های بزرگی بودند و نقش مهمی را در صرافان تهران داشتند و این مساله اثر جدی داشت.

شاکری با اشاره به نشر برخی شایعات منفی در بازار دبی، گفت: شایعاتی در دوبی مطرح شد مبنی بر اینکه قرار است در آینده با برخی صرافان برخوردهایی صورت بگیرد که این منجر به شکل گیری جو منفی شد؛ که اگرچه شایعه جدی نبود؛ اما صراف‌ها این خبر را جدی گرفتند. 

وی ادامه داد: خبر دیگری که روي بازار اثر گذاشت، ممنوعیت ری اکسپورت میعانات و فراورده ها از کردستان عراق بود که نشان داد خزانه داری آمریکا یک تهاجم را به سمت منشا ارز غیرنفتی آغاز کرده که به نظر می‌رسد یک خط سازماندهی شده خبری وجود دارد برای اینکه موضوع نرخ ارز در تهران را به موضوع FATF و عدم تصویب پالرمو وصل کنند.

این تحلیلگر اقتصادی با تاکید بر این که به لحاظ فنی واقعا در وضع موجود ارتباطی بین نرخ ارز و FATF وجود ندارد، اظهار داشت: بنابراین اینکه این خط رسانه‌ای تا این حد شدید پی گیری می شود نشان می دهد که انگیزه های سیاسی در داخل یا خارج درباره این موضوع وجود دارد.

شاکری در ادامه با بیان اینکه به طور طبیعی یک افزایش گردش پولی در ماه پایانی سال وجود دارد، تصریح کرد: هیچ کدام از عوامل مذکور چندان پایدار به نظر نمی رسند. البته این موضوع به این معنا نیست که بعد از پایان این موضوعات، ما یک روند کاهشی یا افزایشی را خواهیم داشت؛ اما اگر با روند کاهشی مواجه نشویم، معنایش این است که عوامل مقطعی دیگری متولد شده اند؛ که البته چنین عواملی فعلا متولد نشده اند و ظرفیت تولدشان کم است.

وی افزود: اجزای نقشه ارزی ایران نشان می دهد آمریکایی ها برای ایجاد اخلال در نظام ارزی ایران، به هسته سخت برخورد کرده اند، زیرا لایه هایی که می توانستند به راحتی بردارند را برداشته اند.

شاکری اظهار داشت: نکته بعدی این است که ما دو خبر بنیادین خوب داریم که روی بازار ارز اثر مثبت دارد؛ خبر خوب اول،  موضوع بازار متشکل ارزی است. این بازار یک شکل معمول افزایش نرخ ارز، یعنی افزایش از طریق افزایش بازار فردایی (به این معنا که نرخ نقدی تهران از روی فردایی محاسبه شود) را تغییر خواهد داد و تعیین نرخ تهران ازطریق دبی را نیز با تغییر مواجه خواهد کرد که از این بابت، جلوی بسیاری از افزایش ها را می تواند بگیرد و از طرف دیگر دست بانک مرکزی برای مداخله منعطف، موزون و غیرشکسته بازتر شده و واکنش ها سریع تر می شود.

وی افزود: خبر خوب دوم، اجرایی شدن توافقات رییس کل بانک مرکزی در عراق است؛ با توجه به اینکه هم مبادلات ما با عراق تقریبا تحریم ناپذیر است و با توجه به اینکه دینار ارز جایگزین دلار است ظرفیت خوبی را برای میزبانی انتقالات مالی ایران در آینده دارد؛ پس در مجموع اگر روند کاهشی نرخ ارز همچون دیروز، امروز هم ادامه یابد یک روز تاریخی را از سر رد می کند.

شاکری افزود: عوامل بنیادی که امروز در بازار وجود دارد و اثرگذار است، تا حدی گذرا هستند و می تواند در مقطع دیگری پی گرفته شود؛ اما هزینه زیادی برای تحریم گر دارد و زدن این عوامل به سادگی زدن اجزای قبلی نقشه ارزی ایران نیست.

وی گفت: یک فلسفه کلی وجود دارد و آن اینکه، اگر ما فعال بوده و به طور دائم به دنبال راه حل ها باشیم، آینده خوبی قابل تصور خواهد بود؛ نقش کنش گری بانک مرکزی در بلندمدت مهم تر از وقایع گذرا است و با توجه به اینکه بانک مرکزی کنش خوبی می کند، به اقدامات این بانک و قدرت آن در مدیریت بازار امیدوار شده ایم؛ هر چند که اساسا نمی توان پیش بینی دقیقی انجام داد. 

وی تاکید کرد: می توانم بگویم که عوامل بنیادی مثبتی پیش رو داریم که ما را نسبت به گذشته امیدوار تر می کند.

احسان سلطانی كارشناسان اقتصادي نيز در کانال خود نوشت: با وجود تحریم‌ها، بانک مرکزی دخائر ارزی کشور را در حدود ۱۰۰ میلیارد دلار حفظ کرده است.شایعات و انتشار اخبار جعلی در خصوص ته کشیدن ذخائر ارزی، در جهت تحریک مردم برای هجوم جهت خرید ارز و به تبع آن افزایش نرخ ارز صورت می گیرد.

صادرکنندگانی که ارزهای حاصل از صادرات را برنگردانده اند و سفته بازان سخت در پی افزایش نرخ ارز هستند.دولت در صورتی که حسن نیت دارد، بایستی با اخلال گران ارزی و شایعه سازان و جوسازان و رسانه هایی که در پی افزایش نرخ ارز هستند، برخورد قاطع کند.

روز سه شنبه 30 بهمن 97 قيمت لحظه اي سامانه سنا براي دلار 12 هزار و 800 تومان و يورو 14 هزار و 700 تومان اعلام شد. همچنين نرخ هاي ميانگين ارز در روز دوشنبه براي دلار 12 هزار و 798 تومان، يورو 14 هزار و 656 تومان، درهم 3 هزار و 464 تومان، يوان 1هزار 904 تومان و لير تركيه 2هزار و 515 تومان، پوند 16128 تومان اعلام شده است. 

به گزارش تعادل، در صرافي هاي مجاز و ملي نيز نرخ فروش دلار 12800 و نرخ خريد دلار 12700 و نرخ فروش يورو 14700 و نرخ خريد يورو 14600 تومان اعلام شد و در بازار آزاد و نقدي نيز دلار بين 13100 تا 13300 تومان معامله شده است. 

به گزارش تعادل، در بازار طلا نيز با اعلام هر اونس جهاني 1329 دلار و دلار نقدي 13300 تومان، نرخ طلا و سكه نيز افزايش يافت.  قیمت سکه تمام بهار آزادی طرح جدیدروز سه‌شنبه۳۰بهمن۹۷ به ۴میلیون و 535 هزار تومان رسید. همچنین قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم ۴ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان، نیم سکه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان، ربع سکه ۱ میلیون و ۵۸۰ هزار تومان و سکه یک گرمی ۸۱۰ هزار تومان بود. هر اونس طلا در بازارهای جهانی ۱۳۲9 دلار و هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز ۴۲2 هزار و 200 تومان، مظنه مثقال 17 عيار نيز 1 ميليون و 829 هزار تومان قيمت خورد.

برخي كارشناسان در اين زمينه معتقدند كه حباب سكه تمام با افزايش هاي اخير بين 370 تا 413 هزار تومان شده است.  در اين رابطه رییس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر، با تاکید بر اینکه نوسانات و تغییرات قیمت ارز بر بازار طلا و سکه تاثیر داشته و قیمت‌ها را افزایشی کرد، گفت: حباب سکه کاهش یافته و اکنون حدود ۳۷۰ هزارتومان است.

محمد کشتی‌آرای در گفتگو با ایبِنا درباره وضعیت بازار، اظهار داشت: افزایش قیمت ارز طی روزهای اخیر در حالی موجب افزایش قیمت طلا و سکه شد که تقاضا در این بازار کاهش یافته و حباب سکه نیز به ۳۷۰ هزار تومان رسیده است.

وی افزود: این موضوع نشان دهنده این است که افزایش یا کاهش تقاضا تاثیری بر قیمت ها ندارد. در حال حاضر داد و ستد در بازار عادی و تقاضا و عرضه متعادل است، اما قیمت قطعات کوچکتر سکه به دلیل  تقاضا بیشتری که دارد، نسبت به قیمت واقعی حباب دارد.

رییس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر، درباره تاثیر نوسانات قیمتی انس جهانی در روزهای اخیر بر قیمت طلا داخلی، اظهار داشت: انس جهانی طی رزهای اخیر با نوسان قیمت همراه بوده و از روز گذشته تانون افزایش ۴ دلاری داشته، اما این تغییرات قیمتی ارز بیش از نوسانات انس جهانی بر قیمت طلا داخلی موثر است.

کشتی آرای درباره واکنش بازار به ایام پایانی سال و عید نوروز و همچنین روز میلاد حضرت زهرا (س) و روز مادر، گفت: اینگونه موارد دیگر به مانند گذشته تاثیری در بازار ندارد زیرا قدرت خرید مردم کاهش یافته و هدیه طلا، اقبال گذشته را ندارد زیرا مردم توان خرید طلا را با توجه به قیمت‌های فعلی ندارند.

به گفته وی، قیمت سکه طرح قدیم ۴ میلیون و ۳۶۰ هزار تومان، سکه طرح جدید ۴ میلیون و ۵۳۰ هزار تومان، نیم سکه دو میلیون و ۴۹۰ هزار تومان، ربع سکه یک میلیون و ۵۶۰ هزار تومان، سکه گرمی ۸۰۰ هزار تومان و هر گرم طلا ۱۸ عیار نیز ۴۲۳ هزار و ۷۰۰ تومان است.

از سوي ديگر، گمرک ایران اعلام کرد: ورود اسکناس ارز به کشور به هر میزان برای اشخاص حقیقی و حقوقی بلامانع است و هیچ یک از دستگاه‌های امنیتی، انتظامی و گمرک حق ممانعت از آن را ندارند.

در بخشنامه گمرک ایران آمده است: پیرو بخشنامه هایی در خصوص شرایط ورود ارز به کشور مطابق با بند (۴) مصوبات جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی کشور مورخ  10 مهر 97، هر شخص حقیقی و حقوقی می تواند با رعایت مقرراتی که بانک مرکزی اعلام کرده به هر میزان اسکناس ارز وارد کشور نماید و هیچ یک از دستگاه های امنیتی، انتظامی و گمرک حق ممانعت از آن را ندارد، هرگونه ممانعت تخلف اداری محسوب می شود و فرد متخلف در صورت محکومیت در بار اول به انفصال موقت به مدت ۶ ماه و در صورت تکرار به مجازات های بالاتر محکوم می شود.

از سوي ديگر، سیاست تشویقی بانک مرکزی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات در حالی اجرایی شده که اخبار حکایت از استقبال تجار بخش خصوصی از این اقدام دارد. بانک مرکزی اخیرا در راستای تشویق صادرکنندگانی که مطابق دستورالعمل‌های ابلاغی نسبت به بازگشت ارز حاصل از صادرات خود اقدام کرده‌اند، مشوق‌هایی را در نظر گرفته و شرایط بازگشت ارز را برای این دسته از صادرکنندگان تسهیل کرده است.

بر این اساس صادرکنندگانی که بیش از ۶۰ درصد ارز حاصل از صادرات خود را به کشور بازگردانده‌اند، می‌توانند میزان بیشتری از ارز خود را به صورت حواله یا اسکناس به صرافی‌ها بفروشند و از سوی دیگر ملزم به ارائه درصد کمتری از ارز خود به سامانه نیما نسبت به سایر صادرکنندگان خواهند بود.

معاون اسبق ارزي بانك مركزي در این رابطه اظهار داشت: تصمیمات متنوعی در مقاطع مختلف در خصوص بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور اتخاذ شده و مقاومت‌هایی نیز از طرف اتاق بازرگانی و تعدادی از صادرکنندگان وجود دارد، اما واقعیت این است که برای مقابله با آثار تحریم‌ها، ورود ارز به سیستم اهمیت بالایی دارد.

وی با بیان اینکه آمارها نشان می‌دهد که صادرات در این مدت نه تنها کاهش نیافته بلکه رشد خود را نیز داشته است، گفت: بانک مرکزی برای اینکه این امکان را داشته باشد که تامین مالی ثبت سفارش‌های مورد انتظار را اجرایی کند، نیاز به ارزی دارد که توسط صادرکنندگان و سیستم بانکی ارائه می‌شود.

وي با بیان اینکه تلاش بانک مرکزی برای جذب این ارزها با روش تشویقی نگاه مثبتی است که تعامل با صادرکنندگان را بیشتر می‌کند، گفت: مقاومتی که از طرف برخی صادرکنندگان انجام می‌شود با تفاهم و تعامل بیشتر می‌تواند کاهش یابد چرا که همین صادرکنندگان باید نیاز ارزی خود را از محل ارز حاصل از صادرات تامین کنند.

وي خاطرنشان کرد: بانک مرکزی راه‌حل‌های مختلفی مانند فروش ارز به صرافی‌ها و استفاده از ارز صادراتی برای واردات کالاهای خود صادرکنندگان یا دیگران را در نظر گرفته و قدم مثبتی را برای کمک به بازگشت ارز برداشته و باید منتظر استقبال تجار از این اقدام بانک مرکزی باشیم.

این سیاست تشویقی در حالی اجرایی شده که عبدالناصر همتی؛ رییس کل بانک مرکزی نیز معتقد است که این تصمیم افزایش عرضه ارز را در پی خواهد داشت. وی تلاش عده‌ای برای بر هم زدن بازار ارز را در راستای مقابله با این سیاست جدید دانسته و گفته است که این افراد اطمینان دارند که با صدور مجوز اخیر بانک مرکزی به برخی صادرکنندگان برای عرضه ارز خود در صرافی‌ها در یک‌ماهه باقیمانده سال، تعادل بازار به نفع عرضه به هم خواهد خورد و لذا، اقدام به پیشگیری کرده و جو تبلیغاتی لازم را برای خنثی کردن آن به وجود آوردند.

بانک مرکزی نیز از شتاب گرفتن فروش ارز صادرکنندگان خصوصی در سامانه نیما خبر داد. براساس اعلام بانک مرکزی علاوه بر عرضه نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار از سوی بانک مرکزی، پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و شرکت ملی گاز در سامانه نیما، صادرکنندگان غیرنفتی بخش خصوصی فروش ارز ناشی از صادرات خود را در نیما افزایش داده‌اند و این مبلغ از ۱۶ مرداد تا ۲۹ بهمن از یک میلیارد یورو فراتر رفته است که البته این مبلغ علاوه بر عرضه صادرکنندگان در صرافی‌ها و اختصاص ارز به واردات خودشان است.