تبديل بانك صادرات به بانك سودده با وصول مطالبات مهم از دولت و فروش دارايي هاي مازاد

اقتصاد گردان - محسن شمشيري

با توجه به عملكرد و سود و زيان بانك صادرات  و  بر اساس گزارش هاي بانك روي كدال بورس اوراق بهادار تهران، نكات قابل توجهي را در مورد عملكرد مالي بانك، دارايي ها و منابع مالي، سپرده ها و تسهيلات، اموال قابل توجه بانك و مطالبات معوق و طلب هاي قابل توجه آن از دولت، شركت ها و سازمان ها و نهادهاي مختلف نشان مي دهد كه هر گوشه از آمارها و گزارش عملكرد بانك حكايت از توان قابل توجه مالي و دارايي ها، و حركت بانك به سمت سودآوري و خروج از زيان دهي در سال هاي آينده دارد ومو ضوعاتي كه در سال هاي اخير عامل زيان ده شدن بانك به دليل صورت هاي مالي جديد واستانداردهاي ifrs  بوده را به تدريج برطرف خواهد كرد. بانک صادرات ورشکسته نیست و با ۴۰ میلیارد دلار میزان دارایی های خود و فروش ۴ هزار میلیارد تومان از اموال مازاد مي تواند به يك بانك سود ده تبديل شود. روند زيان دهي بانك نيز متوقف شده و در آينده با افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها مي تواند توان رقابتي خود را افزايش دهد و به بانكي سودده مانند بزرگترين بانك بورسي سال هاي قبل از 94 تبديل شود

مجمع عمومی سال مالی 95 

مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده بانک صادرات برای سال مالی 30 اسفند 95 در تاریخ 15 بهمن 96 برگزار شد و تصویب صورت های مالی و موضوعات دیگر با حضور 86 درصد سهامداران و 50 میلیارد سهم بانک صادرات انجام شد.

زیان خالص بیش از 1331 میلیارد تومان، زیان انباشته ابتدای دوره 1937 میلیارد تومان، زیان تعدیل شده ابتدای دوره 2039 میلیارد تومان، سود و زیان قابل تخصیص 3370 میلیارد تومان معرفی شد که براین اساس، زیان هر سهم معادل 23 تومان اعلام شده است.  

بانک صادرات با 57 هزار و 800 میلیارد ریال سرمایه شامل 57 میلیارد و 800 میلیون سهم 1000 ریالی با زیان انباشته پایان دوره سال 95 معادل  33 هزار و 708 میلیارد ریالی  و زیان خالص 13316 میلیارد ریالی مواجه است در نتیجه به ازای هر سهم بابت 13316 میلیارد ریال زیان خالص، برای هر سهم معادل 230 ریال در سال 1395 زیان محاسبه شده است 

ترکیب سهامداران 

 ترکیب سهامداران در این مجمع شامل شرکت کارگزاری سهام عدالت با 40 درصد سهام، دولت با 18.32 درصد، سهام کارکنان بانک 5 درصد، سرمایه گذاری خوارزمی نزدیک به 4 درصد، خدمات پشتیبانی مهر 3.41 درصد، بیمه البرز 7 دهم درصد، سرمایه گذاری بهمن 53 صدم درصد و سایرسهامداران و سهامداران خرد 14.12 درصد نشان می دهد که همچنان سهم دولت و مدیریت سهام عدالت توسط دولت نزدیک به 60 درصد است و سهامداران خرد و بخش خصوصی حدود 40 درصد است. 

این نکته نشان می دهد که دولت با تکیه بر سهام خود و سهام عدالت،  مدیریت این شرکت خصوصی عضو بورس را تحت تاثیر قرار می دهد و به همین خاطر، موضوع ساماندهی موسسات غیرمجاز، مشارکت در طرح های عمرانی، انجام برخی مخارج دولتی، و رشد بدهی دولت به بانک صادرات در سال های اخیر به عملکرد بانک صادرات اضافه شده و منابع و مصارف، مطالبات بانک، سود و زیان بانک، دارایی های مازاد و... را تحت تاثیرقرار داده است و جالب این است که در چنین شرایطی و با این ساختار مالی، بانک صادرات در سالهای 95 تا 97 باید صورت های مالی خود را براساس استانداردهای ifrs ارائه کند  و این استانداردها بسیاری از عملکردها، مخارج، مطالبات، درآمد آینده بانک، دارایی های مازاد، وثایقی که روی دست بانک ها باقی مانده را توضیح نمی دهد و سهامداران تنها می توانند روی سود و زیان نقدی و عملکرد مالی بانک حاصل از سود سپرده ها و سود تسهیلات حساب باز کنند و این موضوع عملا موجبات زیان ده نشان دادن بانک و کاهش قیمت سهام را فراهم کرده است. 

راهکارهای کاهش بدهی دولت به بانک صادرات 

براین اساس، دولت می تواند حداقل بخشی از سهام بیش از 10 میلیاردی خود را بابت بخشی از بدهی های خود و افزایش سرمایه بانک واگذار کند تا به توان مالی بانک و رشد قیمت سهام  و کاهش مشکلات نقدینگی بانک کمک کند و قدرت رقابت پذیری و چانه زنی بانک را افزایش دهد .

در حال حاضر براساس برآوردهای مختلف حداقل بین 12 تا 28 هزار میلیارد تومان از منابع بانک در اختیار دولت است و بدهی سنگین چند هزار میلیارد تومانی بانک، مشکلات ساختاری قابل توجهی در بانک ایجاد کرده است. 

همچنین دولت از طریق تهاتر مطالبات معوق بانک با اضافه برداشت و بدهی بانک صادرات به بانک مرکزی، ایجاد خطوط اعتباری ارزان قیمت بانک مرکزی برای بانک صادرات، می تواند مشکلات بدهی خود به بانک صادرات را کاهش دهد. 

دارایی های مازاد 

یکی دیگر از مشکلات بانک ها وجود دارایی های مازاد است که به دلیل وجود رکود در اقتصاد، عدم تناسب وثایق بانکی با میزان بدهی مشتریان ومناسب نبودن آنها و قابلیت کم نقد شوندگی این دارایی ها روی دست بانک ها باقی مانده و برای نگهداری آنها نیز باید هزینه های زیادی را صرف کرد. بانک صادرات نیز دارایی های مازاد زیادی دارد که امکان فروش آنها نیست و یا با مشکل همراه است. 

بانک صادرات در اسفند 96 اعلام کرده که به دنبال فروش یکی از شرکت های زیرمجموعه است و در صورت انعقاد قرارداد به میزان 500 میلیارد تومان و 86 ریال به ازای هر سهم به درآمدهای شرکت خواهد افزود و باعث بهبود وضعیت سود و زیان می شود  

این نکات نشان می دهد که در صورت ایجاد رونق در اقتصاد و بازار مسکن، می توان شاهد فروش دارایی ها و شرکت های بسیاری بود و به سرعت روی درآمد و سود بانک اثرخواهد گذاشت.

دکتر حجتاله صیدی در آیین گرامیداشت سالروز عرضه اولیه «وبصادر» گفت: سازمان بورس اطلاعاتی از ما خواسته است که در صورتی که ارائه نکنیم بار دیگر نماد بسته می شود اما ما با معذوریت هایی روبرو هستیم. وی اظهارداشت: به دلیل مسایل ساختاری در اقتصاد ما نا اطمینانی بالاست و شاهد بودیم که نرخ سودسپرده قبل از عید از ١٥ درصد به ٢٠ درصد رسید.

صیدی خاطرنشان کرد که به دلیل ماهیت صنعت بانکداری، بانک ها نمی توانند نرخ تجهیز منابع خود را به طور دقیق اعلام کنند زیرا شاهد بودیم در اواخر سال گذشته نرخ سود اوراق گواهی سپرده از ١٥ درصد به ٢٩ درصد افزایش یافت.

مدیرعامل بانک صادرات گفت: ما از بنگاه ها و دولت مطالبات معوق داریم؛ وضعیت برای وصول مطالبات خُرد مشخص است اما بدهی کلان نیازمند نسخه و توافق خاص است. وی وقتی سازمان بورس از بانک صادرات پیش بینی دقیق می خواهد نمی توانیم ارائه کنیم زیرا نرخ پول و سود برای ما به طور کامل مشخص نیست؛ علت بسته بودن  نماد برخی از بانک های دیگر در بورس نیز این موضوع است.

صیدی با بیان اینکه برای رسیدن به توافقی خاص با برخی از بدهکاران بزرگ بانک صادرات جلسه برگزار کرده ایم، افزود: اگر به عنوان نمونه بخواهیم به جای مطالبات، کارخانه ای را تصاحب کنیم، باید به سرعت آن را در فهرست فروش بگذاریم و این موضوع ابهامی است که در تمامی بانک ها وجود دارد.

مدیرعامل بانک صادرات اظهار داشت: با مطالعاتی که درباره بدهکاران بزرگ بانکی انجام دادیم، متوجه شدیم که همه آنها در حال فعالیت هستند اما مشکل آنها در عدم پرداخت اقساط مربوط به تخصیص نامناسب نقدینگی است.

وی ادامه داد: شرکت های تولید کننده سنگ آهن، فولاد، پتروشیمی ها، تولیدکنندگان مواد غذایی از جمله شرکت های بورسی هستند اما گردش نقدینگی در آنها مهم است و بعضا نمی توانند بدهی خود را بپردازند؛ به همین علت بانک ها نمی توانند آن سطح مطلوب مورد نظر درباره شفافیت را رعایت کنند و این موضوع همه ما را آزار می دهد.

صیدی درباره تداوم حضور بانک صادرات در بازار سرمایه گفت: ما بانکی ۶۶ ساله هستیم که چندین بار تاب آوری خود را برابر فشارهای مختلف نشان داده ایم و سربلند از مشکلات خارج شده ایم؛ ما بیش از ۲۲ هزار کارمند و ۴۵ میلیون صاحب حساب داریم.

مدیرعامل بانک صادرات اصلاح ساختار سرمایه و ترکیب دارایی ها و بدهی ها را یکی از مهم ترین عوامل در سوددهی این بانک عنوان کرد و افزود: برای رسیدن به سودآوری پایدار باید این اصلاحات را انجام دهیم.

مدیر عامل بانک صادرات ایران تصریح کرد: مهمترین موضوع این است که روند افزایش زیان در بانک صادرات ایران متوقف شده و زیاندهی بانک سیر نزولی پیدا کرده است. در حال حاضر منابع بانک صادرات ایران به ١٥٤ هزار میلیارد تومان و دارایی های آن به بیش از ١٨٠ هزار میلیارد تومان رسیده است.

دکتر صیدی مطالبات بانک را نیز مورد اشاره قرار داد و گفت: مطالبه مهمی از دولت داریم که تلاش می کنیم برای تعیین تکلیف آن هم از  ظرفیت های بودجه سال ٩٧ استفاده کنیم.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: ظرف چند روز آینده صورت های مالی سال ٩٦ را به بورس اوراق بهادار ارائه خواهیم کرد. 

دکتر صیدی در ادامه گفت: در بحث افزایش عملیات بانکی و کارمزدها و نیز پتانسیل عملیات ارزی امیدواریم بتوانیم زیان را به سود برسانیم و سال ٩٨ وارد منطقه سود شویم. وی همچنین گفت: قرار است برای مهمترین شرکت زیرمجموعه بانک صادرات ایران که گروه مالی سپهر صادرات است، شرایط پذیرش در بورس را اخذ نماییم.

صیدی در بخش دیگری از این نشست حجم منابع بانک صادرات ایران را ۱۵۴ هزار میلیارد تومان اعلام کرد و افزود: میزان دارایی های بانک صادرات به ۱۷۸ هزار میلیارد تومان یا ۴۰ میلیارد دلار رسیده است.

وی درباره بدهی های دولت به بانک صادرات گفت: مطالبه مهمی از دولت در این زمینه داریم؛ هم از ظرفیت های در نظر گرفته شده در بودجه ۹۷ در حال استفاده هستیم و هم مذاکرات مورد به موردی را پیگیری می کنیم. مدیرعامل بانک صادرات تصریح کرد: ما بدهکاران ثروتمندی مانند شرکت مترو داریم اما آنها پول نقد برای پرداخت بدهی خود را ندارند.

صیدی از محقق شدن روند توقف زیان دهی بانک صادرات در سال ۹۷ خبر داد و گفت: در سال ۹۶ هر روزی که از سال می گذشت زیان بیشتری به خاطر سود سپرده ها و جریمه اضافه برداشت از بانک مرکزی می پرداختیم اما این روند متوقف شده است.

وی از انتشار صورت های مالی بانک صادرات ظرف روزهای آینده خبر داد و افزود: یکی از مهم ترین هزینه های سال گذشته ما مربوط به اضافه برداشت از منابع بانک مرکزی می شود اما با برنامه ریزی های انجام شده در سال جاری نه تنها اضافه برداشت و وام شبانه نداریم بلکه وام شبانه به سایر بانک ها پرداخت می کنیم.

مدیرعامل بانک صادرات درباره روند تسویه حساب مشتریان موسسات میزان و ثامن گفت: موسسه میزان در بانک صادرات ادغام شد و شعب آن هم تابلوی بانک صادرات را نصب کردند؛ هزینه ای به ما از این بابت تحمیل شد.

صیدی گفت: بانک صادرات از خودپردازهای خود به طور روزانه به سپرده گذاران موسسه ثامن پول پرداخت می کرد و ادغام این موسسه در بانک انصار باعث توقف این روند شد؛ جلسه خوبی در جمعه ۲ هفته پیش برای وصول مطالبات خود از این محل با بانک انصار داشتیم.

وی سه برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت بانک صادرات را تشریح کرد و گفت: برنامه ما این است که تا ۳۱ خرداد ماه زیان دهی را به صفر برسانیم. مدیرعامل بانک صادرات ادامه داد: از ۲۹ اسفندماه سال جاری برنامه داریم درآمدهای خود را از محل کارمزدها و عملیات ارزی افزایش دهیم و تا پایان سال ۹۸ وارد دوران سوددهی شویم که البته با توجه به مشکلات داخلی و خارجی کار بسیار سختی است.

صیدی از برگزاری مجمع این بانک در تیرماه سال جاری خبر داد و گفت: هرچند این مجمع با زیان بانک برگزار خواهد شد اما بازار سرمایه بیشتر به آینده کار دارد تا گذشته. وی درباره پذیرش شرکت های زیر مجموعه بانک صادرات در بورس و فرابورس گفت: مهم ترین شرکت بانک صادرات برای پذیرش در بورس، گروه مالی سپهر صادرات است که همه شرکت های بانک را به آن واگذار کرده ایم؛ امیدواریم با رفع محدودیت ها این اتفاق نیز حل شود.

صیدی در پاسخ به سوالی درباره فروش اموال مازاد بانک صادرات گفت: با توجه به الزام دولت و بانک مرکزی، فروش اموال مازاد بانک صادرات ۲ برابر شد؛ در سال گذشته ۴ هزار میلیارد تومان از اموال مازاد را فروختیم.

وی افزود: فکر می کنیم بتوانیم تا زمان برگزاری مجمع بانک صادرات در تیرماه رقم بهتری را درباره فروش اموال مازاد گزارش کنیم. صیدی گفت: سال گذشته شعب بانک صادرات از ۳ هزار شعبه به ۲ هزار و ۳۰۰ شعبه کاهش داده ایم و برای سال جاری کاهش شعب را در دستور کار نداریم. وی خاطرنشان کرد که بیشتر شعبه های بانک صادرات به شکل سوپرمارکت مالی در حال فعالیت هستند و آنها را ظرفیت می دانیم.

مدیرعامل بانک صادرات گفت: برنامه افزایش سرمایه این بانک را از محل تجدید ارزیابی دارایی ها دنبال می کنیم که البته شرط این موضوع خروج از شمول ماده ۱۴۱ است؛ از سوی دیگر اموال بانک ها دارای پیچیدگی های خاصی است.

صیدی درباره اینکه آیا بانک مرکزی توصیه مشخصی برای برگزاری مجمع این بانک داشته است یا نه، اظهار داشت: بانک مرکزی توصیه خاصی به ما نداشته اما بر رعایت مقررات و ضوابط برای رعایت استانداردهای خاص در مجمع تاکید داشته و دارد.

وی درباره تاثیر تحریم ها بر عملیات ارزی اظهار داشت: در سال گذشته حدود هزار میلیارد تومان از محل عملیات ارزی سود حاصل کردیم که نشانگر مدیریت تحریم ها از سوی ماست. مدیرعامل بانک صادرات خاطرنشان کرد: حتی یکی از واحدهای ما بسته نشده و امیدوار هستیم با مذاکراتی که هفت کشور بزرگ صنعتی در حال انجام آن هستند و مستثنی شدن برخی از بانک ها برای نقل و انتقال پول با ایران، عملیات ارزی بانک صادرات افزایش نیز پیدا کند.

صیدی تصریح کرد که این بانک سودی را از محل فروش املاک شناسایی نکرده است. وی تاکید کرد: در سال گذشته بدهی دولت به بانک صادرات افزایش یافته که بخشی از آن مربوط به سودهایی است که سررسید آنها گذشته ولی خوشبختانه بدهی دولت از جمله بدهی های با کیفیت است که سوخت و سوز ندارد.

صیدی در بخش دیگری از این نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره آمار زیان دهی بانک صادرات در سال های گذشته گفت: برنامه ما توقف روند زیان دهی بانک در سال ۹۶ بود و ما با حدود ۳ هزار میلیارد تومان بدهی پرونده سال گذشته را بستیم.

وی درباره ماده ۱۴۱ قانون تجارت گفت: این قاون اصلا ربطی به بانک ها ندارد؛ هر بنگاهی وضعیت متفاوتی دارد و این ماده ارتباطی با ورشکستگی نیز ندارد. بانک صادرات مشمول ماده ۱۴۱ است زیرا که بیشتر از نیمی از سرمایه آن زیان دارد.

مدیرعامل بانک صادرات تصریح کرد: روح ماده ۱۴۱ ارتباطی با ورشستگی ندارد و می گوید هرگاه زیان از نیمی از سرمایه بیشتر شد باید سریعا مجمع برگزار شود؛ مجمع بنگاه بزرگی مانند بانک صادرات که ۴۰ میلیارد دلار سرمایه دارد به سادگی نیست و باید بگویم ما ورشکسته نیستیم و میزان دارایی و منابع و وضعیت ترازنامه ما مشخص است.

صیدی خاطرنشان کرد که نکته مهم برای بانک صادرات سودآوری از محل دارایی های مشاع و غیرمشاع است که این موضوع از طریق افزایش حجم منابع و تسهیلات می تواند به نقطه سر به سر برسد.

وی با بیان اینکه برنامه بانک صادرات افزایش درآمدزایی از محل صدور ضمانت نامه، عملیات ارزی و اعتبارات اسنادی است، افزود: امیدوارم قیمت سهام بانک صادرات به قیمت قبل از بسته شدن نماد بازگردد. صیدی در ادامه در پاسخ به سوالی تاکید کردذ که قصد تغییر مدیریت در شعب خارج از کشور بانک صادرات را نداریم.