حرکت در مسیر اهداف

اقتصادگردان- مدیریت حسابرسی داخلی بیمه کوثر که از سال ۹۷ کار خود را آغاز کرده است، اکنون سومین سال حضور خود را در این مجموعه تجربه می‌کند. مرتضی اصلانی، مدیر این واحد در گفت‌وگویی با خبرنگار اقتصادگردان از عملکرد آن در سال ۹۸ و برنامه‌ها و اهدافش در سال ۹۹ و همچنین دشواری‌ها و موانع پیش روی توسعه حسابرسی داخلی در صنعت بیمه می‌گوید. با هم این گفت‌وگو را می‌خوانیم.

شاید بهتر باشد که در ابتدا نگاهی داشته باشیم به ضرورت وجود حسابرسی داخلی در صنعت بیمه کشور و جایگاه آن در بیمه کوثر، اگر ممکن است کمی در این باره توضیح دهید.

پیش از پرداختن به بحث حسابرسی داخلی در شرکت‌های بیمه، باید بگویم صنعت بیمه کشور، صنعت جوانی است. قدیمی‌ترین شرکت بیمه‌ای فعال در بازار بیمه کشور، بیمه ایران با بیش از هشت دهه قدمت است که سابقه آن چهار دهه بیشتر از بیمه مرکزی است. در ادامه با نگاهی به تاریخ تاسیس شرکت‌های خصوصی در صنعت بیمه، جوان بودن این صنعت بیش از پیش به چشم می‌خورد. همین شرایط و البته با شدت بیشتر، درباره وجود حسابرسی داخلی در صنعت بیمه دیده می‌شود که البته با در نظر گرفتن سابقه اندک حسابرسی داخلی در کل کشور، جوان بودن حسابرسی داخلی در صنعت بیمه امری طبیعی است. بنابراین با در نظر گرفتن این دو موضوع مهم، قرار گرفتن حسابرسی داخلی در مراحل ابتدایی شکل‌گیری از نظر ساختار و جایگاه سازمانی، محتوا، دستورالعمل‌ها، قوانین و مقررات حاکم، تدوین نظام‌نامه، تعریف‌ها و شرح وظایف، تعامل با دیگر واحدهای شرکت و ارتباط با کمیته‌های حاکمیت شرکتی امری دور از ذهن نیست.

البته براساس الزام‌های نهادهای نظارتی مانند سازمان بورس و اوراق بهادار و بیمه مرکزی، تعداد شرکت‌های بیمه‌ای که به این بخش توجه داشته‌اند رو به فزونی گذاشته است. شرکت بیمه کوثر نیز مطابق آیین‌نامه «۹۳» شورای‌عالی بیمه مرکزی تحت عنوان حاکمیت شرکتی، با نگاه ویژه و حمایت‌های مدیرعامل شرکت توانست در بسیاری از حوزه‌ها به حسابرسی داخلی صنعت بیمه کمک کند.

در این راستا در زمستان سال ۹۸، نخستین همایش حسابرسان داخلی صنعت بیمه به میزبانی شرکت بیمه کوثر با نگاهی متفاوت به چالش‌های موجود در این بخش برگزار شد که با استقبال بالای ۸۰ درصدی مدیران حسابرسی داخلی صنعت بیمه روبه‌رو شد و موجب برقراری ارتباط موثر بین مدیران حسابرسی داخلی شرکت‌ها شد.

همان‌طور که گفتید، حسابرسی داخلی در صنعت بیمه هنوز جوان و ناشناخته است. این امر مستلزم تحقیق و پژوهش، برگزاری همایش‌های متعدد تخصصی و آموزشی، تحریر نشریه و ... است. در این حوزه با شکل‌گیری واحد حسابرسی داخلی در پژوهشکده بیمه در امسال فعالیت‌های موثری انجام گرفته است که به امید خدا در نیمه دوم سال‌ شاهد نتایج آن خواهیم بود. در این سال‌ها حسابرسی داخلی در صنعت بیمه توانست از ساختار کمیته حسابرسی و تجربه و تخصص اعضای کمیته در پیشبرد اهداف واحد استفاده کند. اما حسابرسی داخلی با همه این تفاسیر و توضیح‌ها، همچنان یک پنجره بسته رو به نگاه تخصصی و فعالیت‌های ویژه حسابرسی داخلی دارد. با پیگیری‌های حسابرسی داخلی بیمه کوثر از نقطه شروع طرح با مدیرعامل شرکت تا برگزاری جلسه نهایی برای دریافت مجوز از رئیس‌کل بیمه مرکزی، تاسیس کانون حسابرسی داخلی صنعت بیمه با نقش محوری پژوهشکده بیمه و حمایت حرفه‌ای انجمن حسابرسان داخلی ایران در سه ماه نخست امسال به عنوان نخستین کانون حسابرسی داخلی در کل صنایع فعال در کشور کلید خورد که این کانون در حال حاضر، با تشکیل هیات‌موسس، در مرحله تدوین منشور قرار دارد.

تشکیل این کانون می‌تواند در امر تزریق روح حرفه‌ای به حسابرسی داخلی صنعت، تدوین استانداردهای حسابرسی داخلی در صنعت بیمه، آموزش تخصصی فعالان در این حرفه، ایجاد ساختار حرفه‌ای برای ورود به حرفه و تربیت نیروهای متخصص بالقوه با گذراندن دوره‌های تخصصی در کانون به خلق ارزش افزوده حسابرسی داخلی در شرکت‌های بیمه کمک قابل توجهی کند.

نیاز به آموزش و معرفی با بررسی فعالیت‌های انجام‌شده از سوی حسابرسان داخلی در صنعت، نوع به‌کارگیری نیروی انسانی در بخش و نگاه گروه‌های مرتبط با این واحد بیشتر از هر چیزی احساس می‌شود. هنوز نام حسابرسی داخلی، ذهن بسیاری از مدیران، کارکنان صنعت را به‌سمت حسابرس مستقل و حسابداری سوق می‌دهد. در کنار این موضوع مهم، بسیاری از کارشناسان این بخش، فقط دو تخصص لازم برای حسابرسی داخلی را دارند؛ آن هم به صورت تک‌بعدی. در واقع کارکنان فعلی در حسابرسی داخلی از بین رشته‌های لازم برای حسابرسی داخلی مانند فناوری اطلاعات، بیمه، حسابرسی، حسابداری و ... تنها تخصص‌های بیمه و حسابرسی را دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد اغلب یا سابقه تخصصی بیمه در واحدهای فنی بیمه را داشته‌اند یا سابقه حسابرسی در خارج از صنعت بیمه که می‌تواند در اجرای ماموریت‌های حسابرسی داخلی دشواری‌هایی را به همراه داشته باشد.

بنابراین به نظر می‌رسد مهم‌ترین نیاز حسابرس داخلی در صنعت بیمه در کنار ایجاد امور زیرساختی؛ عبارتند از توجه به آموزش کارکنان، معرفی حسابرسی داخلی، تدوین چارچوب‌های کاری و ارتباطی، استفاده از متخصصان حوزه‌های فنی و فناوری اطلاعات در گروه‌های حسابرسی و تحقیق و پژوهش درباره تجربه‌های صنعت بیمه در داخل و خارج از کشور و سایر صنایع مشابه مانند صنعت بانکداری.

واحد حسابرسی داخلی شرکت بیمه کوثر در قالب جدید، از نیمه دوم سال ۹۷ شروع به‌کار کرد. در سال ۹۸ با شروع رسمی کار کمیته حسابرسی، برگزاری جلسه‌های کمیته، طرح موضوع در کمیته حسابرسی و تدوین برنامه‌ای جامع‌تر از پارسال توانست در حوزه‌های کنترل‌های داخلی برخی از فرآیندهای فرعی صدور بیمه، پرداخت‌های بیمه و غیربیمه‌ای و همچنین کنترل‌های بررسی چرخه‌های کاری استان‌ها، کارهای مهمی انجام دهد. علاوه بر این، بررسی بندهای گزارش حسابرس مستقل و مشارکت در اصلاح اشکال‌های مطرح‌شده، بررسی بندهای نامه مدیریت حسابرس مستقل و ارائه پیشنهادهای اصلاحی و بررسی صورت‌های مالی دوره‌های مختلف سه‌ماهه، ۶ ماهه، ۹ ماهه و سالانه نیز عملکرد مطلوبی داشته است.

در کنار این گزارش‌ها، به صورت تیتروار اگر بخواهم بگویم، فعالیت‌های لازم برای تکمیل ساختار حسابرسی داخلی، تدوین منشور کمیته حسابرسی، تدوین منشور حسابرسی داخلی و تصویب در کمیته حسابرسی و دریافت تاییدیه از مدیرعامل و هیات‌مدیره شرکت، ادامه تکمیل پرونده دائم حسابرسی داخلی، بررسی‌های لازم برای تکمیل گزارش شناخت از واحدهای مختلف ستادی و استانی، برگزاری جلسه‌های متعدد با مدیران و واحدهای مختلف سازمانی به‌منظور بررسی شرایط و ارائه راهکارهای بهبود کنترل‌های داخلی، برگزاری جلسه‌های متعدد با حسابرس مستقل به‌منظور بهبود بندهای مبانی اظهارنظر مشروط و رعایت نکردن قوانین و مقررات و بررسی عملکرد حسابرس مستقل، همراهی با واحد بازرسی کشور در ماموریت‌های استانی، پیگیری‌های لازم در فعالیت‌های پیشگیرانه برای رعایت قوانین و مقررات و الزام‌های حاکم بر فرآیندهای شرکت مانند پیگیری ارسال به‌موقع صورت‌وضعیت مالی و حساب سودوزیان نمایندگان حقوقی شرکت به بیمه مرکزی مطابق تبصره «یک» ماده «۸» آیین‌نامه «۷۵» و سایر موارد مربوط به رعایت‌نکردن آیین‌نامه یادشده در بند گزارش حسابرس مستقل برای سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۹۷، برگزاری جلسه برای آشنا کردن معاونت‌ها و مدیریت‌های ستاد با حوزه فعالیت حسابرسی داخلی و وظایف آن، تهیه روندنما فرآیند‌های صدور بیمه‌نامه‌ها و پرداخت خسارت در سرپرستی استان تهران و استان لرستان، تطبیق اطلاعات و آمار ثبت شده در دفاتر مالی شرکت (سیستم راهکاران) با سیستم فنی شرکت (فناوران)، تهیه فهرست کنترل‌های داخلی برای صدور و خسارت رشته‌های بیمه‌ای، برنامه‌ریزی برای تعامل با مدیریت‌های حسابرسی داخلی سایر شرکت‌های بیمه‌ای و برنامه‌ریزی به‌منظور آموزش و توانمندسازی کارکنان از جمله فعالیت‌های این مدیریت در سال گذشته بوده است.

طبق برنامه مصوب کمیته حسابرسی قصد داریم در بخش‌های مختلف فعالیت‌های کنترلی و پیگیری‌های لازم را انجام دهیم. بر اساس این، پیگیری مطالبات سررسید گذشته و راکد، پیگیری وجوه واریزی نامشخص و برداشت‌شده اجرای احکام مراجع قضایی، تکمیل فهرست کنترل فرآیند صدور و خسارت برای صنعت بیمه با مشارکت شرکت‌های بیمه، ادامه ارزیابی دوره‌ای کنترل‌های داخلی فرآیندهای پرداخت و صدور، بررسی صورت‌های مالی، گزارش‌دهی مالی، فرآیندهای گزارش‌گیری و افشای اطلاعات، بررسی وضعیت توانگری شرکت و برنامه ترمیم وضعیت مالی، تحلیل و بررسی تفویض اختیار در رابطه با فرآیندهای صدور و پرداخت در طول سال ۹۹، پایش عملکرد واحدهای فنی، مالی، ریسک و تطبیق، ارزیابی صحت و اثربخشی و قابل اتکا بودن سیستم‌های اطلاعاتی و اطمینان از امنیت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و دیگر ماموریت‌های محول‌شده از سوی مدیرعامل، هیات‌مدیره و کمیته حسابرسی جزو برنامه‌های اصلی ما خواهد بود که امیدواریم با تلاش عزیزان در این بخش به‌خوبی از عهده این وظایف بربیاییم.