مسائل نامشخص ارزی

 

نوسان‌های قیمت ارز در کشور ما همچنان تابع هیجانات و انتظارات مردمی است. در افزایش و کاهش قیمت ارز در این روزها پایه و مبنای علمی و منطقی دیده نمی‌شود. به ‌عبارت دیگر نه افزایش قیمت ارز در روزهای اولیه و در سال گذشته تابع عوامل علمی و منطقی بود و نه کاهش قیمت‌های امروز آن. هیچ‌کدام از این واکنش‌های بازار مبتنی بر مطالعات دقیق یا رویدادهای اقتصادی نیست. بلکه همه ناشی از هیجاناتی است که در گذشته بازار را فرا گرفت و قیمت‌ها را بالا برد و اکنون هم همان هیجانات با انتظارات مردمی ترکیب و سبب کاهش قیمت‌ها شده است. بازار و اقتصاد ما همچنان درگیر نکات مبهم و ناشناخته‌ است. عواملی که سبب شده کمتر موضوعی در این اقتصاد قابل پیش‌بینی باشد.

بر همین اساس است که نمی‌توان حتی پیش‌بینی کرد روند تغییرات قیمت ارز به چه سمت و سویی سوق خواهد یافت. آیا قیمت‌ها روند کاهشی به خود می‌گیرد و ارز تک‌نرخی محقق می‌شود یا آنکه بازار آزاد باز هم در حرکتی دیگر به سمت افزایش قیمت پیش می‌رود. ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که ناشناخته‌های‌ بسیاری دارد. اقتصادی که علاوه بر عوامل مبهم داخلی، برخی عوامل بین‌المللی هم بر آن تاثیر می‌‌گذارند و این، کار پیش‌بینی شرایط را بیش از پیش دشوار می‌کند. در حقیقت اقتصاد ما نوعی اقتصاد سیاسی است. اما درمجموع به‌نظر نمی‌رسد که تغییرات و نوسان‌های قیمت ارز شدید باشد. از طرف دیگر با تغییر مبنای ارزی در کشور و انتخاب نرخ 2500 تومانی قرار است به سمت ارز تک‌نرخی حرکت کنیم. اما هیچ چیز مشخصی وجود ندارد. نمی‌توان قیمت مشخص یا زمان دقیقی را برای پایان این نوسان‌های ارزی معلوم کرد. البته بخشی از این تغییرات قیمتی با تعیین کابینه دولت یازدهم و جهت‌گیری‌های سیاسی و اقتصادی دولت آتی مشخص خواهد شد. بخشی دیگر هم منوط به رابطه ما با دیگر کشورهاست. اما نکته‌ قابل تاکید اینکه همان‌طور که افزایش قیمت‌ها پایه اقتصادی ندارد کاهش و نوسانات آن هم بدون دلایل اقتصادی است.

 موضوع دیگری که در کاهش نرخ ارز و تغییر پایه پولی مشاهده می‌شود،‌ کم شدن اختلاف ارز بازار آزاد و مرکز مبادلات ارزی است. اما این موضوع هم که آیا این اختلاف قیمت رو به کاهش می‌گذارد یا روند صعودی خواهد داشت مشروط به میزان منابع ارزی ماست. اگر منابع ارزی ما مناسب باشد، این فاصله می‌تواند کاهش یابد و می‌توانیم به سمت ارز تک‌نرخی برویم. اما اگر منابع محدود باشد این فاصله می‌تواند روند افزایشی به خود بگیرد. فاصله بین ارز بازار آزاد و مبادله‌ای نه به روی کار آمدن دولت بعدی بلکه به شفاف شدن بازار و تعیین ذخایر ارزی منوط می‌شود. با شفافیت در بازار ارزی است که می‌توان به ثبات در بازار دست یافت. اما اکنون تنها باید منتظر ماند و دید در‌ آینده چه اتفاقاتی رخ خواهد داد.