مبلغ چك رمزدار 2.26 برابر چك هاي عادي، برگشتي مبلغ چك ها در سه استان بالاي 30 درصداست

اقتصاد گردان  – محسن شمشيري: سهم چك هاي برگشتي از نظر تعداد در دي 96 نسبت به دي 95 به ميزان 0.2  درصد افزايش يافته و از 14.6 درصد به 14.8 درصد رسيده است اما سهم مبلغي آن از 21.4 درصد به 19.3 درصد رسيده و به ميزان 2.1 درصد كاهش داشته است. 

در استان تهران نيز در حالي كه از نظر تعداد سهم چك هاي برگشتي به ميزان 0.4 درصد بيشتر شده و از 14 به 14.4 درصد در يكسال منتهي به دي 96 رسيده اما از نظر مبلغي، سهم چك هاي برگشتي در استان تهران از 20.1 درصد به 16.8 درصد رسيده و به ميزان 3.3 درصد كاهش داشته است. 

 بررسي سهم چک هاي وصولي بر حسب عادي و رمزدار نشان مي دهد كه تمايل مردم و كسبه و فعالان اقتصادي به چك رمزدار بيشتر شده و براي انتقال پول از چك رمزدار به خاطر وصول قطعي آن بيشتر استفاده مي شود و از چك عادي به خاطر برگشت حدود 19 درصد مبلغ آن كمتر استفاده مي شود. 

در دي ماه ١٣٩٦ ،درکل کشور حدود 8.9 ميليون فقـره چـک وصـول شد کـه از ايـن تعــداد بــالغ بــر8.2 ميليــون فقــره عــادي و حــدود 700 هزار فقــره رمــزدار بــوده اســت. بــر ايــن اســاس درکــل کشــور 92.6 درصــد از کــل تعــداد چــکهــاي وصــولي، عــادي و 7.4 درصد رمزداربوده است. يعني تعداد چك هاي عادي 12 برابر چك هاي رمزدار بوده است

 اما از نظر مبلغ  بالغ بـر ١٧٤٧ هـزار ميليـارد ريـال چـک وصـول شده كه بالغ بر ٥٣٦ هزار ميليارد ريال چک عادي و بالغ بـر ١٢١١ هـزار ميليـارد ريـال چـک رمزدار ميباشد. به عبارتي در کل کشور 30.7 درصد از کـل مبلـغ چـکهـاي وصـولي، عـادي و 69.3 درصد رمزدار بوده است. يعني مبلغ چك رمزدار معادل 2.26 برابر چك هاي عادي بوده است. 

به عبارت ديگر، با وجود آن كه تعداد چك هاي رمزدار 8.5 درصد چك هاي عادي بوده اما مبلغ آن 2.26 برابر مبلغ چك هاي رمزدار بوده است و اين موضوع نشان مي دهد كه نقل و انتقال پول توسط چك هاي رمزدار عملا با اقبال و انتقال وجه بيشتري مواجه شده است.

نتایج سامانه چکاوک نشان می دهد  در دی ماه سال ۱۳۹۶سهم ارزشی چک‌های برگشتی نسبت به ماه قبل و نسبت به دی ‌ماه سال گذشته کاهش یافته است. سهم تعدادی چک‌های برگشتی نیز نسبت به ماه قبل کاهش و  نسبت به دی ماه سال گذشته افزایش داشته است.

به گزارش تعادل،  در دی ‌ماه سال ۱۳۹۶ درکل کشور بالغ بر ۹.۶ میلیون فقره چک به ارزشی حدود ۶۶۵ هزار میلیارد ریال مبادله شد که از این تعداد، بالغ بر ۱.۴ میلیون فقره چک به ارزشی حدود ۱۲۹هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است.

به این ترتیب در کل کشور ۱۴.۸ درصد از تعداد و ۱۹.۳ درصد از ارزش کل چک‌های مبادله‌ای‌دی‌ماه سال جاری را چک‌های برگشتی تشکیل می‌دهد که سهم ارزشی این چک‌ها نسبت به ماه قبل و نسبت به دی ‌ماه سال گذشته کاهش یافته است. سهم تعدادی چک‌های برگشتی نیز نسبت به ماه قبل کاهش و  نسبت به دی ماه سال گذشته افزایش داشته است.

در دی‌ماه سال ۱۳۹۶ درتهران حدود ۳.۵ میلیون فقره چک به ارزشی بالغ بر ۳۹۶ هزار میلیارد ریال مبادله شد که از این تعداد، بالغ بر ۵۰۵ هزار فقره چک به ارزشی بالغ بر۶۶ هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است.

 به این ترتیب، ۱۴.۴ درصد از تعداد و ۱۶.۸ درصد از ارزش کل چک‌های مبادله‌ای دی ‌ماه سال جاری در تهران را چک‌های برگشتی تشکیل می‌دهد که سهم ارزشی این چک‌ها نسبت به ماه قبل و نسبت به دی‌ماه سال گذشته کاهش یافته است. سهم تعدادی چک‌های برگشتی نیز نسبت به ماه قبل کاهش و نسبت به دی ماه سال گذشته افزایش داشته است                            

بر طبق آمار موجود، بخش عمده‌ای از چک‌ها به دلیل فقدان یا کسری موجودی برگشت داده شده است، به‌طوری‌که در دی‌ماه سال جاری در کل کشور ۹۷.۱ درصد از تعداد و ۹۵.۲ درصد از ارزش کل چک‌های برگشتی به دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است.

در دی ماه سال جاری در استان تهران ۹۶.۴ درصد از تعداد و ۹۴.۰ درصد از ارزش کل چک های برگشتی به دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است.

در دي مــاه ١٣٩٦ ،درکــل کشــور بــالغ بــر 1.4 ميليــون فقــره چــک بــه مبلغــي حــدود ١٢٩ هزارميليارد ريال برگشت داده شده است که نسبت به ماه قبـل از نظـر تعـداد و مبلـغ بـه ترتيب 0.2 درصد و 4.7 درصد کاهش نشان ميدهدو در کـل کشـور 14.8 درصـد از کـل تعـداد چـکهـاي مبادلـه اي و 19.3 درصد از کل مبلغ چکهاي مبادله اي برگشت داده شده است.

در ماه مورد گزارش، در استان تهران بالغ بـر ٥٠٥ هـزار فقـره چـک بـه مبلغـي بـالغ بـر

٦٦ هزار ميليارد ريال برگشت داده شد . در استان تهـران 14.4 درصـد از کـل تعـداد چـکهـاي مبادله اي و 16.8 درصد از کل مبلغ چکهاي مبادله اي برگشت داده شده است. 

در ماه مذکور در بين ساير استانهاي کشور بيشترين نسبت مبالغ چکهاي برگشـتي بـه

کـل مبـالغ چـکهـاي مبادلـه شـده در اسـتان بـه ترتيـب بـه اسـتانهـاي آذربايجـان غربـي 40.5 درصد، خراســان شــمالي 32.2 درصــد و هرمزگــان 30.8 درصــد اختصــاص يافتـــه اســـت و اســـتانهـــاي کرمانشـــاه 14.7 درصـــد، خوزســـتان 15.2 درصـــد و گيلان ١٦ درصد کمتـرين نسـبت مبـالغ چـکهـاي برگشـتي بـه کـل مبـالغ چـکهـاي مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده اند.

در دي مــاه ١٣٩٦ درکــل کشــور حــدود 1.4ميليــون فقــره چــک بــه مبلغــي بــالغ بــر ١٢٢ هزار ميليارد ريال به دلايل کسري يا فقدان موجودي برگشت داده شده است. در واقـع در کل کشور از نظر تعداد 97.1 درصد و از نظر مبلغ 95.2درصـد از کـل چـکهـاي برگشـتي بـه دلايل کسري يا فقدان موجودي بوده است.

در استان تهـران معـادل ٤٨٧ هـزار فقـره چـک بـه مبلغـي بـالغ بـر ٦٢ هزار ميليارد ريال به دلايل کسري يا فقدان موجودي برگشت داده شـده اسـت. در واقـع در استان تهران از نظر تعداد 96.4 درصد و از نظر مبلغ 94 درصد از کل چکهـاي برگشـتي بـه دلايل کسري يا فقدان موجودي بوده است 

در بين ساير استانهاي کشور، بيشترين نسبت مبالغ چکهاي برگشـتي بـه دلايل کسري يا فقدان موجودي بـه کـل مبـالغ چـکهـاي برگشـتي در اسـتان بـه ترتيـب بـه استانهـاي آذربايجـان غربـي 98.8 کهگيلويـه و بويراحمـد 98.4 و زنجـان 98.3  درصد اختصــاص يافتــه اســت و اســتانهــاي خراســان شــمالي 52 درصد خراسان جنوبي93.2 و ايلام 93.5 درصد کمترين نسبت مبالغ چکهـاي برگشـتي بـه دلايل کسري يا فقدان موجودي به کل مبالغ چکهاي برگشتي در استان را بـه خـود اختصـاص داده است.

در دي ماه ١٣٩٦ ، درکل کشور بالغ بر ٦٥٩ هزار فقره چک رمزدار به مبلغي بالغ بـر ١٢١١ هزار ميليـارد ريـال وصـول شد کـه نسـبت بـه مـاه قبـل از نظـر تعـداد و مبلـغ بـه ترتيـب 4.7  درصد و 29.5درصد افزايش داشته و  در استان تهـران بـالغ بـر ٢٣٥ هـزار فقـره چـک رمـزدار بـه مبلغـي حدود ٨٨٦ هزار ميليارد ريال وصول شد 

49.7 درصـد از تعـداد چـکهـاي رمـزدار وصـولي در سـه اسـتان تهـران 35.7،  خراسان رضوي 7.3 و اصفهان 6.7 درصد وصـول شده اسـت کـه بيشترين سهم را در مقايسه با ساير استانها دارا بوده اند.

همچنين به لحـاظ مبلـغ 79.8 درصـد از مبـالغ چـکهـاي فـوق در اسـتانهـاي تهـران ٧٣ درصـد، اصـفهان 3.5درصـد و خراسـان رضـوي 3.2درصـد وصـول شده اسـت

 به گزارش بانك مركزي، علی‌رغم پیشرفت بانکداری الکترونیک در روش‌های نوین پرداخت چک به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم مبادلات همواره نقش خود را در تسویه حساب‌های خرد و کلان حفظ نموده است. اگر چه طی دو دهه اخیر به دلیل تداوم توسعه سامانه‌ها و تجهیزات پرداخت الکترونیکی، ابزارهای پرداخت الکترونیکی به ‌مرور زمان جایگزین ابزارهای پرداخت سنتی نظیر اسکناس و مسکوک شد. اما به دلیل اهمیت کارکرد و امتیاز چک و به‌خصوص جایگاه اعتباری چک در مبادلات کشور، این ابزار پرداخت هنوز هم از مهم‌ترین ابزارهای نظام پرداخت کشور محسوب می‌شود.

بانک مرکزی در راستای شفاف سازی و مقاوم‌سازی اقتصاد، علاوه بر تکمیل زیرساخت پردازش و پذیرش الکترونیکی چک، پیاده‌سازی کامل سامانه‌های نظارتی مرتبط نظیر سامانه چک برگشتی، سامانه مرکز کنترل و نظارت اعتباری (مکنا) و به‌خصوص سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک (صیاد) را با هدف ایجاد زمینه و امکان نظارت مؤثر بر سازوکار صدور دسته چک در دستور کار قرار داده است.

با رونمایی از سامانه صیاد عملا گام اجرایی برای پیاده‌سازی سامانه یکپارچه چک درکشور برداشته شد. با راه‌اندازی این سیستم، بانک مرکزی موفق به صدور چک‌های یکپارچه می‌شود و همچنین اطلاعات چک به‌صورت آنلاین در دسترس متقاضیان است که امکان شناسایی و اعتبارسنجی را فراهم می‌کند. این سیستم سبب منحصر به فرد بودن چک و آنلاین بودن آن، بدون در نظر گرفتن بانک صادر‌کننده می‌شود. سامانه‌ای که چهار هدف «ارتقای ضریب امنیتی و اعتباربخشی به برگه چک»، «استانداردسازی جانمایی مورد نوشتاری و کاهش عملیات تصدی‌گری»، «بررسی‌صلاحیت‌دارنده دسته‌چک از طریق سامانه‌های اعتبارسنجی بانک مرکزی» و«ایجاد شفافیت اطلاعاتی و جلوگیری از سوءاستفاده‌های ناشی از تبانی شعب در صدور دسته‌چک» را دنبال می‌کند.

انتظار می رود که با تکمیل و راه‌اندازی سامانه مزبور راهکاری برای کاهش چک‌های برگشتی ایجاد شود و سهم چک‌های برگشتی در نظام پرداخت کشور به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد