به طور متوسط در آبان ماه 1398، بانک های پذیرنده 118 ریال از هر صدهزار ریال مبلغ جذب شده را به عنوان کارمزد پرداخت کرده اند. یعنی 118 هزارم درصد هر مبلغ را هزینه کارمزد برای بانک ها تشکیل داده است. کمترین رقم با 20 ریال را صنعت و معدن و بیشترین را بانک پارسیان با مبلغ 199 ریال کارمزد به ازای هر 100 هزار ریال مبلغ جذب شده، پرداخت کرده اند.بانک ملت به ازای هر 10 هزار تومان تراکنش معادل 113 ریال کارمزد پرداخت کرده است که کمتر از میانگین هزینه کارمزد تراکنش های کل بانک های کشور است و نشان می دهد که هزینه بانک ملت کمتر بوده است
اقتصاد گردان - کارمزد پرداختی بانک های پذیرنده به ازای هر صدهزار ریال تراکنش خرید از ابزار کارتخوان فروشگاهی با احتساب هزینه اجاره بها و با فرض اجاره متوسط سی هزار تومان به ازای هر ابزار کارتخوان در ماه محاسبه شده نشان می دهد که بانک ملت با 200 ریال کارمزد یا هزینه بین بانک های بزرگ از درجه رقابتی و هزینه های کمتری برخوردار بوده است. این رقم در مقایسه با میانگین 241 ریال کل صنعت پرداخت و شبکه بانکی کشور نشانه موقعیت مناسب بانک ملت بوده که کارمزد و اجاره و هزینه کمتری را برای عملکرد کارتخوان های خود داشته است.
همچنین نسبت کارمزد پرداختی به ازای هر 100 هزار ریال تراکنش پرداخت قبض و خرید شارژ در شبکه بانکی نشان می دهد که میانگین رقم هزینه و کارمزد مربوط به 10 هزار تومان تراکنش پرداخت قبض و خرید شارژ در کل شبکه پرداخت بانکی معادل 268 ریال بوده که این رقم در بانک ملت معادل 249 ریال بوده که کمتر از رقم میانگین شبکه بانکی است و از این جهت نیز مزیت ویژه ای برای گسترش تراکنش های پرداخت قبض و خرید شارژ برای این بانک وجود دارد.
در مجموع وضعیت بانک ملت از نظر هزینه ها و کارمزد کارتخوان ها، پرداخت قبض و خرید شارژ کمتر از میانگین بانک ها بوده و این موضوع بانک ملت را در یک شرایط رقابتی برای توسعه بانکداری الکترونیک و تراکنش های بانکی قرار داده است.
با توجه به اینکه عامل موثر در پرداخت کارمزد تراکنش های پرداخت قبض و خرید شارژ، تنها تعداد تراکنش ها هستند، بانک هایی که نسبتِ کمترِ کارمزد به ازای هر 100 هزار ریال تراکنش را داشته اند، متوسطِ مبلغیِ بالاتری به ازای هر تراکنش نسبت به سایر بانک ها را تجربه کرده اند.
تمرکز ابزارها و بانک ها
اکثر بانک ها در بازار کارتخوان ها فعال هستند اما در بازار ابزار پذیرش موبایلی تعداد بسیار کمی از بانک ها سهم قابل توجهی از پذیرش تراکنش های بازار را در اختیار گرفته اند و لذا بانک هایی که در آینده بتوانند روی موبایل و ابزارها و امنیت آن کار کنند موفق به جذب بیشتری از منابع بانکی و پولی و مالی خواهند بود.
در بررسی سهم تعدادی و مبلغی هر ابزار پذیرش از تراکنش های هر بانک در شبکه پرداخت کشور مشاهده میگردد که در بانک های کشورهمچنان بیشترین پذیرش تراکنش از طریق ابزار کارتخوان فروشگاهی انجام گرفته است.
شاخص هرفیندال- هیرشمن در بازار بانک های پذیرنده تراکنش های ابزار پذیرش موبایلی همچنان نشان دهنده تمرکز بالا، میزان این شاخص در بازار ابزار پذیرش اینترنتی همچنان مبین وجود تمرکز ملایم در بین بانک های پذیرنده و میزان این شاخص در ابزار کارتخوان فروشگاهی مبین قرار گرفتن در طبقه رقابتی بوده که این نشان دهنده رقابت صحیح در بازار این ابزار در بین بانک های پذیرنده می باشد. میزان شاخص هرفیندال – هیرشمن در بازار بانک های پذیرنده تراکنش های کارتی، در حوزه دو ابزار پذیرش موبایلی و در ابزار کارتخوان فروشگاهی با رشد منفی مواجه بوده است.
در بحث صادرکنندگی کارتهای بانکی دارای تراکنش در سوییچ شاپرک تعداد کل کارتهای بانکی تراکنش دار در آبان ماه نسبت به مهر ماه 98 رشد مثبت 1.33 درصدی داشته است و نرخ رشد در دو دسته کارت برداشت و کارت هدیه و بن کارت مثبت بوده است.
در بررسی سهم بانک های صادرکننده کارتهای بانکی تراکنش دار در آبان ماه 1398 ، بانک ملی بیشترین سهم از تعداد کارتهای بانکی صادر شده تراکنش دار در شبکه شاپرک را داشته و نتایج حاکی از آن بوده که بیشترین کارت برداشت و کارت هدیه و بن کارت تراکنش دار متعلق به بانک ملی، و بیشترین کارت اعتباری تراکنش دار متعلق به بانک ملت بوده است.
در بررسی شاخص سهم هر یک از انواع کارتهای بانکی تراکنش دار از مجموع کارتهای بانک صادرکننده بیشترین سهم از تعداد کارت تراکنش دار در هر بانکی به کارت برداشت و پس از آن کارت هدیه و بن کارت اختصاص داشته و کارت اعتباری کمترین سهم در بیشتر بانک ها سهم صفر را در این بین داشته است.
شاخص هرفیندال- هیرشمن در بازار صادر کنندگی در هر سه دسته کارت با رشد مثبت مواجه بوده است.
کارت هدیه و بن کارت همچنان در طبقه رقابتی کمتر از 1000، کارت برداشت در طبقه تمرکز ملایم و کارت اعتباری در طبقه تمرکز بالا قرار گرفته اند.
در راستای بررسی سهم هر بانک از کل تعداد تراکنش ها برای رسیدن به دید کاملی از عملکرد هر یک از بانک ها در هر دو نقش صادرکنندگی و پذیرندگی در نظام پرداخت الکترونیکی کشور مجموع تعداد تراکنش های صادره هر بانک با تعداد تراکنش های پذیرش شده همان بانک محاسبه گردیده است. این شاخص نشان میدهد که به ترتیب بانک های ملت، ملی و صادرات بیشترین سهم تعدادی از کل تراکنش های شاپرکی در شبکه پرداخت را از آن خود کرده اند و کمترین سهم به بانک های مشترک ایران- ونزوئلا، توسعه صادرات ایران و موسسه توسعه اعتباری تعلق گرفته است.