قطب فرش در رکود فرو رفت/ صنعت قالی کرمان بر دار

اقتصادگردان_ وقتی صحبت از فرش می شود «قالی کرمونی» به عنوان یک برند بر سر زبانها می افتد، استفاده از رنگ های طبیعی، نقش های اصیل، مواد اولیه اصیل موجب شده است فرش کرمان در بازارهای جهانی شهرتی خاص به دست آورد.

شهرتی که طی دو دهه گذشته و به خصوص بعد از تحریمها با چالش مواجه شود، صادرات فرش کرمان به خصوص فرش های قدیمی یکی از مهمترین راه های ارز آوری در استان کرمان محسوب می شود، صادرات فرش به اروپا و به خصوص آمریکا یکی از شغلهای قدیمی و البته سودآور در شهر کرمان محسوب می شد و اگر سری به خیابان گنجعلیخان کرمان بزنید می توانید در حجره های این راسته خیابان فرش هایی با طرحهای بی نظیر و زیبا را ببینید.

با وجود اینکه کرمان یکی از قطبهای تولید فرش دستباف در کشور محسوب می شود اما حتی یک نمایشگاه دائمی و گالری فرش و یا طرح های فرش کرمانی در این شهر وجود ندارد

متاسفانه با وجود اینکه کرمان یکی از قطبهای تولید فرش دستباف در کشور محسوب می شود اما حتی یک نمایشگاه دائمی و گالری فرش و یا طرح های فرش کرمانی در این شهر وجود ندارد و عملا کمترین اقدام و گامهای ابتدایی نیز برای ساماندهی فرش در کرمان انجام نشده است.

اگر پای صحبت پدران و مادران کرمانی بنشینید به خوبی درک می کنید که کودکی بسیاری از این نسل پای دارهای قالی گذشته است و در خانه های کرمانی ها تا چند دهه قبل دارهای قالی در کنار اینکه تفریحی با زمینه هنری برای خانواده ها محسوب می شود کمک خرج نیز بود و در کنار تمام داشته هایش فرهنگ های خاصی را نیز ایجاد کرده بود بطوریکه همراه با قالی بافی مردم کرمان اشعار و سروده های خاص را نیز می خواندند.

اما حالا حتی کارگاه های قدیمی قالی بافی هم تعطیل شده اند و با وجود اینکه ۸۰ هزار قالی باف حرفه ای در کرمان وجود دارد اما بسیاری از این افراد با مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می کنند.

بازار سنتی فرش کرمان باید احیاء شود

این مشکلات مربوط به دولت خاصی نمی شود اما از زمانی که فرش به عنوان یکی از رشته های صنایع دستی به زیر نظر دستگاههای تجاری و صنعتی منتقل شد فرش هیچ گاه روی خوش به خود ندید.

بعد از تحریمها وضعیت فرش بدتر هم شد و تنها بازارهای سنتی فرش کرمان یعنی کشورهای اروپایی، آمریکا و عربی نیز از دست کرمانی ها خارج شد. اما فرش کرمان برای مشتریان خارجی اینقدر مهم بود که در همان زمان هم سعی می کردند به طرق مختلف فرش را از تحریم خارج کنند و بعد از برجام نیز یکی از نخستین کالاهای تجاری که به آمریکا صادر شد فرش کرمان بود.

اما نکته تعجب آور این است که مدیران و مسئولان در طول سال های گذشته هیچ گاه نتوانسته اند فرش را به عنوان یکی از پتانسیلهای اقتصاد مقاومتی فعال کنند.

کالایی که کلیه مواد اولیه اش در داخل تولید می شود و مهارتش نیز ذاتی در دستان هنرمندان ایرانی رسوخ کرده است اما در اوج بی توجهی در بازار کالاهای تقلبی بنگلادشی، چینی و افغانستانی و هندی در حال تشییع شدن است

کالایی که کلیه مواد اولیه اش در داخل تولید می شود و مهارتش نیز ذاتی در دستان هنرمندان ایرانی رسوخ کرده است اما در اوج بی توجهی در بازار کالاهای تقلبی بنگلادشی، چینی و افغانستانی و هندی در حال تشییع شدن است.

آمار نشان می دهد بعد از برجام هم هنوز فرش کرمان نتواسته است جان از دست رفته اش را باز یابد، مهمترین طرحی که طی سالهای اخیر اجرا شد بافت فرش برای عتبات عالیات بود هر چند این حرکت ارزشمند می تواند موجب رونق مقطعی به خصوص برای فرشبافان زیر نظر کمیته امداد شود اما هنوز زیر ساختهای نرم افزاری و سخت افزاری فرش در کرمان احیا نشده است.

در سالهای ابتدایی دولت یازدهم اقداماتی در راستای راه اندازی کارگاه های فرش بافی انجام شد اما این حرکت نیز نتوانسته است مشکلات فرش بافان را رفع کند.

کرمان درحالی با خشکسالی دست و پنجه نرم می کند و به دلیل کمبود آب صنعت هم هنوز رونق نگرفته است به نظر می رسد پتانسیل صنعت فرش تنها راه نجات اقتصاد استان کرمان است که در صورت تکرار هر گونه فشار اقتصادی خارجی همچنان سرپا خواهد ماند.

حالا فرش کرمان مانده است و همه نداشته هایش که روزگاری داشت و از دست رفت.

تولید قالی کرمانی هنوز با کمبود مواجه است دلیل این امر هم کمبود نقدینگی توسط قالی بافان خرد و عدم سرمایه گذاران فعالان عمده در تولید قالی است.

نقش قالی کرمان به سرقت رفته است

احمد وزیری از جمله تاجران فرش کرمانی است که حدود ۷۰ سال سن دارد، وی در پاسخ به خبرنگار مهر در خصوص نابسامانی بازار فرش در کرمان گفت: این روزها مارکتینگ برمبنای ظواهر و ویترین است و من این سوال را دارم ویترین فرش کرمان کجاست، کدام موزه ؟ کدام گالری؟

وی تصریح کرد: نقش های قالی کرمان یکی از منحصر به فرد ترین نقشهای قالی است که سینه به سینه از طراحان قدیمی به نسل کنونی منتقل شده اما چون برنامه ای برای مدون و مستند کرمان این طرح ها نداشتیم حالا قالی بافان چینی، بنگلادشی این نقشها را با استفاده از مواد اولیه نا مرغوب می بافتند و به اعتبار قالی کرمانی وارد بازار می کنند و به جایگاه صنعت فرش کرمان ضربه می زنند.

وی افزود: پشم قالی کرمان از کرک بز راینی و دامهای عشایر دشت های کرمان تامین می شود و رنگ نیز از گیاهان دارویی که در دشت ها وجود دارد، اما حالا اگر سری به بازار خارجی بزنید فرشهای نامرغوب را می بینید.

وزیر ادامه داد: متاسفانه برخی از شرکتهای فرش ماشینی داخلی هم طرحهای قالی کرمانی را می زنند و هیچ حق کپی پرداخت نمی کنند و بازار را هم خراب می کنند.

این فعال حوزه فرش افزود: فرش کرمانی گران و سنگین است به همین دلیل کم کم حتی از جهیزیه دختران کرمانی هم حذف شده و باید فکری به حال بازار دخلی فرش نیز کرد.

وی بیان کرد: در عرصه خارجی باید اعتبار فرش را بازیابی کنیم و با برند سازی باید این کار انجام شود اما در حال حاضر هیچ برند ثابتی برای این فرش به جز طرح و نقش وجود ندارد.

نگران کیفیت فرش تولیدی هستیم

سلمان بقایی از جمله افرادی است که هنوز کارگاه قالی بافی خود را حفظ کرده است، وی می گوید: قالی بافی کار سنگینی است و برای بافت هر قالی باید ماهها وقت صرف کرد و البته قیمت، دار قالی و مواد اولیه هم زیاد است به همین دلیل دیگر قالی بافان در خانه هایشان این کار را انجام نمی دهند و برخی از کارگاهها فعال شده اند.

وی افزود: مشتری خارجی در بازار وجود دارد اما بنا به سلیقه و نیاز و همچنین طرح های خاص و کیفیت بالا تقاضا را تنطیم کرده اند اما ما معضلاتی مانند مشکلات ارز، بیمه قالی بافان، کپی قالی توسط کارخانه های فرش ماشینی و عدم وجود ساز و کار مناسب داریم.

بقایی ادامه داد: مسئولان سال هاست می خواهند قالی بافان را بیمه کنند اما شرایط این بیمه سخت است و از سوی دیگر هنوز نتوانسته اند همه را تحت پوشش قرار دهند.

وی افزود: مهمترین کاری که شده است بافت فرش زیر نظر سازمانهای حمایتی برای عتبات عالیات است که ما نگران افت کیفیت فرشها هستیم و باید این فرشها با کیفیت مطلوب تولید شود.

وی گفت: فرش باف را حمایت کنید، ساز و کار مناسب ایجاد کنید تا صنعت فرش فعال شود و مردم نیز در قالب مشاغل خانگی وارد این عرصه شوند اما وقتی هیچ راهکاری نیست وضعیت همین است.

شاید روزی راور شهر جهانی فرش شود

چند روز قبل جلسه ای بین مسئولان رکمان و اتاق بازرگانی این استان برگزار شد و برای نخستین بار یکی از مطالبه های اصلی کرمانی ها برای چندمین بار مطرح شد.

رییس کمیسیون قالی و صنایع دستی اتاق بازرگانی استان کرمان در این جلسه گفت: برای ثبت جهانی راور به عنوان شهر جهانی فرش مکاتباتی انجام شده است.

فخری الله توکلی ادامه داد: تولیدکنندگان فرش به دلیل مالیات زیادی که فرش دارد، آنها را در انبارهای خانه ها نگهداری می کنند بنابراین نمی‌توانیم، فرش کرمان را به شکل محسوس در بازار ببینیم که یکی از معضلات ما در این بخش است.

وی از ثبت رسمی انجمن فرش استان کرمان خبر داد و بیان کرد: از ماه آینده فعالیت انجمن فرش استان کرمان به صورت رسمی آغاز می کنیم.

الله توکلی به اقدامات کمیسیون فرش و صنایع دستی اتاق بازرگانی کرمان اشاره کرد و افزود: برگزاری جشنواره،  قرار دادن محصولات صنایع‌دستی در فروشگاه اینترنتی و همایش صنایع دستی، همکاری در چاپ دو جلد کتاب و برگزاری جلسه در محل فرمانداری‌ها از جمله اقدامات کمیسیون است.

قالی بافان کرمانی امید دارند که روزی شعارهای ساماندهی فرش استان کرمان رنگ واقعیت به خود بگیرد و وقتی نام دار قالی می آید مردم یاد تولید این کالا بیفتند و نه دارهای قالی بر داری که در گوشه ای از خانه ها رها شده اند.

منبع : مهر