جاي خالي ميانگين دلار و ساير ارزها در آمارهاي اقتصادي ارديبهشت، خرداد و تيرماه 97، اثر تحويل ارز پتروشيمي ها بر ثبات نرخ ها و دلار 8436 توماني در سنا

اقتصاد گردان  – محسن شمشيري

آمارهاي اقتصادي تيرماه 97 كه به تازگي از سوي  بانك مركزي منتشر شده نشان مي دهد كه ميانگين قيمت سكه طرح جديد 2 ميليون و 889 هزار تومان اعلام شده كه نسبت به نرخ 1 ميليون و 573 هزار تومان اسفند ماه 96 به ميزان 83.6 درصد در چهارماه اول سال رشد كرده است.

 همچنين قيمت سكه طرح جديد نسبت به قيمت مشابه تيرماه سال 96 كه 1 ميليون و 213 هزار تومان بوده به ميزان 138 درصد رشد داشته است.  از سوي ديگر، قيمت سكه طرح جديد در تيرماه  نسبت به قيمت خرداد ماه 97 نيز نشان مي دهد كه معادل 27 درصد در يك ماه تير 97 رشد داشته است. 

 جاي خالي ميانگين نرخ ارز در تير، خرداد، ارديبهشت 97

نكته قابل توجه اين است كه بانك مركزي ميانگين قيمت دلار و يورو و ساير ارزها را تا فروردين 97 اعلام كرده كه ميانگين نرخ دلار در فروردين 97 معادل 5008 تومان بوده است، اما ستون ميانگين قيمت و ميزان رشد نرخ هاي ارز در ماه هاي ارديبهشت، خرداد و تيرماه 97 را خالي گذاشته و هيچ نرخي را به عنوان ميانگين نرخ ارز اعلام نكرده است. اين در حاليست كه در اين سه ماه اگرچه نرخ رسمي 4200 توماني توسط دولت به عنوان سياست تك نرخي اعلام شده، اما در بازار آزاد، دلار از 5  تا 11 هزار تومان در اين سه ماه رشد كرده است و دقيقا به همين دليل، سياست تك نرخي ارز شكست خورد و بانك مركزي را مجبور كرد كه بعد از يك ماه، به تدريج نرخ رسمي را افزايش دهد و به تدريج نرخ دلار را به بالاي 4600 تومان افزايش داد .

از سوي ديگر، با تغيير رئيس كل بانك مركزي در مرداد 97، سياست تك نرخي ارز 4200 توماني، رسما كنار گذاشته شد و دولت شكست سياست هاي خود را بعد از چند ماه پذيرفت و اكنون به سيستم چند نرخي براي كالاهاي اساسي، تجارت خارجي، رفع نياز داخلي و بازار آزاد روي آورده است و عملا چهار نرخ را پذيرفته است. از اين رو،  بايد پذيرفت كه جاي خالي نرخ هاي اعلام نشده در آمارهاي اقتصادي را بايد با نرخ بازار آزاد در آن مقطع پر  كرده  و همان نرخ هاي 6 تا 11 هزار توماني ا براي اين سه ماه در نظر گرفته شود. 

اين موضوع نشان مي دهد كه به دنبال نوسانات شديد نرخ ارز در ماه هاي فروردين تا تيرماه 97، با شروع تهديدهاي ترامپ  و اعلام خروج آمريكا از برجام، بازار ارز با التهاب هاي شديد مواجه شد و نرخ دلار تا 8 هزار تومان در بازار آزاد افزايش يافت و به دنبال آن دولت تصميم گرفت كه با اجراي برنامه سياست تك نرخي ارز با دلار 4200 توماني، نرخ ارز را يكسان و تك نرخي اعلام كند و خريد و فروش و اعلام ساير نرخ ها قاچاق اعلام شد. اين سياست به صورت رسمي تا 15 مرداد 97 و تغيير رئيس كل بانك مركزي ادامه يافت. 

اما پس از تغيير رئيس كل جديد بانك مركزي و انتخاب عبدالناصر همتي به عنوان رئيس كل جديد، سياست هاي جديد بانك مركزي در بسته جديد ارزي اعلام شد كه مهمترين محورهاي آن، پذيرش خريد و فروش ارز به صورت آزاد در بازار و بازگشت صرافي ها به خريد و فروش بازار و اعلام نرخ خريد و فروش داخلي در بازار سنا، خريد وفروش ارز صادرات و واردات در سامانه نيما و نرخ دلار 4200 توماني براي كالاهاي اساسي بوده است. 

براين اساس بدون پذيرش نرخ آزاد ارز در بازار و تنها با تكيه بر تك نرخي 4200 توماني، بانك مركزي نرخ ميانگين نرخ ارز بازار در ماه هاي ارديبهشت، خرداد، تيرماه را اعلام نكرده است. 

اما انتظار مي رود كه با توجه به پذيرش فعاليت صرافي ها و سامانه سنا در مرداد ماه، ميانگين نرخ ارز در مرداد 97 اعلام شود.  

در نتيجه، نرخ ميانگين ارز در ماه هاي ارديبهشت، خرداد و تيرماه 97 را بايد از اخبار حاشيه بازار ارز  استخراج كرد كه بين 6 تا 11 هزار تومان در اين سه ماه نوسان داشته و نسبت به ميانگين نرخ 5 هزار توماني دلار در فروردين ماه معادل حداقل 100 تا 120 درصد در اين سه ماه رشد داشته است و به عبارتي نرخ دلار در اين سه ماه ارديبهشت، خرداد  و تيرماه و همزمان با خروج آمريكا از برجام 2.2 برابر شده است. 

 

بازار ارز و طلا و سكه در روز استيضاح  و بركناري وزير اقتصاد و دارايي، با افزايش قيمت سكه و طلا مواجه شد و در شرايطي كه نرخ هر انس طلا با 19 دلار افزايش به  1206 دلار رسيد  قیمت سکه امامی با 30 هزار تومان افزایش به قیمت ۳ میلیون و ۸۴۰ هزار تومان معامله شد اما نرخ دلار و ساير ارزها در سامانه سنا با ثبات نسبي و كاهش قيمت مواجه شده اند و از ابتداي اجراي بسته جديد سياست ارزي، نرخ دلار از نزديك  10 هزار تومان به كانال 8 هزار تومان كاهش يافت و در روزهاي اخير با ثبات نسبي همراه بوده است به طوري كه نرخ دلار روز يكشنبه 4 شهريور 97 به  8436 تومان رسيده است. 

كارشناسان، دليل اين وضعيت را برنامه جديد دولت براي تحويل ارزهاي صادرات پتروشيمي به بانك مركزي اعلام كرده اند كه باعث افزايش عرضه ارز از سوي پتروشيمي ها به بازار ارز خواهد شد. زيرا در ماه هاي اخير با وجود تاكيد دولت و بانك مركزي و همچنين با وجود افزايش نرخ ها براي عرضه ارز پتروشيمي ها از 4200 تومان به بالاي 8 هزار تومان، بازهم تمايل زيادي از سوي پتروشيمي ها براي افزايش عرضه مشاهده نشده است. اما پس از اعلام سياست دولت براي تحويل ارز پتروشيمي ها از روز شنبه 3 شهريور 97، نرخ ارز  روند كاهشي به خود گرفته است. 

همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم بدون تغییر نسبت به روز شنبه به ارزش ۳ میلیون و ۴۵۶ هزار تومان داد و ستد شد.هر قطعه نیم سکه بهار آزادی با ۱۰ هزار تومان افت یک میلیون و ۷۴۴ هزار تومان و هر قطعه ربع بهار آزادی نیز بدون تغییر به ارزش ۹۰۳ هزار تومان معامله شد.

هر قطعه سکه گرمی نیز بدون تغییر نسبت به شنبه به قیمت ۵۰۲ هزار تومان معامله شد. هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز با یک هزار و ۸۰۰ تومان رشد به ارزش ۲۹۴ هزار و ۸۰۰ تومان فروخته شد. بر اساس اعلام اتحادیه طلا و جواهر، هر مثقال طلای ۱۷ عیار یک میلیون و ۲۷۷ هزار و ۵۰۰ تومان فروخته شده است و هر قطعه سکه گرمی هم ۴۹۶ هزار تومان قیمت دارد.

همچنین براساس آمار سامانه سنا، هر یورو در این سامانه ۹ هزار و 377 تومان و هر پوند ۱۱ هزار و ۸۰۰ تومان نیز به فروش رسید. دلار آمریکا نیز ۸ هزار و ۴۳۶ تومان داد و ستد شد و هر یوآن چین نیز به قیمت یک هزار و 427 تومان در بازار قیمت خورد. 

از سوي ديگر،  در شرايطي كه نرخ دلار4200 تومان بانك مركزي براي كالاهاي اساسي، نرخ بالاي 8 هزار تومان در سامانه نيما براي واردات و تجارت خارجي، و نرخ دلار  8 هزار و 436 تومان در سامانه سنا براي خريد هاي داخلي اعلام شده و  نرخ دلار در بازار آزاد  نيز بالاي 10 هزار تومان است اما همچنان فعالان و خريداران ارز اعلام مي كنند كه بامشكلات و چالش هايي در تامين ارز مواجه هستند  واگرچه از ثبات نرخ ها رضايت نسبي دارند اما در روش هاي تامين ارز همچنان مشكلاتي دارند. 

برخي فعالان ارزي معتقدند كه بازار ارز در شرايط كنوني، چاره اي جز 4 نرخي ارز و رسيدگي به كالاهاي اساسي  و معيشت مردم و نظارت بر كيفيت آن و جلوگيري از هدر دادن منابع ارزي ندارد و نبايد اجازه داد كه نيازهاي جامعه و مردم با مشكلات بيشتر همراه شود.    

  اقتصاد ایران در طول چند دهه گذشته، بارها و بارها این تجربه را به روشنی تکرار کرده که چندگانه بودن نرخ ارز علاوه بر اینکه به شدت فضای کسب‌و‌کارها را مخدوش می‌سازد، زمینه‌ساز ایجاد فساد،‌ رانت و فعالیت‌های سوداگرانه ارزی نیز ‌می‌شود. 

برخي ديگر از كارشناسان معتقدند: نظام ارزی چندگانه با سرعت غیرقابل پیش‌بینی بنگاه‌های اقتصادی را به جای فعالیت مولد و ایجاد ارزش‌افزوده، به سمتی سوق می‌دهد که هزینه‌های خود و سود سالیانه پیش‌بینی شده برای بنگاه خود را از طریق مراودات ارزی تامین کنند و این بزرگترین آسیب به اقتصادی است که می‌خواهد مقاومت خود را در برابر فشارهای بین‌المللی افزایش دهد. شاید به صراحت باید چندگانه بودن نرخ ارز را مصداق آشکاری از چندگانه بودن انضباط مالی دولت‌ها تعبیر کرد که خواسته یا ناخواسته به فعالان اقتصادی تحمیل ‌می‌شود. 

همچنين  قرار است هزینه نگهداری سکه در خزانه‌های پذیرش شده نزد بورس کالا مبلغ ۲۰ تومان برای هر سکه به طور روزانه تعیین ‌شود. مدیریت توسعه بازار فیزیکی بورس کالا اعلام کرد از «دوشنبه ۵ شهریور ماه ۹۷» هزینه‌های نگهداری سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام (ره) در تمامی خزانه‌های مورد پذیرش بورس کالا «رفاه، سامان و صادرات» مبلغ ۲۰ تومان به ازای هر قطعه سکه به صورت روزانه خواهد بود.

در این راستا اطلاعات مربوط به خزانه‌های سکه طلای پذیرش شده در بورس کالا در قسمت انبارها، فهرست انبارهای پذیرش شده سکه در سایت بورس کالا برای عموم قابل مشاهده است. گفتنی است گواهی سپرده کالایی سکه طلا حکم معاملات نقدی سکه را دارد، همچنین امکان ارسال سفارش خرید و فروش روی این گواهی بر روی سامانه های معاملاتی آنلاین وجود دارد.

معامله‌گران بازار سهام که معاملات خود را به‌ صورت برخط انجام می‌دهند، می‌توانند نسبت به ثبت سفارش معاملات نقدی سکه در سامانه معاملات برخط سهام اقدام کنند، همچنین می‎توانند در صورت تمایل به تحویل، سکه خود را از پردیس خزانه بانک رفاه دریافت کنند. در این خصوص برای تحویل سکه به انبار یا دریافت سکه از انبار، حضور شخص خریدار یا نماینده قانونی وی (با مدارک شناسایی و وکالت‌نامه) الزامی است.

بورس کالا در ادامه روند رو به رشد روزانه، با صدور یک اطلاعیه رسمی، وجه تضمین اولیه قراردادهای آتی سکه طلا را باز هم افزایش داد.بورس کالا اعلام کرد: مطابق با بند ۱۱ مشخصات قرارداد آتی سکه بهار آزادی طرح امام (ره) در خصوص تعیین وجه تضمین اولیه قرارداد آتی سکه طلا و با توجه به افزایش قیمت تسویه روزانه قراردادهای فعال طی روزهای اخیر، از روز دوشنبه ۵ شهریور ماه سال جاری پس از اتمام روز معاملاتی وجه تضمین اولیه برابر مبلغ ۸۵.۰۰۰.۰۰۰ ریال «هشتاد و پنج میلیون ریال» به همراه وجه تضمین اضافی، در مجموع ۱۰۳.۵۰۰.۰۰۰ «۱۰۳ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال» تعیین می‌شود.

 اين در حاليست كه ایجاد مکانیزم تعیین ارزش رسمی یوآن به صورت روزانه از سوی بانک مرکزی چین منجر به کاهش ۱.۳ درصدی ارزش دلار در برابر یوآن شد.

به گزارش وال استریت ژورنال، به دنبال اعلام واحد تجارت ارز در بانک مرکزی چین مبنی بر تنظیم ساز و کاری برای تعیین ارزش رسمی یوآن به صورت روزانه در جهت جلوگیری از کاهش ارزش یوآن، پول چین در برابر دلار آمریکا با رشد قابل توجهی روبرو شد.

بر همین اساس در ۲۴ ساعت گذشته هر ۶.۸۰۹۷ یوآن به ازای یک دلار رسید که حاکی از کاهش یک درصدی ارزش دلار آمریکا در برابر یوآن دارد و در بازار فراساحلی تجارت ارز هم دلار با کاهش ارزش ۱.۳ درصدی در برابر یوآن روبرو شد.

باب پارکر- از اعضای کمیته سرمایه‌گذاری موسسه "کیلوست ولث منیجمنت" گفت: فکر می‌کنم دلار در برابر بسیاری از ارزهای جهانی به بن بست رسیده است. وی که در حضور جروم پاول- رئیس بانک مرکزی آمریکا سخن می‌گفت با اشاره به سیاست‌گذاری‌های بانک مرکزی گفت: کاری که آن‌ها می‌کنند این است که نرخ بهره را ۳ مرتبه دیگر افزایش دهند و پیش بینی خود را از رشد اقتصادی آمریکا به ۲.۴ درصد افزایش دهند اما یک چیز این وسط جور در نمیاید.

به گزارش کیتکو نیوز ، تحلیلگران موسسه اس اند پی گلوبال در گزارش سالیانه خود درباره وضعیت بازار طلا اعلام کردند که تولید این فلز گرانبها در مناطق مهم و کلیدی جهان به خصوص پرو و استرالیا با کاهش روبرو خواهد شد.

بر اساس این گزارش گرچه پیش بینی می شود تولید طلا در سال های 2019 و 2020 میلادی به یک رکورد جدید دست یابد ولی از سال 2021 میلادی به بعد تولید طلا وارد یک مرحله نزولی خواهد شد.

تولید جهانی طلا در سال 2017 میلادی به بیش از 106.5 میلیون اونس رسیده است. پیش بینی می شود بهره برداری از پروژه های جدید تولیدی موجب شود که میزان تولید جهانی طلا در سال 2020 میلادی به رکورد 111.7 میلیون اونس برسد.

ولی روند نزولی تولید جهانی طلا از سال 2021 میلادی به تدریج آغاز خواهد شد و تولید طلا در سال 2022 میلادی با کاهش 15 درصدی روبرو می شود. استرالیا و پرو با بیشترین کاهش تولید طلا مواجه خواهند شد. تولید طلای استرالیا احتمالا در سال 2022 میلادی به کمتر از 6.8 میلیون اونس خواهد رسید که این رقم نسبت به 2019 میلادی بیش از 33 درصد کاهش خواهد داشت.

به نظر می‌رسد بدنبال آنچه که اقتصاددانان اظهارات خنثی یا منفی جروم پاول، رییس بانک مرکزی آمریکا درباره دورنمای افزایش نرخ‌های بهره توصیف می‌کنند، روند نزولی چهار ماهه طلا متوقف شده است. طلا هفته گذشته بزرگترین رشد هفتگی را از اواخر مارس داشت و به کاهش شش هفته‌ای خود پایان داد. بهای معاملات طلا برای تحویل در دسامبر در بازار آمریکا آخرین بار ۱۲۱۳.۵ دلار معامله شد که بیش از دو درصد نسبت به هفته پیش از آن افزایش داشت.

به نظر می‌رسد طلا در میان سایر فلزات ارزشمند پیشتاز است در حالی که نقره همچنان ضعیف‌ترین عملکرد را از خود نشان داده و آخرین بار ۱۴.۷۹۵ دلار معامله شد که بیش از یک درصد نسبت به هفته پیش بالاتر بود.

بیل باروچ از شرکت "بلو لاین فیوچرز" به افزایش قیمت طلا خوش‌بین شده و انتظار دارد روند صعودی طلا پیش از ضعیف شدن، تا مرز ۱۲۵۰ دلار ادامه پیدا کند. وی به مشتریان شرکتش توصیه کرده است که طلا خریداری کنند و معاملات را به دقت زیر نظر داشته باشند.

افزایش قیمت طلا پس از این رخ داد که جروم پاول دستورالعمل جدیدی درباره آینده سیاست پولی ارایه نکرد. وی در حالی که گفت اقتصاد آمریکا به میزان قابل توجهی قوی شده است، درباره روند سیاست پولی نسبتا خنثی بود.

وی خاطرنشان کرد به نظر نمی رسد ریسک بالایی برای داغی بیش از حد اقتصاد وجود داشته باشد.

دیوید میدن، استراتژیست بازار در شرکت "سی ام سی مارکتس" معتقد است که سخنرانی رییس بانک مرکزی آمریکا ترمز انتظارات درباره سیاست پولی را کشید و این پیام را داشت که همه چیز ثابت است و این امر ممکن است برای طلا خوب باشد در حالی که به دلیل رشد اقتصادی خوب، بازارها انتظار داشتند پاول لحن موافقی برای افزایش بیشتر نرخ‌های بهره داشته باشد.

به گفته سیمون دریک، مدیرکل شرکت BNY Mellon، اظهارات رییس بانک مرکزی به فضای ضعیفی که برای دلار آمریکا وجود داشت، اضافه می‌شود.

اوله هانسن، مدیر استراتژی کالا در ساکسو بانک به کیتکونیوز گفت: تغییر انتظارات در روند قیمت دلار آمریکا است که قیمت طلا را بالاتر خواهد برد. و زمانی که چنین اتفاقی روی دهد هیچ مانعی نمی‌تواند بالا رفتن قیمت این فلز زرد را متوقف کند.

در حالی که برخی از سرمایه‌گذاران مقاومت جدی در مرز ۱۲۵۰ دلار برای روند صعود قیمت طلا پیش بینی می‌کنند برخی دیگر انتظار دارند صعود طلا در مرز ۱۲۳۶ دلار به مانع برخورد کند.