در روند کاهشی نرخ ارز و قیمت طلا و سکه 2 مطلب قابل تحلیل است. مورد اول به شرایط داخلی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کشور بازمیگردد و دیگری در ارتباط با متغیرهای برونزای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی است. بعد از آرامش نسبی پس از بحثهای پیرامون جنگ علیه سوریه و همچنین شرایطی که از خروج اقتصاد جهانی از رکود و بهبود نسبی در کشور آمریکا و کشورهای اروپایی حادث شده، کاهش قیمت طلای جهانی رخ داده است. همینطور لغو تحریمهای اقتصادی ایران یکی پس از دیگری در دادگاه اتحادیه اروپا از لحاظ روانی این پیام را در ایران و جهان منتقل کرد که تحریمها یکی پس از دیگری لغو خواهند شد.
از عوامل داخلی هم میتوان به بیان برنامههای شفافتر دولت اشاره کرد که موجب شده تا فضایی آرام در کشور ایجاد شود. تمامی این عوامل دست به دست هم داده تا قیمت ارز و طلا رو به کاهش قدم بردارد. به لحاظ خوشبینی که برای یکی دو ماه آینده با توجه به برنامههای دولت به وجود آمده و همچنین بحث قیمت جهانی طلا که پس از افت و خیزهایی که داشته ثبات نسبی رو به کاهش را در پیش گرفته، روند کاهشی نرخ طلا و ارز به وقوع پیوسته است. با توجه به اینکه هر اونس طلای جهانی بالای 1300 دلار قیمتگذاری شده، قیمت داخلی باید از این میزان بالاتر باشد اما میبینیم که قیمت داخلی طلا از قیمت جهانی آن کمتر شده که به فضای امیدبخش داخلی و بهبود فضای اقتصادی ایران بازمیگردد.
اگر در کنار این تغییرات پیش آمده، دولت بتواند بحث کاهش تورم و نرخ سود بانکی را در کانال تعادلی و منطقی هدایت کند، منابع بانکها را میتواند تجهیز کند تا در خدمت تولید قرار گیرد. مدیریت این 2 بخش میتواند در بهبود شرایط داخلی بسیار اثرگذار باشد. اگر دولت بتواند سطح عمومی قیمتها را ثابت نگه دارد میتواند در کوتاهمدت اقتصاد را رونق بخشد. همچنین باید سود بانکی بهطور مشخص تعیین تکلیف شود تا با افزایش منابع بانکی، تسهیلات بانکها برای حرکت اصلی اقتصادی که همان بخش تولید باشد به حرکت درآید که همین امر میتواند پشتوانه مناسبی برای اقتصاد ایران شود. از سویی یکی از اهداف اعلام شده دولت، تک نرخی کردن ارز است.
زمانی که دولت یازدهم اقتصاد کشور را تحویل گرفت ارز مبادلهای 2450 تومان و ارز آزاد حدودا 3200 تومان بود. هدف دولت این نبود که در کانال چند نرخی ارز بماند بلکه دولت باید در اجرا و عملیاتی کردن این هدف، نرخ ارز مبادلهای و بازار آزاد را به هم نزدیک کند. شرایط سیاسی و افق سرمایهگذاری که در حوزههای اقتصادی وجود دارد، میتواند زمینهساز نزدیکی این 2 نرخ به هم را فراهم کند.
بر این عقیدهام که اگر شرایط موجود به همین منوال ادامه پیدا کند، در برنامهای که دولت برای تک نرخی کردن ارز اعلام کرده و برای آن تا پایان سال مهلت خواسته، این اتفاق حادث خواهد شد. حتی با ادامه این روند، این اتفاق زودتر از پایان سال هم رخ خواهد داد. شرایط اقتصادی ما بهگونهای است که با تداوم این روند در پیش گرفته شده در جهان و ایران، نرخ ارز از این میزان نیز باید پایینتر بیاید.
* کارشناس اقتصادی