ثبات نسبي قيمت ارز وطلا

اقتصاد گردان - احسان شمشيري- 

در هفته اي كه گذشت شاهد نوسانات مختلف در بازار ارز و سكه بوديم بطوريكه در ابتدا دلار از 18 هزار تومان و سكه از 5 ميليون تومان عبور كرد  اما در روزهاي آخر هفته، با سياست هاي جديد بانك مركزي و اختياراتي كه توسط سران سه قوه به بانك مركزي داده شده،  بازار شاهد سقوط دلار به قيمت 14 تا 15 هزار تومان و سكه به 4 ميليون  و 500 هزار تومان بود

حوالی ظهر پنج شنبه 12 مهر 97 انبوه مردمی که در میدان فردوسی تهران برای خرید و فروش ارز آمده بودند، دلار را از 14100 تا 14500 تومان و یورو از 17300 تا 17600 تومان معامله می‌کردند .

اگرچه در تابلو قیمت صرافی‌های ضلع جنوب شرقی و غربی میدان عدد ۱۰ هزار تومان برای دلار حک شده است، اما صرافی‌ها کاملا خالی از مشتری است و کسی برای خرید یا فروش مراجعه نمی‌کند. خرید و فروشی هم اگر باشد خارج از صرافی‌ها و دست به دست صورت می‌گیرد. مردمی که در حاشیه این میدان برای خرید و فروش دلار حضور دارند، معمولا به دنبال پرس و جوی قیمت هستند که نشان می‌دهد مصرف‌کننده اصلی نیستند و تنها به دنبال این هستند تا بافروش ارزی که دارند بیشتر ضرر نکنند یا حاشیه سودشان را حفظ کنند. اکثر مردمی که به اینجا آمده‌اند فروشنده‌اند تا خریدار.

چند خریداری هم که وجودداشت به دنبال آدم منصف و قیمت مناسب بودند و در این بلبشوی بازار که هر کسی از هر قیمتی سخن می‌راند اطمینانی برای خرید نداشتند. در پرس و جویی که از فروشندگان ارز در این مکان انجام  شد، قیمت هر دلار در فاصله ۱۴ هزار و ۱۰۰ تا ۱۴ هزار و 5۰۰ تومان از سوی آنها اظهار می‌شود. یکی از آنها که قصد فروش دلار دارد قیمت  ۱۴ هزار و 5۰۰ تومان را مطرح می‌کند. در صرافی‌های ضلع جنوبی میدان، اگرچه نوشته شده است خرید ۱۴ هزار تومان  و فروش ۱۴ هزار و ۱۰۰ تومان، اما آنها هم به این قیمت نمی‌فروشند. قیمت یورو هم در این بازار بین ۱۷ هزار و۳۰۰ تا ۱۷ هزار و ۷۰۰ تومان گفته می‌شود. طی روزهای گذشته مداخله بانک مرکزی در تنظیم بازار ارز باعث شده قیمت دلار از ۱۹ هزار تومان به قیمت فعلی برسد که البته طی دو روز گذشته قیمت به حدود ۱۱ هزار تومان هم رسیده بود.  

به اذعان  برخي كارشناسان و مسوولان، در حال حاضر بانك مركزي ایران با بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار ذخیره ارزی توانایی محافظت از پول ملی را دارد و از سوی دیگر بازار آزاد مربوط به ارز مسافرتي و دانشجويي و خدمات، در مناسبات ارزی حدود سه درصد نقش دارد و قاعدتا نباید اين بازار كم عمق آزاد، ظرفیت  و قدرتي برای ایجاد تلاطم در اقتصاد کلان و نرخ ارز را داشته باشد. لذا بانك مركزي با تحت پوشش قرار دادن اين بازار، مي تواند به تدريج نرخ را در اين بازار نيز به سامانه نيما و سنا نزديك كند. 

با وجود آن‌که برخی کانال‌های خبری و دلالان ارز، بعدازظهر روز پنج شنبه تلاش کردند به جو روانی افزایش قیمت التهاب بيشتر بدهند، اما بازار فردوسی کارش را با کاهش قیمت آغاز کرد. دلار و یورو که در روزهای قبل به ترتیب تا ۱۹ و ۲۲ هزار تومان هم بالا رفته بود روز پنج شنبه حدود ۱۳ و ۱۵ هزار تومان قیمت‌گذاری شد.

روز پنج شنبه رفت و آمد در بازار فردوسی همانند روز چهارشنبه وجود داشت، با این تفاوت که کمتر کسی ریسک خرید و فروش را می‌پذیرفت و تا ساعت ۵ بعدازظهر هم جمعیت نصف شد.

بر اساس مشاهدات میدانی،  میدان فردوسی تا چهارراه استانبول و سبزه‌میدان که یکی از مراکز اصلی بازار غیررسمی ارز در پایتخت محسوب می‌شود، روز پنج شنبه نیز شاهد حضور پرتعداد متقاضیانی بود تا سري بزنند كه قیمت‌ها در چه وضعیتی است. دلالان هم که در کوچه پس کوچه‌ها و گوشه کناره‌های خیابان کنار هم صف کشیده بودند، بیشتر به دنبال فضاسازی برای بالا بردن قیمت‌ها بودند. 

بازتاب جهانی كاهش نرخ دلار در ایران

رسانه‌های جهان با غیرمنتظره خواندن كاهش نرخ دلار در ایران،  در گفت وگو با كارشناسان، تداوم سیاست‌گذاری‌های صحیح و استقلال بانک مرکزی را شرط اصلی بازگشت ثبات به بازار ارز اعلام کردند و توصیه کردند به جای کاهش سریع و مقطعی نرخ ارز، این کار به صورت تدریجی اما پیوسته انجام شود. رویترز در گزارشی نوشت: فعالان بازار ارز می‌گویند بانک مرکزی با تزریق ارز مورد نیاز باعث شد جلوی کاهش بیشتر ارزش ریال را بگيرد زيرا تورم را صعودی کرده و قيمت كالاها را افزايش داده است. 

مقامات دولتی گفته‌اند بانک مرکزی برای كنترل نرخ ارز مجاز شده تا در بازار آزاد به عملیات بازار باز بپردازد؛ بدین معنا که خرید و فروش ارز جایگزین سیاست غلط تزریق ارز قبلی شده است. 

بانک‌ها خرید دلار را با ۹۵۰۰ تومان آغاز کردند

همچنين بانک مرکزی یادآور شد که بانک‌ها آماده خرید ارز از مردم هستند. این در حالی است که پیش از این بر اساس سیاست ارزی دولت که از امسال اجرایی شد، این امکان در بانک‌ها وجود داشت که مردم بتوانند ارز خود را بفروشند یا در قالب چند ارز، تقاضای مشخص و با ارائه مدرک، ارز خریداری کنند.

بررسی میدانی از شعب ارزی بانک‌ها از این حکایت داشت که آن‌ها دلار را ۹۵۰۰ و یورو را ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان از مردم می‌خرند. البته این نرخ‌ها ثابت نیست و ممکن است در طول روز متغیر باشد یک استاد دانشگاه با اشاره به کاهش قیمت‌ ارزهای خارجی در بازار ارز این اتفاق را بخاطر دادن اختیارات بیشتر به بانک مرکزی و همچنین توقف اعطای ارز ۳۸۰۰ تومانی برای خوراک پتروشیمی‌ها ارزیابی کرد. 

وحید شقاقی با اشاره به قانون جدید مبنی بر تامین خوراک پتروشیمی‌ها از سامانه نیما در این باره اظهارکرد: تا پیش از این پتروشیمی‌ها خوراک خود را با دلار ۳۸۰۰ تومانی دریافت می‌کردند، ‌در حالی که حالا باید دلار خود را از سامانه نیما و با قیمت روز دریافت کنند. این مسئله باعث می‌شود تا پتروشیمی‌ها برای خرید ارزان خوراک خود هم که شده دلارهایشان را به سامانه نیما واریز کنند.

بررسی رابطه قیمت مسکن با دلار

با کاهش قیمت ارز این سوال پیش آمده که آینده قیمت مسکن چه می‌شود؟ مهدی سلطان‌محمدی معتقد است که قیمت‌های فعلی در بازارهای طلا، ارز و مسکن خارج از توان طرف تقاضاست و باید تعدیل شود و قیمت مسکن در بلندمدت خود را با ارز هماهنگ می‌کند. 

هم‌چنین محمدمهدی مافی می‌گوید: اگر کاهش نرخ ارز با افزایش تولید مسکن همراه شود، خطری تعادل بازار مسکن را تهدید نمی‌کند. 

از کاهش قیمت ارز به نفع بازار سهام استفاده شود

از ابتدای سال ۱۳۹۷ با افزایش قیمت ارزهای خارجی از جمله دلار و یورو قیمت سهام نیز در بورس تهران با افزایش مواجه شد. "بازیگران بزرگ بورس می‌بایست کاهش قیمت ارز در بازار را به فال نیک می‌گرفتند و با خرید سهام باعث تشویق کسانی که از بازار ارز خارج شده‌اند، می‌شدند و با رفتار خود سرمایه آنها را به بازار سهام جذب می‌کردند". عبدالحسین رضوی امیری ـ کارشناس بازار سرمایه ـ با پیشنهاد این موضوع گفت که به نظر من تغییر قیمت خوراک پتروشیمی‌ها که این روزها مطرح شده یک تهدید برای قیمت سهم‌های این گروه است و می‌تواند مانند سال ۱۳۹۲ مجددا شاخص بورس را منفی کند.

همچنين دبیرکل کانون صرافان ایران از قرارگیری بازار ارز در مسیر تعادل خبر داد.

رضا ترکاشوند با بیان اینکه برخی از دلالان در برابر کاهش نرخ ارز مقاومت می‌کنند، افزود: باتوجه به عرضه ارز در بازار از سوی فعالان اقتصادی و اصلاح مقررات در حوزه عرضه، تعادل در بازار ارز بیشتر خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه تعادل در بازار ارز زمانی به وجود می‌آید که صادرات و واردات برای تولید صرفه اقتصادی داشته باشد، اظهارداشت: سیاست‌های ارزی بانک مرکزی در راستای تعادل بخشی به بازار ارز اجرا می‌شود. گاهی دولت ها تصمیم می‌گیرند به بازار ارزی خود شوک وارد کنند امروز در ایران این مهم تحقق یافته است.

کاهش قیمت دلار به ۸ هزار تومان با هماهنگی بانک‌ها

اين در حاليست كه عضو هیئت رییسه کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی از امکان تداوم ریزش نرخ دلار و طلا خبر داد وگفت: قیمت دلار به کمتر از ۸هزار تومان با هماهنگی بانک ها امکان پذیر است.

به گزارش خانه ملت، سید تقی کبیری درباره کاهش قیمت ارز گفت:همانطور که پیش بینی می شد قیمت دلار با توجه به رشد کاذب  و غیر منطقی که در طول مدت اخیر داشت اصطلاحا با سقوط آزاد روبرو شده است. به دلایل مختلف اقتصادی و فضاسازی در طول ماه های گذشته بسیاری از مردم و بنگاه ها اقدام به خرید دلار و طلا کردند که این موضوع منجر به این شده حجم قابل توجهی ارز و طلا در کشور ذخیره شود.

نماینده مردم خوی و چایپاره در مجلس شورای اسلامی ادامه داد:اعضای کمیسیون اقتصادی و مسئولان دولتی تدابیری برای مدیریت بازار اتخاذ کرده اند و امید این است اشتباهات تیم اقتصادی دولت در مدیریت بازار ارز در چند ماه گذشته تکرار نشود.

کبیری با بیان اینکه درآمدهای ارزی دولت در ماه های گذشته مناسب بوده افزود:آمریکا بیشتر تحریم های اقتصادی را قبل از آبان ماه  اعمال کرده بنابراین در آینده کارشکنی های اقتصادی دشمنان موثر نیست.

تداوم ریزش نرخ دلار و طلا امکانپذیر است

وی ادامه داد:اگر بانک ها و صرافی ها کمک کنند قیمت دلار علاوه بر اینکه به کمتر از ۸هزار تومان می رسد در محدوده نرخ ۷ الی ۸ هزار تومان بازار ارز حداقل به ثبات نسبی می رسد و از دستگاه قضایی درخواست می شود بطور مثال اگر یک بانک یا صرافی در منطقی شدن قیمت ارز جلوگیری کرد، برخورد کند.

۲ دلیل عمده کاهش نرخ ارز

همچنين عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس گفت: تصمیمات جلسه سران قوا و اقدامات مثبت دولت در نزولی شدن نرخ ارز موثر بود.

به گزارش ایسنا، ابوالفضل ابوترابی با با اشاره به روند کاهش نرخ ارز بیان کرد: روند کاهشی که چند روز اخیر شاهد آن بودیم به چند موضوع بستگی دارد. یکی اقتدار نظامی بود که ایران از خود نشان داد. دیگری فضای مجازی و جو روانی بود که ایجاد شده است. از دیگر عوامل موثر در طی شدن این روند برخورد سریع و قاطعانه دستگاه قضایی در راستای مبارزه با مفاسد مالی است.

وی در ادامه بیان کرد: از دیگر عوامل موثر در کاهش نرخ ارز اقدامات مثبت دولت و تصمیمات سران قوا بوده است. اقتصاد ما بیمار است و تحت تاثیر جو روانی نیز قرار دارد. نبض شریان اقتصاد ایران بر اساس دلار است. لذا نرخ آن بدون دلیل افزایش و کاهش می‌یابد. 

خروج ارز از کشور کاهش یافت

همچنين معاون ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از کاهش خروج ارز از کشور با محدودیت‌های انجام شده بر اساس سیاست‌های کلان کشور خبر داد و گفت: با دلالان ارز که سعی در جهت‌دهی کاذب به بازار دارند برخورد خواهد شد.

عبدالله هندیانی در گفتگو با ایبِنا با اشاره به همکاری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در راستای صیانت از ذخایر ارزی و طلا، افزود: یکی از مهمترین اقدامات و اولویت‌های ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز جلوگیری از قاچاق سکه و ارز از کشوربه منظور حفظ و صیانت از ذخایر ملی کشور است و در همین راستا نیز ستاد با بانک مرکزی به عنوان ناظر و متولی اصلی حوزه ارزی کشور جلسات متعددی داشته تا بتواند همکاری و تعامل خود برای مقابله با پدیده قاچاق ارز را افزایش دهد که خوشبختانه جلسات نیز دستاوردهای خوبی داشته و ستاد مبارزه با قاچاق  کالا و ارز در این زمینه اقدامات موفقی را انجام داده است.

معاون برنامه ریزی، نظارت و هماهنگی اقتصادی ستاد مبارزه با قاچاق کالا در پاسخ به این سوال که در شرایط فعلی با توجه به اعلام سیاست‌های کلان ارزی مبنی بر واردات آزاد ارز و شمش طلا به کشور مصداق قاچاق چگونه خواهد بود، گفت: تصمیمات اتخاذ شده در حوزه واردات ارز و طلا به صورت محدود یا نامحدود توسط سران قوا به عنوان تصمیمات حاکمیتی تنظیم و تصویب شده است و مصادیق خاصی برای قاچاق تعیین شده و ستاد نیز دستورالعمل‌ها را اجرا می‌کند.

۴۰۰ پرونده به ارزش ۲۵۰ میلیون دلار در ۳ ماهه اول 

هندیانی درباره خروج ارز از کشور اظهارداشت: همانطور که در سیاست‌های کلان ارزی دولت و بانک مرکزی اعلام شده ،خروج ارز از کشور محدودیت پیدا کرده است تا بدین وسیله زنجیره ارزی کشور تامین شود و سودجویان نتوانند ارز را به راحتی از کشور خارج کنند، در این مدت خروج ارز و قاچاق ارزی کاهش یافته است و بر اساس آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا در ۳ ماهه اول سال جاری ۴۰۰ پرونده قاچاق ارز به ارزش ۲۵۰ میلیون دلار وجود دارد که در حال پیگیری است؛ اعتقاد دارم در صورت عادی شدن شرایط تصمیمات جدیدی اتخاذ می‌شود و ستاد نیز دستورات ابلاغی را اجرا خواهد کرد.

نظارت بر قیمت‌گذاری‌ها 

از سوي ديگر، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با ابراز امیدواری نسبت به اینکه با کاهش قیمت ارز گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت به تبع این شرایط قیمت‌ها را کاهش دهد و دستگاه‌های نظارتی بر قیمت گذاری‌ها نظارت کنند. هیچ شخصی با ارز ۱۷ یا ۱۸ تومانی کالا وارد نکرده است که بخواهد به تبع آن کالایش را قیمت‌گذاری کند. دستگاه‌های نظارتی نیز باید بر قیمت‌گذاری‌ها نظارت کنند که در حق مردم اجحاف نشود.

محمدعلی پورمختار افزود: در واقع این جنبه روانی قسمتی از جنگی بود که علیه ما ایجاد شده بود. همچنین تصمیم‌های عجولانه‌ای در دولت و هجوم آوردن مردم برای خرید کالا تاثیراتی را در این خصوص گذاشته بود.

از تحلیل‌های غیرمنطقی پرهیز  شود

همچنين مدیر مرکز مطالعات اقتصادی دانشگاه مفید ضمن تشریح وضعیت روز بازار ارز گفت: در فضای هیجانی هر حرفی که خارج از چارچوب و غیرمنطقی‌تر باشد به التهاب دامن می‌زند. راه اندازی بازار ثانویه ارز به عنوان محلی برای عرضه و تقاضای ارز اقدامی رو به جلو بوده است ولی در حال حاضر این بازار هنوز به قدر کافی عمیق نیست و برای تعمیق آن به بيش از  ٩٧ درصد از حجم کل معاملات باید بیشتر تلاش شود.