حذف دلار از بازار ميانگين نرخ معاملات ارز سنا، لنگر نرخ ارز در بازار سنا

اقتصاد گردان - محسن شمشيري 

عصر يكشنبه 28 مرداد 97 نرخ دلار از بازار سنا حذف شد و جاي آن را يوان چين گرفته است. 

با وجود افزايش نرخ دلار در سامانه سنا و بازار صرافي ها به بالاي 10 هزار و 60 تومان در روز يكشنبه 28 مرداد 97، نرخ يورو برخلاف روند بازار جهاني پايين تر از نرخ دلار و به قيمت به 9394 رسيده و دلار به ميزان 666 تومان گران تر از يورو به فروش مي رسد. اين در حاليست كه در بازار جهاني هر يورو به ميزان 1.14 دلار است.  براين اساس اگر كسي يورو را به قيمت 9394 تومان در ايران خريداري كند و در كشورهاي منطقه تبديل به  1.14 دلار كند و دلار را به ايران برگرداند و به نرخ هر دلار 10060 تومان بفروشد با فروش 1.14 دلار، مي تواند 11468 تومان كسب كند و سود آن  از اين طريق 2074 تومان خواهد بود.  

اين وضعيت در بازار ارز ايران دلايل مختلفي مي تواند داشته باشد كه يكي از آنها تقاضا براي اسكناس دلار است. اما ممكن است كه باعث كسب سود از طريق آربيتراژ و خريد و فروش ارز در ايران و كشورهاي منطقه شود و البته باعث ورود اسكناس دلار به ايران خواهد شد.

 از سوي ديگر،  با وجود افزايش نرخ اونس جهاني به 1184دلار و افزايش  نرخ فروش دلار در سامانه سنا كه روز يكشنبه 28 مرداد 97 به بالاي 10 هزار تومان رسيده است، نرخ طلا و سكه كاهش يافته و سكه طرح جديد عصر روز يكشنبه به 3 ميليون و 720 هزار تومان و 18 عيار به بالاي 290 هزار تومان رسيد.

كارشناسان معتقدند كه اين موضوع نشان مي دهد كه با افزايش عمق بازار سنا و تامين ارز بازار آزاد و نيازهاي مختلف متقاضيان توسط سنا، اگر چه موجب رشد نرخ ارز در اين بازارا شده، اما از سوي ديگر تقاضا در حاشيه بازار را كاهش داده و نرخ ارز در حاشيه بازار نيز كاهش يافته است. در نتيجه اثر نرخ بازار آزاد خارج از سنا كاهش يافته و لنگر نرخ ارز كه نشان دهنده نرخ تعادلي بازار و عامل ايجاد ثبات نرخ در بازار است به بازار سنا انتقال يافته و اين نرخ مبناي معاملات بازار آزاد شده و حتي باعث كاهش نرخ دلار در بازار آزاد خارج از سنا شده و در نتيجه عامل موثر بر كاهش نرخ طلا و سكه بوده است.

 به طوري كه نرخ دلار بازار آزاد نيز كه تا 11 هزار تومان بالا رفته بود روزهاي شنبه و يكشنبه به 10570 تومان رسيد و فاصله نرخ دلار سنا با بازار آزاد نيز كه به 2900 تومان رسيده بود، اكنون به حدود 600 تومان كاهش يافته است. 

براين اساس،  قیمت انواع سکه روز يك شنبه در بازار آزاد کاهش یافت و هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید امامی روز یکشنبه بیست و هشتم مردادماه ۹۷ در بازار تهران با ۹۰ هزار تومان کاهش نسبت به شنبه با رقم ۳ میلیون و ۶۷۶ هزار تومان به فروش رسید. همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم با ۵۰ هزار تومان کاهش نسبت به روز شنبه به ارزش ۳ میلیون و ۴۰۳ هزار تومان داد و ستد شد.

از سویی دیگر، روز يك شنبه در بازار آزاد هر قطعه نیم سکه بهار آزادی با ۳۰ هزار تومان کاهش در مدت مشابه یک میلیون و ۷۴۲ هزار تومان و هر قطعه ربع بهار آزادی نیز با ۲۰ هزار تومان اُفت به ارزش ۸۸۱ هزار تومان معامله شد. بر اساس این گزارش، هر قطعه سکه گرمی نیز در مدت زمان مشابه با ۱۰ هزار تومان کاهش ۴۹۱ هزار تومان معامله شد. هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز با ۵۰۰ تومان رشد به ارزش ۲۹۰ هزار تومان فروخته شد.

بر اساس آمار سامانه سنا هر دلار آمریکا با ۶۳۹ تومان افزایش ۱۰ هزار و ۳۴۳ تومان معامله شد و عصر يكشنبه نيز به 10 هزار تومان رسيد. همچنین هر یورو با ۵۰ تومان کاهش ۹ هزار و ۳۰۳ تومان و هر پوند نیز با ۴۳ تومان اُفت ۱۳ هزار و ۳۶۱ تومان به فروش رفت.

در بازار ارز رسمي نيز بانک مرکزی نرخ ۳۹ ارز را بدون تغییر اعلام كرد و نرخ هر دلار آمریکا برای روز یکشنبه بیست و هشتم مردادماه بدون تغییر ۴۲ هزار ریال قیمت خورد. همچنین نرخ هر پوند انگلیس ۵۳ هزار و ۵۴۸ ریال و هر یورو نیز ۴۷ هزار و ۹۹۹ ریال ارزش‌گذاری شد

 از سوي ديگر،  رییس سازمان بازرسی کل کشور از دریافت ۴ قرارداد تسهیلات به مبلغ ۷۲ میلیارد ریال و صرف ۷۰ میلیارد ریال از آن برای خرید ۵ هزار سکه طلا خبر داد.

قاضی ناصر سراج گفت: تعدادی از حساب های افرادی را که سکه ثبت نام کرده بودند، بررسی کردیم که یکی از این افراد ۴۷۱ حساب، دیگری ۴۱۰ حساب و نفر سوم نیز ۳۹۳ حساب داشت. وی گفت: یکی از این افراد ۷۲ میلیارد ریال از بانک برای اجرای ۴ قرارداد تسهیلات گرفته بود که ۷۰ میلیارد ریال را صرف خرید ۵ هزار سکه کرد.

قاضی سراج افزود: از آنجا که این پول باید در اجرای آن ۴ قرارداد هزینه می شد، خرید این ۵ هزار سکه خلاف قانون بود و با پیگیری های ما این فرد ۵ هزار سکه را پس داد و پولی را هم که به بانک داده بود، دریافت کرد و ۴۰ کیلوگرم طلا به نفع دولت شد که تفاوت قیمت آن با قیمت الان شاید دو تا سه برابر باشد.

رییس سازمان بازرسی کل کشور گفت: به همه کسانی که با پول های با منشاء غیر قانونی سکه خریداری کرده اند اخطار می دهیم که سکه هایشان را پس بدهند در غیر اینصورت منتظر برخورد ما باشند.

اين در حاليست كه سخنگوی فراکسیون مستقل مجلس از نشست این فراکسیون با نهاوندیان، معاون اقتصادی رییس جمهور خبر داد و گفت که وی در این نشست نسبت به کنترل نوسانات ارزی اطمینان خاطر داده است.

مهرداد لاهوتی، اظهار کرد: آقای نهاوندیان در نشست فراکسیون مستقلین موضوع ارز و نوسانات قیمت آن را مطرح کرد و در گزارشی به تغییرات نرخ ارز در همه دولت‌ها پرداخت. طبق گزارش ایشان در دولت اول و دوم نرخ ارز ۱.۲ برابر در دولت سوم و چهارم نرخ ارز ۴.۷ برابر، در دولت پنجم و ششم نرخ ارز ۳.۹ برابر، در دولت هفتم و هشتم نرخ ارز ۱.۹ برابر، در دولت نهم و دهم ۳.۷ برابر، در دولت یازدهم ۱.۲۷ برابر و در دولت دوازدهم ۲.۴ برابر افزایش یافته است.

وی اضافه کرد:‌ آقای نهاوندیان گفت که افزایش نرخ ارز اجتناب‌ناپذیر است و در همه دولت‌ها اتفاق افتاده، اما در دولت یازدهم جلوی این افزایش قیمت گرفته شد و اجازه ندادند به روال طبیعی افزایش یابد. اگر انسجام سیاسی داشته باشیم با توجه به بنیه اقتصادی کشور خیلی راحت می‌توانیم از این اوضاع عبور کنیم.

لاهوتی همچنین به نقل از نهاوندیان یکی از عوامل رشد نقدینگی را نرخ سود بانکی عنوان کرد و گفت: طبق اظهارات معاون اقتصادی رییس جمهور وقتی نرخ سود بانکی ۲۰ درصد است یعنی همین میزان به نقدینگی اضافه می‌شود بدون این‌که ما استفاده اقتصادی داشته باشیم. برهمین اساس ایشان بر ضرورت کاهش نرخ سود بانکی و رشد اقتصادی بدون رشد نقدینگی تاکید کرد و ضرورت اصلاح ساختار بانکی را هم مورد اشاره قرار داد. وی گفت: آقای نهاوندیان معتقد بود که دولت در زمینه‌ی نرخ ارز با برنامه پیش می‌رود و در این حوزه به آرامش خواهد رسید و روند نوسانات بازار ارز نیز کنترل می‌شود و به عدد منطقی می‌رسد که این امر در گرو انسجام سیاسی کشور است.

از سوي ديگر رییس اتحادیه طلا و جواهر با اعلام اینکه خرید و فروش مصنوعات طلا در حد صفر است افزود: از ابتدای سال تاکنون مردم به سمت خرید طلای خام و سکه به جای مصنوعات رو آورده اند.

آیت محمد ولی، رییس اتحادیه طلا با اشاره به صفر رسیدن خرید مصنوعات طلا، اظهارداشت: جو روانی پیش آمده در چند ماه اخیر موجب شده تا مردم به جای خرید مصنوعات طلا به سمتی دیگر هدایت شوند که خلاف مسیر اصلی و صحیح بازار است.

وی افزود: اگر مردم قصد خرید طلا دارند باید برای خرید مصنوعات طلا اقدام کنند زیرا خرید طلای آب شده نه تنها اقدامی درست و منطقی نیست، بلکه در چارچوب های اتحادیه نیز قرار ندارد. زیرا اگر حتی یک نفر در بازار از عدم آگاهی مردم سو استفاده کند، مردم متضرر خواهند شد.

رییس اتحادیه طلا و جواهر، توضیح داد: مردم برای خرید طلا به سمت مصنوعات بروند زیرا خرید طلا آب شده، موضوعی تخصصی است که تنها فعالان و متخصصان این بازار تخصص و توانایی شناسایی اصل از فرع را دارند.

محمدولی، گفت: ۹۹ درصد طلاهای آب شده درست و صحیح است اما اگر احتمال حتی یک درصد طلا تقلبی بدهیم، توصیه ما حرکت مردم به سمت خرید مصنوعات طلا و عدم ورود به بخشی بسیار حساس است که در صورت بروز مشکلی، اتحادیه نیز امکان پاسخگویی ندارد.

وی درباره مزیت خرید مصنوعات طلا، توضیح داد: مردم با خرید مصنوعات طلا به جای سکه و طلا خام، هم می توانند به عنوان زیورآلات از آن استفاده کنند و هم به عنوان سرمایه نیز نگهداری می کنند، همچنین با این اقدام چرخ تولید این صنعت نیز دوباره به حرکت خواهد افتاد.

رییس اتحادیه طلا و جواهر در پایان اظهار امیدواری کرد که این اتفاق در بخش طلا از سوی مردم بیافتد و تولید این صنعت نیز رونق گذشته خود را بازیابد.

با نوسانات نرخ ارز از اواسط سال گذشته در کشور، بازار طلا و سکه نیز تحت تاثیر قرار گرفته و مردم با افزایش قیمت های لحظه ای سکه، به سمت خرید طلا خام و سکه به جای طلا ساخته شده که اغلب هم جنبه زینتی و مصرفی دارد و هم به عنوان سرمایه از آن یاد می شود، حرکت کردند.

برهمین اساس، رفته رفته با ادامه این روند در سال جاری، به اذعان فعالان بازار طلا و سکه، خرید و فروش مصنوعات طلا از ابتدای سال جاری در حد صفر بوده است. طبق اعلام کارشناسان و فعالان بازار طلا، با توجه به تعداد طلافروشان در سطح کشور، میزان خرید و فروش از ابتدای سال تاکنون به میزانی نبوده که حتی تامین کننده هزینه های روزانه این واحدهای صنفی باشد و صنف طلا فروشان از این نوسانات قیمتی جز ضرر عایدی نداشته اند.

از سویی نوسانات قیمتی طلا نه تنها قدرت تصمیم‌گیری را از مردم سلب کرده بلکه از نظر اقتصادی و مالی نیز قدرت خرید آنها کاهش یافته و مردم با خرید طلاهای آب شده یا سکه به دنبال اقدامات اقتصادی و سرمایه گذاری هستند.

افزایش خرید طلا بازتاب مشکل اقتصادی است

از سيوي ديگر تحلیل ها حاکی از آن دارد که روی آوردن مردم در ایران، ونزوئلا و ترکیه برای خرید طلا و دیگر فلزات گرانبها حاکی از بروز یک مشکل در نظام اقتصادی دارد.

 به گفته برخی از کارشناسان حوزه فلزات گرانبها، جهان بی تردید با تمرکز مجدد بر روی طلا و نقره به عنوان پول واقعی در بحران فرو خواهد رفت.

امروز مردم بویژه در غرب فراموش کرده اند که اسکناس کاغذی سابقا به عنوان یک دارایی محض در برابر مقداری معینی طلا و نقره بوده است. امروز پول کاغذی چیزی بیشتر از یک اوراق بدهی نیست. پول کاغذی چیزی بیشتر از وثیقه نیست.

تحلیل گران بر این باور هستند که ایران، ونزوئلا و ترکیه از جمله کشورهایی هستند که به دلیل سقوط ارزش پول خود در مقابل دلار آمریکا مردم آنها به خرید طلا و دیگر فلزات گرانبها به جای تمرکز بر روی پول ملی روی آورده اند.

افزایش قیمت طلا شاخصی است که نشان دهنده وجود یک مشکل در نظام مالی است. زمانی که قیمت طلا در حال افزایش است، افراد متوجه می شوند که یک مشکل در اقتصاد پدیدار شده است.

به گفته کارشناسان فلزات گرانبها، شکی وجود ندارد که بحران بعدی منطقه ای نخواهد بود و در سطح بین الملل ظاهر خواهد شد. تمام بازارها از اوراق قرضه تا بورس و مسکن دستکاری و حباب دار می شوند.

نکته ای که در مورد اطمینان طلا و نقره می توان گفت این است که حتی اگر قیمت آنها در کوتاه مدت به دنبال افزایش ارزش دلار آمریکا روند نزولی به خود گیرد، این موضوع زمینه را برای شکوفایی بازار ایجاد می کند.

در حال حاضر زمانی که دولت ها اقدام به چاپ بیشتر پول کاغذی می کنند، قدرت خرید اسکناس از دست می رود و این مسئله فقط تعداد محدودی برنده دارد و بیشتر افراد متضرر خواهند بود و فقط نارضایتی گسترده ای را در میان مردم ایجاد می کند و بر روی پول کشورها فشار منفی وارد می کند.

اسکناس دولت ها فقط بواسطه اعتماد نهادها به آن پشتیبانی می شود و اکنون اسکناس ها با بحران تاریخی روبرو هستند. در حال حاضر بویژه در غرب افراد به دنبال جایگزینی برای آن هستند و بنظر می رسد که اسکناس دولت ها و شاید هم نظام مالی فعلی تحت این فشار تسلیم شود.