معادن محلی بازوی مشارکتی دولت

اقتصادگردان- این اصل را نمی‌توان نادیده گرفت که چرخ تولید از اجزایی تشکیل شده که عدم تحرک هر کدام از آنها می‌تواند حرکت صنعت را کور و حتی متوقف کند. راهکارهای مختلفی برای خروج از رکود صنایع کوچک به ویژه صنایع کوچک معدنی و معادن کوچک مناطق محروم تحت عنوان سناریوهای بخش معدن معرفی و حتی اجرایی شده است که کم و کیف آن در این مقال نمی‌گنجد؛ اما می‌توان پیشنهادهایی را مطرح کرد که شاید با کمک آن به سمت اجرایی شدن واقعی احیا معادن امیدوار بود.

احیا معادن ارتباط مستقیمی با احیا توان مالی معدنکاران جزء دارد و دولت باید توان مالی این بخش را با طرح‌هایی نظیر طرح «کارا»؛ از طریق مکانیزم‌های جدید و سیاست‌های معدنی باز کرده و شرایط را بهبود بخشد. طرح کارا؛ طرحی به نسبت موفق برای افزایش توان اشتغال‌زایی روستایی بوده و با وجود تمامی ضعف‌هایی که برای آن متصور هستیم توانسته است، بنگاه‌های کوچک محلی را تا حدی رونق بخشد. ایجاد طرح‌هایی مشابه طرح کارا با دخالت استانداردهای راه‌اندازی SMEها می‌تواند در رونق این بخش موثر باشد.

از طرف دیگر وجود بنگاه‌های تضمینی خرید مواد معدنی با استانداردهای بین‌المللی می‌تواند، تضمینی برای معدنکار جزء که ادبیات صادرات و فروش ماده معدنی را به نحو شایسته‌ای فرانگرفته موثر و نسبت به افزایش توان آن تاثیرگذار باشد. معدنکاران محلی باید توجه بیشتری نسبت به مصادیق بازرگانی و اقتصادی داشته باشند و برنامه‌های دولتی که همگی به صورت عقیم متمرکز بر سازمان‌های نظام مهندسی معدن و اتاق‌های بازرگانی شده‌اند به آموزش عملیاتی افراد محلی گمارده شوند. احیا بخش معدن سال‌ها است که در چهارچوب آموزشی سازمان ملل متحد مصادیقی نظیر PRA یا آموزش و مشارکت مردم محلی توانسته است، نیازهای محلی جامعه روستایی را تامین و به اقتصاد کشورهای ذی‌نفع کمک کند؛ اما در ایران این آموزش اندکی سخیف یا حتی لوکس انگاشته شده است. سرمایه‌گذاری‌های کوچک برای شرکت‌های بزرگ منطق اقتصادی ندارد؛ بنابراین ورود شرکت‌های بزرگ به معادن کوچک توجیه مالی ندارد، پس باید نسبت به توانمندسازی جامعه محلی اقدام کرد. جوامع محلی مصرفی با نیروی کار ارزان بازده‌های بالایی را ایجاد می‌کنند و خرید تضمینی مواد معدنی حتی توسط شرکت‌های بزرگ که به صورت هاب مستقر می‌شوند به شرط اعطای سهام - جامعه محلی و روستایی نیز می‌تواند در توانمندسازی معادن کوچک مفید و موثر باشد. توان بخش معدن مانند ظرفیت‌های کشاورزی، دامداری و باغداری محلی می‌تواند نیروی محرک اقتصاد بخش معدن باشد به شرط اینکه سرمایه لازم برای توانمندسازی آن تامین و لوازم تحقق آن تامین شود. اصول مشارکت مردم محلی سال‌هاست که در دنیا بازوی مشارکتی دولت‌ها است و ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کشورهای معدنی دنیا باید از این پتانسیل به صورت بهینه بهره جوید.